MEE Zuid-Holland Noord Ondersteuning bij leven met een beperking Signaleringsrapportage September 2012 augustus 2013 1
Signaleringsrapportage September 2012 augustus 2013 Inhoud Leeswijzer 3 Inleiding 4 Algemene signalen Wonen Vervoer van en naar dagbesteding CIZ Problemen met grondslag VG Persoonsgebonden Budet (PGB) 10 Gemeentelijke signalen Doelgroep LVB (+) Schuldhulpverlening 13 Conclusies Deze rapportage valt in twee delen uiteen. Het eerste deel is algemeen en toekomstgericht. Het behandelt de trends op gebieden die op dit moment nog niet aan de gemeenten gerelateerd zijn, maar waar deze in de toekomst wel mee te maken krijgen. Het tweede deel behandelt onderwerpen die nu al direct gemeentegerelateerd zijn. Extra aandacht is hier gegeven aan de doelgroep waarover de meeste signalen gaan: mensen met een lichte verstandelijke beperking en mensen met een lichte verstandelijke beperking en psychische problematiek. (LVB en LVB+). Het geheel wordt afgesloten met het hoofdstuk Conclusies. Om meer inzicht te geven in de verhalen achter de signalen, zijn op sommige plekken citaten uit de meldingen van de consulenten toegevoegd. Deze worden in oranje weergegeven. MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 2
Inleiding Van de ruim 1,6 miljoen inwoners in het werkgebied van MEE Zuid-Holland Noord heeft meer dan een kwart te maken met een chronische ziekte, een vorm van autisme, een verstandelijke beperking, een zintuiglijke beperking of een lichamelijke beperking. Zij kunnen waar nodig een beroep doen op MEE voor individuele cliëntondersteuning in elke levensfase en op alle levensgebieden. Op jaarbasis levert MEE 17.500 diensten in een gebied van 27 gemeenten. Het signaleren van relevante ontwikkelingen in de omgeving van mensen met een beperking behoort al jarenlang tot de taken van de MEEorganisaties. Met deze rapportage willen we u inzicht geven in de belangrijkste signalen die bij ons zijn binnengekomen in de periode september 2012 - augustus 2013. We gaan er vanuit dat één signaal voor meer signalen staat en vinden derhalve het vermelden van signalen, ook al zijn ze in omvang beperkt, noemenswaardigs. Door decentralisaties en flankerend beleid krijgen gemeenten steeds meer taken en bevoegdheden als het gaat om het beschermen van hun kwetsbare burgers. Tegelijkertijd wordt van hen verwacht dat ze een verandering bewerkstelligen binnen het sociale domein van verzorgingsmaatschappij tot participatiemaatschappij. Inzicht in wat er in het sociale domein leeft is van belang om de burgers zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen en de genoemde verandering te bewerkstelligen. Wat zijn de behoeftes van de individuele burgers, wat ervaren zij als knelpunten, wat zijn de trends? De rapportage is tot stand gekomen met behulp van systematisch verzamelde signalen van MEE-consulenten en met gegevens uit de publicatie PGB-houders in de gemeente, MEE Zuid-Holland Noord (2013). Tenslotte moet nog worden vermeld dat deze signaleringsrapportage ook en misschien wel vooral een praatpapier wil zijn. MEE wil graag met de gemeenten van gedachten wisselen over de gesignaleerde ontwikkelingen en is om te beginnen natuurlijk altijd bereid tot het geven van een nadere toelichting. 3 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Algemene signalen Wonen Scheiden van wonen en zorg In 2012 zijn er 10 meldingen binnengekomen van mensen met een ZorgZwaartePakket (ZZP) VG 1 en 2. De signalen hadden betrekking op het niet kunnen verkrijgen van intramurale plaatsen. Zorgaanbieders vonden de aan het pakket gerelateerde bedragen zo laag, dat zij de mensen geen aanbod konden bieden. Deze situatie is als het ware geformaliseerd per 1 januari 2013 toen het principe scheiden van wonen en zorg is ingevoerd. De wooncomponent is toen bij ZZP VG 1 en 2 uit het pakket gehaald. Vanaf 2015 wordt dit principe toegepast op in ieder geval ZZP VG 3. Het is mogelijk dat ook de zittende populatie na een overgangsperiode onder dit regime gaat vallen. Vanaf 1 januari 2013 hebben we 9 meldingen binnengekregen van mensen die hierdoor geen geschikte woonruimte kunnen vinden. Dit betekent dat er een groep mensen met een verstandelijke beperking aankomt die alternatieven moeten vinden voor het wonen in een voorziening. Een deel van de mensen zal langer thuis blijven wonen. Dit betekent dat er een extra beroep wordt gedaan op de mantelzorg. Anderen zullen zelfstandig gaan wonen. In de meeste gevallen zal dit niet kunnen zonder een bepaalde vorm van ondersteuning. Ook hier zal mantelzorg een rol spelen, maar men zal zeker ook aankloppen bij de gemeente. Cliënt zou het beste af zijn met begeleid wonen, maar zal daar geen indicatie meer voor krijgen. Zijn netwerk doet nu veel, maar dat zal in de toekomst niet altijd door blijven gaan (leeftijd). Er is geen woonvorm voor deze heer waarbinnen hij kan wonen en terug kan vallen op omgeving voor steun, gezelschap en eventueel avondeten. Mijn cliënt heeft van het CIZ een VG 2 indicatie gekregen. Hiermee kan ze dus niet meer wonen binnen een instelling. Maar mijn cliënt kan absoluut niet alleen wonen en is aangewezen op een beschermde woonvorm. Dit werd ook door de gedragsdeskundige geadviseerd. Stagnatie woonaanbod. Mijn cliënt heeft ZZP 02. Zorgaanbieder ASVZ werkt aan een woonproject in s Gravenzande waarin bewoners zelf hun huur betalen. Door de problemen bij de betrokken wooncorporatie (Vestia) stagneert dit project. Voor mijn cliënt zijn nauwelijks MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 4
alternatieven beschikbaar. Er is 22 maal het signaal binnengekomen dat er, ook na lang wachten, geen passend woonaanbod kon worden gedaan door de zorgaanbieder, of een passende crisisplek beschikbaar was. Het gaat dan voornamelijk om mensen met een storing in het autistisch spectrum, mensen met een lichte verstandelijke beperking (+ psychische stoornis), mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel en mensen die een meervoudige beperking hebben. Oorzaken zijn gelegen in het feit dat zorgaanbieders van het Zorgkantoor niet mogen uitbreiden met extra plaatsen waardoor de druk bij hen toeneemt. Het betreft een moeder met LVB en autisme met een kind van drie jaar. Moeder is vorig jaar uit haar huis gezet vanwege schulden. Er zijn zeer weinig opvangplekken voor deze LVBgroep. De plekken die er wel zijn, daar staan lange wachtlijsten. Ik kan voor deze moeder met haar kind op dit moment geen crisisplek vinden daar de regeling niet voor deze doelgroep is. De vele zorgaanbieders die ik heb gesproken heren erkennen het probleem. Mijnheer staat al sinds september 2011 op de wachtlijst voor een woonplek bij De Valk van Stichting Anton Constandse. Er is geen zicht op doorstroming. Zij mogen niet uitbreiden met extra plaatsen. Spanning thuis loopt op waardoor gedragsproblemen groter worden. Behandelaar GGZ wordt ingeschakeld. In december 2012 gaf de moeder van C. aan dat zij zwaar overbelast was in de zorg aan haar zoon. MEE heeft naar mogelijkheden gezocht en contact gehad met zorgaanbieder Middin. Deze geven aan met spoed praktische thuishulp te bieden aan moeder en dat dit in januari 2013 zou starten. Op 7 februari 2013 contact gezocht met Middin. Er is nog steeds geen zorg. Het dossier van C. ligt nog steeds op de stapel, en moeder heeft nog steeds geen AWBZ-zorg. Terwijl er wel een indicatie is. Een mannelijke cliënt woont tijdelijk bij opa en oma. Er wordt gezocht naar een woonvoorziening voor deze cliënt. Oma is nu ernstig ziek en cliënt kan eigenlijk niet veel langer meer thuis blijven wonen. Hij krijgt al dagbesteding vanuit Gemiva, zij zijn ook zorgaanbieder van voorkeur. Gemiva geeft aan geen nieuwe cliënten aan te nemen omdat zij hun productie al gehaald hebben en geen ruimte hebben. Tevens zijn zij aan het reorganiseren waardoor vrije plekken eerst naar cliënten gaan die nu wonen op een plek die verbouwd gaat worden. Bij s Heeren Loo zijn ze ook aan het verbouwen, zij geven aan ook geen nieuwe cliënten aan te nemen in verband met reorganiseren. Het wordt hierdoor weer erg moeilijk om cliënten met een woonvraag in de regio Leiden geplaatst te krijgen. 5 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Algemene signalen Vervoer van en naar dagbesteding Hierover zijn 11 meldingen binnengekomen. Vanaf 2015 valt het vervoer van en naar dagbesteding voor extramurale cliënten onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten Op 1 januari 2013 is er al een korting van 50% ingegaan op dit vervoer en dat vertaalt zich door in een bezuiniging bij de zorgaanbieders. De gevolgen hiervan zijn al merkbaar in de bij ons binnengekomen signalen. Sommige zorgaanbieders leveren geen vervoer meer aan mensen die verder weg wonen van hun dagbesteding dan 6 kilometer. Zij raken dus hun vervoer kwijt of moeten andere, minder passende, dagbesteding zoeken; ritten duren veel langer; er wordt bezuinigd op de begeleiding bij het vervoer; er wordt een groot beroep gedaan op mantelzorgers/vrijwilligers. Vervoer naar dagbesteding in Leiderdorp voor mensen met een Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) wordt niet meer vergoed door bezuinigingen. Er is echter geen dagbesteding voor NAH in Sassenheim zelf. Klant heeft bericht gehad van zorgaanbieder (Middin) dat ze te ver weg woont om nog van vervoer gebruik te kunnen maken van en naar haar dagbesteding (>6km). Ze woont 9 km van het activiteitencentrum. Het vervoer moet nu zelf worden geregeld of klant moet weg bij het huidige activiteitencentrum. Ze zit daar al jaren en voelt zich helemaal op haar plek. Ze heeft wegens haar bijkomende problematiek (autisme) grote moeite met veranderingen. Ook zal dagbesteding deels anders worden georganiseerd, namelijk door het te geven op het eigen terrein van de zorgaanbieder en zelfs op de eigen woning. Het beleid van laatste jaren was nu juist dat dagbesteding in de maatschappij georganiseerd moest worden om de zelfredzaamheid en de inclusie van mensen met een beperking te vergroten. De bezuiniging betekent een verminderde participatie van mensen met een beperking in de samenleving. MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 6
CIZ Het CIZ is bij uitstek een organisatie die wordt gelieerd aan de AWBZ en levert een fors aantal signalen op. De gemeenten moeten zelf na 2015 de toegang of indicaties gaan stellen (hoe dat dan ook zal worden georganiseerd) van veel mensen die nu nog onder het CIZ vallen. Over het functioneren van het CIZ kwamen 30 meldingen binnen. Een groot deel hiervan (7) betreft de interne stagnatie van de procedure. Het gaat dan om zaken als: te lang laten liggen van aanvragen, besluiten te laat opsturen, kwijtraken van of geen gebruik maken van aanvullende informatie en onbereikbaarheid van de indicatiesteller. Een gevolg is dat door de lange duur soms een onhoudbare thuissituatie ontstaat, waardoor mogelijk in een later stadium duurdere zorg nodig is. Ook komt het voor dat een openstaande plaats alweer bezet is voordat de indicatie rond is. Op 3 april heb ik de indicatie-aanvraag ingediend voor een indicatie voor begeleiding individueel klasse 3. Via de mail heb ik de voortgangsrapportage van de thuiszorg mee gemaild. Op 16 mei heeft de thuiszorg met het CIZ gebeld, omdat het bericht bij mevrouw op de mat was gevallen dat de aanvraag was afgewezen omdat er geen IQ gegevens bekend zouden zijn bij het CIZ. Het CIZ heeft vervolgens met de thuiszorg afgesproken dat de IQ gegevens alsnog verstuurd kunnen worden. Dat is direct door MEE gebeurd. Op 22 mei maakt het CIZ bekend dat het geen zin had om de gegevens door te sturen omdat het besluit op 7 mei al is afgerond en ze hier niets meer aan kunnen veranderen. De CIZ-aanvraag voor een ZZP is afgewezen omdat het CIZ zowel de vader als de behandelaar van de Banjaard niet kon bereiken voor het stellen van extra vragen. De behandelaar van de Banjaard gaf aan dat zij meerdere malen teruggebeld heeft naar het CIZ, maar de betreffende indicatiesteller niet bereikbaar was. Ik heb het CIZ gebeld en zij geven aan dat als zij een contactpersoon bellen, er direct iemand beschikbaar moet zijn voor het beantwoorden van de vragen. Dit kan ook niet ondervangen worden door (extra) rapportage. Het CIZ wil altijd een contactpersoon spreken. Ik moet nu opnieuw een aanvraag doen en maar hopen dat een contactpersoon bij de Banjaard de telefoon opneemt wanneer de indicatiesteller van het CIZ belt, anders kan MEE WEER van voren af aan beginnen. De woonplek die vrij was is inmiddels vergeven aan een andere cliënt. Met als gevolg dat mijn cliënt de moed in de schoenen is gezakt, minder gemotiveerd is en voorlopig niet naar een woonvoorziening wil verhuizen, terwijl dat wel nodig is. * 7 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Algemene signalen Problemen met grondslag VG * Grondslag Verstandelijk Gehandicapt houdt in dat bij iemand formeel een verstandelijke beperking is vastgesteld op basis waarvan hij recht heeft op AWBZ-zorg). Steeds vaker worden aanvragen voor een indicatie AWBZ, op basis van de grondslag verstandelijke beperking, door het CIZ afgewezen omdat volgens de indicatiesteller door de aanvrager niet te bewijzen is dat de klant voor zijn/haar 18de jaar al een verstandelijke beperking had. Dit ondanks het feit dat een recent psychologisch onderzoek aantoont dat de klant een IQ onder de 70/75 heeft en er aanwijzingen zijn dat dit niveau van verstandelijk functioneren al in de -vroegejeugd aanwezig was. Dat betekent dat men verstoken blijft van professionele hulp. Mijn cliënt (23 jaar) is aan het eind van haar zwangerschap. Ze is in januari van dit jaar getest bij MEE, IQ 69. Indicatie aangevraagd voor een ZZP 03 omdat er een plek vrij was bij de Haardstee, een moeder-kind woning. Deze is afgewezen, evenals AWBZ zorg überhaupt, omdat er geen grondslag vastgesteld kon worden. Deze kon op basis van de aangeleverde informatie niet worden vastgesteld. Er is sprake van benedengemiddelde intelligentie waarbij moet worden opgemerkt dat het IQ * getal in negatieve zin kan zijn beïnvloed door de spanning rondom de zwangerschap en angst voor teveel bemoeienis van derden. Het gemeten IQ getal staat bovendien haaks op het niveau van de afgeronde opleiding (MBO niveau 2). Voor opvoedondersteuning moeten we maar bij Jeugdzorg aankloppen, daarbij vergeten ze dat het hier gaat om op z n minst een zwakbegaafde moeder. Er werd doorverwezen naar de WMO (kunnen in dit geval volgens mij alleen huishoudelijke hulp bieden, of het is in het geval van de kanteling niet helemaal duidelijk wat ze kunnen bieden), zorgverzekering en kraamzorg. Kraamzorg is altijd kortdurend, en vanuit de verzekering zou ik ook niet weten wat er ingezet zou kunnen worden. Dat betekent dus dat er helemaal geen begeleiding zou zijn. Ik heb alle spullen bij de juridische dienst neergelegd. Uit eerdere verslagen blijkt dat de verstandelijke beperking al langer speelt dan sinds haar zwangerschap. Ik heb deze eerdere verslagen niet meegestuurd bij de indicatieaanvraag, omdat het juist de afspraak is een zo recent mogelijke rapportage mee te sturen. Vervolgens wordt dan door het CIZ beargumenteerd dat, omdat ze al 23 is en zwanger, er dus omstandigheden zouden zijn die van invloed kunnen zijn op de uitslag. Men haalde hierbij een voorbeeld aan van een man van 40 die bijvoorbeeld zijn hele leven gedronken zou kunnen hebben. MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 8
PersoonsGebonden Budget (PGB) Veel mensen met een verstandelijke beperking maken bij het organiseren van hun zorg en ondersteuning gebruik van het PGB. Per 2015 kunnen zij echter geen aanspraak meer maken op extramurale functies begeleiding, kortdurend verblijf en het bijbehorende vervoer. Dit geldt ook voor de extramurale functie persoonlijke verzorging. Het is dan aan de gemeenten om te bepalen in hoeverre er nog een PGB beschikbaar wordt gesteld en op welke wijze. Naast het feit dat zij de eigen regie houden, vinden PGB-houders het belangrijk dat ze zelf kunnen bepalen op welke tijdstippen ze welke ondersteuning kunnen krijgen. Het betreft dan vooral jonge kinderen en mensen met twee of meer aandoeningen. De zorg wordt betrokken van reguliere zorgaanbieders maar ook vaak van kleine niet erkende instellingen of van eigen netwerk of een particulier. Bijna 80% van de PGB-houders ontvangt ook nog vrijwillige steun uit het eigen netwerk ofwel informele zorg. De signalen* van PGB-houders gaan vooral over de zorgen die ze hebben over de toekomst. Van de budgethouders ziet 73% geen mogelijkheden om (meer) ondersteuning te vragen aan het sociaal netwerk. Mocht bij het wegvallen van het PGB de zorgvrager meer gebruik moeten maken van het eigen netwerk, dan ziet iedere PGB-houder dit als een negatieve ontwikkeling. Hij geeft aan dat bij het wegvallen van het PGB de zorg niet meer geleverd kan worden omdat er geen sociaal netwerk is, de ondersteuningsbehoefte van zodanige aard is dat dit door een professionele hulpverlener moet gebeuren of dat er meer druk op mantelzorgers komt, waardoor zij ernstig beperkt worden in hun leven en overbelast. * Bron: PGB-houders in de gemeente, MEE Zuid-Holland Noord (2013) Cliënt wil in de weekenden graag logeren bij Gemiva. Dit kan echter alleen nog op basis van PGB. Cliënt heeft een indicatie in zorg in natura. PGB is voor deze cliënt niet wenselijk vanwege de administratie zaken en daardoor kan zij dus niet gaan logeren. Een indicatie van een klant met een lichte verstandelijke beperking kan niet in PGB omgezet worden. Hierdoor zou deze cliënt een plek bij een zorgaanbieder mislopen (die nog geen erkenning heeft van het zorgkantoor en dus alleen via een PGB kan werken) en zou ze langer bij een (duurdere) voorziening moeten blijven. 9 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Gemeentelijke signalen Doelgroep LVB (+) Vijftig meldingen waren afkomstig van mensen binnen de doelgroep Lichte Verstandelijke Beperking (LVB= IQ 55-85) Vijfenvijftig meldingen waren afkomstig van mensen binnen de doelgroep Licht Verstandelijke Beperking en bijkomende psychische problematiek (LVB+= IQ 55-85) Hiervan vielen er 23 in de categorie jongvolwassenen (18-23 jaar) Meer dan 33% van alle meldingen betreft dus de doelgroep LVB (+). De knelpunten zijn heel divers, maar sommigen springen er uit: Er is een tekort in het aanbod van passende woonruimte. Mensen uit deze doelgroep hebben vaak problemen in het communiceren met instanties, of het nu gaat om het CIZ, het UWV, Wmoloketten, de gemeentelijke sociale dienst, de schuldhulpverlening etc. De gevolgen hiervan kunnen zijn dat mensen niet de juiste informatie krijgen, of dat hun vraag niet helder wordt. Hierdoor wordt het moeilijk om hen de juiste ondersteuning te geven. Ze hebben vaak ook een zwak sociaal netwerk waardoor er weinig mensen zijn om hen te ondersteunen in deze gevallen. Zeven meldingen betroffen problemen op het gebied van inkomen en financiën. Veelzeggend, gezien hun eerder geconstateerde problemen bij de schuldhulpverlening. Thuissituatie en opvoedingssituatie zijn gespannen door LVB-problematiek. Begin december 2012 is er gevraagd aan Middin om met spoed (ter voorkoming van een crisisplaatsing) hulp in te zetten. Als het april 2013 is, komt er iemand beschikbaar maar die weet nog niet op welke termijn die kan gaan starten! Joep is een moeilijk te plaatsen kindje. Binnen de regio en provincie zijn er weinig kindgroepen binnen de VG-sector. Hoofdprobleem bij Joep is autisme, daarom is een VG-indicatie nodig, omdat de begeleiding hier op ingespeeld is. Het lastige is: 1 er zijn weinig kindgroepen, 2 er zijn lange wachtlijsten, 3 er zijn te weinig plekken ingespeeld op LVB en autisme. Voor deze kinderen is geen passende zorg. Ze worden afgewezen omdat ze bijvoorbeeld niet zelfstandig naar school kunnen en er op het terrein geen passende dagbesteding is. Dit is me eerder gebeurd bij een ander kind. Cliënt is, nadat hij dakloos is geworden, aangemeld bij het Centrale Coördinatiepunt Punt voor daklozen. Cliënt wordt daar MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 10
afgewezen omdat hij niet voldoende begeleidbaar zou zijn. Hij kan nu nergens heen. Klant staat al vier jaar op wachtlijst voor wonen binnen een instelling, door uitstel bouwen van woonvoorziening is hij nog steeds woonachtig bij ouders. Gemeentelijke woningbouw kan/wil niet meewerken aan reguliere woning waarin man wel begeleiding kan krijgen. MEE verzorgt een indicatie-aanvraag voor individuele begeleiding in de thuissituatie. Mevrouw heeft speciaal onderwijs gevolgd en heeft een Wajong-uitkering. Mevrouw kan volgens het CIZ geen beroep doen op begeleiding ( individueel).volgens de nieuwe richtlijnen valt ze gezien haar IQ buiten de AWBZ-grens. Het CIZ verwijst mevrouw voor haar vraag door naar de gemeente. De gemeente weet hier geen raad mee, begeleiding is immers nog geen onderdeel van de WMO. De gemeente schakelt een externe indicatieadviseur in van MO-zaak West-Nederland. Deze adviseur neemt vervolgens weer contact op met de MEE-consulent met een verzoek om informatie. De cirkel lijkt hiermee rond. AWBZ-indicatie begeleiding individueel afgewezen, omdat verstandelijke handicap niet is vastgesteld voor het 18e levensjaar. Mevrouw (35 jaar) is in 2012 onderzocht bij MEE heeft een IQ van 58. Mevrouw heeft moeite informatie te begrijpen, onthouden en verwerken. Ze kan situaties niet goed overzien. Moeite met administratie. Woont zelfstandig. Dagbesteding bestaat uit rondzwerven door de stad. Shopt tussen verschillende hulpverleners (MEE, huisarts, seksuoloog, homeopaat). Mevrouw zou 1 vast aanspreekpunt moeten hebben die haar structuur en overzicht biedt, samen met haar goede contacten legt, zoekt naar geschikte dagbesteding. Mevrouw. S. is door het jongerenloket tot twee keer toe doorverwezen naar de belastingdienst en de gemeente om een bijdrage aan te vragen voor de toeslag van kinderopvang, zodat mevrouw weer naar school kan. Vervolgens wijst de gemeente de toeslag af omdat mevrouw een student is. Inmiddels is mevrouw toch naar school, de kinderopvang is gestart en ze bouwt nu een schuld op omdat zij met haar wajong-uitkering van 517 euro per maand de eigen bijdrage van de kinderopvang niet kan betalen. Problemen bij het beoordelen van AWBZzorg door CIZ. Gezin met 2 zoons: oudste zwakbegaafd en PDD-NOS staat op de wachtlijst voor opnieuw een behandelopname, jongste zwakbegaafd en ADHD, vader zintuiglijke beperking en psychiatrische problemen, moeder overbelast en klaar met alle hulpverlening. Volgens hulpverlening is de ontwikkeling van de jongste (deze melding) in het geding zolang 11 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Gemeentelijke signalen broer thuis woont. Ouders zijn onvoldoende in staat om een goed opvoedklimaat te bieden met beide jongens thuis. CIZ indicatiesteller oordeelt (bij de herindicatie) dat opvoedproblemen bij BJZ thuishoren. Tot nu toe zat er vanuit zijn ZZP gezinsondersteuning vanuit Ipse in, juist met VG-expertise. Voor dit kind zouden we weer helemaal opnieuw zorg moeten gaan aanvragen via BJZ, terwijl de broer wel binnen de VG zorg krijgt. Schuldhulpverlening Over schuldhulpverlening zijn 11 signalen binnengekomen. De huidige aanpak bij schuldenproblematiek blijkt soms niet goed afgestemd op mensen met een beperking. Instanties in de schuldhulpverleningsketen zijn dan niet voorbereid op het herkennen en erkennen van de problematiek van mensen met een lichte verstandelijke beperking (LVB). Vooral bij deze groep lijken houding en gedrag vaak contraproductief te zijn, terwijl dit slechts een onderdeel is van hun beperking en geen onwil. Zij zijn niet in staat om hun afspraken te houden of de juiste informatie aan te leveren. Zij vallen dan uit het traject, of krijgen er geen toegang toe. Hun financiële problemen worden dan niet opgelost, met alle mogelijke gevolgen, zoals huisuitzetting, van dien. Op den duur zullen sommigen dan aanspraak maken op duurdere vormen van ondersteuning of kunnen gaan behoren tot de groep potentiële overlastgevers. De medewerker van de afdeling schuldhulpverlening had te weinig kennis van de doelgroep Niet Aangeboren Hersenletsel. Zij vond het onbegrijpelijk dat cliënt, die een groot probleem had met zijn korte-termijngeheugen, vergat om papieren in te leveren. Ouders van een jonge cliënt met een verstandelijke beperking zitten diep in de schulden. Ze komen niet in aanmerking voor schuldhulpverlening omdat ze een eigen huis hebben. Het huis staat al twee jaar te koop. Op bankrekeningen wordt beslag gelegd, er woont nog een kind in huis. Er is amper geld voor eten. Als de eigen bijdrage CAK niet betaald kan worden, moet de cliënt met een verstandelijke beperking stoppen bij Ipse de Bruggen. Dat zou rampzalig zijn. Mijnheer met een beperking heeft een huurachterstand. De woningbouwvereniging heeft opdracht gegeven aan de deurwaarder dat hij zijn huis per 1 augustus 2013 ontruimd moet hebben. Mijnheer wordt begeleid door de Stadsbank. De contacten met de Stadsbank zijn lastig. Men belt niet terug, mailt niet terug en denkt niet mee aan een oplossing voor meneer. Uiteindelijk heb ik als MEE-consulent door fondsen aan te schrijven een huisontruiming voorkomen. MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 12
Conclusies Met conclusies moet je altijd voorzichtig zijn. Conclusies zijn zo definitief, men heeft de wijsheid in pacht, men weet het. Het is daarom beter te spreken van een aantal rode draden die in deze rapportage zichtbaar worden. Er is een aantal ontwikkelingen gaande die de gemeenten op dit moment nog niet direct aangaan, maar in de toekomst wel. De belangrijkste hiervan is het scheiden van wonen en zorg. Het communicatie-aspect is belangrijk. Er blijkt miscommunicatie te bestaan tussen mensen met een verstandelijke beperking en een keur aan instanties zoals de schuldhulpsanering, Wmo-loketten, het UWV, het CIZ etc. Cliënten slagen er hierdoor soms niet in hun vraag adequaat te formuleren of hun verplichtingen na te komen. Een belangrijke doelgroep wordt gevormd door LVB en LVB+. Hier kunnen veel problemen bijeenkomen. Een zwak sociaal netwerk, minder goede communicatieve vermogens en financiële problematiek. Veel mensen prefereren het PersoonsGebonden Budget boven zorg in natura om zorg en ondersteuning in te kopen. Mocht bij het wegvallen van het PGB de zorgvrager meer gebruik moeten maken van het eigen netwerk, ziet 73% hiertoe geen mogelijkheid meer. Als er dan toch een conclusie getrokken moet worden, is dat de dooddoener dat er nog veel moet gebeuren. Ook op het gebied van signaleren. Want hoewel achter ieder signaal dat doorkomt vele gelijksoortige signalen zitten zoals men zegt, willen we het aantal signalen dat binnenkomt vergroten en het signaleren zelf verdiepen. Samen met de gemeenten willen we dan ook graag nadenken over de manier waarop het signaleren verankerd kan worden in het sociale domein. Hierin zouden bijvoorbeeld de wijkteams een rol kunnen spelen, zodat een beeld ontstaat van de behoeften van de burgers, waarop gemeenten kunnen reageren of anticiperen. Zo zouden we in gezamenlijkheid een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het verder ontwikkelen van het sociale domein. 13 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
XYZ 1 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013 14
XYZ 2 15 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013
Colofon Contact Productie en eindredactie: MEE Zuid-Holland Noord, Afdeling CMA Fotografie: Inge Hondenbrink en Hans Oostrum November 2013, MEE Zuid-Holland Noord Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, kopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van MEE Zuid-Holland Noord. Een digitaal exemplaar kunt u downloaden van www.meezhn.nl/publicaties MEE Zuid-Holland Noord MEE regio Den Haag Torenstraat 172, 2513 BW Den Haag T 070 312 31 23 MEE regio Delft Hooikade 30, 2627 AB Delft T 015 213 11 51 MEE regio Leiden Perzikweg 1 a, 2321 DG Leiden T 071 573 14 44 info@meezhn.nl www.meezhn.nl 16 MEE Zuid-Holland Noord signaleringsrapportage september 2012 - augustus 2013