ALGEMENE INFORMATIE Vormingsaanbod 2013 Regionaal Expertisecentrum Dementie TANDEM VZW Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 0
ALGEMENE INFORMATIE Wie zijn we? Tandem vzw is het Regionaal Expertisecentrum Dementie voor het arrondissement Turnhout. Onze medewerkers zijn: Hilde Stroobants - coördinator Ria Caers - consulente Karolien Verschueren consulente Wij zijn telefonisch bereikbaar op het nummer 014/47.83.71 En dit op maandag, dinsdag en donderdag van 9u30-12u30 of na afspraak. U kunt ons ook bereiken via tandem@dementie.be Wat doen we? Op het vlak van dienstverlening Ondersteunen van en/of samenwerken met specifieke initiatieven in de zorg of dienstverlening; Vorming geven rond dementie of organiseren van vormingsactiviteiten op maat van doelgroepen. Op maatschappelijk vlak Meewerken aan sensibiliserende activiteiten met als doel de problematiek van dementie meer maatschappelijke aandacht te geven en mee te bouwen aan een genuanceerde kijk op dementie; Signaleren van problemen en knelpunten in de zorg en dienstverlening aan personen met dementie aan de bevoegde instanties; Netwerkvorming met alle betrokken organisaties uit de gezondheidszorg en thuiszorg op Vlaams, provinciaal en lokaal niveau. Informatie en advies geven over dementie. Doorverwijzen naar verdere professionele hulpverlening om tot een gepast antwoord te komen; Een luisterend oor bieden voor het verhaal van mensen met dementie en hun omgeving. Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 1
VORMINGSAANBOD VOOR ZORGVERLENERS Onderdompeling in de wereld van dementie Werken met mensen met dementie en op een goede manier met hen omgaan, veronderstelt een goed inzicht in wat dementie precies is en wat het doet met de persoon die eraan lijdt. De Onderdompeling in de wereld van dementie probeert je dit doorleefd inzicht bij te brengen. Concreet gaan we in op volgende vragen: Wat zijn symptomen van dementie? Wat zijn oorzaken en overeenkomstige vormen van dementie? Hoe verloopt een doorsnee dementeringsproces? Hoe beleven mensen hun ziekte? Hoe ga je om met mensen met dementie in de verschillende fasen? De klemtoon ligt op kennisoverdracht, maar tijdens de dag wordt gewerkt aan de hand van videomateriaal, casussen van deelnemers en uitwisseling van ervaringen. Doelgroep Elke professionele zorgverlener die instaat voor de begeleiding en de zorg voor personen met dementie en dit zowel in de residentiële zorg, ziekenhuissector als in de thuiszorg. Praktisch Deze vorming kan in de eigen organisatie georganiseerd worden vanaf min. 10 en max. 25 personen. De datum wordt vastgelegd in overleg met ECD Tandem vzw. Deze vorming kan gegeven worden op één dag ofwel op 2 halve dagen. 225 per dagdeel (+ verplaatsingsonkosten) Opmerking Voor niet-openbaren woonzorgcentra wordt de vorming ook aangeboden in samenwerking met Fe-Bi. De vorming is dan gratis. We verwijzen hiervoor naar hun vormingsaanbod: www.fe-bi.org/nl/ouderenzorg/vorming/dementie Neem in deze situatie eerst contact op met ECD Tandem vzw om de datum vast te leggen en vraag dan bij Fe-Bi een opleidingstraject aan. Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 2
VORMINGSAANBOD VOOR ZORGVERLENERS Training Omgaan met personen met dementie Belevingsgericht omgaan met een persoon met dementie is makkelijker gezegd dan gedaan. Je communicatie telkens weer met een zekere vanzelfsprekendheid aanpassen aan de individuele persoon veronderstelt niet alleen inzicht in dementie maar ook goede communicatieve vaardigheden en enig inzicht in de invloed van je eigen omgangsstijl op de persoon met dementie. In deze training ligt de focus dan ook op oefeningen die aansluiten bij concrete levensechte situaties, maar ook op reflectie op ervaringen in de eigen praktijk. Want soms is het omgaan met de persoon met dementie ook makkelijker gedaan dan gezegd. We krijgen het niet altijd helder waarom het precies lukt om voldoende veiligheid en houvast te bieden. Krijg je dit wel verwoord, dan kan je je strategie in volgende situaties bewuster inzetten. Tegelijk kan je het er ook makkelijker met collega s over hebben en zo binnen het team van elkaars inzichten en ervaringen leren. Doelgroep Basishulpverleners in de zorg en begeleiding van personen met dementie en dit zowel in de residentiële zorg, ziekenhuissector als in de thuiszorg. Randvoorwaarden De deelnemer dient te beschikken over voldoende basiskennis dementie: gevolgd hebben van de Onderdompeling of vergelijkbaar. De training is één geheel en dient dus ook gedurende 3,5 dag door dezelfde deelnemer gevolgd te worden. Praktisch Deze training duurt 3 volledige dagen en 1 halve dag en kan in de eigen organisatie georganiseerd worden vanaf min. 10 en max. 16 personen. De data worden vastgelegd in overleg met ECD Tandem vzw. 225 per dagdeel (+ verplaatsingsonkosten) Opmerking Voor niet-openbaren woonzorgcentra wordt de training ook aangeboden in samenwerking met Fe-Bi. De training is dan gratis. We verwijzen hiervoor naar hun vormingsaanbod: www.fe-bi.org/nl/ouderenzorg/vorming/dementie Neem in deze situatie eerst contact op met ECD Tandem vzw om de data vast te leggen en vraag dan bij Fe-Bi een opleidingstraject aan. Deelpakketten worden ook apart aangeboden: zie Vorming op maat Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 3
Vormingen op maat VORMINGSAANBOD VOOR ZORGVERLENERS Woonzorgcentra en thuiszorgdiensten kunnen vorming organiseren die nauw aansluit bij de noden en behoeften van de eigen zorgverleners. Op een interactieve wijze en gebruikmakend van beeldmateriaal, ontwikkelt Tandem vormingsprogramma s op maat. Mogelijke thema s Onderdompeling in de wereld van dementie Basisvorming over dementie Omgaan met personen met dementie Verbale en non-verbale communicatie met personen met dementie Moeilijk hanteerbaar gedrag bij personen met dementie Belevingsgerichte zorg In de belevingsgerichte zorg staat het contact met de bewoner centraal. Men tracht te vertrekken vanuit de beleving, wensen en behoeften van de persoon met dementie. Pluk de Dag dialogen Vormingsaanbod op basis van fragmenten uit de docu-reeks Pluk de Dag. De reeks brengt mantelzorgers, zorgverleners en personen met dementie in beeld doorheen het leven van elke dag. Hierbij vormen 9 dementie-gerelateerde thema s de rode draad: hoe wordt dementie zichtbaar, de belevingswereld van personen met dementie, omgaan met dementie, zinvol leven met dementie, veranderde relaties, autonomie of bemoeizorg, zinvolle dagbesteding, zelfzorg van de zorgverstrekkers, ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers. Per vormingssessie kunnen 2 tot 3 thema s aan bod komen. Altijd opnieuw afscheid nemen Dementie betekent voor de partner en/of familie voortdurend omgaan met verlies. De persoon met dementie wordt steeds moeilijker bereikbaar. Steeds weer moeten zij zich instellen op een nieuwe situatie waar afscheid moet worden genomen. Dit wordt ook wel anticiperend rouwen genoemd. Praktisch: Alle vormingen hebben een duur van minimum één dagdeel (± 3u) en kunnen aangeboden worden, zowel aan kleine als aan grotere groepen. 225 per dagdeel (+ verplaatsingsonkosten) Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 4
VORMINGSAANBOD VOOR ZORGVERLENERS Terugkomdagen Referentie Personen Dementie Vier volle dagen (van 9u tot 16u ) telkens in de voormiddag een inhoudelijk gedeelte en in de namiddag casuïstiek en intervisie. Waar 8 oktober 2013 Vroegtijdige zorgplanning 3 december 2013 Kracht uit jezelf halen om het vol te houden in de zorg voor personen met dementie. 4 februari 2014 Betrekken van familie en vrijwilligers in de zorg voor personen met dementie. 1 april 2014 Expertise-dag rond actuele thema s in de zorg voor personen met dementie. Vormingscentrum in Malle, Smekenstraat 61 te 2390 Malle. 250 (inclusief broodjesmaaltijden en hand-outs) Opmerking Losse dagen kunnen niet gevolgd worden. Max. 12 personen Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 5
VORMINGSAANBOD VOOR FAMILIELEDEN VAN PERSONEN MET DEMENTIE Wat mag je verwachten? Informatieve vormingssessies aan familieleden als aparte vormingsavond of tijdens familieraden, familieavonden e.d. De vormingen voor familieleden worden steeds in nauw overleg met de aanvrager uitgewerkt op het vlak van inhoud en duur. Mogelijke thema s Wat is dementie? Omgaan met personen met dementie Verlies en rouw Moeilijk hanteerbaar gedrag Belevingsgericht omgaan met personen met dementie Zorgen voor jezelf Communicatie met personen met dementie Pluk de Dag dialogen 180 euro per dagdeel (+ verplaatsingsonkosten) Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 6
DEMENTIEVRIENDELIJKE GEMEENTEN Dementie is een uitdaging voor gans de samenleving: de aandoening is momenteel niet te genezen en door de vergrijzing neemt het aantal personen met dementie toe. Om zo volwaardig mogelijk te kunnen blijven deelnemen aan de samenleving is het van belang dat het sociale leefklimaat van de buurt, de wijk, zo goed als mogelijk aansluit bij de mogelijkheden van deze doelgroep. Immers 70% van de mensen met dementie wonen thuis. De gemeente, als bewaker van de kwaliteit van het leven van haar burgers, kan en dient hier een belangrijke rol te spelen. Motieven om van uw gemeente of stad een dementievriendelijke omgeving te maken: Er rust een taboe op dementie en de beeldvorming is eenzijdig negatief. Een dementievriendelijke gemeente staat er garant voor dat mensen langer thuis kunnen blijven én dat hun levenskwaliteit bovendien toeneemt. Dit betekent ook dat we de kosten beheersbaar proberen te houden. Mensen met dementie leven niet alleen. Als gemeenschap/gemeente dragen wij zorg. Een dementievriendelijke gemeente is ook een mensvriendelijke gemeente! Voor meer informatie over dementievriendelijke gemeenten, kan u bij één van onze medewerkers terecht. Ben je als gemeente/ocmw of zoek naar vorming rond dementie voor uw dienst- en hulpverleners, loketmedewerkers, lokale politie, handelaars, verenigingen, scholen en buurtbewoners? Aarzel niet om ons te contacteren. Meer informatie over ons vormingsaanbod op maat vindt u in deze brochure. 225 euro per dagdeel (+ verplaatsingsonkosten) Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 7
Dementie, vriend of vijand VORMINGSAANBOD ROND BEELDVORMING De solidariteitsactie Music for life van Studio Brussel stond in 2012 volledig in het teken van dementie.vandaag lijden 100.000 Vlamingen aan dementie. In 2050 zal dat aantal verdubbeld zijn. Dementie wordt beschouwd als de grootste volksziekte van de 21ste eeuw. In onze maatschappij heersen echter een aantal clichés over dementie die de levenskwaliteit van mensen met deze aandoening ernstig aantasten. Wist je dat we hen op die manier juist in een hoekje drummen, stigmatiseren, infantiliseren en etiketteren? Een mens met dementie is een persoon met wensen, gevoelens, voorkeuren en een blijvende behoefte aan contact. Wil jij graag meer weten over dementie? Wil je de uitdaging aangaan om te komen tot een meer genuanceerde kijk op dementie? In Dementie, vriend of vijand? willen we graag met jullie een tipje van de sluier oplichten. Doelgroep Deze vorming is voor elke doelgroep mogelijk. Praktisch Deze vorming duurt ± 2 uur. De datum wordt vastgelegd in overleg met ECD Tandem vzw. Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 8
STUDIEDAGEN Suïcide bij ouderen Zowat een derde van de Vlaamse 75 +ers is depressief. Onderzoekers verwachten een stijging van het aantal absolute suïcides bij ouderen de volgende decennia als we niets ondernemen. Door de jaren heen zijn allerlei mensen die de oudere dierbaar waren gestorven. Dit brengt verdriet en rouw met zich mee en vermeerdert de kans op het zich eenzaam voelen. Ook het verwerken van het verlies van de eigen vertrouwde woonomgeving, de autonomie, de verminderde vaardigheden, allerlei gezondheidsproblemen en fysieke aftakeling eist van de oudere een grote mate van flexibiliteit en een hoog vermogen tot verliesregulatie. Een tijdige herkenning van het onvermogen tot verwerken van verlies, van symptomen van depressie en het inspelen op de hulpkreten van mensen met zelfdodinggedachten kan helpen om de toenemende zelfdoding bij ouderen te voorkomen. Een netwerk van hulpverleningsinstanties kan deze preventiegedachte uitdragen en toepassen. Een provinciale studiedag daarover komt daarom niets te vroeg. Wanneer Dinsdag 19 februari 2013 Waar Provinciehuis van Antwerpen, Koningin Elisabethlei 22 te 2018 Antwerpen. Nog te bepalen I.s.m. CGG, PGN, Dementienetwerk Provincie Antwerpen, Provincie Antwerpen Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 9
STUDIEDAGEN Thuis in het rusthuis Woon- en zorgcentra (en ook andere residentiële afdelingen) hebben een belangrijke woonfunctie. Zij bieden een plaats om in te wonen. Het moet een thuis bieden aan mensen die niet langer in staat zijn helemaal zelfstandig te leven. Wanneer de tijd rijp is voor hen om naar een woon- en zorgcentrum te gaan, willen de ouderen en hun familie deze overgang zo vlot mogelijk laten verlopen zodat bewoners hun vertrouwde thuis terugvinden. Toch stralen niet alle rusthuizen (en andere leefgroepen) een sfeer van huiselijkheid uit en heerst er soms een functionele, bijna klinische sfeer. Soms maken de noodwendigheden van verzorging inherent verbonden aan de leeftijd en de afhankelijkheid dit ook moeilijk. Maar een weldoordachte omgeving kan de autonomie en het welbevinden van de bewoners stimuleren. Aandacht voor deze aspecten bij de bouw en verbouwing van zorgcentra is onontbeerlijk. Deze vorming richt zich echter niet hierop, maar wel op de talrijke kleine en grote mogelijkheden waarover zorgverleners kunnen beschikken om zelf ook een enorm verschil te maken. In deze vorming slaan expertisecentrum Tandem en Vormingscentrum HIVSET de handen in elkaar om je heel wat prikkelende ideeën mee te geven. Daarnaast creëren we ook kansen om tussen de deelnemers onderling tips en ideeën uit te wisselen. Indien je wenst kan je ter plaatse ook het boek Architectonica kopen. Wanneer Dinsdag 5 en 19 maart 2013 telkens van 13u tot 16u30. Waar Campus HIVSET, Herentalsstraat 70, 2300 Turnhout 85 (inclusief hand-outs en koffie) Indien je wenst kan je ter plaatse ook het boek Architectonica kopen. Max. aantal deelnemers: 20 Deze opleiding is een initiatief i.s.m. Vormingscentrum HIVSET. Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 10
Anticiperend rouwen en dementie STUDIEDAGEN Dementie betekent voor de partner en/of familie voortdurend omgaan met verlies en rouw. Steeds weer moeten zij zich instellen op een nieuwe situatie waar afscheid moet worden genomen. Rouwen is één van de ingewikkeldste en belangrijkste menselijke belevingen. Anticiperend rouwen is een proces van rouwen, verwerken, interactie met de zieke, plannen in het hier en nu en voor de toekomst. Het is een psychosociale reorganisatie (Rando). Het is als het ware rouwen op voorhand terwijl de persoon met dementie nog in leven is. Begeleiding: Walter Rombouts, bureau voor opleiding en vorming Perspectief Wanneer Deze studie wordt tweemaal georganiseerd: op donderdag 23 en 30 mei 2013. Waar 23 mei 2013: Vormingscentrum in Malle, Smekenstraat 61 te 2390 Malle. 30 mei 2013: Thuiszorgcentrum CM in Mechelen, Antwerpsesteenweg 261 te 2800 Mechelen. Nog te bepalen Een samenwerking tussen het Dementienetwerk DPA en de Palliatieve Netwerken van de provincie én de provincie Antwerpen. Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 11
Regionaal Expertisecentrum Dementie Tandem vzw Graatakker 4 2300 Turnhout 014 47 83 71 tandem@dementie.be Enkele interessante websites: www.dementie.be www.omgaanmetdementie.be www.onthoumens.be Vormingsbrochure 2013 Tandem vzw 12