Schoenendoos WEG MET DE DIGITALE AL JE FOTO S GEORDEND Nicolet Groen 1
COLOFON Uitgever: 550 nm Publishing Teksten: Nicolet Groen Vormgeving: Nicolet Groen Fotografie Cover: Nicolet Groen Copyright 2016. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kan noch de uitgever noch de auteur aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave. 2 1 INLEIDING 2 DE 3 BESTANDEN 4 PROGRAMMA S 5 BACK-UPS 6 FOTO S 5 STRUCTUUR 7 HERNOEMEN 8 Windows 8 Mac 8 OM FOTO S TE BEHEREN 11 12 CD/DVD en Externe Schijf 12 Cloud oplossingen 12 NABEWERKEN 14 Photoshop en Lightroom 14 Photoshop Elements 14 The Gimp 17 Apple Foto s 17 Paint 17 Online foto editors 18 Smartphone en tablet 18 3
1 INLEIDING Foto s inplakken is nooit mijn sterkste kant geweest. Zelfs de babyfoto s van de kinderen zitten na 13 jaar nog steeds in een doos. Gelukkig kochten we, vlak naar de geboorte van de oudste onze eerste digitale camera en daarmee werd fotograferen én bewaren van foto s een stuk gemakkelijker. Mits je een goed systeem gebruikt! Veel mensen hebben echter geen archief maar een digitale variant van de schoenendoos. Foto s zijn daardoor moeilijk terug te vinden. Met een beetje inspanning kun je orde scheppen in de chaos. Begin vandaag nog met een goed archiveringssysteem op je computer. In een slim opgebouwd fotoarchief vind je je vakantiefoto s en foto s van de kinderen in een mum van tijd terug op je computer of je externe harde schijf. Voor mij, ik ben fotograaf, is een goed opgebouwd archief essentieel. Binnen mum van tijd weet ik met de combinatie van mijn digitale agenda en mijn archiefsysteem foto s terug te vinden. Hoe ik dat heb opgebouwd vertel ik in dit mini e-book. Om meer plezier aan je foto s te beleven vind je in dit boekje ook een overzicht van diverse fotobewerkingsprogramma s, aan waarmee je je beelden net dat beetje extra kunt geven. Nicolet Groen www.nicoletgroen.com 4 5
2 DE STRUCTUUR Om te beginnen moet je vanaf nu de discipline opbrengen om na het maken van foto s, direct de inhoud van je geheugenkaartje op te slaan op je computer. Begin met het maken van een hoofdmap waar al je foto s onder komen te staan. Deze map geef je een duidelijk herkenbare naam, bijvoorbeeld fotoarchief. Je kunt beginnen met het maken van mappen met categorieën zoals vakanties, kinderen, diversen, werk etc. maar dit hoeft niet. Maak nu submappen aan in de map fotoarchief of de categorieën-mappen voor ieder jaar dat je digitale foto s hebt staan op je computer. een trefwoord dat de fotoserie typeert bijvoorbeeld: 20160610_Italie_Toscane. Op deze manier heb je de mappen overzichtelijk gegroepeerd en staan alle foto s in chronologische volgorde. Als je dit consequent volhoudt, dan is de kans klein, dat je een foto niet meer kunt vinden. Je kunt namelijk op datum en op gebeurtenis sorteren met de zoekfunctie. Maak je tijdens een uitstapje of vakantie met meerdere mensen foto s zet dan achter de mapnaam de initialen van de betreffende fotograaf, dus 20160610_Italie_ Toscane_NG. Dan kun je later altijd de fotograaf terug vinden. Zorg dat je de gebeurtenis in een apart mapje zet binnen het betreffende jaar. Laat de naam van deze map beginnen met de datum (JJJJMMDD) gevolgd door 6 7
3 HERNOEMEN VAN BESTANDEN Nu de structuur van je fotoarchief op orde is, ben je al een heel eind op weg met het beheer van je foto s. Je kunt dit verfijnen door ook de bestandsnamen van de foto s meer begrijpelijk te maken. IMG_6477 zegt immers weinig over de foto s. Bovendien, en daar loop ik vanwege mijn werk als fotograaf regelmatig tegen aan, stopt de telling van de foto s na IMG_9999 en begint je camera weer met IMG_0001. Hierdoor ontstaan ooit dubbele bestandsnamen wanneer je ze niet hernoemt. WINDOWS In Windows Verkenner zijn bestanden redelijk eenvoudig te hernoemen. Open een map met foto s met de bestandsnamen zoals ze van je geheugenkaartje kwamen. Sorteer ze in de gewenste volgorde en selecteer ze allemaal met Ctrl-A. Druk op F2. Nu kun je het bovenste bestand je een naam geven, bijvoorbeeld 20160610_Italie_Toscane. Druk je nu op Enter, dan zal Windows alle geselecteerde bestanden die naam geven met een volgnummer, dus 20160610_Italie_ Toscane(2). Die volgnummers kun je later eventueel handmatig aanpassen. MAC Op een Mac kun je bestandsnamen wijzigen met de Automator maar dat is behoorlijk omslachtig. Ik gebruik het gratis tooltje NameChanger, Je selecteert de inhoud van de map, geeft linksboven aan welk deel je wilt wijzigen, in mijn geval altijd _IMG. De tweede underscore laat ik staan. In het rechter vak schrijf je de gewenste bestandsnaam. Vervolgens druk je op enter en de bestanden krijgen de nieuwe naam met het originele volgnummer er achter. Je vindt de tool hier: NameChanger 8 9
4 PROGRAMMA S OM FOTO S TE BEHEREN Voor het ordenen van foto s bestaan verschillende programma's. Zo zit bij een Apple-computer standaard het programma Foto s geleverd. Persoonlijk ben ik niet weg van dit systeem maar anderen maken er graag gebruik van. Ik gebruik het eigenlijk alleen omdat de foto s van mijn iphone automatisch, via de cloud, hierin geplaatst worden. Mocht je meer willen weten of Foto s van Apple, op de site van Apple vind je een duidelijk handleiding help.apple.com Google s Picasa is in mei 2016 vervangen door Google Photo s. Hierin kun je een onbeperkt aantal foto s opslaan met een groot Maar: Alle foto s die groter zijn dan 16mb en films groter dan 1080p worden door Google verkleind. Als fotograaf stuiter ik al bij het idee want ik sla mijn bestanden, bij voorkeur, zo groot mogelijk op. Je kunt overigens wel kiezen om de bestanden in hun originele formaat op te slaan maar dan loop je tegen de restrictie van maximaal 15GB opslag aan. Een groot voordeel van Google Photo s is de fotoherkenning. In eerste instantie werkt dit niet optimaal maar na een paar dagen heeft Google Photo s de inhoud van je foto s geanalyseerd. Zoek je dan bijvoorbeeld op fiets of kat, dan toont Google Photo s alle foto s waar je kat of fiets op staan. Dat is handig maar ook een beetje eng. Want hoewel Google zegt dat ze de gegevens die ze verzamelen uit jouw bestanden niet gebruiken voor andere doeleinden kan het natuurlijk heel goed zijn dat, in een later stadium, deze gegevens gebruikt worden om een beter profiel van je te maken wat gebruikt kan worden om gerichte advertenties te tonen. photos.google.com 10 11
5 BACK-UPS Hoe goed de structuur van je fotoarchief ook is, de harde schijf waarop het staat, kan altijd kapot gaan en dan ben je al je foto s - en daarmee dierbare herinneringen - kwijt. Regelmatig een back-up maken is het devies. Je hebt hiervoor verschillende mogelijkheden: CD/DVD Externe harddisk Online CD/DVD EN EXTERNE SCHIJF Op de laatste Apple computers zit geen CD/DVD brander en ik vermoed dat ook Windows-computers in de toekomst zonder brander geleverd worden. Zonder CD/DVD brander heb je ook geen mogelijkheid meer om foto s van een DVD of CD te lezen. Investeer dus liever in een externe harddisk. Let bij het aanschaffen van een harde schijf op de snelheid waarmee de bestanden worden weggeschreven. USB2 is goed, maar bij voorkeur gebruik je USB3 om snel back-ups te maken. Het is aan te raden om je back-ups niet thuis te bewaren maar bijvoorbeeld bij vrienden of familie. Zo weet je zeker dat je, bij brand of waterschade, je foto s niet kwijt bent. CLOUD OPLOSSINGEN Je kunt je bestanden ook bewaren in een online oplossing zoals bijvoorbeeld Dropbox of icloud. Voor de gratis oplossingen zit daar wel een limiet aan. Zo biedt Google Drive 15 GB geheugen, en icloud van Apple 5 GB. In Dropbox zit een standaard limiet op van 2 GB die je overigens kunt uitbreiden door vrienden uit te nodigen ook gebruik te maken van Dropbox. Helaas zit een paar gig aan geheugen met fotobestanden vrij snel vol. De cloud-oplossingen kun je uitbreiden door extra geheugen bij te kopen. Zo kost 1TB geheugen in de Pro-versie van Dropbox 9,95 per maand, hetzelfde betaal je voor 1TB in Apple s icloud en Google Drive. Dat is genoeg ruimte voor jarenlange foto-opslag voor de gemiddelde gebruiker. Naast bovenstaande diensten bieden veel internetproviders ook online opslagmogelijkheden. Het voordeel van de cloud-oplossingen is dat de bestanden veilig zijn voor diefstal, brand of waterschade en meestal zijn ze vanaf iedere computer, smartphone of tablet bereikbaar. www.dropbox.com drive.google.com www.icloud.com 12 13
6 FOTO S NABEWERKEN Nu je je foto s allemaal keurig geordend hebt kun je de mooiste exemplaren nog mooier maken door ze na te bewerken. Er zijn diverse programma s, ook gratis foto editors, waarmee je je beelden net dat bee tje extra contrast of kleur geeft of de horizon van dat mooie landschap recht kunt zetten. PHOTOSHOP EN LIGHTROOM Professionele fotografen gebruiken vrijwel allemaal Adobe Lightroom, al dan niet in combinatie met Adobe Photoshop. Om deze programma s te krijgen is een cursus of op zijn minst een goed boek, aan te raden. Ook als fotograaf ontdek ik zo nu en dan nog nieuwe mogelijkheden terwijl ik al 8 jaar dagelijks met deze programma s werk. Lightroom CC en Photoshop CC zijn onderdeel van het Adobe Creative Cloud fotografie abonnement waarvan het lidmaatschap op maandbasis rond de 12,50 ligt. Voor amateurfotografen is dit waarschijnlijk pas interessant wanneer je echt veel fotografeert. PHOTOSHOP ELEMENTS Adobe Photoshop Elements is de uitgekleden versie van Photoshop en is een goed nabewerkingsdprogramma voor amateurs. Het kost rond de 100 euro maar online zijn meestal goede aanbiedingen te vinden. www.adobe.com De huidige versies van deze programma s zijn helaas alleen via een Creative Cloud abonnement te krijgen. 14 15
THE GIMP The Gimp is een open source, dus gratis te downloaden, programma dat veel van dezelfde functionaliteiten heeft als het uitgebreide Photoshop alleen is het aantal handelingen om iets te bereiken vaak groter. De documentatie van The Gimp is goed wanneer je de Engelse taal goed beheerst. Helaas is de Nederlandse handleiding door Google translate gehaald en is de helft niet of slecht vertaald. PAINT Voor Windows computers kun je de verbeterde versie van het al oude Paint downloaden. De functionaliteiten zijn behoorlijk uitgebreid. Helaas kan ik het programma niet goed beoordelen omdat ik niet met Windows computers werk maar de interface ziet er veelbelovend uit. www.getpaint.net www.gimp.org APPLE FOTO S Apple Foto s heeft een nabewerkingsprogramma ingebouwd waarmee onder andere je kleur, contrast, afmetingen en filters kunt bewerken en toepassen. De handleiding is te vinden op de site van Apple: help.apple.com 16 17
ONLINE FOTO EDITORS Er bestaan talloze online foto editors, deze zijn minder uitgebreid als bovenstaande programma s maar sommige bieden interessante functionaliteiten. Naast opslag van je foto s in de Cloud biedt Google Photo s de mogelijkheid om je foto s te verbeteren door onder meer de belichting, kleur en het contrast aan te passen. Verder heeft Google Photo s een aantal mooie filters die je met een druk op de knop kunt toepassen op je foto s. photos.google.com De online versie van Photoshop is een heel stuk beperkter dan de grote broer of Photoshop Elements. Maar de basis is goed en gebruiksvriendelijk. Je kunt bestanden tot 16MB uploaden om te bewerken. SMARTPHONE EN TABLET Waarschijnlijk maak je, net als ik, veel foto s met je smartphone. Ik zou geen fotograaf zijn als ik niet iedere foto die ik op Facebook zet even snel door een editor haal. Er zijn heel veel leuke apps beschikbaar voor de smartphone maar mijn favoriet is al jaren Snapseed. Snapseed is een behoorlijk uitgebreid programma uit de stal van Google waarmee je foto s goed recht kunt zetten, zelfs schuine muren van een interieurfoto waar ik normaal gesproken photoshop voor gebruik. Naast standaard bewerkingen biedt Snapseed een groot aantal filters en de mogelijkheid om een rand om je foto te zetten. Snapseed voor ios Snapseed voor Android www.photoshop.com 18 19
20