Voorstel Gemeenteraad VII- B Onderwerp Wet Markt en Overheid 2014 Portefeuillehouder Eelco Eerenberg agendaletter (B)) Programma CS Aangeboden aan Raad 2 september 2014 Stuknummer Corsanummer 1400232177 (invulling door Griffie) Wij stellen u voor te besluiten om: de Verordening Wet Markt en Overheid 2014 vast te stellen en daarmee vanwege het algemeen belang bepaalde economische activiteiten uit te zonderen van de werking van deze wet. Inleiding Op 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid van kracht geworden. Deze wet, die een aanpassing is van de Mededingingswet, heeft een overgangstermijn van 2 jaar. Dit betekent dat de wet per juli 2014 onverkort van toepassing is op economische activiteiten van de Gemeente. Deze wet geeft een aantal spelregels die overheidsinstanties, waaronder gemeenten, in acht moeten nemen als zij economische activiteiten ontplooien, te weten: het aanbieden van goederen en diensten op de markt. De belangrijkste spelregel is, dat de gemeente dergelijke activiteiten mag aanbieden, als afnemers een integrale kostprijs in rekening wordt gebracht. Verder bevat de wet bepalingen over het gebruik van overheidsgegevens voor die activiteiten en over functiescheiding tussen uitvoerders en toezichthouders op die activiteiten. Overheidsbedrijven mogen door de overheid niet bevoordeeld worden, bijvoorbeeld door hen diensten of middelen ter beschikking te stellen onder de integrale kostprijs. De wet maakt het mogelijk om af te wijken van de gedragsregels. Afwijking vindt plaats op basis van een raadsbesluit, waarin is bepaald dat de daarin opgesomde economische activiteiten worden verricht in het kader van het algemeen belang. Uit een inventarisatie is gebleken, dat door de gemeente een aantal economische activiteiten wordt uitgevoerd, waarbij niet de integrale kostprijs in rekening wordt gebracht, terwijl het uit een oogpunt van het algemeen belang wel wenselijk is dat deze activiteiten op die manier worden aangeboden. Beoogd resultaat Doorgaan met de hierna te noemen economische activiteiten met inachtneming van de wet. Argumenten Echte overheidstaken, zoals bijvoorbeeld het verstrekken van een paspoort of een bijstandsuitkering, vallen niet onder de wet. In het verlengde daarvan valt het uitvoeren van die taken voor buurgemeenten of andere overheidsinstanties ook niet onder de wet. Verder zijn alle werkzaamheden die vallen onder het begrip Sociale Werkvoorziening uitgezonderd. Belangrijkste uitzondering zijn die economische activiteiten, waarvan de gemeenteraad heeft bepaald, dat deze van algemeen belang zijn. De Gemeente moet bij de uitvoering van de economische activiteiten aan de volgende gedragsregels voldoen: 1. Afnemers dient minstens de integrale kostprijs in rekening gebracht te worden. 2. Als ten behoeve van die activiteiten gegevens worden gebruikt, die de gemeente op grond van haar publieke taak onder zich heeft, dient zij deze desgevraagd ook aan particuliere ondernemers ter beschikking te stellen. 3. Indien de gemeente tegelijkertijd een activiteit uitvoert en daarop toezicht dient te houden, mogen deze taken niet in één functie verenigd zijn.
De afgelopen maanden is een inventarisatie gemaakt van de door de Gemeente verrichte economische activiteiten als bedoeld in de wet. Hierbij past nog de kanttekening dat sommige activiteiten, zoals bijvoorbeeld parkeren op straat, wel als een economische activiteit gezien zouden kunnen worden, maar buiten het bereik van de wet vallen, omdat hiervoor geen privaatrechtelijke vergoeding wordt gevraagd, maar belasting wordt geheven. De Mededingingswet ziet niet toe op het wettelijke regime voor gemeentelijke belastingen. De volgende activiteiten voldoen wel aan alle andere gedragsregels, maar niet aan de regel dat de integrale kostprijs in rekening wordt gebracht: exploitatie parkeergarages; exploitatie fietsenstallingen; exploitatie binnen- en buitensportaccommodaties; exploitatie zwembaden; verhuur maatschappelijk vastgoed; anti kraak vastgoed; verkoop, verhuur en bruikleen van reststroken openbaar groen; verkoop van grond ten behoeve van sociale woningbouw; verhuur bedrijfsverzamelgebouwen; exploitatie schouwburgen. Ten aanzien van deze activiteiten zijn in het verleden weliswaar al dan niet expliciete besluiten genomen om deze onder de integrale kostprijs aan te bieden. Om aan de wet te voldoen is het wenselijk om dit te formaliseren via het voorgestelde raadsbesluit. Sommige van de hierboven opgesomde economische activiteiten, zoals bijvoorbeeld de exploitatie van bedrijfsverzamelgebouwen, zijn of worden binnenkort onderwerp van discussie met uw raad in het kader van de kerntakendiscussie. Het gegeven dat deze activiteiten nu op de lijst met economische activiteiten staan heeft als doel om z.s.m. aan de wet te voldoen. Dit laat de discussie over kerntaken onverlet. Motivering per activiteit Exploitatie parkeergarages: het niet volledig in rekening brengen van de kostprijs heeft ten doel het tarief zodanig te houden, dat dit het gebruik van deze garages stimuleert en zo de aanwezige detailhandel, horeca en instellingen in het gebied worden gefaciliteerd. Exploitatie fietsenstallingen: het gebruik hiervan is gratis. Doel hiervan is het fietsgebruik te stimuleren, zowel vanuit mobiliteits- als uit gezondheidsstandpunt. Daarnaast zijn beheerde stallingen aangelegd om het aantal fietsen op straat te beperken om zo overlast te voorkomen en fietsendiefstal tegen te gaan. Tot slot wordt door de exploitatie van fietsenstallingen nog een ander doel gediend. De stallingen worden bemensd door personeel met een SW-indicatie. Exploitatie binnen- en buitensportaccommodaties, waaronder zwembaden: indien kostendekkende tarieven in rekening gebracht zouden worden, zou dit ten koste gaan van de deelname aan sportactiviteiten. Dit terwijl de raad juist als doel heeft om de deelname aan sportbeoefening van volwassenen en jeugd zoveel mogelijk te bevorderen, vanwege bevordering van gezondheid en sociale cohesie. Exploitatie zwembaden Zonder het ontvangen van een jaarlijkse exploitatiebijdrage en incidentele bijdragen in zgn. onrendabele investeringen, is de exploitatie van zwembaden economisch gezien niet mogelijk. Indien burgers kostendekkende tarieven in rekening gebracht zouden worden, zou dit ten koste gaan van de deelname aan zwemactiviteiten. Dit, terwijl de raad juist als doel heeft om de deelname aan sportbeoefening van volwassenen en jeugd zoveel mogelijk te bevorderen, mede vanwege bevordering van gezondheid. Verhuur maatschappelijk vastgoed: het gaat hierbij om de verhuur van accommodaties aan bijvoorbeeld MFA's. Het in rekening brengen van de volledige integrale kostprijs zal ertoe leiden dat de maatschappelijke organisaties hogere kosten krijgen en zo hun maatschappelijke activiteiten, die de Enschedese bevolking ten goede komen, niet of niet meer volledig kunnen uitvoeren. Anti kraak verhuur Het ontbreken van huurbescherming is op zichzelf al een reden om niet de integrale kostprijs door te berekenen in de huur. Bovendien vergemakkelijkt dit de verhuur van panden, zodat verloedering wordt tegengegaan.
Verkoop, verhuur en bruikleen van reststroken openbaar groen Met verkoop, verhuur en bruikleen van reststroken openbaar groen wordt hetzelfde doel beoogd als anti kraak verhuur van panden, te weten: het voorkomen of opheffen van verloedering. Hierbij speelt een rol, dat de afgelopen jaren bezuinigd is op het beheer van de openbare ruimte. Door de verkoop, verhuur en bruikleen wordt bovendien op toekomstige beheerkosten bespaard. Verkoop van grond ten behoeve van sociale woningbouw Door sociale woningbouw wordt in de woonbehoefte van personen met een smallere beurs voorzien. Indien er sprake zou zijn van een grondprijs waarbij de integrale kostenberekening zou zijn toegepast, zou er minder sociale woningbouw kunnen plaatsvinden. Verhuur bedrijfsverzamelgebouwen In bedrijfsverzamelgebouwen worden m.n. startende ondernemers tegen een huurprijs die onder de integrale kostprijs ligt gehuisvest. Reden hiervoor is stimulering van de werkgelegenheid, door ondernemers in de opbouwfase van hun onderneming de gelegenheid te bieden om goedkopere bedrijfsruimte te huren. Exploitatie schouwburgen Hieronder valt het exploiteren en beheren van o.a. het Wilminktheater en andere gelegenheden voor podiumkunsten. Zonder een bijdrage van de Gemeente zouden eindgebruikers van deze culturele voorzieningen een tarief moeten betalen, dat zo hoog is dat er niet of nauwelijks nog gebruik van gemaakt zou (kunnen) worden. Dit staat op gespannen voet met ons streven om Enschede een stad met divers cultureel aanbod te laten zijn. Voor deze activiteiten geldt dat de raad deze van algemeen belang acht. Daarnaas t is de raad van mening dat door het onder de kostprijs aanbieden van deze activiteiten de belangen van particuliere ondernemers niet worden geschaad. Ten aanzien van de verbonden partijen merkt de raad op dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor een correcte naleving van de wet. Twence en Twente Milieu hebben zelf al onderzoek gedaan naar de gevolgen van de Wet Markt en Overheid. Twente Milieu zal daarom binnenkort ook een voorstel doen aan de aandeelhouders om bepaalde activiteiten niet langer te doen. Twence heeft al enige tijd geleden haar organisatiestructuur aangepast om niet in de problemen te komen met de Wet Markt en Overheid. Vanuit het Twents overleg voor verbonden partijen vindt de coördinatie plaats op een correcte naleving van de Wet Markt en Overheid. Kanttekeningen De ACM gaat controleren of overheidsinstanties zich houden aan de Wet Markt en Overheid. De ACM heeft een handhavende bevoegdheid. De verordening waarin bepaalde economische activiteiten van algemeen belang worden verklaard, had voor 1 juli 2014 vastgesteld moeten zijn. Om alsnog aan de wet te voldoen, wordt de raad voorgesteld om de verordening met terugwerkende kracht tot 30 juni 2014 vast te stellen. Bijdrage aan duurzaamheidsdoelstellingen Geen. Kosten, opbrengsten, dekking N.v.t. Communicatie Na vaststelling bekendmaking in Huis aan Huis en Internetpagina gemeente. Vervolg Van belang is om ook bij nieuwe/toekomstige economische activiteiten van de gemeente in de gaten te houden of zij wel of niet onder de Wet Markt en Overheid vallen.
Bijlagen 1. Verordening Wet Markt en Overheid 2014 Burgemeester en Wethouders van Enschede, De Secretaris, M.J.M. Meijs de Burgemeester, Besluit Van de Raad van de gemeente Enschede, gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van Vastgesteld in de vergadering van De Griffier, R.M. Jongedijk de Voorzitter
De raad van de gemeente Enschede Gezien het voorstel van Burgemeester en Wethouders; Gelet op artikel 149 van de Gemeentewet; Gelet op artikel 25 h vijfde en zesde lid van de Mededingingswet; Wijst de volgende economische activiteiten aan als activiteiten, die plaatsvinden in het algemeen bel ang als bedoeld in artikel 25 h, vijfde lid van de Mededingingswet: exploitatie parkeergarages; exploitatie fietsenstallingen; exploitatie binnen- en buitensportaccommodaties; exploitatie zwembaden; verhuur maatschappelijk vastgoed; anti kraak vastgoed; verkoop, verhuur en bruikleen van reststroken openbaar groen; verkoop van grond ten behoeve van sociale woningbouw; verhuur bedrijfsverzamelgebouwen; exploitatie schouwburgen. Deze verordening wordt geciteerd: Verordening Wet Markt en Overheid 2014. Deze verordening treedt in werking met terugwerkende kracht tot 30 juni 2014. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 10 november 2014. de griffier, de voorzitter, R.M. Jongedijk