EDITIE 3 JAARGANG 50 Port of Ro erdam Magazine april 2011 NIEUWBOUW Zeeschepen Made in Lobith-Tolkamer New construction Sea-going vessels Made in Lobith-Tolkamer STUKGOED Renova e RDM-loodsen voor projectlading General cargo Renovation shipyard halls for project cargo VEELZIJDIG Ro erdam is óók een top offshorehaven Versatile Rotterdam is also a top offshore port Het leven op een booreiland Turn key projecten in constructie Fons Bogaers van Konecranes helpt met tillen Eindelijk piraterij aangepakt door mariniers Offshore Energy van Den Helder naar Amsterdam www.mainportmagazine.nl
Keppel bouwt hart van windturbinepark Keppel Verolme had in 2008 te maken met een moeilijke markt, maar ziet inmiddels een duidelijke kentering. Grote klanten investeren weer en op de nieuwe markt van de windenergie is het eerste succes geboekt. Moederbedrijf Keppel in Singapore haalde recentelijk enkele zeer grote nieuwbouwopdrachten binnen voor boorplatforms. En in Rotterdam krijgen wij van onze klanten opdrachten voor aanpassingen aan units in onze regio van de Noordzee, vertelt directeur Harold Linssen. Tot begin 2011 lag op de werf in de Botlek het halfafzinkbare boorplatform Paul B. Loyd Jr. van eigenaar Transocean. Keppel Verolme gaf de 110 meter lange en 73 meter brede kolos een grote onderhoudsbeurt in mammoetdok 7. Het werk omvatte onder andere de installatie van twee nieuwe schroefunits (thrusters), revisie van de zes bestaande schroefunits, een nieuwe kraan en een verbouwing van de accommodatie. De ankerkettingen en lieren kregen een revisiebeurt. Verder werd een uitgebreid verfprogramma uitgevoerd, waarvoor het platform gedeeltelijk werd ingepakt in krimpfolie. Tegelijkertijd kreeg pijpenlegger Lorelay (eigenaar: Allseas) een life time extension upgrade. Bij de grote beurt ter verlenging van de technische levensduur zijn onder meer de schroefunits vervangen en gereviseerd. Verder kreeg de stinger, waarover de pijpleiding in zee wordt geleid, nieuwe rollerboxgeleiders. Ook zijn de lieren volledig gerenoveerd en is het draadliersysteem voor de ankers vervangen door conventionele ankerlieren. GLOBAL TECH 1 In september 2010 startte Keppel Verolme aan een nieuwbouwproject voor de windenergiemarkt. De werf bouwt in opdracht van het Duitse Global Tech 1 Offshore Wind GmbH een 33/155 kv transformatorplatform. Het platform krijgt een aantal transformatoren en een schakelstation. Keppel Verolme installeert ook een accommodatie voor 32 personen en een helikopterdek. Deze unit gaat het hart vormen van het Global Tech 1 offshore windturbinepark. Dat komt voor de Duitse Noordzeekust te liggen, op 110 kilometer van Cuxhaven. Het platform gaat de energie die wordt opgewekt door tachtig 5MW windturbines omzetten naar hoogspanning, voor transport naar de vaste wal. Naar verwachting zal het windturbinepark in 2013 operationeel zijn. Linssen: Het project is bijzonder omdat het een nieuwbouwopdracht is voor de windenergiesector in de Duitse bocht. Maar ook omdat het een opvolger is van een gascompressieplatform dat we in 2005 voor het Britse continentale plat hebben gebouwd. Keppel Verolme heeft goede hoop dat er in de snel groeiende markt voor windenergie meer werk te halen valt. De komende tien jaar worden in de EU duizenden windturbines geplaatst. Global Tech 1 leveren we op in 2012, we zijn druk doende met nieuwe projecten, aldus Linssen. Daarnaast hebben we een mooi werkaanbod in de offshoremarkt voor olie en gas. De verwachtingen zijn goed. (lees ook Dossier pagina 14 e.v.).. ARTIST IMPRESSION VAN DE GLOBAL TECH 1. TEKENING KEPPEL VEROLME Interim professionals Consultancy Search & Selection Contract Management Training Outplacement Payrolling Burdock Head office Treubstraat 15e P.O. Box 1008 2280 CA Rijswijk The Netherlands T +31(0)70 3191990 F +31(0)70 3193600 E info@burdock.com www.burdock.com Burdock Oil & Gas operates at the heart of the international Oil & Gas world. We provide skilled manpower and global consultancy services and cover most trades from feasibility studies up to and including close-out reporting. As part of the Burdock Group, Burdock Oil & Gas is managed by a team with extensive hands-on and diverse experience in both upstream and downstream business. We understand your business and the challenges placed upon you. You can rely on us to provide you with access to appropriate Oil & Gas manpower solutions from operational to management level. Activities and facilities We are fully familiar with Oil & Gas activities [design engineering construction maintenance transport management] and facilities [plants storage landfalls infrastructures offshore structures]. We provide Offices located worldwide, offering a broad scope of services and networks; Global database of professionals and specialists in various disciplines; Strong back-office support in administration such as payroll, insurance, visa and travel advice; Technical and operational support by Burdock management or by means of associations with other companies. www.mainportmagazine.nl april 2011 7
Its highly diverse range of activities also makes Rotterdam a top port in the offshore segment; one of the leading offshore ports in Europe, in fact. The Rotterdam region plays a much larger international role in terms of the development, construction and maintenance of installations. Huisman in Schiedam, Keppel Verolme in the Botlek area, HSM, SBM Offshore and Gusto Engineering in Schiedam, Jumbo Offshore in Rotterdam, Heerema Fabrication Group in Zwijndrecht and IHC Offshore & Marine in Hardinxveld-Giessendam and in Krimpen aan den IJssel are global frontrunners in their respective sectors. In the region, they annually generate many million work hours and together are good for billions in turnover. Rotterdam is door de veelzijdigheid van de werkzaamheden ook in offshore een tophaven, één van de belangrijkste van Europa. In Nederland is Den Helder op deelterreinen bijvoorbeeld de supply (bevoorrading en bemanningswisselingen) groter, omdat het dichter bij de booreilanden ligt. MainPort Dossier BY HANS ROODENBURG, IMAGES BY HANS ROODENBURG, WORLD SHIP SOCIETY ROTTER DAM, PORT PICTURES, VAN LEEUWEN ZUIDLAND TOP 14 april 2011 www.mainportmagazine.nl www.mainportmagazine.nl april 2011 15
MainPort Dossier e regio Rotterdam heeft in de ontwikkeling van installaties, het maken daarvan en in het onderhoud een veel grotere internationale rol. Huisman in Schiedam, Keppel Verolme in de Botlek, HSM, SBM Offshore en Gusto Engineering in Schiedam, Jumbo Offshore in Rotterdam, Heerema Fabrication Group in Zwijndrecht en IHC Offshore & Marine in Hardinxveld-Giessendam en in Krimpen aan den IJssel zijn ondernemingen die in hun sectoren koplopers in de wereld zijn. Zij bieden jaarlijks in deze regio voor vele miljoenen uren aan werk en hebben gezamenlijk een miljardenomzet. Daarnaast zijn er nog talloze bedrijven die voor toelevering en dienstverlening aan de offshore zorgen. Een rapport van Ernst & Young uit 2006 in opdracht van onder meer het Havenbedrijf Rotterdam en de IRO (branchevereniging voor de Nederlandse toeleveranciers in de olie- en gasindustrie) geeft dat haarfijn aan. Het offshorecluster in de regio Rotterdam telt zo n 900 bedrijven. Een aantal daarvan heeft een sterke havengebondenheid. Maurice Bosch, business developer Maritime Industry & Offshore van het Havenbedrijf, spreekt dan ook van de belangrijkste constructie/conversiehaven van West-Europa. De haven biedt volgens hem unieke faciliteiten. Het begint al bij de toegang vanuit zee. Door de directe ligging aan de Noordzee en de grote diepgang kunnen reusachtige offshore units probleemloos de haven in en uit. KEPPEL Voor Keppel Verolme in de Botlek is dat bij de bouw en reparatie van platforms en gespecialiseerde schepen een pre. Een van de dokken daar is 405 meter lang en 90 meter breed. Er zijn maar heel weinig plaatsen in Europa waar de allergrootste installaties in dok kunnen. Het bedrijf heeft vorig jaar drie gegraven dokken teruggekocht die sinds 2000 in het bezit waren van het Havenbedrijf. Hiermee kon de werf moeilijke marktomstandigheden overwinnen. Maurice Bosch wijst op de economische spin-off die Alleen maar door voortdurend te innoveren kunnen we ons staande houden Only through constant innovation can we maintain our position Keppel Verolme aan dit gebied geeft. De werf heeft bijvoorbeeld in 2006/2007 de vrijwel nieuwe bulkcarrier Geeview verbouwd tot pijpenlegger Audacia. Daarmee was veel werk gemoeid bij Keppel Verolme en toeleveranciers. Dergelijke projecten hebben volgens hem een enorme uitstraling op de regionale economie. Keppel Verolme werkt met een vast team van gemiddeld 350 medewerkers. Daarnaast worden ingeleende personeelsleden en subcontractors ingezet. In toptijden zijn er meer dan 2000 mensen per dag op de werf werkzaam. Bosch geeft aan dat in Rotterdam verschillende ligplaatsen voor offshoreinstallaties beschikbaar zijn. Wie een kijkje neemt in de haven ziet ze vaak van verre al liggen. Met name kraanwerkschepen (zoals de Thialf) van Heerema Marine Contractors torenen hoog boven het Calandkanaal uit. Heerema is ook al één van de grootste ter wereld in zijn sector. De pijpenleggers van Allseas (van Edward Heerema) zijn eveneens prominent aanwezig. Binnenkort zal het Havenbedrijf de al eerder in gebruik genomen speciale beschutte offshore faciliteit in het Calandkanaal officieel inhuldigen. Daar kunnen units worden ontvangen met een maximale lengte van 380 meter. De diepgang ter plaatse is 23,65 meter. Op die plaats kunnen onderhoud en reparaties worden gedaan aan de installaties. De palen van Offshore Facility Calandkanaal zijn trouwens ook geschikt voor boord-boord overslag van alle typen bulklading. ONTWIKKELING De ontwikkeling van installaties is vooral gevestigd te Schiedam. Daar zit ook Huisman Equipments die wordt beschouwd, innovatief als het gaat om het bedenken én zelf bouwen van hijs- en transportwerktuigen, booren pijplegequipment voor de offshore. Huisman is baanbrekend bezig vertellen Nederlandse klanten van het bedrijf. Bestuursvoorzitter en mede-eigenaar Joop Roodenburg heeft het voor Nederlandse begrippen uniek hoogwaardige constructiebedrijf op de kaart gezet. Alle grote namen in de offshore aannemerij komen naar Schiedam voor equipment om in 2.500 tot 3.000 meter diep water te kunnen boren. Een grote opdracht is die van Heerema Marine Contractors voor het ontwerpen en installeren van een 4000 tons kraan en van een pijpenleginstallatie voor het nieuwe werkschip Aegir. Het in Zuid-Korea gebouwde gevaarte komt eind 2012 naar Schiedam waar de pijpenleginstallatie wordt bevestigd. Alle bewonderaars van havens en maritieme hoogstandjes staan dan met hun digitale camera s in de aanslag. De Huisman Groep heeft acht vestigingen waarvan die in het Chinese Fujian de grootste groeier is met 650 medewerkers. De engineeringkant van Huisman is het fundament van het succes. Alleen maar door voortdurend te innoveren kunnen HOOGOPGELEIDEN In de maak- en ontwikkelingsindustrie in de regio Ro erdam is een schreeuwend tekort aan hooggeschoold personeel met een universitaire en hbo-opleiding. Bij de bedrijven zijn honderden vacatures. We vissen allen in dezelfde vijver, zegt een woordvoerster van Huisman Equipment in Schiedam. Om aan hoogwaardige en gemo veerde technici te komen, is het bedrijf samenwerkingsverbanden aangegaan met hogescholen en universiteiten. De groei van het bedrijf gaat maar door. Thans wordt in Schiedam gebouwd aan een nieuwe produc ehal van 66 meter hoog (de hoogste van Nederland), 56,5 meter breed en 58 meter lang. Ook op mbo-niveau hee de maakindustrie in de regio de komende jaren nog vele jonge vakkrachten nodig. Huisman en Keppel Verolme hechten beide veel waarde aan hun bedrijfsscholen waar jongeren worden opgeleid en direct al bij het produc eproces worden betrokken. De bedoeling is dat als zij van het mbo (niveau 4) komen, zij als lassers, ijzerwerkers en machinebankwerkers naar een hoger niveau worden ge ld. Het selecteren van de jongeren is een hele klus, zegt men bij Huisman. Ze moeten namelijk gemo veerd zijn, een entreetoets doen en beseffen welke innova eve producten het bedrijf ontwikkelt en maakt. THE DEPARTURE OF THE PAUL B. LOYD FROM KEPPEL VEROLME, WITH THE LORELAY IN THE BACKGROUND. HET VERTREK VAN DE PAUL B. LOYD BIJ KEPPEL VEROLME, MET OP DE ACHTERGROND DE LORELAY 16 april 2011 www.mainportmagazine.nl www.mainportmagazine.nl april 2011 17
MainPort BrainPort ZEE INDELEN Wetenschappers beoordelen elkaars werk. Peer review heet dat. Je wordt er niet voor betaald en niemand heeft er zin in. Maar soms loop je tegen een onderwerp aan, waar je iets leuks van kunt maken. DOOR DR ALBERT VEENSTRA, RSM ERASMUS UNIVERSITEIT MainPort Dossier De editor van een gerenommeerd wetenschappelijk tijdschrift gaf me het manuscript over optimaal gebruik van ankergebieden voor de haven van Singapore. De auteurs beschouwen een ankergebied als een veelhoekige, tweedimensionale figuur, waarin je schepen tegen elkaar aan moet pakken. Hoe zit dat in Rotterdam? Die eenvoudige vraag legde een complexe materie bloot. Een medewerker de Rotterdamse Havenmeester praatte me bij. De havenbedrijven aan de Noordzeekust waren net bezig na te denken over de indeling van de Noordzee. Allerlei partijen willen iets op die zee: schepen willen er varen, havens willen ankergebieden, vissers willen visgebieden, oliemaatschappijen willen naar olie en gas boren en elektriciteitsbedrijven willen er windmolenparken. Binnenkort komen daar CO 2 opslaggebieden bij. Ankergebieden zijn belangrijk voor het efficiënt gebruik van de terminals in de haven: schepen waarvoor even geen plek is, moeten buitengaats op hun beurt wachten. De gebieden voor de Rotterdamse haven liggen echter buiten het verantwoordelijkheidsgebied van de havenautoriteit. Het is aan de kapiteins om een plekje te kiezen ergens in het juiste ankergebied. Er wordt wel opgelet dat er geen ongelukken gebeuren, maar een ankergebied wordt niet beheerd. Met een groep studenten Econometrie van de Erasmus Universiteit hebben we aan de hand van data van Royal Dirkzwager gekeken naar de vraag of een actieve sturing leidt tot een efficiënter gebruik van de ankergebieden. Het blijkt dat de efficiënte allocatie van schepen aan ankergebieden veel beter kan dan nu het geval is. Als je schepen een plek zou toewijzen, kan je makkelijk met de huidige ankergebieden uit de voeten, ook als het verkeer van en naar de haven nog sterk gaat toenemen. Dan zijn de ankergebieden dan wel af en toe vol, maar dat komt volgens de modellen niet erg vaak voor. Kapiteins klagen echter dat ze geen plek kunnen vinden; het gevoel leeft dat de ankergebieden regelmatig wel echt vol kunnen zitten. De kapiteins zijn niet zo goed in het kiezen van plekjes, maar zij zijn wel degenen die de keuze moeten maken. Hier houdt onze rol als universiteit op terwijl het vraagstuk voor de Havenmeester nog niet opgelost is. Er zijn altijd projectontwikkelaars die nog wel ruimte zien voor een nieuw windpark, terwijl de ruimte op de Noordzee zo goed als op is. Er kan ruimte worden gewonnen als de Havenmeester, of een andere partij, de kapiteins gaat helpen om betere locaties in de ankergebieden te kiezen (zonder daarbij verantwoordelijkheid over te nemen). Maar daarvoor moet de zeggenschap over de ankergebieden en de Noordzee anders worden ingericht. En daar waren de havenmeesters (en allerlei andere partijen) net uit gekomen met elkaar. Complexe materie, maar leuke problemen om met studenten eens aan te rekenen. we ons staande houden, is de simpele boodschap van Joop Roodenburg. Hij ging in de jaren 80 met zijn ingenieursbureau ITREC een fusie aan met Huisman, het bedrijf van zijn vader. Vanaf de eeuwwisseling is het voorspoedig gegaan. Bedroeg de omzet over het jaar 2000 50 miljoen euro, over 2010 is deze gegroeid tot 350 miljoen. Het personeelsbestand van de groep groeide van 250 naar 1.500 medewerkers. Huisman streeft ernaar om in zijn Chinese vestiging Europese kwaliteit te leveren tegen een aanvaardbare prijs. Gekozen is voor Nederlands management in Fujian. Hoe wordt voorkomen dat nieuwe, innovatieve producten en kennis opgedaan in Nederland weglekken naar de Chinese producenten? We proberen ook in China nieuwe innovatieve producten zo goed mogelijk te beschermen middels octrooien en modelrechten en het toezicht daarop. Een voorbeeld van Huismans innovatiekracht, waarover het bedrijf nog niet zoveel kwijt wil, is in samenwerking met Jumbo Offshore en het chemieconcern DSM het ontwikkelen van synthetische kabels (DSM Dyneema) voor hijsen in heel diep water. In Schiedam staat een testinstallatie. Staalkabels zijn door hun gewicht niet meer bruikbaar bij dieptes groter dan 3.000 meter. GUSTO Een andere innovatieve ontwikkelaar van constructies voor offshore is ook in Schiedam gevestigd. Het ingenieursbureau GustoMSC heeft wereldfaam. Het maakt deel uit van SBM Offshore, een internationale groep met veel activiteiten in de olie- en gaswinning op zee en bovendien een geliefde onderneming op de beurs. De nettowinst over 2010 bedroeg 198 miljoen euro. De belangrijkste activiteiten zijn het bouwen en leasen van open overslagschepen (FPSO s). GustoMSC doet de engineering en concentreert zich op productieplatforms, zowel vaste als half afzinkbare, en op overslaginstallaties en -schepen. Bijna alle grote oliemaatschappijen zijn klant van het ingenieursbureau. Het bureau is ooit beroemd geworden door het ontwerpen van een op- en overslagboei (single buoy moorings) waaraan de moedermaatschappij SBM zijn afkorting te danken heeft. De voormalige Gustowerf in Schiedam (IHC-groep) was in de jaren 60 een van de eerste ter wereld die ingewikkelde offshoreconstructies maakte. Het ingenieursbureau GustoMSC is daaruit voortgekomen. De installaties worden thans Ro erdam is door z n ligging en diepe haven op en top offshorehaven Its location and deep port make Rotterdam an ideal port for offshore THE FAIRPLAYER OF JUMBO SHIPPING ALONGSIDE THE QUAY AT HUISMAN. DE FAIRPLAYER VAN JUMBO SHIPPING VOOR DE KANT BIJ HUISMAN. 18 april 2011 www.mainportmagazine.nl www.mainportmagazine.nl april 2011 19
MainPort Dossier Wenaas biedt werknemers in de offshore industrie de bescherming die ze nodig hebben Safety is having peace of mind Al jarenlang vertrouwen werkgevers en werknemers uit heel de wereld op Wenaas veiligheidskleding en -oplossingen. Het van oorsprong Scandinavische bedrijf zet nu voet op Nederlandse bodem. Wenaas is dé specialist op het gebied van beschermende kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s). Wij gaan verder dan alleen het aanbieden van veiligheidsoplossingen. We streven er naar om uw organisatie in het gebruik van persoonsgebonden veiligheidsoplossingen te ontzorgen. Tevens verzorgt Wenaas trainingen en presentaties over nut, noodzaak én de talloze voordelen van professionele veiligheidsoplossingen. Doe de safety check op onze website of neem contact op met een van onze adviseurs. Meer informatie: 053-4800360 www.wenaas.nl WWW.JUMBOJOBS.NL vaak in het Verre Oosten gemaakt. IHC Merwede Offshore & Marine (ook oorspronkelijk van de IHC-groep) levert op haar werven in Hardinxveld-Giessendam en in Krimpen aan den IJssel door klanten bestelde speciale schepen voor de olie- en gaswinning en biedt diverse andere oplossingen voor systemen in de offshore, waaronder windmolenparken. Moedermaatschappij IHC Merwede heeft een wereldnaam in baggerschepen die vaak indirect ook bij offshore projecten zijn betrokken. JUMBO Moet er iets geplaatst of gehesen worden bij de olie en gaswinning op zee dan komt in Rotterdam Jumbo Offshore aan bod. Jumbo Shipping heeft daarvoor twee speciale schepen, de Jumbo Javelin en de Fairplayer, die zijn uitgerust met twee kranen van elk 900 ton, die hoe kan het ook anders bij Huisman in Schiedam zijn ontworpen. Voorts is in Schiedam nog gevestigd HSM Offshore van de Andus Group die ook vele installaties ontwerpt en fabriceert voor de olie- en gasindustrie en voor windmolenparken op zee. Een andere bouwer van platforms in de regio Rotterdam is de vestiging van de Heerema Fabrication Group in Zwijndrecht. In dit dossier Rotterdam Offshorehaven noemen we met name de grote ontwikkelaars en makers van materieel. Daarnaast zijn er nog vele toeleveranciers en dienstverleners. Van elektrotechnische diensten tot levering van afsluiters en andere onderdelen. De offshorehaven Den Helder gaat er terecht prat op, dat in zijn regio ruim 120 bedrijven actief zijn als toeleveranciers in de olie- en gasindustrie, vooral gericht op de Noordzee. Bedrijven die gewend zijn 24 uur per dag, zeven dagen per week klaar staan om snel en efficiënt service te verlenen, schrijft de haven op zijn website. In de regio Rotterdam is dat aantal zeven keer zo groot. In het totaal van het aantal scheepsbewegingen (vorig jaar ruim 34.000) varen niet zoveel op offshore gerichte vaartuigen de Nieuwe Waterweg op en af. Maar ze leveren wél een hoge toegevoegde waarde aan de haven door werkzaamheden bij de diverse ondernemingen. COMPLEX CONSTRUCTIONS ARE MADE FOR THE OFFSHORE INDUSTRY IN THE ROTTERDAM AREA. INGEWIKKELDE CONSTRUCTIES VOOR DE OFFSHORE WORDEN GEBOUWD IN DE ROTTERDAMSE REGIO. (adverten e) Maritime Solutions T.O.S. is specialized in delivering Wind and www.tos.nl 20 april 2011 www.mainportmagazine.nl www.mainportmagazine.nl april 2011 21