Vertrouwen en toezichthouden De Dag van de Inspecteur 15 oktober 2009 Frédérique Six Vrije Universiteit
Vertrouwen is aan de orde als je afhankelijk bent van iemand anders om iets te bereiken dat belangrijk voor je is. en je het handelen van die ander niet volledig kan controleren... noch met zekerheid kan voorspellen wat de ander zal doen.
Wat is vertrouwen? Vertrouwen is een relationeel begrip Roy vertrouwt Fatima
Werkrelaties van inspecteurs Inspecteur
Werkrelaties van inspecteurs Inspecteur EXTERN handhaver partner Onder toezichtgestelde organisatie Andere inspecties
Werkrelaties van inspecteurs INTERN Politiek Ambtelijke top Leidinggevende Directe collega s Inspecteur Collega s andere inspecties EXTERN handhaver partner Onder toezichtgestelde organisatie Andere inspecties
Wat is vertrouwen? Vertrouwen is taakspecifiek Roy vertrouwt Fatima om Iets te doen
Dimensies van betrouwbaarheid Competenties Intenties Goedwillendheid dh id Toewijding Integriteit Norm-acceptatie
Vertrouwen en wantrouwen Gebrek aan vertrouwen wantrouwen Vertrouwen en wantrouwen kunnen in één relatie samengaan
Proces van vertrouwen bouwen Roy s intenties en verwachtingen Roy s handelen Fatima s waarneming
Proces van vertrouwen bouwen Roy s intenties en verwachtingen Roy s conclusie Roy s waarneming Roy s handelen Fatima s handelen Fatima s waarneming Fatima s conclusie Fatima s intenties en verwachtingen
Relatiesignaal Roy s intenties en verwachtingen Roy s conclusie Roy s waarneming Roy s handelen relatiesignaal relatiesignaal Fatima s handelen Fatima s waarneming Fatima s conclusie Fatima s intenties en verwachtingen
Relatiegerichte acties Je goede intenties tonen Bijv. zorg en aandacht voor de andere persoon ten toon spreiden Invloed van anderen toelaten Bijv. aanpassingen op je beslissingen ss vragen en accepterene Misverstanden vermijden Bijv. open en eerlijk over je motieven praten Teleurstellingen voorkomen Bijv. verwachtingen managen Zelfvertrouwen van ander versterken Bijv. compliment geven
Omgaan met verstoringen Verstoring Sh Schort Constructieve ti oordeel op interactie Trek direct conclusie Verantwoord vertrouwen en wantrouwen Onterecht wantrouwen
Verstoord vertrouwen Verstoringen zijn onvermijdelijk Verstoord vertrouwen wantrouwen Omgang met verstoring cruciaal Schort oordeel op Vraag om toelichting ja, tegen de persoon, nee tegen het gedrag
Mogelijke verklaringen verstoring Ongelukkig voorval Misverstand Foutje Vertrouwen kan waarschijnlijk gehandhaafd blijven
Mogelijke verklaringen verstoring Ongelukkig voorval Misverstand Foutje Meningsverschil Bedrog Vertrouwen kan waarschijnlijk gehandhaafd blijven (Gedeeltelijk) wantrouwen lijkt gerechtvaardigd
Vertrouwen als interactief leerproces In verschillende situaties leren in hoeverre ander te vertrouwen is Niemand is in alle opzichten en onder alle omstandigheden te vertrouwen Verstoring als kans om ander beter te leren kennen
Relaties tussen organisaties Onderdeel 1 Onderdeel 2 Bestuurlijk Directie Operationeel
Effect interne sturing op gedrag naar buiten toe Politiek Vertrouwen Leidinggevende Vertrouwen Inspecteur Vertrouwen Organisatie
Vertrouwen en controle - intern Controle gebaseerd op wantrouwen negatieve relatiesignalen Controle met positieve relatiesignalen Rechtvaardig en respectvol leidinggeven Vertrouwen van leiding in medewerkers Medewerkers onderschrijven en internaliseren waarden en normen Controleren om te complimenteren
Vertrouwen en controle - in toezichtrelatie HIER IS NOG GEEN ONDERZOEK NAAR GEDAAN! Controle met positieve relatiesignalen Rechtvaardig en respectvol inspecteren (bejegening) g) Als organisatie publiek belang wil dienen, waarden en normen onderschrijft, wil naleven goede intenties Controleren om te complimenteren Wellicht mildere aanpak bij fouten? Als organisatie lak heeft aan publiek belang, niet wil naleven slechte intenties handhaven Controle gebaseerd op wantrouwen negatieve relatiesignalen Geeft wantrouwende reactie van organisatie Verdrijft motivatie om publiek belang te dienen slechtere naleving
Verantwoord vertrouwen en toezichthouden (1) Vertrouwen is per definitie iets subjectiefs,. maar je moet het goed kunnen onderbouwen. Professionaliteit inspecteur: hoe lang duurt het voordat je intuïtief oordeel hebt over intenties organisatie? Intuïtieve, onbenoemde (tacit) kennis benoembaar maken Procedures voor omgaan met situaties waarin je professioneel intuïtief oordeel niet hard kan maken
Verantwoord vertrouwen en toezichthouden (2) Rechtsgelijkheidsbeginsel id i l.maar rechter maakt wel degelijk onderscheid naar intenties ti van dader! d Van schuldig zonder strafoplegging tot schuldig met strafverzwaring Gelijke monniken, gelijke kappen,. wij gaan meer onderscheid in de monniken maken, dus worden de kappen anders. Ook in oude benadering gaat het soms fout in het toezicht
Toezicht op afstand Hoe om te gaan met organisaties die op nu te vertrouwen zijn? Toezicht op afstand lijkt verantwoord. maar nu te vertrouwen wil niet zeggen dat dat over x jaar ook nog zo is Waar moet je op blijven letten? Intenties van bestuur (tone at the top) Financiële en marktsituatie (een kat in het nauw maakt rare sprongen) Nieuwe, grote verleidingen (de kat niet op het spek binden)