Kaderstellend plan van aanpak herziening bestemmingsplan buitengebied

Kaderstellend plan van aanpak herziening bestemmingsplan buitengebied

Kaderstellend plan van aanpak herziening bestemmingsplan buitengebied Titel: Kaderstellend plan van aanpak herziening bestemmingsplan buitengebied Versie: 1 Datum: 25 februari 2016 Auteur(s): J. Merkx Zaaknummer: SOM/2015/024088

Inhoudsopgave 1. Probleemstelling... 2 2. Doelstelling... 2 3. Werkwijze... 3 3.1 Deelgebieden... 3 3.2 Deelgebied 1A... 3 3.3 Stappen, rolverdeling en communicatie met de burger... 6 4. Randvoorwaarden... 7 4.1 Planning... 7 4.2 Financiering... 8 4.3 Juridische randvoorwaarden... 8 4.4 Relatie met andere kaders en doelen... 9 4.5 Vervolg... 9 5. Wat levert het op?... 9 1/9

1. Probleemstelling Onze gemeente heeft een groot en mooi buitengebied. Daar mag Someren trots op zijn. Het buitengebied is echter aan het veranderen. De afgelopen decennia is het getransformeerd van een primair agrarisch gebied naar een gebied waar een steeds grotere diversiteit aan functies aanwezig is. Die tendens is mede de aanleiding geweest om het beleid voor niet-agrarische functies (hierna ook: NAF-beleid) te actualiseren en om alle locaties in het buitengebied te bezoeken voor een integrale controle in het kader van het handhavingsprogramma. Een klein deel van het buitengebied is inmiddels gecontroleerd. Bij deze controles, die hebben plaatsgevonden in de meest zuidelijke deel van onze gemeente, is beoordeeld of de feitelijke situatie overeenkomt met hetgeen het bestemmingsplan toestaat. Daarbij komen diverse strijdigheden aan het licht, variërend in omvang en soort. Met de controles is het werk niet klaar. Voor iedere strijdigheid zal, aan de hand van onze beleidskaders (zoals het NAF-beleid, plattelandswoningen-, mest- en mantelzorgbeleid), bepaald moeten worden of deze te legaliseren is. Is dat niet het geval, dan volgt een handhavingstraject met als doel de strijdige situatie te beëindigen. Indien legalisatie wel mogelijk is, volgt een legalisatietraject, meestal in de vorm van een herziening van het bestemmingsplan. Dit plan van aanpak gaat over de manier waarop we deze herziening vorm willen geven. 2. Doelstelling Het is efficiënt en overzichtelijk al deze herzieningen samen te voegen in één bestemmingsplan. Door naast deze herzieningen alle overige locaties (waar geen strijdigheden zijn geconstateerd) en omliggende gebieden ook mee te nemen, creëren we één actueel bestemmingsplan voor het buitengebied. Daar is behoefte aan. Er zijn voor het buitengebied de afgelopen jaren namelijk diverse bestemmingsplannen en partiële herzieningen vastgesteld, wat ten koste is gegaan van de uniformiteit en de leesbaarheid van de plannen. Daarnaast staat een locatie nooit op zichzelf maar moet deze altijd worden beoordeeld en bezien in relatie tot het gebied waar het in ligt. Dit is een extra argument om alle overige locaties en omliggende gebieden ook mee te nemen. Het doel van een nieuw bestemmingsplan buitengebied is dan ook: een aan de werkelijkheid getoetst, uniform, goed raadpleegbaar en gebiedsgericht bestemmingsplan buitengebied dat gevolg geeft aan de uitgevoerde controles. 2/9

3. Werkwijze 3.1 Deelgebieden Het kost veel tijd (en dus geld) om het gehele buitengebied te controleren. We zijn in het zuidelijk deel begonnen en naar verwachting duurt het nog 6 jaar voordat we het hele buitengebied hebben gecontroleerd. Als we met de bestemmingsplanherziening zouden wachten tot het totale buitengebied is gecontroleerd, zou de informatie uit de eerste controles alweer gedateerd zijn. Om te voorkomen dat er teveel tijd zit tussen de controles en de vaststelling van het bestemmingsplan, kiezen we ervoor om het bestemmingsplan buitengebied in deelgebieden vast te stellen. Op deze manier blijven de werkvoorraad en het werkgebied te overzien en behapbaar. We verdelen het buitengebied in vijf deelgebieden. In bijlage 1 zijn de deelgebieden ingetekend, waarbij het gebied waar nu de controles plaatsvinden, is aangeduid als deelgebied 1A. De ervaringen die we in dit eerste deelgebied opdoen, kunnen we gebruiken voor de rest van het buitengebied. Deelgebied 1A heeft daarom ook een pilotfunctie. We verwachten in de resterende deelgebieden dan ook effectiever en efficiënter te kunnen werken. 3.2 Deelgebied 1A Deelgebied 1A wordt begrensd door de grens met de gemeente Nederweert, Kanaaldijk-Zuid, Apotheekweg, Scheidingsweg, Kerkendijk, Hugterweg en de grens met de gemeente Cranendonck. In het gebied liggen de volgende bouwvlakken: Bestemming Aantal Agrarisch bedrijf 54 Wonen 51 Bedrijf 6 Wonen-noodwoning 1 Maatschappelijk 1 Horeca 1 Geen bouwblok toegekend maar wel 1 burgerwoning vergund en aanwezig Totaal 115 De woonbestemmingen liggen verspreid over het gebied maar zijn oververtegenwoordigd in het gehucht Sluis 13 en de Kanaaldijk-Zuid. De als Bedrijf bestemde locaties vinden in dit gehucht ook voornamelijk hun plek. Het westelijk deel van de Landbouwstraat, de Beliënberkdijk, de Scheidingsweg en de Dooleggersbaan zijn open, grootschalige heideontginningen waar de agrarische sector de boventoon voert. Gaan we meer naar het westen van het deelgebied, dan treffen we een mix aan van woonbestemmingen en locaties die als agrarisch bedrijf bestemd zijn. Uit de controles die tot op dit moment in dit deelgebied zijn uitgevoerd, blijkt dat er bij agrarische bedrijven in ongeveer 60% van de locaties sprake is van een strijdigheid. 3/9

Grofweg komen we bij die locaties de volgende strijdigheden tegen: 1. Er is geen agrarisch bedrijf meer in werking en er vinden ook geen andere bedrijfsmatige activiteiten meer plaats; 2. Er is geen agrarisch bedrijf meer in werking maar er worden andere, agrarisch verwante activiteiten ontplooid; 3. Er is geen agrarisch bedrijf meer in werking maar er worden andere, niet-agrarisch verwante activiteiten ontplooid; 4. Het agrarisch bedrijf is uitgebreid buiten het eerder toegekende bestemmingsvlak; 5. Er is nog een agrarisch bedrijf in werking, maar de bedrijfswoning wordt door een burger bewoond; 6. Er is nog een agrarisch bedrijf in werking, maar er is daarnaast een agrarisch verwant bedrijf gevestigd; 7. Er is nog een agrarisch bedrijf in werking, maar er is daarnaast een niet-agrarisch verwant bedrijf gevestigd. Bij de locaties die zijn bestemd als Wonen, zijn de meest voorkomende strijdigheden de volgende: 1. De bijgebouwen, gebouwd met een vergunning, hebben een groter oppervlak dan we op grond van het bestemmingsplan toestaan. 2. De bijgebouwen, gebouwd zonder een vergunning, hebben een groter oppervlak dan op grond van het bestemmingsplan is toegestaan. 3. In de bijgebouwen vinden agrarisch verwante bedrijfsactiviteiten plaats. 4. In de bijgebouwen vinden andere dan agrarisch verwante bedrijfsactiviteiten plaats. Opvallend is dat er bij de woonbestemmingen slechts zelden (in 6% van de gevallen) sprake is van strijdig gebruik. Wel komt het regelmatig voor (ruim de helft van de gevallen) dat er een te grote hoeveelheid aan bijgebouwen aanwezig is (al dan niet vergund). Niet alle bovenstaande geconstateerde strijdigheden zijn te legaliseren, simpelweg omdat we bepaalde ontwikkelingen niet gewenst vinden. Op basis van ons beleid zullen we dit bepalen. De belangrijkste beleidskeuzes zijn verwoord in het NAF-beleid. Samen met enkele andere beleidsdocumenten, zoals het beleid over plattelandswoningen en mantelzorg, vormt de nota het beleidskader. Daarmee zijn deze beleidskaders feitelijk de nota van uitgangspunten voor de herziening van het bestemmingsplan buitengebied. Onderstaand hebben we, op basis van ons beleid, per strijdigheid schematisch weergegeven wat de kans van slagen is op legalisatie. Let op: onderstaande tabel heeft louter een indicatieve functie, hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. 4/9

Agrarische bedrijven Strijdigheid Agrarisch bedrijf gestopt, geen andere activiteit Agrarisch bedrijf gestopt, agrarisch verwant bedrijf aanwezig Agrarisch bedrijf gestopt, niet-agrarisch verwant bedrijf aanwezig Agrarisch bedrijf is groter dan toegekend bestemmingsvlak Agrarisch bedrijf in werking, burger bewoont bedrijfswoning Agrarisch bedrijf in werking, daarnaast agrarisch verwant bedrijf Agrarisch bedrijf in werking, daarnaast nietagrarisch verwant bedrijf Kans op legalisatie Toelichting Gemiddeld Kans op legalisatie is afhankelijk van andere (agrarische) bedrijven in de omgeving Slooplening wordt ingezet om sloop van bedrijfsgebouwen te stimuleren Groot Afhankelijk van omvang en mate van tegenprestatie Nihil Nieuwe niet-agrarisch verwante bedrijven zijn niet gewenst in het buitengebied Gemiddeld Afhankelijk van feitelijke situatie en reeds bestaande omvang Groot Plattelandswoning Luchtkwaliteit bepaalt vaak haalbaarheid Groot Afhankelijk van omvang en mate van tegenprestatie Nihil Nieuwe niet-agrarisch verwante bedrijven zijn niet gewenst in het buitengebied Wonen Strijdigheid Teveel bijgebouwen, met vergunning Teveel bijgebouwen, zonder vergunning Bedrijfsmatige activiteiten, agrarisch verwant Bedrijfsmatige activiteiten, niet-agrarisch verwant Kans op legalisatie Toelichting Groot Legalisatie is mogelijk mits gebouwen met vergunning zijn gebouwd Klein Zal per casus bepaald worden Klein Alleen mogelijk indien ze vallen onder wonen-plus Klein Alleen mogelijk indien ze vallen onder wonen-plus 5/9

3.3 Stappen, rolverdeling en communicatie met de burger In onderstaand schema hebben we de stappen weergegeven die we nemen om de geconstateerde strijdigheden te behandelen en deze te verwerken in een herziening van deelgebied 1A. Vervolgens lichten we de stappen toe. Geconstateerde strijdigheid tijdens controle Eerste toets legalisatiemogelijkheden aan de hand van beleid Legalisatie geen optie Legalisatie wel een optie Handhavingstraject Indienen toekomstplan door burger Innen leges Beoordelen toekomstplan Toekomstplan opnemen in herziening Separate herziening bestemmingsplan Deelgebied 1A 6/9

Indien duidelijk is dat legalisatie op voorhand onmogelijk is, volgt een handhavingstraject. Is legalisatie wel mogelijk, dan zal de burger worden verzocht om te onderzoeken of de strijdigheden te legaliseren zijn. De communicatie naar beide categorieën (de wel en niet te legaliseren situaties) dient zorgvuldig te gebeuren. Indien handhaving de enige optie blijkt, zal de betreffende burger zowel schriftelijk als in een gesprek worden geïnformeerd. Deze burgers zullen individueel over het vervolgtraject worden geïnformeerd, omdat een dergelijk traject niet in iedere situatie hetzelfde is. Behoort legalisatie wel tot de mogelijkheden, dan zal de burger dit zelf dienen uit te werken door een toekomstplan op te stellen. Ook in dit geval zal in eerste instantie schriftelijk worden gecommuniceerd en in veel gevallen zal meteen telefonisch contact worden opgenomen om eerste vragen te kunnen beantwoorden en onduidelijkheden weg te nemen. Planning is om dit in april/ mei te doen. Vervolgens zal voor deze groep een informatiebijeenkomst worden georganiseerd, waarbij we de burgers verder informeren over het proces (begin juni). Deze groep vervolgt immers een gezamenlijk vervolgtraject, waardoor een informatiebijeenkomst een goede manier van informatievoorziening is. We leggen het opstellen van een toekomstplan bewust bij de burger neer. Alleen de burger zelf weet wat hij met zijn locatie wil en wat zijn toekomstplannen zijn. Ondersteuning door een ter zake deskundige adviseur is daarbij sterk aan te raden. De burger dient deze zelf in te schakelen en te betalen. Samen met de legeskosten vormen de advieskosten de kosten die voor rekening van de burger komen. Wij fungeren als toetser, stellen kaders en denken indien gewenst mee. Indien het toekomstplan haalbaar blijkt, zal dit uiteindelijk door de burger (en diens adviseur) dienen te worden uitgewerkt, tot een toelichting die kan worden opgenomen in de integrale herziening van het bestemmingsplan. In sommige gevallen kan het, vanwege de complexiteit van het plan, gewenst zijn om voor het plan een separate bestemmingsplanprocedure op te starten. Indien het plan toch niet te legaliseren blijkt, volgt alsnog een handhavingstraject. 4. Randvoorwaarden 4.1 Planning De controles in Deelgebied 1A zijn naar verwachting eind januari 2016 afgerond. In het voorjaar van 2016 zullen de burgers waar een strijdigheid is geconstateerd worden aangeschreven en gebeld. Daarna zal een informatiebijeenkomst worden georganiseerd voor de te legaliseren gevallen, waarna de burger samen met zijn adviseur een toekomstplan op moet gaan stellen. De rest van het jaar 2016 gebruiken we om, aan de hand van de ingediende toekomstplannen, te bepalen of legalisatie haalbaar is. In januari 2017 willen we starten met de formele bestemmingsplanprocedure. Dit moet uiteindelijk resulteren in een vastgesteld bestemmingsplan voor Deelgebied 1A, dat eind 2017 wordt vastgesteld. Ook voor de overige deelgebieden willen we de te legaliseren strijdigheden opnemen in een nieuw bestemmingsplan. Het zal nog circa zes jaar duren voordat we het gehele buitengebied hebben 7/9

voorzien van een bestemmingsplan dat is geënt op de controles die in het kader van het handhavingsprogramma worden uitgevoerd. Over de exacte planning van dit vervolgtraject zult u later worden geïnformeerd. 4.2 Financiering De kosten voor de controles die zijn uitgevoerd, zijn gefinancierd met het reguliere budget in de begroting voor werkzaamheden van de Omgevingsdienst. Het toetsen, kaders stellen en overleggen met de burgers over de toekomstplannen is nog niet gebudgetteerd. We kunnen hierbij onderscheid maken in complexe gevallen en eenvoudige gevallen. Op basis van onze ervaringen kosten complexe gevallen circa 80 uur per locatie en de eenvoudige zullen ongeveer 8 uur kosten. Daarnaast zijn er nog andere werkzaamheden nodig die kosten met zich meebrengen. Onderstaande tabel geeft een inzicht in de kosten voor de herziening van Deelgebied 1A. Omschrijving Kostenindicatie Behandelen lastige strijdige situaties 285.600,- Behandelen eenvoudige strijdige situaties 27.744,- Projectleiding 97.920,- Actualiseren regels 42.840,- Overige ambtelijke inzet 8.568,- Plan-MER 14.730,- Verbeelding 4.000,- Aanpassen beleid 20.400,- Subtotaal 501.802,- Onvoorzien 10% 50.180,- Totaal 551.982,- Er is nog circa 110.000,- budget beschikbaar voor het bestemmingsplan Buitengebied. Daarnaast kunnen we voor de te legaliseren locaties leges heffen. Onderstaand is dit in een tabel verwerkt. Dekking kosten Bedrag Totale kosten 551.982,- Leges 135.000,- Reeds beschikbaar budget 110.000,- Aan te vragen budget 306.982,- (afgerond 300.000,-) Op basis van voortschrijdend inzicht zullen we bij de volgende deelgebieden een betere onderbouwing geven van de te verwachten legesinkomsten en de te verwachten uitgaven. De ervaringen van dit deelgebied zullen worden verrekend in de dan aan te vragen budgetten. In de Kadernota 2017 komen we hierop terug. 4.3 Juridische randvoorwaarden Op grond van de Wet ruimtelijke ordening moet een bestemmingsplan één keer per tien jaar worden herzien. Met de nieuwe Omgevingswet ziet het er naar uit dat deze plicht gaat vervallen. 8/9

Dit doet echter niets af aan het feit dat het vanwege de in dit plan van aanpak genoemde argumenten wenselijk is het bestemmingsplan te herzien. We willen de burgers ertoe bewegen om niet pas over hun toekomstplannen na te denken als de controles zijn uitgevoerd, maar al eerder actie te ondernemen. Daarom willen we een financiële prikkel inbouwen, die inhoudt dat burgers een bedrag van 500,- bovenop de reeds bestaande leges moeten betalen op het moment dat een bestemmingsplanherziening plaatsvindt als gevolg van een door ons uitgevoerde controle. Hiertoe wordt u een voorstel aangeboden tijdens de behandeling van de legesverordening in de vergadering van maart 2016. 4.4 Relatie met andere kaders en doelen Het opstellen van het nieuwe bestemmingsplan is een direct gevolg van de geconstateerde en te legaliseren strijdigheden die tijdens de controles zijn geconstateerd. Met behulp van de beleidskaders (zoals het beleid voor niet-agrarische functies en plattelandswoningen) kunnen we bepalen of we mee willen werken aan een ontwikkeling. De onderdelen controle, beleid en bestemmingsplan zijn daarmee onlosmakelijk met elkaar verbonden. 4.5 Vervolg Nadat de controles in deelgebied 1A zijn afgerond, worden alle locaties in deelgebied 1B bezocht. Ook hierop zal een bestemmingsplanherziening volgen. Over de financiële consequenties hiervan informeren we u tezijnertijd. 5. Wat levert het op? Één actueel bestemmingsplan buitengebied dat geënt is op de feitelijke situatie en ons zodoende de mogelijkheid geeft om grip te krijgen en effectief sturing te geven op het buitengebied. 9/9