Hans Leen, Product Manager Desinfectie van drinkwater in de verzorgingssector
Legionella Bacterie aanwezig in drinkwater Wanneer het aantal kolonievormende eenheden (KVE) de drempelwaarde in het drinkwater overschrijdt is er een reëel gevaar voor de gezondheid (besmetting van het drinkwater) Bij inademen via aerosol kan ze legionellose ( veteranenziekte ) veroorzaken Longaandoening die dodelijk kan zijn Zwakke mensen zijn vatbaar Legionella bacteriën groeien in biofilm en vermenigvuldigen maximaal bij een temperatuur van ong. 40 C Waterstilstand vermijden om biofilm te minimaliseren Watertemperaturen buiten de kritische zone (tussen 25 C en 55 C) 2
Recente cijfers Legionellose Duitsland: 15.000 tot 30.000 besmette personen per jaar Publicatie 23 juni 2014 door Robert Koch Instituut (www.rki.de) Realistische schatting door competentienetwerk voor ambulant opgelopen pneumonia (CAPNETZ, www.capnetz.de) Belgie: Geen gelijkaardige officiële en recente cijfers bekend 3
Zuivere drinkwaterinstallaties in Vlaanderen Besluit van de Vlaamse Regering (BVR) betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen (9/02/2007) Nieuwe sanitaire installaties moeten voldoen aan de BBT voor legionella-beheersing Best Beschikbare Technieken (BBT) voor legionella-beheersing in nieuwe sanitaire systemen (2007) 4
Verantwoordelijkheden Drinkwaterhygiëne is een gedeelde verantwoordelijkheid Watermaatschappij: kwaliteit drinkwater tot aan de waterteller Fabrikant: aanbod van componenten geschikt voor transport van drinkwater Ontwerper: doordacht leidingtracé en correcte bedrijfsparameters Installateur: hygiënische plaatsing en juiste ingebruikname Beheerder: opvolging van de installatie 5
BBT Legionella beheersing Basisprincipes 1. Waterstilstand vermijden 2. Watertemperatuur koud water (SKW) en warm water (SWW) onder controle houden SKW <= 25 C SWW >= 55 C Volledige doorstroming van de installatie verbetert automatisch het temperatuurprofiel in de installatie, maar enkel watertemperaturen controleren leidt niet automatisch tot goede doorstroming! Aanbevelingen SKW en SWW leidingen isoleren, circulatieleiding voor SWW, installatie spoelen en desinfecteren voor ingebruikname, 6
BBT Legionella beheersing Doel: risico op besmetting zo laag mogelijk houden Geen garantie op besmettingsvrije installaties Opvolging van de drinkwater installatie door staalname en analyse Wat als er zich toch een legionella besmetting voordoet? Methodologie in BBT 1. Oorzaak bepalen 2. Installatie aanpassen 3. Desinfectie na (eventueel tijdens) de aanpassingswerken 7
Desinfectie van drinkwater Vormen van desinfecteren Chemische of thermische desinfectie Kortstondig, langdurig (beperkt in tijd) en permanent (onbeperkt in tijd) Strategieën Curatief desinfecteren (beperkt in tijd) Drinkwater behandelen als er een besmetting werd vastgesteld (en de behandeling stoppen als er geen besmetting meer is) Preventief desinfecteren (onbeperkt in tijd) Drinkwater behandelen ongeacht of er een besmetting wordt vastgesteld (ter voorkoming van een besmetting) 8
Desinfectie van drinkwater BBT legionella beheersing Kortstondige, curatieve behandelingen SKW: chemisch desinfecteren (gedurende 12h, hoge concentraties) SWW: thermisch desinfecteren (70 C, gedurende 4 minuten) Bij eerste ingebruikname of wanneer er een besmetting wordt vastgesteld Permanente behandeling Altijd chemische desinfectie Alternatieve desinfectie (of profylactische desinfectie ) Opgelet: Chemische desinfectie van SKW Kortstondig: water niet geschikt voor menselijke consumptie Permantent: water moet geschikt blijven voor menselijke consumptie! 9
Permanente desinfectie van drinkwater Belgie: BVR betreffende reglementering inzake kwaliteit en levering van water bestemd voor menselijke consumptie (13/12/2002) Als het water, bestemd voor menselijke consumptie, bij de bereiding of distributie gedesinfecteerd wordt, neemt de waterleverancier alle maatregelen om de doelmatigheid van de toegepaste desinfectie te controleren. Daarbij wordt er naar gestreefd om de aanwezigheid van desinfecteermiddelen en afbraakproducten door de desinfectie zo laag mogelijk te houden. Interpretatie: als er geen reden is om te desinfecteren (geen besmetting), dan geen desinfecteermiddel toevoegen aan drinkwater Binnenhuisinstallatie? 10
Permanente desinfectie van drinkwater Belgie: BVR betreffende de preventie van de veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen van 9/02/2007 Binnenhuisinstallatie Uitsluitend wanneer een goedkeuring bij Ministrieel Besluit afgeleverd werd 11
Permanente desinfectie van drinkwater Belgie: Goedkeuring bij Ministrieel Besluit: De goedkeuring van als alternatieve beheersmaatregel ter beheersing van Legionella pneumophila in watervoorzieningen ontslaat de exploitant van de toepassing van artikel 6, 5, of artikel 13, 5, van het Legionellabesluit. Watertemperatuur SKW <=25 C en SWW >= 55 C Energiekost! wordt goedgekeurd als alternatieve beheersmaatregel ter beheersing van Legionella pneumophila in watervoorzieningen. mag alleen worden toegepast als aan al de volgende voorwaarden wordt voldaan: 12
Permanente desinfectie van drinkwater Belgie: Goedkeuring bij Ministrieel Besluit: Waar nodig moeten structurele maatregelen worden doorgevoerd onder meer met het oog op een continue doorspoeling van alle elementen van de installatie; Eerste basisprincipe BBT is waterstilstand vermijden heeft permanente desinfectie dan überhaupt nog zin? de waterleverancier wordt onmiddellijk op de hoogte gebracht als in de watervoorziening wordt geplaatst; moet op elk ogenblik voldaan worden aan de drinkwaternormen, vermeld in bijlage 1 van het besluit van de Vlaamse Regering van 13 december 2002 houdende reglementering inzake de kwaliteit en levering van water, bestemd voor menselijke consumptie. 13
Permanente desinfectie van drinkwater Duitsland: Minimaliseringsgebot : verplichting om toevoeging van vreemde stoffen aan drinkwater te minimaliseren UBA (Umwelt Bundes Amt, ministerie van leefmilieu) raadt permanente chemische desinfectie ten sterkste af 14
Permanente desinfectie van drinkwater Duitsland: Onafhankelijk drinkwater expert Harald Köhler Chemische desinfectie heeft een kortstondig positief effect; het is geen oplossing op lange termijn. Herhaalde desinfecties kunnen zelfs versnelde corrosie van de leidingen veroorzaken, met waterschade tot gevolg. Onderzoek heeft uitgewezen dat een toevoeging van chloordioxide in de maximale concentratie van 0,2 mg/l legionella tot de VBNC toestand doet overgaan (levend maar niet kolonievormend). De bijproducten van de chemische reactie zijn ongevaarlijk, op voorwaarde dat de maximale concentratie gerespecteerd blijft. Publicatie artikel Teurer Totalschaden (http://www.trinkwasserhygiene-oberpfalz.de/) Vertaling artikel in De onderneming nr. 909 van 04/2014 15
Chloordioxide als desinfectiemiddel voor drinkwater??? 16
Chemische desinfectie van drinkwater Samengevat Drinkwaterinstallaties conform BBT Kortstondige curatieve behandeling Toegelaten in het geval van een vastgestelde besmetting Eerst oorzaak besmetting opzoeken en aanpakken Preventieve behandeling Vlaanderen: toegelaten met goedgekeurde systemen Buitenland: sterk afgeraden om toxicologische en materiaal-technische redenen 17
Desinfectie van Geberit drinkwaterleidingen Standpunt van Geberit als internationaal leiding fabrikant Leidingen zijn geschikt voor curatieve chemische en thermische desinfectie Chemische desinfectie: kortstondig, eventueel langdurig (maar altijd beperkt in tijd) Thermische desinfectie: kortstondig Geberit geeft géén garantie op de levensduur van zijn leidingsystemen in geval van permanente (of preventieve) chemische desinfectie Geldig voor alle Geberit leidingsystemen geschikt voor drinkwater: Geberit PushFit Geberit Mepla Geberit Mapress 18
Desinfectie van Geberit drinkwaterleidingen Technische Informatie betreffende desinfectie van Geberit leidingsystemen voor drinkwater (1/01/2015) Kortstondige chemische desinfectie 19
Desinfectie van Geberit drinkwaterleidingen Technische Informatie betreffende desinfectie van Geberit leidingsystemen voor drinkwater (1/01/2015) Langdurige chemische desinfectie (beperkt tot 6 maanden op de volledige levensduur) 20
Alternatief voor permanente chemische desinfectie Geberit hygiënespoeling als alternatief voor permanente chemische desinfectie BBT Legionella beheersing Nieuwe drinkwater installaties en uitbreidingen vanaf 2007 Desondanks toch besmetting Oorzaak opzoeken, oorzaak aanpakken en curatief (kortstondig) behandelen Oudere installaties of bij aanhoudende problemen Structurele aanpassingen van de drinkwater installatie noodzakelijk Tijdens overgangsperiode doorstroming verbeteren met Geberit hygiënespoeling Niet permanent chemisch behandelen In strijd met minimaliseringsverplichting Negatieve invloed op onderdelen van de installatie 21
Geberit hygiënespoeling Geautomatiseerde spoeling Verschillende spoelprogramma s op basis van Tijd Interval Watertemperatuur Watervolume Instellingen en programmatie via smartphone Eenvoudige verbinding met gebouwbeheersysteem Geen nood aan chemicaliën 22
Drinkwateroplossingen van Geberit Geberit biedt totaalconcept aan om nieuwe drinkwaterinstallaties op een hygiënische manier te ontwerpen, te plaatsen, en in gebruik te nemen Proplanner software Materialen van buizen en fittingen Persverbindingstechniek Buizen en fittingen met stoppen/kappen Voorgeïsoleerde buizen MeplaFix fittingen Dubbele muurplaten Mepla bolkranen Geberit Inwendige Circulatieleiding Geberit Hygiënefilter Geberit Hygiënespoeling Programmeerbare Geberit urinoir en wc spoelingen 23
Belangrijke aandachtspunten Geen combinatie van chemische en thermische desinfectie! Desinfectiemiddelen worden in warm water nog agressiever voor mens én materiaal BBT legionella beheersing warm water buffers elke dag tot 60 C opwarmen misvatting: geen dagdagelijkse thermische desinfectie tot 70 C! De levensduur van elk onderdeel van drinkwaterinstallaties wordt korter bij chemische desinfectie Leidingen, fittingen, dichtingsringen, kraanwerk, Zowel metaal als kunststof 24
Vragen? Vragen omtrent drinkwaterhygiëne concrete projecten: Geberit adviseurs Algemene vragen over drinkwaterhygiëne: hygiene.be@geberit.com Geberit training rond drinkwaterhygiëne en oplossingen 25
26