VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

STUK 667 (2016-2017) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING 2016-2017 29 MAART 2017 VRAGEN OM UITLEG Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin van woensdag 29 maart 2017 INTEGRAAL VERSLAG Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: mevrouw Liesbet Dhaene, voorzitter, mevrouw Hannelore Goeman, de heer Arnaud Verstraete Verontschuldigd: mevrouw Khadija Zamouri 1482

- 2 - INHOUD Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) - Vraag om uitleg van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, over de organisatie van het Gala van Welzijn - Vraag om uitleg van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, over de aanbevelingen voor een betere geestelijke gezondheidszorg - Vraag om uitleg van mevrouw Hannelore Goeman aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, betreffende de Dag van de Zorg

- 3 - Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) Vraag om uitleg van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, over de organisatie van het Gala van Welzijn De heer Arnaud Verstraete (Groen): Net zoals vorig jaar is er een bedrag van 60.000 euro vastgelegd voor de organisatie van het Gala van Welzijn. Uit de begrotingsbesprekingen leren we dat het Gala in 2017 opnieuw zal plaatsvinden in de AB. Dit keer met een optreden van Flip Kowlier. Op de website van de VGC vinden we, behalve de vraag naar het invullen van een evaluatieformulier, niets over het Gala van Welzijn. Dat is toch wel verwonderlijk voor een initiatief dat 60.000 euro heeft gekost. Uiteraard is het belangrijk dat mensen die in de hulpverlening en zorg werken ondersteund en gewaardeerd worden. De vraag is of dit Gala de meest aangewezen manier is om dat te doen. Het gaat om een relatief groot bedrag in een context van schaarse middelen voor het welzijnsbeleid van de VGC. Welzijnsorganisaties zouden met dergelijke middelen wat meer ademruimte kunnen hebben om hun werk te doen. Mijn vragen zijn de volgende: Wat is de precieze doelstelling van het Gala? Op welke manier steekt het collegelid hiermee de welzijnswerkers een hart onder de riem? Hoe verantwoordt het collegelid de uitgaven voor dit initiatief, rekening houdend met de werkdruk van de hulpverleners en zorgverstrekkers, en de bezuinigingen die de welzijnssector kent? Wat was de evaluatie van het evenement? Wat was de respons op de vraag om het evaluatieformulier in te vullen? Kunt u een detail van de kostprijs van het evenement van 2016 bezorgen? Worden gelijkaardige uitgaven begroot voor het evenement in 2017? Zo neen, welke wijzigingen worden voorzien? Collegelid Bianca Debaets: Dat u momenteel niet veel over het Gala van Welzijn leest of hoort is normaal: eerstdaags worden uitnodigingen voor het Gala van het Welzijn verzonden. Op de website van de VGC is een infopagina beschikbaar over het Gala van 2017 waar onder meer een module staat om zichzelf of een team in te schrijven. Het mogen niet alleen directieleden of bestuurders zijn die komen. Het is belangrijk dat de welzijnswerkers bereikt worden. U bent uiteraard eveneens welkom. Iedereen die zich voor het Gala van 2016 inschreef, of aanwezig was, kreeg via een bedankingsmail de vraag om de evaluatie in te vullen. Vijfenvijftig respondenten vulden deze in. De administratie van de VGC concludeerde uit de antwoorden een vrij grote algemene tevredenheid over het Gala. Er was maar 1 negatieve reactie. Vooral de AB scoorde goed inzake bereikbaarheid en toegankelijkheid.

- 4 - Heel wat mensen gaven aan dat dit Gala een uitgelezen moment is om elkaar op een informele manier te zien. Er zijn natuurlijk heel wat momenten waarop de mensen elkaar binnen de sector kunnen ontmoeten: studiedagen, vormings- en overlegmomenten, etc... Het Gala is een netwerkmoment van de hele Welzijnssector waar mensen die actief zijn in verschillende domeinen elkaar ongedwongen ontmoeten en van gedachten kunnen wisselen. Op die manier realiseren we een van de belangrijkste doelstellingen van die avond: medewerkers, professionelen en vrijwilligers die zich dagelijks inzetten, bedanken en in de bloemetjes zetten. Een andere doelstelling is aantrekken en behouden van gemotiveerd personeel voor de sector. Dat blijft een grote uitdaging. Daarom worden telkens de opleidingen tot zorgberoepen uitgenodigd. We stellen het zeer op prijs dat leerlingen en studenten kiezen om hun opleiding in Brussel te volgen, maar dat betekent niet dat zij hier zullen blijven werken. Dat laatste willen we hiermee eveneens bewerkstelligen, want in Brussel zijn Nederlandstalige zorgkundigen nodig. Zorg in eigen taal blijft een belangrijke bekommernis. Het is duidelijk dat het Gala breed gedragen wordt in de sector: maar 1 respondent stelde zich vragen over de wenselijkheid ervan. En nu bent u de tweede. In 2016 kostte het evenement: 66.846,84 euro. Voor de editie 2017 wordt eenzelfde bedrag uitgetrokken. In die prijs zit niet alleen de huurprijs van de AB, maar eveneens beveiliging, techniek, personeel, de artiesten, communicatie, Sabam en catering. Voor catering wordt beroep gedaan op een bedrijf uit de sociale economie: EAT vzw. De heer Arnaud Verstraete (Groen): Ik heb een aantal bijkomende vragen: u sprak van 55 respondenten. Op hoeveel deelnemers was dat? Kan u mij een gedetailleerd overzicht krijgen van die kosten? Collegelid Bianca Debaets: Vorig jaar waren er een zeshonderdtal aanwezigen. Van het budget ging 22% naar de AB (inclusief beveiliging, personeel, techniek), 28% werd gebruikt voor de artiestengage (inclusief huur instrumenten, vervoersonkosten, etc.) en 6% naar de fotograaf, de photobooth, Sabam, enzovoort. Het grootste deel (44%) ging naar catering: de hapjes en de drank. Moet ik uit uw vraag afleiden dat het Gala moet worden afgeschaft? De heer Arnaud Verstraete (Groen): Groen vindt het vooral belangrijk dat de mensen in de sector ondersteund worden en dat de werklast draaglijk gemaakt wordt door te werken aan de kwaliteit en het plezier in de job. Dat is essentieel en het is een hele uitdaging. De beste manier hiervoor is de werkdruk doen dalen en mensen plezier te doen vinden op de werkvloer. Ik heb nog niet gezegd dat het moet afgeschaft worden, maar het roept wel vragen op. Ik hoor u bijvoorbeeld zeggen dat een belangrijke doelstelling ervan is mensen te ondersteunen en te waarderen. Daarnaast wil u mensen aantrekken. Het Gala is volgens u daar een instrument voor. Zijn daar cijfers over? Volgens mij is het niet een Gala dat de doorslag zal geven om mensen te doen kiezen voor Brussel. Het kan misschien wel bijdragen aan een positieve beeldvorming.

- 5 - Ik ben altijd te vinden voor een feest, maar de vraag is of de overheid dat moet organiseren. Dat is een element dat meespeelt. Voor de Welzijnssector is dat een belangrijk gegeven: de VGC kampt met enorme uitdagingen en heeft zeer weinig middelen. In die context vind ik het niet evident dat er jaarlijks 66.000 euro gereserveerd worden voor een feest. Als is zie dat er voor cultuursensitieve zorg 60.000 euro bespaard werd door 1,5 VTE te schrappen, dan is de keuze voor een Gala niet evident. Collegelid Bianca Debaets: Het Gala is er vooral om mensen te waarderen en te bedanken voor hun inzet. Daarnaast is het de bedoeling om Nederlandstaligen aan te trekken en te doen kiezen om te werken in de Brusselse welzijnssector. Ik wil er u op wijzen dat de middelen voor cultuursensitieve zorg geen besparing waren: zij zijn onmiddellijk opnieuw geïnvesteerd in de sector. Toch begrijp ik niet goed wat uw punt is. Vindt u dan dat de mensen in de sector niet moeten bedankt worden voor hun inzet? De VGC heeft uiteraard veel aandacht voor de werkdruk en de werkbaarheid in de sector. Gisteren was hierover nog een studiedag waar heel veel aanbevelingen gemaakt zijn om het werk in de sector draaglijker te maken. De mensen zijn er zeer enthousiast en gemotiveerd. Uiteraard is een bedankingsmoment niet voldoende. Maar dat neemt niet weg dat de mensen dat verdienen. Net daarom zullen we elkaar jaar een dergelijk Gala organiseren. De heer Arnaud Verstraete (Groen): Voor Groen is de waardering van het personeel en de vrijwilligers zeer belangrijk. Ik heb alleen twijfels over de manier waarop die 66.000 euro hiervoor besteed wordt. Volgens mij help en waardeer je de mensen meer door de middelen ter beschikking te stellen om hun dagelijks werk te vergemakkelijken en draaglijker te maken. Uw argumenten voor het Gala kunnen mij niet overtuigen. Vraag om uitleg van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, over de aanbevelingen voor een betere geestelijke gezondheidszorg De heer Arnaud Verstraete (Groen): Het psychiatrierapport van De Morgen heeft een resem pijnpunten in de psychiatrie in de schijnwerpers gezet. Voor Groen is het duidelijk dat er veel meer moet ingezet worden op de nulde en eerste lijn. Dat betekent inderdaad vermaatschappelijking van de zorg, maar niet zoals het nu gebeurt. Er moet meer steun gaan naar de ambulante geestelijke gezondheidszorg, naar herstelgericht werken, naar gemeenschapszorg die gericht is op context- en krachtgericht werken. Minder dan 5% van de financiële middelen in de psychiatrie gaat naar de ambulante geestelijke gezondheidszorg. Dat is onhoudbaar, zegt de sector, terwijl het aantal mensen met psychische klachten toeneemt.

- 6 - Een vroeg begonnen detectie kan een betere zorg opleveren en daarvoor is de nulde en eerste lijn het best geschikt. De lokale besturen en in Brussel is dit de VGC hebben de regierol voor het voeren van een lokaal sociaal beleid, waaronder ook de geestelijke gezondheidszorg valt. Hoe ondersteunt de VGC in Brussel de ambulante geestelijke gezondheidszorg? Hoe is de samenwerking met de Cocof en de GGC op vlak van ambulante geestelijke gezondheidszorg? Voor de uitvoering van het Actieplan Geestelijke Gezondheid wordt in 2017 bijkomend meer dan 2.000.000 euro uitgetrokken, waarvan 1,2 miljoen structureel voor preventie en vroegdetectie. Welke middelen worden hiervan ingezet voor Brussel en voor welke projecten? Collegelid Bianca Debaets: In het meerjarenplan Lokaal Sociaal Beleid 2016-2020 heeft de VGC de inhoudelijke keuzes gedefinieerd. Het beleidsplan beschrijft enerzijds de Brusselse context en anderzijds de grootstedelijke uitdagingen. Dit plan werd grondig besproken in de plenaire zitting van de Raad. Bij de opmaak van het plan is vertrokken van de beleidsteksten van de Vlaamse Overheid. Het decreet Lokaal Sociaal Beleid is daarvan de basis. Voor de concrete invulling ervan is uitgegaan van de omzendbrief van Vlaams minister Jo Vandeurzen, die onder meer de focus legt op het gezin. De VGC heeft dat accent onderschreven. Geestelijke gezondheidszorg maakt geen deel uit van die beleidsdoelstellingen. Er wordt wel aandacht besteed aan geestelijke gezondheidszorg in het luik "preventief gezondheidsbeleid". In dat kader is er een rol weggelegd voor LOGO dat acties organiseert rond gezondheidspromotie en -preventie. Hierbij gaat aandacht naar algemene determinanten van geestelijke gezondheid en suïcide. Via een aantal methodieken - "Fit in je hoofd" voor volwassenen, "nok nok" voor kinderen, zilverwijzer voor ouderen en stoel voor kansengroepen worden in een aantal gemeenten preventie-acties georganiseerd. Ik wil benadrukken dat LOGO niet inzet op de eerste lijn: zij ontwikkelen de methodieken en verspreiden ze. Wat betreft eerste lijn, vroegdetectie en preventie zijn er linken met de doelstelling "samenwerken in het welzijnswerk op de eerste lijn". In dat kader stimuleren we doelgerichte oriëntatie en effectieve doorverwijzing van de uitbouw via een sterk netwerk van nabijheidsdiensten. De VGC ondersteunt acties voor het realiseren van toegankelijk welzijnsaanbod dat beantwoordt aan de groeiende diversiteit. De nieuwe eengemaakte structuur, die onder meer het kenniscentrum en de ex-bwr integreert, speelt hierin een belangrijke rol. De VGC zet eveneens in op outreachend werkend naar kansarme groepen voor wie de drempels naar de dienstverlening vaak te hoog zijn. In dat verband zijn er bijvoorbeeld de Huizen van het Kind. Er is de dialoog met de GGC en de samenwerking met de verschillende gemeenten, OCMW's en het lokale welzijnsoverleg. Hiervoor wordt samengewerkt met de Vlaamse schepenen.

- 7 - Dan is er nog de aandacht voor het bekendmaken van de sociale kaart en vorming. Het verloop in de welzijnssector is nu eenmaal groot. Daarom moet er voortdurend aandacht zijn voor het vormen van nieuwe mensen. De VGC heeft een aanvullend beleid op datgene wat Vlaanderen doet. Er wordt geen specifiek aanbod ondersteund: dat ligt in handen van de Vlaamse Gemeenschap. De VGC werkt projectmatig. Daarom heeft de VGC gekozen voor een heroriëntering van middelen van bijvoorbeeld cultuursensitieve zorg naar jongeren die schoolmoe zijn. Het gaat hier niet over jongeren die toevallig eens spijbelen. Het gaat over jongeren die te kampen hebben met een veel bredere problematiek en daadwerkelijk behoefte hebben aan passende begeleiding en opvang. Ten slotte zijn er nog de infrastructuurinvesteringen. Er is 145.000 euro toegekend voor de herinrichting van het pand aan de Van Volxemlaan in Vorst en 855.000 euro voor het inrichten van het gebouw van het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg op de Haachtsesteenweg. Dat is meer dan een symbolische bijdrage. Ik nodig u uit om uw contacten bij het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg ook daarover te informeren. De heer Arnaud Verstraete (Groen): De bedragen die u genoemd heeft, komen die uit de 2 miljoen euro van het actieplan geestelijke gezondheid, of zijn dat andere middelen? Hoe wordt die 2 miljoen van het actieplan concreet aangewend? Ik denk dat u nog geen antwoord gegeven op de vraag over de samenwerking met de Cocof en de GGC. Collegelid Bianca Debaets: De investeringsbedragen komen uit de VGC middelen en staan los van het actieplan. Er zijn eigenlijk geen structurele samenwerkingsverbanden tussen de diverse overheden voor de ambulante voorzieningen. Op het terrein daarentegen werken de Centres de Santé Mentale en de Centra voor Geestelijke Gezondheid wel samen. Er zijn gezamenlijke overlegmomenten en ze verwijzen patiënten naar elkaar door. Wat de middelen betreft voor het actieplan is er nog geen duidelijkheid vanuit Vlaanderen. De concretisering is voorzien voor juni. De heer Arnaud Verstraete (Groen): Het begrip regierol wekt wel andere verwachtingen op. Ik verwachtte een sturende invulling ervan. Uit uw antwoord leid ik af dat het eerder Vlaanderen is die de lijnen bepaald met onder meer de omzendbrief. Collegelid Bianca Debaets: Dat klopt: de VGC heeft geen decretale bevoegdheid. Het is de Vlaamse Overheid die voor die middelen zorgt. De VGC zorgt er - samen met de collega's in het Vlaams parlement - voor dat die Vlaamse decreten toepasbaar zijn in Brussel. Op het terrein zijn het vooral de verenigingen die het initiatief nemen. Dat is uitgangspunt van mijn beleid: niet dirigistisch en bottom up.

- 8 - Vraag om uitleg van mevrouw Hannelore Goeman aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke kansen, betreffende de Dag van de Zorg Mevrouw Hannelore Goeman (sp.a): Sinds een aantal jaar wordt in Vlaanderen de Dag van de Zorg georganiseerd op de derde zondag van maart. Op zondag 19 maart van dit jaar ontvingen meer dan 170 zorg- & welzijnsorganisaties en scholen heel wat bezoekers met interesse voor de sector. De Dag van de Zorg wil met een bundeling van krachten de sector in zijn volle omvang en diversiteit op de kaart zetten. Ziekenhuizen, voorzieningen voor personen met een handicap, woonzorgcentra en kinderdagverblijven; maar ook de farmaceutische bedrijven, wijkgezondheidscentra, onderwijs en onderzoekscentra, residentiële zorg en thuiszorg, ziekenfondsen, Een waaier aan verschillende organisaties die iets te maken hebben met zorg, gezondheid en welzijn zetten de deuren open voor het grote publiek. Het is een mooie gelegenheid om letterlijk in de kijker te zetten hoe toegewijd en hard er wordt gewerkt in de zorgsector. Ik was verbaasd vast te stellen via de website van de Dag van de Zorg dat enkel het Rode Kruis in Jette gebruik maakte van de Dag van de Zorg om haar werking bekender te maken en mensen op te roepen om bloed te geven. Verder was er afgelopen zondag 19 maart geen enkele mogelijkheid om eens de Brusselse voorzieningen en organisaties beter te leren kennen, in tegenstelling tot vorige jaren. Nochtans horen we bij de deelnemende organisaties dat zo een dag heel nuttig kan zijn om zowel het aanbod bekender te maken, maar ook om mensen warm te maken voor een job in de zorg en welzijnssector. Hoe verklaart u de beperkte deelname van organisaties uit Brussel aan Dag van de Zorg? Stimuleert u vanuit de VGC de deelname van Brusselse Nederlandstalige instellingen en organisaties in het zorg en welzijnslandschap aan de Dag van de Zorg? Zo ja, welke stappen onderneemt u hiervoor? Welke bijkomende maatregelen onderneemt u om de beroepen binnen de welzijns- en gezondheidssector bekender en aantrekkelijker te maken? Collegelid Bianca Debaets: Elke derde zondag van maart wordt de 'Dag van de Zorg' georganiseerd. Het is de bedoeling een soort opendeurdag te organiseren voor het brede publiek. Het initiatief wordt gesteund door de Vlaamse Overheid, en onder meer de Vlaamse Zorgambassadeur, Lon Holtzer, Flanders Care, de VDAB en de verschillende welzijnskoepels. De initiatiefnemers nodigen de verschillende welzijnsinitiatieven elk jaar in mei uit om deel te nemen aan de dag die het volgende jaar georganiseerd wordt. In september wordt die uitnodiging herhaald. De Dag van de Zorg geeft een tijdschrift uit waarin ze promotie maken voor het evenement. Dan zijn er nog de koepelorganisaties die hun leden oproepen. Tot voor kort werkte eveneens de BWR hieraan mee, net zoals het Huis voor Gezondheid.

- 9 - Op 23 mei 2013 heeft de VGC, samen met de BWR en het Huis voor Gezondheid, hierover een infomoment georganiseerd voor de sector. De opkomst was laag: 8 organisaties, waaronder 1 ziekenhuis. Veel organisaties hebben toen beslist om niet deel te nemen omdat er een kostenplaatje aan verbonden is. Er is toen gezocht naar een haalbaar Brussels alternatief. De BWR en het Huis voor Gezondheid hebben in 2014, met steun van de VGC 'Wegwijs in Zorg en Welzijn' georganiseerd. De bedoeling was om via de lokale dienstencentra de verschillende welzijnsvoorzieningen op een aantrekkelijke manier bekend te maken. Vier lokale dienstencentra hebben hieraan meegewerkt. Zij hebben evenementen georganiseerd tussen mei en november met workshops en infostands. Het succes ervan was wisselend. Volgens sommigen lag dat aan het tijdstip: overdag en tijdens de week. Dat is niet altijd even gemakkelijk voor werkenden. Maar als het 's avonds georganiseerd wordt of tijdens het weekend zijn er ook bezwaren. Het blijft zoeken en tips zijn altijd welkom. Het Huis voor Gezondheid en ik hebben samen deelgenomen aan de actie 'Hart voor de Zorg', een onlinecampagne, gekoppeld aan de dag voor de zorg. Organisaties kunnen foto's van hun activiteiten online plaatsen. Het valt op dat er steeds meer organisaties online actief worden met een Facebookpagina om hun werking te promoten. Voorts vermeld ik nog dat de VGC de Dag van de Zorg helpt promoten via de website. Er zijn daarnaast nog het tijdschrift, de flyers en posters die verspreid worden bij partnerorganisaties. Dit jaar heeft het Huis voor Gezondheid deelgenomen aan de 'Week van de Gezondheid', een lokaal initiatief in Sint-Jans-Molenbeek. Toch blijven heel wat organisaties benadrukken dat de kostprijs om deel te nemen aan de 'Dag van de Zorg' een drempel blijft. Nochtans variëren de instapbedragen naargelang de grootte en het aantal medewerkers van de instellingen. Er speelt dus wel een soort solidariteitsmechanisme, waarbij kleinere organisaties minder betalen dan bijvoorbeeld grote ziekenhuizen. Er worden eveneens vragen gesteld bij de zondag: is dat de goeie dag? Daarop is geen eenduidig antwoord. Mevrouw Hannelore Goeman (sp.a): Het blijft niet helemaal duidelijk wie de 'Dag van de Zorg' organiseert. Het is een privé-initiatief dat ondersteund wordt door de Vlaamse Overheid Ik onthoud wel dat de kostprijs een drempel is. Maar organisaties in Vlaanderen slagen er wel in om dat instapbedrag te betalen. Misschien is dat een aandachtspunt voor de VGC. Misschien kan de VGC de organisaties bevragen wat zijn wel haalbaar vinden. Al bij al vind ik het een belangrijk initiatief dat de VGC moet blijven opvolgen en nagaan wat de beste manier is om de Brusselse organisaties hieraan te laten deelnemen. Het is een gelegenheid om de werking in de kijker te zetten bij het brede publiek.