Programma scholen Eemsmond Bouwkundig versterken en de toekomst van schoolgebouwen in het Groningse gaswinningsgebied STATUS definitief concept OPDRACHTGEVER De 11 aardbevingsgemeenten en NAM AUTEUR Lydia Terpstra PROJECTNUMMER 200 01 GRONINGEN april 2016
PROGRAMMAPLAN SCHOLEN EEMSMOND DEFINITIEF EINDCONCEPT PROGRAMMAPLAN APRIL 2016 Voorwoord Beste Lezer, Voor u ligt het Programmaplan Eemsmond over de schoolgebouwen in de gemeente Eemsmond: het resultaat van de inspanning tussen de onderwijsorganisaties die actief zijn in Eemsmond en de gemeente. De gemeente Eemsmond is onderdeel van het gebied waarin de schoolgebouwen aardbevingsbestendig worden gemaakt. Hiervoor heeft het Rijk middelen beschikbaar gesteld in de vorm van het Scholenfonds. De NAM neemt de verantwoordelijkheid voor aardbevingsbestendigheid, het Scholenfonds is gericht op toekomstbestendigheid: een kwaliteitsimpuls voor duurzaamheid en onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen. Bij het onderwijs spelen de mogelijkheid tot ontwikkeling van kindcentra een rol, maar ook de aanpassing van bestaande schoolgebouwen op de wensen van vandaag en morgen. Het Programmaplan Eemsmond is een goede stap richting de toekomst. Dat is de basis geweest voor de totstandkoming van dit plan. Schoolbesturen en de gemeente Eemsmond zijn er gezamenlijk van overtuigd dat het onderwijs een belangrijk fundament is voor de samenleving van de toekomst. In de komende jaren gaat veel veranderen. Gezamenlijk gaan we deze uitdaging aan, maar niet zonder dat we blijven beseffen dat we deze uitdaging aangaan voor de kinderen. De kinderen vormen samen de nieuwe generaties voor ons gebied en goed onderwijs in daarbij passende schoolgebouwen zijn onontbeerlijk om die toekomst door hen vorm te laten geven. Mede namens de schoolbesturen die werkzaam zijn in de gemeente Eemsmond en het College van Burgemeester en wethouders van Eemsmond, Harald Bouman Wethouder Jeugd, Onderwijs en Onderwijshuisvesting 2
PROGRAMMAPLAN SCHOLEN EEMSMOND DEFINITIEF EINDCONCEPT PROGRAMMAPLAN APRIL 2016 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 1.1 Aanleiding 5 1.2 Functie en doel 5 1.3 Opbouw en leeswijzer 6 2 Feiten en cijfers 7 2.1 Bestaande huisvestingssituatie 7 2.2 Huisvestingssituatie per dorp 9 2.3 Aantal leerlingen en krimp 15 2.4 Ontwikkelingen leerlingenaantallen Eemsmond 18 2.5 Conclusies en prognoses 20 3 Bestaand beleid 21 3.1 Woon- en Leefbaarheidsplan Eemsdelta (2012) 21 3.2 Gemeentelijke visie op schoolgebouwen 21 Schoolbesturen 22 4 Inspecties en maatregelenplannen 24 4.1 Inspecties 24 4.2 Maatregelenplannen 24 4.3 Veiligheid 25 5 Uitgangspunten en transitievoorstel 26 5.1 Inleiding 26 5.2 Uitgangspunten 26 5.3 Transitieplan 28 5.3.1 Uithuizen 29 5.3.2 Roodeschool 29 3
PROGRAMMAPLAN SCHOLEN EEMSMOND DEFINITIEF EINDCONCEPT PROGRAMMAPLAN APRIL 2016 5.3.3 Warffum 29 5.3.4 Uithuizermeeden 30 5.3.5 Oldenzijl en Zandeweer 30 5.3.6 Usquert en Kantens 31 5.3.7 Voortgezet onderwijs 31 6 Uitvoerbaarheid nieuwe scholen 32 6.1 De projecten 32 6.1.1 Nieuwbouw Roodeschool 32 6.1.2 Nieuwbouw Uithuizermeeden 33 6.1.3 Bouwkundig versterken in Warffum, Uithuizermeeden, Zandeweer, Kantens en Usquert 33 6.1.4 Bouwkundig versterken voortgezet onderwijs 33 6.2 Planning 33 6.3 Organisatie 35 4
1 Inleiding 1.1 Aanleiding De scholen in de gemeente Eemsmond en omgeving staan aan de vooravond van veranderingen. Door krimp en ontgroening zullen diverse scholen in de komende jaren fuseren. Dit heeft gevolgen voor de huisvestingssituatie. Scholen zullen verdwijnen, nieuwe brede scholen of kindcentra zullen worden gebouwd, bestaande scholen zullen worden omgebouwd of uitgebreid tot brede school of kindcentrum. Tegelijkertijd vindt er op dit moment onderzoek plaats naar wat er moet gebeuren met schoolgebouwen als gevolg van de gaswinning en het risico op aardbevingen. Bouwkundige inspecties moeten duidelijk maken hoe kwetsbaar de gebouwen zijn voor aardbevingen, welke maatregelen zijn vereist en welke prioriteiten moeten worden gelegd. Kortom, er ligt een forse opgave om schoolgebouwen aardbevingsbestendig te maken en daarmee de onderwijshuisvestingsopgave te verweven op weg naar een duurzaam toekomstperspectief. Deze ontwikkelingen bieden echter ook een kans om onderwijskundige vernieuwingen door te voeren. Bij de realisatie van nieuwe scholen ontstaat de mogelijkheid om invulling te geven aan duurzaamheid, energieneutrale scholen en een gezond binnenklimaat (frisse scholen). Scholen die voldoen aan de laatste onderwijsconcepten, met een hoogwaardige ontwerpkwaliteit en een gezonde exploitatie. In het Plan van Aanpak voor de bouwkundige versterking van de scholen in het gaswinningsgebied wordt ingezet op de totstandkoming van gemeentelijke huisvestingsprogramma s voor het onderwijs. Deze programma s komen tot stand aan de zogenoemde gemeentelijke transitietafels. Aldaar worden de uitkomsten van de bouwkundige inspecties en de voorziene onderwijskundige transities van de scholen voor basis- en voortgezet onderwijs geïntegreerd. Voor nadere informatie over deze geïntegreerde programma s wordt hier verwezen naar het plan van aanpak voor de totstandkoming van het Programmaplan Huisvesting Scholen. (februari 2015) 1.2 Functie en doel Dit programmaplan beoogt een handelingsperspectief te bieden voor de toekomstige huisvesting van scholen voor basis en voortgezet onderwijs in Eemsmond. Dit perspectief ontstaat op basis van de dialoog over de wenselijke ontwikkelingen in het basisonderwijs enerzijds en uitkomsten van de Maatregelenplannen van de NAM anderzijds. Dit leidt tot een basis voor Gemeentelijke besluitvorming voor de aanpak van de scholen in Eemsmond. Deze notitie bevat aldus de hooflijnen voor de onderwijshuisvestingstransitie. 5 van 376
1.3 Opbouw en leeswijzer In dit programmmaplan wordt beschreven wat de feitelijke situatie in de gemeente Eemsmond is wat betreft aantal schoolgebouwen, leerlingenaantallen en de ontwikkeling hiervan. (hoofdstuk 2: feiten en cijfers). Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 op basis van het gemeentelijk beleid en de visie van de schoolbesturen het kader geschetst voor de ontwikkeling van de onderwijshuisvesting en de noodzakelijke bouwkundige versterkingen. Hoofdstuk 4 vat de conclusies van de Maatregelenplannen samen waarin is aangegeven welke bouwkundige versterkingen nodig zijn om de scholen op korte en lange termijn aardbevingsbestendig te maken. Hoofdstuk 5 bevat het transitieplan voor de onderwijshuisvesting. Per dorp wordt de gewenste transitie op basis van demografische en onderwijskundige motieven uiteen gezet en afgestemd met de maatregelen die nodig zijn om de scholen aardbevingsbestendig te maken. Hoofdstuk 6 gaat in op de uitvoerbaarheid van het transitieplan. Tevens wordt vooruitgeblikt op de projectdefinities, alsmede de plannings- en organisatorische aspecten daarvan. 6 van 376
2 Feiten en cijfers 2.1 Bestaande huisvestingssituatie Binnen de gemeente Eemsmond bevinden zich 14 basisscholen welke ressorteren onder het regime van de volgende 4 schoolbesturen: 1. Schoolbestuur Primair Onderwijs/Voortgezet Onderwijs Lauwers en Eems 2. Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noord Groningen 3. Vereniging Gereformeerd Primair Onderwijs Noordoost Groningen 4. Primenius Katholiek Onderwijs School Plaats Schoolbestuur Brunwerd Uithuizen Lauwers en Eems Koning Willem- Alexander Uithuizen VCPONG De Schelp Uithuizen Primenius Roodschoul Roodeschool Lauwers en Eems Simonides Roodeschool VCPONG De Rank Warffum VCPONG Jansenius De Vriesschool Warffum Lauwers en Eems De Noordkaap Uithuizermeeden VCPONG De Sterren Uithuizermeeden Lauwers en Eems Damschool Uithuizermeeden VGPONN Nijenstein Zandeweer Lauwers en Eems Klinkenborg Kantens Lauwers en Eems Het Hogeland College Warffum Lauwers en Eems Het Hogeland College Uithuizen Lauwers en Eems OBS Usquert Usquert Lauwers en Eems Tabel 1: Bestaande scholen in de Gemeente Eemsmond Daarnaast zijn er binnen de gemeente 4 kinderopvang organisaties actief, zijnde Kids2b, Jodocus, Kinderopvang Tjarietstee, St. kinderdagverblijf Sapperdeflap. 7 van 376
Figuur 1 Op de kaart in figuur 1 hierboven zijn alle scholen voor basis en voortgezet onderwijs binnen de gemeente weergegeven. Op de volgende pagina s is per dorp de situatie gedetailleerd in beeld gebracht waarbij naast de scholen ook de locaties van peuterspeelzalen en kinderopvang zijn meegenomen. Per school is opgenomen hoeveel leerlingen er volgens de Dienst Uitvoering Onderwijs per oktober 2015 op de school zaten. Voor de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven is alleen het aantal kindplaatsen bekend en niet het totaal aantal kinderen dat hier daadwerkelijk gebruik van maakt. 8 van 376
2.2 Huisvestingssituatie per dorp Uithuizen Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 1. Brunwerd Lauwers en Eems 183 2. Koning Willem- Alexander Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noord-Groningen** 119 3. De Schelp Primenius Katholiek Onderwijs 135 16. Hogeland College Lauwers en Eems 439 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen St. Peuterspeelzalen A. Klein Duimpje Gemeente Eemsmond Maarweg 6 32 B. Kinderdagverblijf / BSO Kinderdagverblijf Jodocus Organisatie Locatie Kindplaatsen Jodocus C. BSO De Schelp Jodocus De Zon 1 52 Basisschool De Schelp 20 D. Kindercentrum Kids2b Uithuizen Kids2B Oosterstraat 25 32 E. BSO Kids2b Uithuizen Kids2B Basisschool Brunwerd 20 9 van 376
** De Stichting Gewoon Bijzonder maakt gebruik van 1 lokaal binnen deze school. Roodeschool Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 4. Roodschoul Lauwers en Eems 46 5. Simonides VCPONG 38 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen St. Peuterspeelzalen Hooilandseweg F. Lutje Potje Gemeente Eemsmond 18 16 G. Kinderdagverblijf / BSO Kinderopvang Tjarietstee Organisatie Locatie Kindplaatsen Kinderopvang Tjarietstee Kolholsterweg 7 82 10 van 376
Warffum Scholen 6. De Rank Leerlingen Schoolbestuur 2015 Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noord- Groningen 64 7. Jansenius De Vriesschool Lauwers en Eems ** 86 15. Hogeland College Lauwers en Eems 764 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen St. Peuterspeelzalen Basisschool De H. Hummelhörn Gemeente Eemsmond Rank 16 I. Kinderdagverblijf / BSO BSO Kids2b Warffum Organisatie Locatie Kindplaatsen Kids2b Basisschool Jansenius De Vries 20 **Er is gedurende 2 van de vier perioden medegebruik van het Hogeland College voor één leslokaal. Groepsgrootte varieert. 11 van 376
Uithuizermeeden Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 8. De Noordkaap/ Vereniging Christelijk Primair Onderwijs Noord-Groningen 168 9. De Sterren Lauwers en Eems 75 Vereniging Gereformeerd Primair Onderwijs 10. Damschool Noordoost NL 161 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen St. Peuterspeelzalen Brede School J. 't Speulhoukje Gemeente Eemsmond Uithuizermeeden 16 Kinderdagverblijf / BSO K. BSO Jodocus Jodocus L. Kinderdagverblijf Sapperdeflap Organisatie Locatie Kindplaatsen Brede School Uithuizermeeden 20 Stichting Kinderdagverblijf Sapperdeflap Hoofdstraat 1 53 12 van 376
Oldenzijl Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 11. Schutsluis Lauwers en Eems gesloten Zandeweer Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 12. Nijenstein Lauwers en Eems 70 13 van 376
Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen M. Peuterspeelzaal 4Min Kantens St. Peuterspeelzalen Gemeente Eemsmond Basisschool Nijenstein 15 Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 13. Klinkenborg Lauwers en Eems 58 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen St. Peuterspeelzalen N. Poppedijn Gemeente Eemsmond Kerkhofsweg 7 16 14 van 376
Usquert Scholen Schoolbestuur Leerlingen 2015 14. OBS Usquert Lauwers en Eems 89 Peuterspeelzalen Organisatie Locatie Kindplaatsen O. 't Lutje Grut St. Peuterspeelzalen Gemeente Eemsmond Biewemastraat 33 15 2.3 Aantal leerlingen en krimp Het Sociaal Planbureau Groningen heeft de 296 basisscholen in kaart gebracht (zie onderstaande kaart). Kleinere scholen (minder dan 50 leerlingen) staan daarbij met een rode stip weergegeven. Deze scholen zijn de gevarenzone dicht genaderd. Hoewel de opheffingsnorm niet voor alle scholen gelijk is en kan variëren, is de absolute ondergrens in de gemeente Eemsmond vastgesteld op 25 leerlingen. 15 van 376
Binnen de provincie Groningen is er veelal sprake van demografische krimp, zijnde een structurele afname van het aantal inwoners in het voedingsgebied in een bepaalde periode. Naast de krimp is er sprake van ontgroening, dit is het afnemen van het aandeel jongeren in de bevolking als gevolg van vertrek en een afname van het geboortecijfer. Het gevolg van ontgroening is een stijging van de gemiddelde leeftijd van de bevolking. Dalende geboortecijfers zullen ertoe leiden dat steeds minder jonge kinderen naar de basisschool gaan en de behoefte aan scholen zal afnemen. De gevolgen van de krimp en ontgroening is dat het aantal basisscholen afneemt. Daarnaast is er sprake van schaalvergroting binnen het onderwijs om de kwaliteit te handhaven. In de provincie Groningen gaat deze daling sneller dan landelijk. Op 1 oktober 2014 zijn er 296 basisschoolvestigingen in de provincie Groningen. De dalende trend van de afgelopen jaren zet zich voort. Zes procent van de scholen die op 1 oktober 2012 nog open waren, is op 1 oktober 2014 gesloten (tegenover 3% landelijk). Dit betekent dus dat de terugloop in de provincie Groningen aanzienlijk sneller gaat dan in de rest van het land. De gemiddelde daling van het aantal leerlingen in de provincie Groningen in de periode 2011-2013 was 4%. 16 van 376
In het onderstaande overzicht 1 zijn de leerlingenaantallen van de scholen in de gemeente Eemsmond weergegeven in de periode 2011 en 2015 en de procentuele krimp/groei in deze periode. School Plaats Krimp/groei per kern Leerlingenaantallen (ll2015-2011:2011*100) 2015 2013 2012 2011 1. Brunwerd Uithuizen 183 198 201 207 2. Koning Willem Alex. Uithuizen 119 137 148 162 3. De Schelp Uithuizen 437-517=-80/517= -15,4% 135 145 144 148 4. Roodschoul Roodeschool 46 45 47 55 5. Simonides Roodeschool 84-97=-13/97 =-13,4% 38 42 38 42 6. De Rank Warffum 64 64 73 69 7. Jansenius De Vries. Warffum 150-189=- 39/189 = -20,6% 86 96 109 120 8. De Noordkaap Uithuizermeeden 168 168 176 168 404-421 = -17/421 = -4% 9. De Sterren Uithuizermeeden 75 60 61 67 10. Damschool Uithuizermeeden 161 162 169 186 11. Schutsluis Oldenzijl 0 39 49 45 12. Onnema Zandeweer 70-64=6/64 = 9% 70 61 62 64 13. Klinkenborg Kantens 58-74 = -16/74= -21,6% 58 67 76 74 14. OBS Usquert Usquert 89-105= -16/105 = -15,2% 89 91 92 105 1292 1375 1445 1512 Leerlingenaantallen groei ten opzichte van 2011 School Plaats 2015 2011 15. Het Hogeland Col. Warffum 764 681 12% 16. Het Hogeland Col. Uithuizen 439 352 24,7% 1 Leerlingenaantallen zijn afkomstig van de Dienst Uitvoering Onderwijs en gebaseerd op tellingen in oktober van het opgenomen jaar. 17 van 376
2.4 Ontwikkelingen leerlingenaantallen Eemsmond Het Sociaal Planbureau Groningen geeft aan dat het aantal jeugdigen van 0 t/m 23 jaar in de provincie Groningen de komende twintig jaar naar verwachting zal afnemen met gemiddeld circa 10%. In de ene gemeente zal sprake zijn van een grotere terugloop dan in de andere. Hieronder is de prognose weergegeven van de ontwikkeling van het aantal jeugdigen in Eemsmond. Er is sprake van een krimp van meer dan 25%, fors meer dan het gemiddelde in de Provincie dus! Om een inschatting te kunnen maken van de ontwikkeling in het aantal basisschoolleerlingen in Eemsmond op termijn wordt gebruik gemaakt van de trendprognose van Planningsverband Groningen. School Plaats Schoolbestuur 1. Brunwerd Uithuizen Lauwers en Eems 2. Koning Willem-Alexander Uithuizen VCPONG 3. De Schelp Uithuizen Fidarda 4. Roodschoul Roodeschool Lauwers en Eems 5. Simonides Roodeschool Lauwers en Eems 6. De Rank Warffum VCPONG 7. Jansenius De Vriesschool Warffum Lauwers en Eems 8. De Noordkaap Uithuizermeeden VCPONG 9. De Sterren Uithuizermeeden Lauwers en Eems 10. Damschool Uithuizermeeden VGPONN 11. Schutsluis Oldenzijl Lauwers en Eems 12. Onnema Zandeweer Lauwers en Eems 13. Klinkenborg Kantens Lauwers en Eems 14. OBS Usquert Usquert Lauwers en Eems PVGpro 2018 2030 160 156 94 92 116 113 44 39 33 29 58 54 80 75 159 138 59 51 157 141 33 31 52 35 74 75 81 78 1200 1107 NB De aantallen van de Schutsluis zijn rood gearceerd. Deze school is inmiddels gesloten. De leerlingenprognoses zijn van voorlopige betekenis en zijn bedoeld om op programmaniveau overzicht te krijgen, het betreft een momentopname. In de projectfase zal per school of cluster van scholen een programma van eisen worden opgesteld en nog preciezer worden gekeken naar de ruimtebehoefte en invulling daarvan. 18 van 376
Deze prognoses zijn dus theoretisch van aard en zijn bedoeld om de gedachten te bepalen en een verdere verkenning te ondersteunen. De werkelijke ontwikkeling van de individuele scholen is immers afhankelijk van veel andere factoren, naast de demografische ontwikkeling. Door de geprognosticeerde afname van het aantal leerlingen zal ook de ruimtebehoefte afnemen. Wanneer er sprake zal zijn van nieuwbouw is het van belang om te kijken naar het verwachte aantal leerlingen in de toekomst. Dit om te voorkomen dat er wordt gebouwd voor de leegstand en de scholen geconfronteerd worden met hoge exploitatiekosten. De krimp zal dus leiden tot een afname van het leerlingenaantal in het basisonderwijs met als gevolg dat scholen steeds ruimer in hun jas komen te zitten en mogelijk onder de opheffingsnorm komen. De onderwijsinspectie signaleert al jaren dat kleine scholen zwakker scoren op onderwijskwaliteit dan grote scholen 2. Het jaar 2018 is gekozen als relevant jaartal voor de scholenhuisvesting (jaar van oplevering eventuele nieuwe scholen). De voorspelde krimp van deze bevolkingsgroep is afgezet tegen het huidige aantal leerlingen om zo een inschatting te kunnen maken per school met de daarbij behorende ruimtebehoefte 3. School Plaats 1. Brunwerd Uithuizen 2. Koning Willem-Alexander Uithuizen 3. De Schelp Uithuizen 4. Roodschoul Roodeschool 5. Simonides Roodeschool 6. De Rank Warffum 7. Jansenius De Vriesschool Warffum 8. De Noordkaap Uithuizermeeden 9. De Sterren Uithuizermeeden 10. Damschool Uithuizermeeden 11. Schutsluis Oldenzijl 12. Onnema Zandeweer 13. Klinkenborg Kantens 14. OBS Usquert Usquert Leerlingenaantallen 2015 183 119 135 46 38 64 86 168 75 161 0 70 58 89 1292 2018 2030 Huidig bvo BVO overschot obv 2015 BVO vaste kern BVO in flexibele schil 160 156 1.245 m2 78 m2 1024 m2 21 m2 94 92 1.033 m2 205 m2 686 m2 11 m2 116 113 828 m2-85 m2 797 m2 16 m2 44 39 550 m2 107 m2 406 m2 26 m2 33 29 581 m2 180 m2 353 m2 21 m2 58 54 650 m2 112 m2 485 m2 21 m2 80 75 1.002 m2 348 m2 596 m2 26 m2 159 138 947 m2-140 m2 929 m2 111 m2 59 51 534 m2-62 m2 469 m2 42 m2 157 141 2.300 m2 1250 m2 945 m2 85 m2 0 0 580 m2 380 m2 200 m2 0 m2 85 66 533 m2-37 m2 549 m2 100 m2 74 75 780 m2 274 m2 596 m2-5 m2 81 78 890 m2 220 m2 612 m2 16 m2 1200 1107 12.453 m2 5429 m2 5768 m2 770 m2 2 Bron: rapport Grenzen aan kleine scholen van de Onderwijsraad in 2013. 3 Voor de minimale bruto vloeroppervlakte is uitgegaan van een vaste voet van 200 m 2 en het totaal aantal leerlingen in 2035 vermenigvuldigd met 5,03 m 2 per leerling, conform de Modelverordening voorzieningen huisvesting onderwijs. Het gaat hierbij om een minimaal bvo, in de praktijk zal dit hoger liggen omdat er mogelijk sprake zal zijn van gewichtenleerlingen. Daarom is er een factor 1,05 toegevoegd. 19 van 376
Uit de bovenstaande tabel komt naar voren dat bijna alle scholen in Eemsmond - op basis van de leerlingenaantallen in 2015- bij ongewijzigd beleid veel overmaat kennen. In totaal is er ruim 5400 m 2 meer aan ruimte dan de norm. In de praktijk is het overigens zo dit niet betekent dat deze ruimte daadwerkelijk voor 100 % leeg staat of niet nuttig gebruikt zou worden. Om te bepalen hoeveel m 2 bvo er in de toekomst nodig is per school is een bandbreedte per school bepaald. Het minimum aantal m 2 is bepaald op basis van het geprognosticeerde aantal leerlingen in 2030 en het maximum aantal m 2 is gebaseerd op het geprognosticeerde aantal leerlingen in 2018 4. Het minimaal aantal m 2 bvo is het deel van de school wat als vaste kern kan worden beschouwd. Om voldoende huisvestingscapaciteit te realiseren voor de komende jaren kan hier extra ruimte in de vorm van een flexibele schil aan toegevoegd worden. Dit zal in het vervolgproces nader worden uitgewerkt. 2.5 Conclusies en prognoses Uit de bevolkingsprognoses komt naar voren dat er in Eemsmond sprake is van een forse krimp van het aantal leerlingen. In 2011 waren er in de hele gemeente nog 1512 leerlingen binnen het primair onderwijs, de verwachting is dat dit in 2030 is afgenomen tot 1107 leerlingen. Deze krimp heeft gevolgen voor omvang van de onderwijsvoorzieningen maar ook voor de exploitatiekosten van de scholen. Aangezien de vergoeding voor materiële kosten die de schoolbesturen ontvangen is gebaseerd op het aantal leerlingen, zullen scholen met een overcapaciteit qua ruimte tegen een exploitatieprobleem aan gaan lopen. 4 Er is gekozen voor 2018 omdat dit veelal het jaar zal zijn dat nieuwe scholen in gebruik zullen worden genomen. 20 van 376
3 Bestaand beleid 3.1 Woon- en Leefbaarheidsplan Eemsdelta (2012) In het Woon- en Leefbaarheidsplan is de visie omschreven dat het basisonderwijs zich op de lange termijn meer en meer zal concentreren op centrale plekken in de regionale centra, in de centrumdorpen en in een beperkt aantal woondorpen. De bundeling van scholen die hiervoor nodig is zal de komende twintig jaar gestalte moeten krijgen. Ook het verbeteren van de kwaliteit van onderwijs, het minder kwetsbaar maken van kleine scholen en het bundelen van scholen is een proces waarin maatwerk een belangrijke voorwaarde is. De ontwikkeling in het basisonderwijs bestaat uit een veranderfase en een lange termijn beeld. Het beeld voor de gewenste lange termijn ontwikkeling in de gemeente Eemsmond is het verbeteren van de kwaliteit door nauwe samenwerking tussen onderwijs en tal van maatschappelijke instellingen, zoals Centra voor Jeugd en Gezin. Verder wil de Gemeente het experiment met Kindvoorzieningen steunen met accent op samenwerking tussen basisonderwijs, kinderopvang, peuterspeelzalen en BSO. Bij voorkeur dicht bij huis. 3.2 Gemeentelijke visie op schoolgebouwen Onderwijshuisvesting en scholenspreiding zijn voor het college van de gemeente Eemsmond belangrijke onderwerpen. De thema's worden gezien in een breder verband. De doelstelling van het college is dat onderwijsgebouwen zoveel mogelijk flexibel en multifunctioneel worden gebruikt. Uitgangspunt daarbij is dat voorzieningen die te maken hebben met kinderen zoals onderwijs en opvang, zorgvoorzieningen en sociaal culturele voorzieningen zoveel mogelijk worden gecombineerd om zo synergie te realiseren. Anders gezegd: voorzieningen, waaronder schoolgebouwen, dienen te worden zoveel mogelijk geconcentreerd om de kwaliteit te verhogen en de bereikbaarheid te verbeteren. Daarnaast vergroot het de mogelijkheden van het zogenaamde medegebruik. Daarbij sluit de Gemeente aan bij de ontwikkeling van zogenaamde kindcentra. Kindcentra Vanuit het belang van een optimale ontwikkeling van kinderen de burgers van de toekomst en behoud van kindvoorzieningen in een krimpregio, streven de schoolbesturen, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en gemeenten in Noord- Groningen naar integrale voorzieningen voor alle kinderen (en hun ouders) van nul tot en met twaalf jaar. 21 van 376
Binnen een kindcentrum worden afspraken gemaakt tussen het onderwijs en de kinderopvang over de pedagogische visie op ontwikkeling en educatie. Uitgangspunt hierbij is dat kinderen in staat worden gesteld om hun talenten optimaal te ontwikkelen. Doorlopende ontwikkelingslijnen, dagarrangementen, naschoolse activiteiten en kindnabije zorg zijn inherent aan deze voorziening. Door de voorzieningen te huisvesten onder één dak kan het aanbod goed op elkaar afgestemd worden en kunnen middelen efficiënt ingezet en ruimtes vaker multifunctioneel gebruikt worden. Voor ouders is er één plek waar zij voor al hun vragen over onderwijs, opvang en zorg terecht kunnen. Nieuwbouw en bouwkundig versterken bieden nieuwe mogelijkheden om deze ambitie waar te maken en het gebouw af te stemmen op een toekomstgerichte visie op onderwijs en opvang en de ontwikkeling van kindcentra. Schoolbesturen De strategische visie en beleidsplannen van de schoolbesturen In de beleidsplannen van betrokken schoolbesturen (VGPONN, VCPONG, Primenius en Lauwers en Eems) zijn veelal geen concrete voorbereidingen benoemd voor een onderwijskundige transitie. Wel komt uit de beleidsplannen naar voren wat de verschillen tussen de visies van schoolbesturen zijn. VGPONN VGPONN wil zich profileren met scholen die Bijbelgetrouw, kwalitatief goed, eigentijds, uitdagend en gastvrij onderwijs verzorgen. De organisatie is pas tevreden als leerlingen, ouders en medewerkers tevreden zijn. VGPONN streeft naar opbrengsten die op of boven het landelijk gemiddelde liggen. De VGPONN scholen stralen een herkenbare christelijke identiteit uit, zichtbaar en tastbaar voor de omgeving: betrokkenen in en om de school weten waar de scholen voor gaan en waar ze voor staan. VCPO NG VCPO NG biedt christelijk en passend onderwijs in onze regio. Wij staan midden in de samenleving en geven elk kind de ruimte om op eigen wijze de wereld te leren ontdekken. In één zin is onze missie: Leer je wereld ontdekken. De scholen van VCPONG zijn niet alleen leergemeenschappen, maar ook leefgemeenschappen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zich onderdeel voelen van een groter geheel en zich hier ook medeverantwoordelijk voor voelen. Wij zijn er voor alle kinderen waarvan de ouders kiezen voor christelijk onderwijs. Respect en gelijkwaardigheid zijn kernwaarden in onze christelijke levensvisie. Ieder kind is anders, ieder kind verdient het gezien te worden. Wij werken vanuit het hart en gaan uit van wat kinderen kunnen en niet van wat zij niet kunnen. Onze droom is dat leerlingen maximaal worden uitgedaagd om zich - binnen de context van hun vermogen - cognitief en sociaal-emotioneel te ontwikkelen tot maatschappelijke burgers. Onderwijs is werken met je hoofd, hart en handen! 22 van 376
Primenius Primenius staat voor hoog gekwalificeerd, meetbaar en eigentijds onderwijs en opvoeding, sterk gericht op de katholieke identiteit. De scholen van Primenius moeten zich kenmerken door de inhoud, uitstraling en profiel. Uitgangspunt voor de scholen is het aantal leerlingen op de scholen van Primenius stabiliseert of toeneemt en dat ieder school een herkenbaar en eigen profiel heeft. Lauwers en Eems Missie en visie Lauwers en Eems staat voor het bieden van algemeen toegankelijk en kwalitatief hoogstaand onderwijs met het doel leerlingen maximale ontwikkelingskansen te bieden. Iedere leerling heeft het recht zichzelf te zijn en krijgt de kans om zijn of haar aanleg te ontplooien. Daarnaast zien wij het als onze verantwoordelijkheid om onze medewerkers mogelijkheden te bieden hun talenten te ontwikkelen. In onze ogen kunnen wij alleen kwalitatief goed onderwijs geven in een omgeving die veilig en stabiel is, waar ruimte is voor ieder individu en waar aandacht is voor elkaar. Met ouders vormen wij samen een intensief educatief partnerschap. 23 van 376
4 Inspecties en maatregelenplannen 4.1 Inspecties Voor alle schoolgebouwen in Eemsmond zijn inmiddels bouwkundige inspecties uitgevoerd. De inspecties en het vervolgproces daarna zijn als volgt verlopen: 1. Bouwkundige inspectie De bouwkundige inspecties zijn uitgevoerd door VIIA. VIIA is de werknaam voor de combinatie van Royal Haskoning/DHV en Visser Smit Bouw. Voorafgaand aan de bouwkundige inspecties zijn door VIIA tekeningen opgevraagd waarna de school door een inspectieteam is geïnspecteerd. 2. Uitkomst inspecties en HRBE s. In een korte notitie is het resultaat van de inspectie ten aanzien van eventuele risicovolle gebouwelementen beschreven. Alle aangetroffen HRBE s (High Risk Building Elements) zijn zo spoedig mogelijk na de inspecties aangepakt. 3. Analyse en maatregelenplan bouwkundig versterken. Na elke inspectie is een gebouwanalyse uitgevoerd. Van elk schoolgebouw is een drie dimensionaal digitaal ontwerp gemaakt om te kunnen bepalen of het schoolgebouw voldoende aardbevingsbestendig is. Nu de scholen nooit zijn gebouwd met het oog op aardbevingsbestendigheid is voor alle scholen gebleken dat bouwkundige versterkingsmaatregelen nodig zijn. Deze maatregelen zijn samengevat in een rapport met een voorlopig ontwerp van deze maatregelen. (het Maatregelenplan ) 4.2 Maatregelenplannen De inspecties vormden de basis voor het bepalen van mogelijke hoog risicovolle gebouwelementen die - voor zover aanwezig - direct zijn aangepakt, zodat alle directe veiligheidsrisico s nu zijn weggenomen. Op basis van de inspecties en daarop volgende berekeningen zijn maatregelenplannen opgesteld. De maatregelenplannen laten zien welke bouwkundige aanpassingen nodig zijn om een school naar de huidige maatstaven aardbevingsbestendig te maken. Het gaat er bijvoorbeeld om vloeren, wanden en dak beter aan elkaar te bevestigen, het metselwerk te vervangen of de fundering te verbreden. Dit zijn allemaal tamelijk ingrijpende maatregelen. Het uitvoeren van de maatregelen verschilt per school en varieert van 12 tot 45 weken. Aanvullend hierop is voorbereidingstijd nodig voor bijvoorbeeld het uitwerken van het ontwerp, planologische procedures, verhuizing etc. De doorlooptijd van een afzonderlijk bouwkundig versterkingstraject komt daarmee tussen de 9 maanden en ruim een jaar uit. 24 van 376
Het uitvoeren van de maatregelen kan normaliter niet worden gecombineerd met het geven van onderwijs in hetzelfde gebouw. Het proces van bouwkundige versterking vraagt derhalve om tijdelijke huisvesting gedurende de periode van bouwkundige versterking. Conclusie is ook dat met het aardbevingbestendig maken van de bestaande scholen substantiële budgetten zijn gemoeid. De hoogte van deze budgetten maakt in een aantal gevallen een afweging noodzakelijk tussen bouwkundig verstreken of nieuwbouw. Daarbij spelen ook overwegingen van onderwijs-kundige en demografische aard. In hoofdstuk 5 worden de uitkomsten van deze afwegingen zichtbaar in het voorgenomen transitieplan. 4.3 Veiligheid Nu de samenvattingen van het voorlopig ontwerp van de versterkingsmaatregelen duidelijk maken dat bouwkundige versterking van alle schoolgebouwen in de gemeente Eemsmond aan de orde is, ontstaan vervolgvragen over de veiligheid van de huidige scholen. Deze vragen doen zich niet alleen in de gemeente Eemsmond voor, maar evenzeer in andere gemeenten. Vooral in de gemeente Bedum is (en wordt) de discussie over de veiligheid van de bestaande scholen volop gevoerd. Daarbij zijn de gemeente Bedum, de scholen, NAM en de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) als formele autoriteiten het meest direct betrokken. Geen enkel gebouw in het gaswinningsgebied is ontworpen of gebouwd op het optreden van aardbevingen. Dat geldt natuurlijk ook voor de scholen in dit gebied. De schoolgebouwen zijn in het gehele aardbevingsdossier met voorrang geïnspecteerd, met het oog op het bijzondere belang dat verbonden is met de specifieke functie van de scholen. Nu uit de inspecties per school de zogenaamde hoog risico gebouwelementen naar voren zijn gekomen, welke direct na vaststelling zijn verwijderd of verstevigd zijn de directe veiligheidsrisico s weggenomen. Daarmee zijn de scholen naar het oordeel van de autoriteiten veilig voor continuering van gebruik. Op termijn moeten de schoolgebouwen echter wel voldoen aan de richtlijn voor aardbevingsbestendig bouwen. 25 van 376
5 Uitgangspunten en transitievoorstel 5.1 Inleiding De meeste schoolgebouwen in de gemeente Eemsmond stammen uit in de vorige eeuw en een gedeelte van voor 1970 Wel zijn veel gebouwen in de loop der jaren uitgebreid. Uitgaande van een afschrijvingstermijn van 40 jaar, zou een gedeelte van al volledig afgeschreven moeten zijn. Maar door de diverse verbouwingen is deze termijn veelal verlengd. Op zich is dat geen probleem aangezien de constructie van een gebouw, als deze goed is opgezet, vele jaren langer mee kan. Naast de kwaliteit van het gebouw, speelt onderwijskwaliteit ook een grote rol. De ontwikkelingen in het onderwijs zijn de laatste tientallen jaren snel gegaan. Sinds de introductie van de basisschool in 1985 zijn er bijvoorbeeld steeds meer kinderen met speciale zorg in het reguliere onderwijs en dat vraagt om begeleiders en werkplekken. Er zijn computers en digitale schoolborden. Er is tussenschoolse opvang. Al deze ontwikkelingen vragen een aangepaste functionaliteit die niet zomaar even gemakkelijk gerealiseerd kan worden in elk bestaand gebouw. Naast de problemen van bouwkundige aard, is er bij de huidige gebouwen vaak sprake van problemen met betrekking tot functionaliteit, duurzaamheid, binnenklimaat en energieverbruik. Een belangrijk aandachtspunt van de laatste jaren is de flexibiliteit teneinde om te gaan met krimp. Eemsmond heeft te maken met een krimpende bevolking en een ontgroening, wat grote invloed heeft op het aantal leerlingen in de toekomst. Bijna alle scholen kampen met een overschot aan ruimte en dat zal in de toekomst alleen maar meer worden. Tot slot is van belang dat scholen aardbevingsbestendig worden gemaakt. Dit kan door bestaande scholen bouwkundig te versterken of door aardbevingsbestendige nieuwbouw. 5.2 Uitgangspunten Aan de basis van de transitievoorstellen liggen drie met elkaar samenhangende, integrale uitgangspunten. Het gaat om: Toekomstbestendigheid Hoge onderwijskwaliteit Hoge gebouwkwaliteit Deze uitgangspunten vormen de drijfveren om tot transitie te komen. Bij het maken van verdere keuzes kan teruggegrepen worden op deze uitgangspunten als de belangrijkste drijfveren en houvast voor de uitwerking van de transitie(voorstellen). 26 van 376
Toekomstbestendigheid Toekomstbestendigheid komt tot uitdrukking in het rekening houden met: Krimp proof Aardbevingsbestendig Leefbaarheid Bij het krimp proof zijn van de (transitie)voorstellen spelen de demografische ontwikkelingen een belangrijke rol. Om te voorkomen dat lokalen vanwege de krimp leeg komen te staan zou er bij nieuwbouw gewerkt kunnen worden met een vaste kern en een flexibele schil. In de flexibele schil komen functies of lokalen met een beperktere levensduur. Bij aardbevingsbestendig gaat het niet alleen om het wegnemen van de risico s van instorten. Ook het voorkomen van schade bij (toekomstige) bevingen door de manier van bouwen valt onder aardbevingsbestendig. Als derde ligt er bij toekomstbestendigheid een relatie met leefbaarheid van dorpen en wijken. Scholen worden door bewoners ervaren als voorzieningen die bijdragen aan de leefbaarheid van hun dorp en wijk. Ook in de combinatie met andere functies (kind gerelateerde functies, dorpshuis, cultuur, sport) en de ontwikkelkansen die daar liggen, is er een duidelijke relatie met leefbaarheid. Hoge onderwijskwaliteit De transitievoorstellen komen mede tot stand vanuit de drijfveer om een goede onderwijskwaliteit te kunnen bieden: nu en in de toekomst. De vraag wordt gesteld in hoeverre de huidige huisvestingssituatie voldoet en ook in dit opzicht toekomstbestendig is; kan in de huidige situatie meebewogen worden met de ontwikkelingen op het gebied van: kinderen met speciale zorg gebruik ICT (computers, digitale schoolborden etc.) integrale kindcentra 5 Kinderen met speciale zorg maken steeds meer deel uit van de scholen. Dat vraagt om begeleiders en werkplekken. Het gebruik van ICT in de vorm van computers en digitale schoolborden als leermiddelen stellen eisen aan de school. De ontwikkeling naar integrale kindcentra zet de komende jaren door en stelt 5 'Een kindcentrum is een voorziening voor kinderen van 0-13 jaar waar kinderopvang en onderwijs naadloos in elkaar overlopen. 27 van 376
andere eisen aan de gebouwen. Al deze ontwikkelingen vragen een aangepaste functionaliteit die niet altijd gerealiseerd kan worden in elk bestaand gebouw. Hoge gebouwkwaliteit Aanvullend op toekomstbestendigheid en hoge onderwijskwaliteit spelen een aantal specifieke kenmerken van de schoolgebouwen een rol bij de transitievoorstellen die vooral in de nadere uitwerking tot uiting moeten komen: frisse scholen duurzaamheid energiezuinig ontwerp Het concept frisse scholen geeft vorm aan de kwaliteit van een goed binnenklimaat. Duurzaamheid in deze context betreft vooral de duurzame gebouwkwaliteit qua materiaalkeuze, maar ook duurzaam in onderhoud en gebruiksduur van het gebouw. Het energiezuinig zijn van het gebouw geeft de kwaliteit weer voor wat betreft de energieprestatie. Het streven is om een zo energiezuinig gebouw te realiseren. De kwaliteit van het ontwerp omvat de vorige elementen en geeft uitdrukking aan de totale kwaliteit van het schoolgebouw. 5.3 Transitieplan Aan de transitietafel zijn diverse gesprekken gevoerd over de gewenste transities binnen de gemeente Eemsmond. Deze gesprekken liepen parallel aan de inspecties van de gebouwen en de scenario s die hieruit naar voren kwamen zijn inmiddels getoetst aan de mate waarin scholen bouwkundig versterkt moeten worden. In deze paragraaf is per bundel van scholen uitgewerkt welke transitie wordt beoogd en welke uitgangspunten worden gehanteerd. Vanzelfsprekend is het de wens om aanverwante voorzieningen voor sport en kinderopvang onderdeel te laten zijn van dit plan. Voor zover deze voorzieningen een onderdeel vormen van de schoolgebouwen die geïnspecteerd zijn, zijn daar ook middelen voor beschikbaar. Losstaande voorzieningen zijn niet meegenomen in dit programma! 28 van 376
5.3.1 Uithuizen Uithuizen kent momenteel een 3-tal basisscholen van openbare (Brunwerd, L&E), christelijke (Koning Willem-Alexander, VCPONG) en katholieke (De Schelp, Primenius) identiteit. Het gaat hierbij om een zogenaamde 3^1 dakschool. Er zijn concrete plannen om deze drie scholen onder te brengen in een nieuwe brede school ter plaatse van het Boukemapark. School Schoolbestuur Leerlingen Transitievoorstel Brunwerd L&E 183 Koning Willem Alexander VCPONG 119 De Schelp Primenius 135 Nieuwbouw Boukemapark Deze ontwikkeling was al in gang gezet voorafgaande aan het scholenprogramma. 5.3.2 Roodeschool De openbare basisschool Roodschoul (L&E) en de christelijke basisschool H.H. Simonides (VCPONG) gaan per 1 augustus 2016 verder als fusieschool onder bestuur van Lauwers en Eems. Het voornemen is de kinderen van beide scholen onderdak vinden ter plekke van de H.H. Simonidesschool. OBS Roodschoul wordt dan verlaten en HH Simonides bouwkundig versterkt en aangepast t.b.v. de fusie-effecten School Schoolbestuur Leerling en in 2015 Transitievoorstel Roodschoul L&E 46 Samen onder 1 dak, hybride H.H.Simonides VCPONG 38 oplossing 5.3.3 Warffum De twee scholen in Warffum, de christelijke basisschool De Rank (VCPONG) en de openbare basisschool Jansenius De Vries (L&E) willen hun eigen identiteit bewaren. Er wordt onderzocht hoe de scholen onder 1 dak kunnen worden gebracht op de locatie van de Jansenius de Vries. Daarbij zou het gedeelte van de Jansenius de Vries bouwkundig versterkt worden en De Rank als nieuw gedeelte aangebouwd; er ontstaat dan een hybride oplossing. 29 van 376
School Schoolbestuur Leerlingen in 2015 De Rank VCPONG 64 Jansenius de Vries L&E 86 Transitievoorstel Nieuwbouw/hybride Bouwkundig versterken 5.3.4 Uithuizermeeden In Uithuizermeeden zijn de christelijke (De Noordkaap, VCPONG) en de openbare (De Sterren, L&E) basisschool inmiddels twee scholen onder één dak geworden, ter plekke van de Willem de Merodelaan. Dit gebouw blijft gehandhaafd en zal bouwkundig worden versterkt. In Uithuizermeeden is er daarnaast de Dr. R.J. Damschool (VGPONN). Deze gereformeerde basisschool zal in ieder geval bouwkundig worden versterkt. Gezien de grootte en de ouderdom van het gebouw, gekoppeld aan de uitkomsten van het maatregelenrapport ligt het echter voor de hand hiervoor de nieuwbouwvariant te kiezen. Het schoolbestuur heeft de voorkeur voor de huidige locatie; er moet nog een definitieve keuze worden gemaakt. School Schoolbestuur Leerlingen Transitievoorstel Noordkaap VCPO 168 Bouwkundig versterken De Sterren L&E 75 Bouwkundig versterken Dr. R.J. Damschool VGPONN 161 Nieuwbouw 5.3.5 Oldenzijl en Zandeweer De twee scholen van L&E zijn samengevoegd in Nijenstein te Zandeweer, De functie van dorpshuis blijft in De Schutsluis aanwezig en voor het resterende deel van het gebouw wordt een andere bestemming beoogd. Dit impliceert dat dit gebouw te zijner tijd ook versterkt zal moeten worden. Bovendien zou dit gebouw mogelijk kunnen dienen als tijdelijke huisvesting bij het bouwkundig versterken van Nijenstein. De peuterspeelzaalfunctie (15 kindplaatsen) zit ook in Nijenstein en wordt meegenomen in de plannen. School Schoolbestuur Leerlingen Transitievoorstel OBS de Schutsluis L&E 0 Eventueel bouwkundig versterken- L&E 70 Bouwkundig 30 van 376
Nijenstein versterken 5.3.6 Usquert en Kantens De beide openbare basisscholen in Kantens (Klinkenborg, L&E) en Usquert (OBS Usquert, L&E) blijven bestaan en moeten bouwkundig worden versterkt. De wens is om de peuterspeelzaal te integreren in de aangepaste school in Usquert, past in principe in de huidige overmaat. Het gaat hier in totaal om 31 kindplaatsen. School Schoolbestuur Leerlingen Transitievoorstel Klinkenborg L&E 58 Bouwkundig versterken Bouwkundig OBS Usquert L&E 89 versterken 5.3.7 Voortgezet onderwijs Er zijn twee vestigingen van Het Hogeland College in de Gemeente Eemsmond, één in Uithuizen en één in Warffum. De vestiging in Warffum ligt eigenlijk buiten de contour van het scholenprogramma. Inmiddels is afgesproken dat er een maatregelenrapport opgesteld gaat worden op basis van de witte versie van de NPR voor deze vestiging. Insteek is dit gebouw bouwkundig te versterken. Voor de vestiging in Uithuizen is al wel een maatregelenrapport opgeleverd op basis van de groene NPR. Deze school is zeer recentelijk vernieuwbouwd (2011). Ook hier is het vertrekpunt bouwkundig versterken. Hier wordt echter ook gekeken of de school mogelijk gedeeltelijk kan worden versterkt en gedeeltelijk nieuw kan worden gebouwd. Bij gedeeltelijke nieuwbouw en/of versterking is tijdelijke huisvesting nodig. 31 van 376
6 Uitvoerbaarheid nieuwe scholen De transitieopgave waarvoor in het scholenprogramma in Eemsmond is gekozen, is hiermee grotendeels helder. Daar waar nog aanvullende keuzes gemaakt moeten worden is dit aangegeven in dit hoofdstuk. Het programma omvat in ieder geval drie nieuwbouwopgaven: In Roodeschool komt een aanpassing van de HH Simonides waarin Roodschoul wordt ondergebracht. In Uithuizermeeden komt nieuwbouw voor Dr. R.J Damschool. In Warffum komt aanbouw/nieuwbouw voor de CBS de Rank. Daarnaast worden er in ieder geval 5 schoolgebouwen voor het primair onderwijs bouwkundig versterkt. Dit geldt ook voor de twee VO scholen, waarbij het gezien het investeringsniveau en de toekomstige functionaliteit van deze gebouwen verstandig is deze specifiek te beschouwen. Al deze elf opgaven komen in de projectfase samen met de projecten voor tijdelijke huisvesting in het PO en VO. In dit hoofdstuk zoomen we in op de elf projecten en geven we aan binnen welke bandbreedte de projecten hun vervolg krijgen. Daarnaast gaan we in op de projectorganisatie, de planning en de financiën. 6.1 De projecten 6.1.1 Roodeschool en Warffum Er zal sprake zijn van een aanpassing t.b.v. de fusie-effecten van HH Simonides in Roodeschool.. In Warffum zal maatwerk op de bebouwing op de locatie van OBS Jansenius de Vries moeten worden toegepast Beide trajecten lopen van projectdefinitie, locatieonderzoek, programma van eisen en ontwerp naar uitvoering,onder regie van de Gemeente De wens bestaat het bewegingsonderwijs te integreren 32 van 376
6.1.2 Nieuwbouw Uithuizermeeden Ten behoeve van de Dr. J.R. Damschool wordt nieuwgebouwd. Het betreft een regulier nieuwbouwtraject onder regie van de Gemeente. Het is nog niet duidelijk welke locatie gekozen wordt voor de nieuwbouw. Het schoolbestuur heeft de voorkeur voor de huidige locatie. Dit is nog in studie, waarbij ook ander locaties worden bekeken. In samenhang hiermee ontstaat er wel of geen behoefte aan tijdelijke huisvesting. 6.1.3 Bouwkundig versterken in Warffum, Uithuizermeeden, Zandeweer, Kantens en Usquert In de resterende dorpen worden de volgende scholen bouwkundig versterkt: Noordkaap/Sterren OBS Usquert Klinkenborg Nijenstein (voormalig Onnema) Dit gebeurt onder regie van NAM/VIAA. Voor alle bouwkundige versterkingsprojecten geldt hetzelfde ambitieniveau als voor nieuwbouw. Dit betekent dat er gekoerst wordt op energiezuinige gebouwen. In alle gevallen waarin bouwkundig versterkt wordt is tijdelijke huisvesting nodig voor een periode van bouwkundige versterking en het proces eromheen. In paragraaf 6.2 wordt nader ingegaan op de planning. 6.1.4 Bouwkundig versterken voortgezet onderwijs Voor het bouwkundig versterken en eventueel gedeeltelijk nieuwbouw van de scholen voor voortgezet onderwijs van Lauwers en Eems wordt een maatwerkproject opgezet onder regie van NAM/VIAA en Gemeente Tijdelijke huisvesting van VO scholen ligt vanwege de schaal wat anders dan de tijdelijke huisvesting bij PO scholen en vraagt specifieke aandacht in de vervolgfase. 6.2 Planning Uitgangspunt is dat de gehele transitieopgave (bouwkundig versterken, tijdelijke huisvesting en nieuwbouw) binnen 5 jaar wordt uitgevoerd. Dat betekent dat de totale opgave op 1 januari 2021 is voltooid. 33 van 376
Er is ten behoeve van de inschatting van haalbaarheid een globaal planningsschema verkend dat inzicht geeft in wat dit betekent voor de projecten in de gemeente Eemsmond. Het zal duidelijk zijn dat dit een ambitieuze opgave is. De planning is gebaseerd op een aantal realistische aannames die tegelijkertijd het kritische pad bepalen. Belangrijk daarin is dat de besluitvorming plaatsvindt op de kritische momenten in het traject. Daarnaast is er een kritische relatie tussen de projecten bouwkundig versterken en nieuwbouw enerzijds en de beschikbaarheid van tijdelijke huisvesting anderzijds. Aannames voor de planning zijn, gebasseerd op maatregelenrapporten en algemene karakteristieken van bouwprocessen. uitvoering bouwkundig versterken de Noordkaap/de Sterren uitvoering bouwkundig versterken OBS Usquert uitvoering bouwkundig versterken OBS de Rank uitvoering bouwkundig versterken Jansenius de Vries uitvoering bouwkundig versterken Klinkenborg uitvoering bouwkundig versterken Nijenstein uitvoering bouwkundig versterken HC Warffum uitvoering bouwkundig versterken HC Uithuizen nieuwbouw Roodeschool nieuwbouw Uithuizermeeden programmafase bouwkundig versterken programmafase nieuwbouw van VO naar DO bouwkundig versterken van VO naar DO nieuwbouw vergunningen / procedures bouwkundig versterken vergunningen / procedures nieuwbouw bestek en aanbesteding bouwkundig versterken en nieuwbouw van start naar beschikbaarheid tijdelijke huisvesting * als gekozen wordt voor bouwkundig versterken 20 weken 16 weken 14 weken 15 weken 21 weken 24 weken nnb 45 weken 52 weken 52 weken 12 weken 16 weken 16 weken 26 weken 8 weken 26 weken 12 weken 32 weken De uitvoering bouwkundig versterken- trajecten zijn gebaseerd op de planning van NAM betreffende de bouwkundige versterking sec. 34 van 376
Vanuit deze aannames is een globale planning opgezet. Iedere stap in het planningsproces wordt door besluitvorming bekrachtigd. In het algemeen is dat tegelijkertijd een communicatiemoment (informatie, nieuwsbrief, ouderavond, et cetera). In de programmaplanning is vooralsnog gekozen voor het starten van alle nieuwbouwprojecten tegelijkertijd. Ook wordt voorgesteld zo snel mogelijk te starten met de bouwkundige versterking van de scholen. Daarbij is het verstandig eerst de puzzel van de tijdelijke huisvesting in Eemsmond te maken. Daarna kunnen de afzonderlijke projectgroepen aan de slag met de uitvoering van de bouwkundig versterkingstrajecten. Voor het maatwerkproject VO-scholen geldt dat de (her)definitiefase van het project nog moet worden afgerond alvorens over te gaan tot vervolgstappen. Waarbij het starten van deze projecten ook afhangt van de capaciteit van partijen om meedere projecten tegelijkertijd te bemensen. Om ook hier de urgentie te benadrukken wordt ook met deze projecten gestart per 1 januari 2016. Een detailplanning wordt in de volgende fase gemaakt, waarbij betrokken partijen ook met ouders en vanuit een lokale setting preciezer vorm kunnen geven aan een verantwoorde planning. Al met al lijkt het mogelijk de transitie opgave in de Gemeente Eemsmond binnen 5 jaar af te ronden. 6.3 Organisatie De organisatie die de dragende structuur vormt voor de uitvoering van programma en projecten wordt op gemeentelijk niveau handen en voeten gegeven. Die organisatorische structuur is in concept neergelegd in een organogram in bijlage 1. Er ontstaan 10 projectgroepen: 3 aparte voor de 3 nieuwbouwprojecten, 5 voor het bouwkundig versterken van 5 basisscholen, 1 voor de bijzondere trajecten (VOscholen) en 1 voor tijdelijke huisvesting. Gekeken kan worden of er nog projectgroepen samengevoegd kunnen worden in verband met de efficiëncy. De gemeente houdt de algemene regie voor de uitvoering van het scholenprogramma onder gezamenlijke coördinatie van en gefaciliteerd door de NCG. In de bovenste laag van de organisatie ligt de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het scholenprogramma bij het college van b&w en bij de schoolbesturen. Daaronder is een ambtelijke regiegroep actief van gemeente, CVW / NAM en schoolbesturen. Deze regiegroep bereidt besluitvorming voor, draagt verantwoordelijkheid voor afstemming, coördinatie en communicatie. Daarbij wordt de regiegroep gevoed door de projectgroepen. Verder wordt het gemeentelijke programma inhoudelijk ondersteund door een kennisplatform, dat speciaal voor de aardbevingen opgestart wordt (zie bijlage 2). 35 van 376
Colofon Bijlagen 1. Concept organigram 2. Memo kennisplatform 36 van 376
37 van 376