Inspectieplan Waterveiligheid 2017 Auteur Theo Reuzenaar Status Definitief (goedgekeurd in MT Waterkeringen & Wegen besluit nr. 49 van 2016) Afdeling Afdeling Waterveiligheid en (Vaar)wegen
Inhoudsopgave Voorwoord 4 Terugblik 5 Vooruitblik 6 1 Doel en kaders 7 1.1 Doel inspectieplan 7 1.2 Waarvoor gebruiken we de inspectiegegevens? 8 1.3 De vier inspectiewerkzaamheden 9 1.4 Het inspectieplan als onderdeel van het inspectieproces 10 1.5 Het kader van het inspectieplan 11 1.6 Betrokkenen van het inspectieplan 12 1.7 Opdrachtgever - opdrachtnemer 14 1.8 Communicatietoolkit 14 2 Het inspecteren 15 2.1 Te inspecteren waterkeringen 15 2.2 Te inspecteren kunstwerken 16 2.3 Soorten inspecties 17 2.4 Risicogestuurd inspecteren 21 2.5 Waarnemen en verwerken (Waterkeringen) 22 2.6 Wat gebeurt er na het inspectieproces? 24 3 Kwaliteitszorg 25 3.1 Basisprincipes 25 3.2 KPI s 26 3.3 Rapportage 26 3.4 Evaluatie 27 3.5 Risicodossier 28
BIJLAGEN 29 Bijlage A: Relevante juridische en beleidsmatige kaders 30 Bijlage B: Communicatietoolkit inspectie primaire en regionale keringen. 33 Bijlage C: Werkinstructie waarnemen 47 Bijlage D: Werkinstructie verwerken waarnemingen 53 Bijlage E: Checklist inspectietaken waarnemen, diagnose, prognose en operatie 65 Bijlage F: Inspectie kunstwerken 66 Bijlage G: Kritische prestatie-indicatoren (KPI s) 76 Bijlage H: Risicodossier Inspectieplan Waterveiligheid 78
4 Voorwoord Voor u ligt het. Het plan beschrijft hoe Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) de waterkeringen inspecteert en wat er allemaal komt kijken bij dit proces. Het gaat hierbij om de inspecties van de primaire en regionale waterkeringen en van de waterkerende kunstwerken die in beheer zijn bij HHNK. HHNK wil het beheer van de waterkeringen verder professionaliseren. Dit streven sluit aan bij de ontwikkelingen binnen de Professionalisering Inspectie Waterkeringen (PIW) en bij interne ontwikkelingen. Ook zijn we wettelijk verplicht om over de inspectieresultaten te rapporteren. Dit inspectieplan geeft hiervoor een gestructureerde basis. Leeswijzer Na een terugblik en een vooruitblik begint dit inspectieplan in hoofdstuk 1 met de doelen en kaders van het plan, de betrokkenen, de opdrachtgever en de opdrachtnemer, en de communicatietoolkit. Hoofdstuk 2 gaat over het inspecteren en dan over wie, wat, waar, waarom en wanneer van het inspecteren, met een overzicht van alle te inspecteren waterkeringen en kunstwerken. Ook de soorten inspecties, de betrokken en de planning komen aan bod. Daarnaast is aandacht voor risicogestuurd inspecteren en het protocol voor extreme omstandigheden. Het beschrijft globaal de deelprocessen waarnemen en verwerken (diagnose, prognose en operationaliseren). De uitgebreide werkinstructies zijn te vinden in de bijlagen. In hoofdstuk 3 staat de kwaliteitszorg centraal. Van de manier waarop we rapporteren tot de evaluatie, compleet met KPI s en risicodossier. In de bijlagen is veel achtergrondinformatie te vinden over de organisatie, de waterkeringen en de manier waarop het werk wordt uitgevoerd. Aan het inspecteren van de kunstwerken is een aparte bijlage gewijd. De leidraad voor dit inspectieplan is de STOWA-handreiking Bouwstenen voor het organiseren van professionele inspecties. Het plan is opgesteld volgens de standaard inspectieplan invulversie voor inspectieplan op maat van de STOWA met kenmerk ISBN 978.90.5773.545.5.
5 Terugblik Er zijn de laatste jaren veel ontwikkelingen rond de inspecties, van de Zorgplicht tot de professionalisering. Dit was de aanleiding om de manier van werken vast te leggen in procesbeschrijvingen. Eind 2014 zijn we begonnen met het opstellen van een inspectieplan voor de waterkeringen. Alle werkzaamheden en detailprocessen van de inspecties zijn toen beschreven en ook wie wat doet en wie waarvoor verantwoordelijk is. PIW-overleg In het landelijke PIW-overleg hebben alle waterschappen in 2015 samengewerkt aan hun inspectieplannen in werkgroepen van vier à vijf waterschappen. Dit gaf meer inzicht in het inspectieproces en heeft de kwaliteit van het inspectieplan verbeterd. Met het Inspectieplan Waterkeringen 2016, vastgesteld in het MT van februari 2016, hebben we het hele jaar gewerkt. Veranderingen in het plan Voor de update van het inspectieplan 2016 hebben we aan de direct betrokkenen gevraagd wat hun ervaringen waren met het plan en met de nieuwe ontwikkelingen. Alle opmerkingen en verbeteringen zijn zo veel mogelijk verwerkt. Dat heeft geresulteerd in dit nieuwe inspectieplan voor 2017, dat ook een nieuwe naam heeft: Inspectieplan Waterveiligheid. Het woord waterkeringen heeft plaatsgemaakt voor waterveiligheid, want het plan gaat nu ook over de inspectie van de waterkerende kunstwerken. Nieuw in het inspectieplan zijn verder het protocol extreme omstandigheden, het risicogestuurd inspecteren, de werkinstructie verwerken waarnemingen en de communicatietoolkit. Cursus visueel inspecteren De afgelopen twee jaar hebben onze inspecteurs de landelijke cursus Visuele Inspectie Waterkeringen (VIW) gevolgd. De cursisten zijn gebiedsbeheerder, onderhoudsmedewerker of toezichthouder. We hebben nu een brede groep medewerkers die de inspecties kunnen doen. Digitaal inspecteren We hebben meer inzicht in de waarnemingen gekregen nu we digitaal inspecteren en de inspecties ook digitaal afhandelen in het onderhoudsbeheersysteem (OBS). Voorjaarsinspectie begint later Een andere belangrijke verandering is de startdatum van de voorjaarsinspectie. In 2017 beginnen we wat later met inspecteren: op 1 maart.
6 Vooruitblik Nieuwe normering De nieuwe normering en veiligheidsbenadering van de waterkeringen per 1 januari 2017 en het nieuwe Wettelijk Beoordelingsinstrumentarium 2017 (WBI 2017) hebben de komende jaren effect op het inspecteren. We willen deze vernieuwingen zoveel mogelijk op elkaar afstemmen. Daarom is het nodig om de landelijke Digigids onze inspectienorm voor de waterkeringen hierop aan te passen. Het effect van de nieuwe normering is dat de categorie C-kering vervalt. Deze waterkeringen moeten nog de status van regionale kering krijgen. In de overgangsperiode houden we hier rekening mee in het verwerken van de inspectieresultaten. Het waarnemen verandert niet. Risicogestuurd beheer We gaan de waterkeringen risicogestuurd beheren en onderhouden. Dit heeft gevolgen voor het inspecteren. We verwachten extra inspecties op risicovolle dijktrajecten, andere methoden en de inspecties worden specifieker. Nieuw OBS De komende tijd wordt gewerkt aan een nieuw onderhoudsbeheersysteem (OBS) dat optimaal is ingericht en aansluit op de werkprocessen van het inspecteren. Meer aandacht voor werkinstructies en begeleiding Opleiding is een goede basis voor de kwaliteit van de inspecties, maar het is niet voldoende. Blijvende deskundige begeleiding is essentieel. De komende tijd krijgen de werkinstructies meer aandacht, met een duidelijke uitleg over de inspectie en het precieze doel ervan, en er komt meer aandacht voor de communicatie tussen alle betrokkenen. De assetmanagers, objectbeheerders en adviseurs lopen een paar dagdelen per jaar mee met de inspecties om de kwaliteit van het inspectieproces te verbeteren. Steekproeven Kwaliteitsborging blijft belangrijk. Er moet meer aandacht komen voor de controle van het inspectieproces, bijvoorbeeld met steekproeven. Evaluatie inspectieplan We gaan het in het vierde kwartaal van 2017 evalueren. Verbeteringen in de procesbeschrijvingen, werkinstructies en jaarplannen verwerken we vervolgens weer in een nieuw inspectieplan. Kortom, het inspectieplan is een groeidocument; het verbeteren ervan is een continu proces. Het inspectieplan gaan we (op termijn) niet meer jaarlijks updaten, maar eens in de 4 jaar
7 1 Doel en kaders 1.1 Doel inspectieplan Een belangrijk doel van het inspectieplan is informatievoorziening. Het plan vormt de basis van het inspectieproces van de waterkeringen (dijken en duinen) en waterkerende kunstwerken*. Hierbij gaat het enerzijds om het verzamelen van informatie over de actuele staat van de waterkering van belang voor onderhoud, toetsing en verbetering van de kering. Ook helpt het inspectieplan het MT bij zijn taak van sturen en verantwoorden. Anderzijds geeft het plan concrete informatie over hoe we de inspecties inrichten en uitvoeren. Het inspectieplan schetst uitgangspunten, stelt kaders en schept randvoorwaarden. En geeft zo ook antwoord op belangrijke vragen: Welk type inspectie moet waar en wanneer worden uitgevoerd? Aan welke kwaliteitseisen moeten de inspecties voldoen? Hoe voeren we de inspecties uit? Hoe beoordelen we de inspecties? Hoe kunnen we de inspecties verbeteren? Allemaal informatie die straks een belangrijk onderdeel is van de veiligheidsrapportage, die we vanaf 2017 gaan uitvoeren. Het inspectieproces met dit inspectieplan levert de input hiervoor. Veiligheidsrapportage De veiligheidsrapportage is een hulpmiddel voor een goede sturing en verantwoording. We rapporteren daarin over de invulling van de zorgtaak en de staat van de waterveiligheid. Stel dat een kering of kunstwerk niet voldoet, dan gaan we het risico managen of ondervangen. Meer over de veiligheidsrapportage komt aan bod in hoofdstuk 3, Kwaliteitszorg. * De inspectie van de kunstwerken van de afdeling Watersystemen is buiten beschouwing gelaten.
8 1.2 Waarvoor gebruiken we de inspectiegegevens? Tijdens de inspecties verzamelen we allerlei gegevens. De informatie die dit oplevert, gebruiken we voor de veiligheid van de kering en daarmee die van het achterland en de mensen die er leven. Deze paragraaf beschrijft precies waar de informatie uit de inspecties allemaal voor nodig is: Falen voorkomen Als een waterkering faalt, kan dit enorme consequenties hebben voor het achterliggende gebied. Daarom is het belangrijk dat indicaties die wijzen op een zwakte van de kering zoveel mogelijk worden geconstateerd tijdens de inspectie. We inspecteren op duidelijk zichtbare afwijkingen, zoals verzakkingen, opbolling, scheuren, graverij (door mens of dier), afkalving of beschadiging van de grasmat. Onderhoud We voeren klein onderhoud uit om de kering goed te laten functioneren. Urgent onderhoud (klasse 1) pakken we direct op als zo n schadebeeld wordt gesignaleerd tijdens de inspectie. Keurovertreding en naleving onderhoudsplicht Voor de waterveiligheid is het van belang dat overtreding van de Keur wordt gesignaleerd. Net als naleving van de onderhoudsplicht van derden. De gebiedsbeheerders doen de eerstelijnsnaleving volgens het proces handhaving. Toezicht op overeenkomsten We gaan na of de huurder of pachter wel goed onderhoud uitvoert. Dat blijkt uit de eventuele schade. Verantwoording van goede zorg Onze Zorgplicht voor de waterkering verantwoorden we met een goede inspectie en een veiligheidsrapportage. Eigendommen HHNK bewaken Het onderbouwen van het beheerdersoordeel voor de toetsing De veiligheid van de kunstwerken Behalve om de waterveiligheid en de persoonlijke veiligheid gaat het hierbij om de veiligheid van de civiele constructie, de bediening, de werktuigbouwkundige onderdelen en de elektrische installaties.
9 1.3 De vier inspectiewerkzaamheden Het inspectieplan gaat uitgebreid in op de vier inspectiewerkzaamheden: waarneming, diagnose, prognose en operationaliseren. Het beschrijft de uitvoering wie doet wat, wanneer en hoe en geeft de organisatorische voorwaarden. Denk aan opleiding, kennis, procedures en instrumenten. De tabel hieronder licht de vier werkzaamheden toe. Tabel 1.1 De vier inspectiewerkzaamheden Werkzaamheden Waarnemen Diagnose Prognose Operationaliseren Doel Schade aan de waterkering constateren, signaleren en vastleggen Het beeld van de schade vaststellen en informatie erover verzamelen om inzicht te krijgen in de actuele staat van de asset De verwachte ontwikkeling van de schade aan de waterkering bepalen De gewenste vervolgacties definiëren en plannen De uitvoering van de afzonderlijke werkzaamheden én de manier waarop ze op elkaar zijn afgestemd de samenhang bepaalt de kwaliteit van de inspectie. Sturing hierop is dan ook noodzakelijk voor een goed eindresultaat. Het onderwerp communicatie verdient speciale aandacht: de verantwoordelijkheden moeten duidelijk zijn voor alle betrokkenen en er moet goed worden gecommuniceerd over de resultaten van de inspectie. Figuur 1.1 De samenhang tussen de vier inspectiewerkzaamheden
10 1.4 Het inspectieplan als onderdeel van het inspectieproces Het inspectieplan is verankerd in het inspectieproces inspecteren en bedienen kunstwerken. Het inspectieproces is beschreven en vastgelegd in Mavin en te zien in HHNKompas. Hierin zijn alle detailprocessen uitgewerkt, waaronder het opstellen en vaststellen van het inspectieplan. Het inspectieplan geeft input voor de resultaatafspraken over de uitvoering van de inspecties in een Service Level Agreement. Figuur 1.2 Werkproces inspecteren bij HHNK
11 1.5 Het kader van het inspectieplan Volgens de Waterwet heeft HHNK de opdracht om ervoor te zorgen dat de waterkeringen aan de wettelijke veiligheidsnormen voldoen én blijven voldoen. De Zorgplicht verlangt van ons dat we voortdurend aantonen dat de kering op orde is, zodat de waterveiligheid in ons beheergebied gegarandeerd is. Daarom voeren we jaarlijks preventief beheer en onderhoud uit aan onze waterkeringen en kunstwerken. Om te weten waar onderhoud nodig is, controleren we eerst of de fysieke toestand van de waterkering nog voldoet aan de eisen en wensen. Dat doen we via inspecties, toetsingen of beoordelingen, en onderzoek. Voldoet de waterkering niet, dan nemen we maatregelen voor onderhoud, herstel of vernieuwing. Voor het uitoefenen van onze taken hebben we allerlei instrumenten: de Keur, de Legger, de Waterwet, het waterprogramma, etc. In bijlage A staan de relevante juridische en beleidsmatige kaders. Het schema hieronder laat zien wat de relatie is tussen de inspecties en de overige beheeractiviteiten van de waterkeringen. Figuur 1.3 Relatie tussen de inspecties en de overige beheeractiviteiten Keur Legger Beleidsnota Waterkeringen Inspecties Onderhoud, verbetering Vergunningverlening, handhaving Toetsing op veiligheid
12 1.6 Betrokkenen van het inspectieplan Om een goede inspectie te kunnen doen, is het van belang om te kijken wie de betrokkene is van de inspectie. Want het type betrokkene bepaalt het doel van de inspectie en dus de op te leveren gegevens: welke informatie heeft hij nodig en met welke frequentie. De volgende tabel geeft een overzicht van de verschillende betrokkenen, hun doelen, type informatie en daar gekoppelde inspecties. Tabel 1.2 Overzicht van betrokkenen van inspecties, hun doelen en benodigde informatie Betrokkene Doel Type informatie Voorjaars inspectie Najaars inspectie Dagelijkse inspectie Hoog water Storm Droogte Crisis Beheer en onderhoud Onderhoud Handhaving Vergunningverlening Toetsing Toestand van waterkering Onderhoudsopdrachten Uitvoeringsplanning Planning handhavingsacties Verlenen van vergunningen De actuele sterkte en de standzekerheid bepalen Schades Staat van onderhoud Maatregel en urgentie Beheerdersoordeel herstelmaatregel met prioriteit keurovertredingen Informatie voor verlenen van vergunning; extra voorwaarden bij slechte staat Info voor beheerdersoordeel Meerjarige geregistreerde schades (afwijkingen vorm en bekleding, e.d.) Grondzaken Informatiebehoefte Advies over het gebruik van privaatrechtelijk eigendom IB en HWBP CBO Huidige stand van zaken Crisisbeheersing Gegevens over staat van onderhoud Actuele toestand keringen en beheermaatregel Andere betrokkenen Naast de inhoudelijke werkprocessen zijn er andere betrokkenen op een ander niveau: Management: wil weten hoe invulling gegeven wordt aan de verantwoordelijkheid van de prestaties Bestuur: wil ingelicht zijn over de actuele standzekerheid en het functioneren van de waterkeringen Toezichthouder (Rijk of provincie): wil toetsen op de actuele standzekerheid en het functioneren van de waterkeringen Communicatie: informeert ingelanden over de inspectie en de actuele staat van de waterkeringen, vaak in bijzondere situaties, bijvoorbeeld bij een calamiteit
13 De tabel hieronder laat zien welke partijen betrokken zijn bij het inspectieproces van de waterkeringen en wat hun taken zijn. Tabel 1.3 Partijen die bij de verschillende inspectiewerkzaamheden betrokken zijn en hun taken Afdeling of cluster Taak bij waarnemen Taak bij diagnose Taak bij prognose Taak bij operationaliseren Afdeling Uitvoerder van Uitvoerder van het Uitvoerder van het Uitvoerder van het Waterveiligheid het deelproces deelproces deelproces deelproces en Wegen (gebiedsbeheer- (objectbeheerder, (objectbeheerder, zo (objectbeheerder, zo (W&W) ders, onder- ondersteund door nodig ondersteund nodig ondersteund steund door de verwerkers van door de technisch door de technisch onderhouds- de inspecties) adviseur) adviseur) medewerkers) Uitvoerder van Geeft een overzicht Derden nadere specifieke van de aanspreken op inspecties geconstateerde achterstallig (technisch adviseur, gebreken plus onderhoud en toezichthouder) prioritering aan de illegale situaties (onderdeel van handhaving) Technisch advies voor het opstellen van de diagnose, werkvoorbereider of het interne ingenieursbureau met eventuele nadere inspecties, berekeningen, onderzoek en rapportage Cluster Informatiebeheer & Automatisering (I&A) Informatievoorziening: het draaien van alle benodigde software en hardware en het opslaan van informatie Beheerinformatie Cluster Advies bij de Advies bij de Handhaving handhaving van handhaving van waarnemingen op waarnemingen op illegale situaties illegale situaties Onderhoudsplichtigen aanschrijven De eerstelijnshandhaving ligt bij de gebiedsbeheerder
14 1.7 Opdrachtgever - opdrachtnemer In de tabel hieronder staat per inspectietype wie de opdrachtgever en opdrachtnemer zijn: Tabel 1.4 Opdrachtgever en opdrachtnemer van inspectietypen Type inspectie Opdrachtgever Opdrachtnemer GEPLAND Voorjaarsinspectie Najaarsinspectie Dagelijkste inspectie Assetmanager NIET GEPLAND Hoogwater Storm Droogte Crisis/overig CBO Teamleider gebiedsbeheerders Wie voeren de inspecties uit? De uitvoerders van de inspecties zijn natuurlijk allereerst de inspecteurs: gebiedsbeheerders, toezichthouders en onderhoudsmedewerkers. Daarnaast ook de objectbeheerders en adviseurs. De inspecteur doet de waarnemingen. Hij levert het schadebeeld aan bij de objectbeheerder, die de onderdelen diagnose, prognose en operationalisering voor zijn rekening neemt, eventueel ondersteund door technisch adviseurs, maintenance engineer en toezichthouders. Bijzondere inspecties, dus inspecties die niet gepland zijn, worden in opdracht van de objectbeheerder of CBO uitgevoerd, eventueel onder supervisie van een technisch adviseur. Het is van belang dat de objectbeheerder de maatregel en alle acties op de schade terugkoppelt aan de gebiedsbeheerder, meestal ook de inspecteur. In 2017 gaan we hierbij gebruikmaken van Geoweb, waarin een kaartlaag met maatregelen op alle schades wordt opgenomen. Hierbij wordt ook de voortgang van herstel vermeld. HHNK heeft de taken in het werkproces inspecteren vastgelegd in dit inspectieplan. HHNK beslist over de invulling, voert het plan uit en leert vervolgens via monitoring en bijstelling. Startoverleg Voordat de inspectiewerkzaamheden beginnen, is er een startoverleg. Hierin is extra aandacht voor de belangrijke zaken in de opdracht. De werkinstructies en verwachtingen worden doorgenomen en er is ruimte voor veranderingen, tips en verbeteringen. 1.8 Communicatietoolkit Samen met het cluster Communicatie hebben we een communicatietoolkit ontwikkeld. Hierin staat precies wat, wanneer en hoe we communiceren over de inspecties en wie dat doet. Er hoort ook een inspectiekalender bij. De communicatietoolkit heet: Communicatietoolkit voor de inspectie van primaire en regionale keringen, Corsanr. 16.0589013 en is ook te vinden in bijlage B.
15 2 Het inspecteren Het inspectieproces geeft inzage in de informatiebehoefte, de (jaarlijkse) uitvoeringsplanning van de inspecties en de manier waarop ze worden uitgevoerd. In dit hoofdstuk komen de te inspecteren waterkeringen en kunstwerken aan bod. We gaan ook in op de soorten inspecties, de planning en de betrokkenen, het risicogestuurd inspecteren, de vier werkzaamheden van het inspectieproces (waarnemen, diagnose, prognose en operationaliseren), en wat gebeurt er na het inspectieproces. In bijlage C en D komen de werkinstructies voor het waarnemen en verwerken uitgebreid aan bod. Bijlage F gaat helemaal over de inspectie van de kunstwerken. 2.1 Te inspecteren waterkeringen Op 1 januari 2017 heeft HHNK ca. 1.363 km waterkering in beheer. Hiervan is 347 km primaire waterkering en ca. 1.016 km regionale waterkering. Van de 347 km aan primaire waterkeringen is ca. 79 km zandige kust (duinen). Tabel 2.1 licht dit verder toe. Tabel 2.1 Overzicht waterkeringen HHNK (in km waterkering per type en dijkring) Dijkring 5 Dijkring 12 Dijkring 13 Dijkring 14 Totaal Type waterkeringen 2017 bij Texel Wieringermeer Noord-Holland (HHNK) Oranjesluizen Harde keringen (excl. C-kering) 26,7 32,6 118,4 0,2 177,9 Categorie C-kering - - 79,4-79,4 Totaal harde keringen 26,7 32,6 197,8 0,2 257,3 Zandige kust (duinen) 26,1-63,6-89,7 Totaal primaire keringen 52,8 32,6 261,4 0,2 347,0 Regionale waterkeringen (genormeerd) - 31,6 984,6-1016,2 Overige waterkeringen (genormeerd) * * * n.v.t. * Totaal primaire en regionale keringen * Nog niet bestuurlijk besloten. 52,8 64,2 1246 0,2 1363,2 Gewijzigde Waterwet - Categorie C-keringen verliezen primaire status Op 1 januari 2017 gaat de gewijzigde Waterwet in. De normering van de primaire keringen (naar overstromingskans) zijn per 2017 aangepast. De grootste verandering is dat onze oude categorie C- keringen langs het Noordzeekanaal en de Wieringermeer hun primaire status verliezen en naar een andere categorie verschuiven.. De provincies hebben tot 1 januari 2019 de tijd gekregen om eventueel een regionale norm vast te stellen. Daarom is er een overgangsregeling in de wet opgenomen: de waterkeringbeheerder onderhoudt de C-keringen op het niveau van 1 januari 2017. De overgangsregeling geldt tot de datum waarop de nieuwe regionale norm wordt vastgesteld. In het waterkeringoverzicht (tabel 2.1) staat de 79 km aan C-keringen nog steeds bij de primaire keringen. Overige keringen Verder zijn er nog waterkeringen die wel van belang zijn voor de waterbeheersing, maar niet genormeerd zijn. Deze overige keringen met statusvoorstel zijn in 2016 door een projectgroep bepaald, maar nog niet vastgesteld. Daarom worden deze waterkeringen nog niet geïnspecteerd.
16 2.2 Te inspecteren kunstwerken Nieuw in dit inspectieplan is de inspectie van de waterkerende kunstwerken. De verschillende inspecties van de kunstwerken zijn beschreven in bijlage F. Hieronder een overzicht van de verschillende soorten kunstwerken en hun aantal. Tabel 2.2 Overzicht aantal waterkerende kunstwerken HHNK Type kunstwerk Primaire kering Regionale kering Coupure 38 13 Damwand 4 Duiker 6 Kademuur 1 Keermuur 5 102 Keersluis 4 Schutsluis 13 18 Eindtotaal 56 148
17 2.3 Soorten inspecties Verschillende factoren bepalen het soort inspectie en de frequentie waarmee de inspectie gedurende het jaar wordt ingezet. We zetten ze op een rij: Categorie waterkering: primair, regionaal of overig, of waterkerend kunstwerk Seizoen: voorjaar, zomer, najaar of winter Soort buitenwater: zee, meer, boezem, voorland, kanaal of droge waterkering Type belasting: hoogwater, storm of droogte Actuele sterkte van de waterkering (toetsgegevens) Beschermd belang of hoogte van de norm: hoe meer te beschermen belangen, zoals in stedelijk gebied, hoe groter de gevolgen bij een overstroming en dus hoe hoger de norm Geografische spreiding Bereikbaarheid en omgeving: stedelijk, landelijk of natuurgebieden Illegale werkzaamheden: graverij, te zware opslag of te zwaar materieel Plotselinge schades: graverij of bepaalde omstandigheden Voorjaarsinspectie De twee belangrijkste factoren zijn de categorie van de waterkering en het seizoen. De jaarlijkse gedetailleerde en systematische inspectie van alle waterkeringen vindt plaats in maart en april (uiterlijk 1 mei), de voorjaarsinspectie. Deze periode is ideaal omdat de begroeiing dan nog gering is met laag gras en weinig onkruid. En voor de primaire keringen kan eventuele schade door het stormseizoen worden vastgesteld. Januari en februari is te vroeg in het stormseizoen en de dijken zijn dan ook vaak te nat. Voor regionale keringen geldt het stormseizoen niet. Bij deze keringen kan er het hele jaar door hoogwater zijn. Om goed te kunnen inspecteren moet ook hier het gras niet te lang zijn. Inspecteer dus voor het groeiseizoen. Er is voor gekozen om de inspectie gelijk te laten lopen met de voorjaarsinspectie van de primaire kering, zodat we de inspectiegegevens op tijd kunnen rapporteren en de informatie voor het onderhoud en de begroting op tijd beschikbaar hebben. Najaarsinspectie en stormseizoen Het stormseizoen duurt volgens de Keur van 15 oktober tot 15 april. Vóór het stormseizoen worden alleen de primaire keringen opnieuw geïnspecteerd tijdens de najaarsinspectie. Het doel is om vast te stellen dat de waterkering klaar is voor het stormseizoen en dat eventuele (herstel)werkzaamheden aan of bij de kering afgerond zijn. Deze inspectie wordt uitgevoerd in de maand september omdat er dan een nieuwe ernstige schade kan zijn ontstaan en er dus spoedherstel nodig is voor het stormseizoen begint. Deze inspectie moet voor 1 oktober klaar zijn.
18 Bijzondere inspecties Bij storm, droogte, hoogwater of in een crisissituatie voeren we bijzondere inspecties uit. Hoe weten we wanneer zo n inspectie nodig is? De website van Rijkswaterstaat geeft de waterstandvoorspelling op basis van meteorologische gegevens als de weersvoorspelling en de getijdestanden. Zo weten we of er storm of hoogwater wordt verwacht. We krijgen ook een situatierapportage van Rijkswaterstaat. Bij droogte krijgen we een waarschuwingsmail van de STOWA en daarnaast krijgen we van ons cluster Onderzoek een droogtebericht op basis van neerslag en verdamping. Bijzondere inspecties kunnen ook voortkomen uit eigen observaties, bijvoorbeeld bij een lekkende waterleiding in een dijk, of een melding van derden, zoals een bommelding. Daarnaast zijn er andere bijzondere inspecties. De bomen op de waterkeringen worden apart geïnspecteerd vanuit een nieuw project. Voor het bepalen van de waterdiepte aan de buitenzijde van een waterkeringen worden lodingen (dieptemetingen) gedaan. In tabel 2.3 (volgende bladzijde) staan alle bijzondere inspecties op een rij. Planning Het inspectieproces van de waterkeringen heeft een cyclus van een jaar. Voor de planning van de jaarlijkse inspectie kijken we naar de informatiebehoefte van de betrokkene, bijvoorbeeld de kenmerken van de waterkering, en koppelen die aan het type inspectie en de frequentie. We werken met een globale planning per maand. De gebiedsbeheerders plannen de inspecties in hun werkplanning, samen met de overige inspecties en andere werkzaamheden.
19 Tabel 2.3 Inspectieplanning waterkeringen 2017 d.d. 8 december 2016 Inspectiemaand Standaardinspecties Bijzondere inspecties Inspectietype Voorjaarsinspectie (1x) Najaarsinspectie (1x) Dagelijkse inspectie Hoogwater Storm Droogte Crisisinspectie Bomen (in project) Lodingen (uitbesteed) jan feb mrt 1-15 apr 15-30 apr mei jun jul aug sep zomerstorm 1-15 okt 15-31 okt nov dec Aandachtspunten Uitvoering tijdens Inspectiemaand aandachtspunten Grasbekleding Natte plekken Onkruidhaarden Verzakking/opbolling Opschot/houtopslag Steenbekleding incl. stortwerk Asfaltbekleding Damwanden/beschoeiingen NWO s Duinafslag Duinovergangen Stuifgaten Strandhoofden Helmgras Afrasteringen Stuifschermen Voorjaars- en najaarsinspectie Voorjaars- en najaarsinspectie en hoogwater Standaardinspecties Voorjaars- en najaarsinspectie Voorjaars- en najaarsinspectie en na storm Voorjaarsinspectie en na storm Voorjaars- en najaarsinspectie Dagelijkse inspectie Dagelijkse inspectie in het gesloten seizoen Opmerkingen bij de tabel: - De najaarsinspectie is alleen voor de primaire keringen - De strandhoofden en stortbermen inspecteren bij extreem laag water - De bomen worden in een project aangepakt en zijn nog niet ingepland - Storm en hoogwater kunnen het hele jaar door voorkomen. - De gebruikte kleuren staan voor de verschillende inspectietypen, waarin de aandachtspunten terugkomen.
20 Waterkerende kunstwerken: soort inspectie Voor de waterkerende kunstwerken zijn er acht soorten inspecties, van een globale schouw tot inspectie van de sluisdeuren. In de volgende tabel komen ze allemaal aan bod. Tabel 2.4 Inspectietypen voor waterkerende kunstwerken Maand Soort inspectie Omschrijving Frequentie Globale schouw Schouwen en beproeven (werkproces bedienen, Corsanr. 16.002404) De gebiedsbeheerder legt zijn bevindingen vast op een schouwformulier. HHNK maakt zo inzichtelijk hoe de toestand van een kunstwerk zich verhoudt tot de laatst uitgevoerde technische NEN 2767-4-inspectie. Deze methode is een onderdeel van risicomanagement. HHNK voert een sluizenschouw uit op de kunstwerken uit de calamiteitendraaiboeken volgens het werkproces bedienen. We tonen zo aan dat de assets gecontroleerd zijn voor het stormseizoen om hun waterkerende functie te kunnen vervullen. De bijstandsteams oefenen het sluiten van de kunstwerken. Dit noemen we beproeven. Voor het stormseizoen worden de kunstwerken uit de calamiteitendraaiboeken gesloten volgens de draaiboeken, de bijlagen en het werkproces bedienen. Elk jaar april en mei aug. en sept. Aantonen waterkerendheid voor Zorgplicht Vanaf 2017 is HHNK wettelijk verplicht om de waterkerendheid aan te tonen van alle kunstwerken in primaire keringen. Het gaat om de kunstwerken die in beheer zijn bij het cluster Waterveiligheid van de afdeling Waterveiligheid en Wegen, bij andere clusters en bij derden. Civiel (NEN 2767-4) Via een technische NEN 2767-4-inspectie wordt de toestand van de Elke 5 kunstwerken vastgelegd. In 2017 inspecteren we 21 kunstwerken in de jaar primaire waterkeringen en 11 kunstwerken in de regionale waterkeringen. Het gaat om kunstwerken die in beheer zijn bij de afdeling Waterveiligheid en Wegen. Elektra en werktuigbouw (E&W) (NEN 3140) Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) (veiligheid personeel en omgeving) De norm NEN 3140 schrijft voor dat elektrische installaties periodiek moeten worden geïnspecteerd om veilig gebruik zoveel mogelijk te waarborgen. Behalve visueel inspecteren we de laagspanningsinstallaties van kunstwerken door meting en beproeving. De risico-inventarisatie en -evaluatie stelt mogelijk aanwezige gevaren en al genomen risicobeperkende maatregelen op het gebied van veiligheid, gezondheid en welzijn vast. Elke 5 jaar Multibeamonderzoek Multibeamonderzoek geeft inzicht in de degradatie van de bodem en wanden van de kolk en van de bodem net buiten de sluiskom. Het risico op falen van de onderdelen en mogelijke gevolgschade wordt steeds groter doordat het scheepvaartverkeer toeneemt, met grotere schepen en het gebruik van boegschroeven. Sluisdeureninspectie Met een technische visuele inspectie bepalen we de toestand van de sluisdeuren. In 2017 staat één kunstwerk in de primaire waterkering op het programma, de Ulkesluis. Van de regionale waterkeringen inspecteren we in 2017 twee sluizen. Elke 7 jaar Elke 10 jaar
21 2.4 Risicogestuurd inspecteren Risicogestuurd inspecteren betekent: inspecteren op de actuele toestand van de waterkering op basis van een afweging van de risico s. De vraag hierbij is: moet er meer geïnspecteerd worden of kan het minder? De basis van de afweging ligt bij het risicogestuurd beheer en onderhoud. Allerlei zaken kunnen een rol spelen bij de afweging: waterveiligheid, (vaar)wegen, waterkwaliteit en -kwantiteit, recreatie, beheer en onderhoud, etc. De waterkeringveiligheid is steeds het belangrijkste aspect. Gevolgen voor het inspecteren Als een waterkering niet of niet helemaal aan de veiligheidseisen voldoet, is soms een extra inspectie nodig. Het kan ook dat we alleen naar bepaalde risicovolle onderdelen van de waterkering kijken. Dit bepalen we met een risicogestuurde benadering, die we in 2017 gaan uitwerken. Risicogestuurd beheer en onderhoud kan de volgende effecten hebben op het inspecteren: Extra inspecties voor afgekeurde dijkvakken die ook risicovol zijn Specifiek inspecteren op parameters van afgekeurde faalmechanismen Minder aandacht voor parameters van faalmechanismen die niet kunnen optreden Andere inspectiemethoden De actuele toestand bepalen Waar kijken we naar om inzicht in de actuele toestand van de kering te krijgen? - Het actuele veiligheidsoordeel uit de periodieke toets - De actuele schades (Digispectie) - De zwakke of kritieke locaties onder normale en extreme omstandigheden De (onderhouds)plannen voor eigen werk en dat van derden Deze punten samen geven het actuele beeld van de toestand van de waterkering. Inspectieprotocol extreme omstandigheden Bij extreme omstandigheden zoals storm, grote droogte en hoogwater kunnen de waterkeringen bedreigd worden. Voor het inspecteren onder dit soort extreme omstandigheden is er een apart inspectieprotocol. Het schetst een eenduidig beeld van waarom, wanneer en waar er geïnspecteerd moet worden in een bepaald extreem scenario. HHNK wordt dan opgeschaald naar de alertfase of alarmfases, volgens het betreffende crisisbeheersingsdraaiboek. De gebiedsbeheerders krijgen van het Waterschap Actie Team (WAT) de opdracht om de waterkeringen te inspecteren en de toestand ervan te bepalen. Het protocol beschrijft wat er precies geregistreerd moet worden en geeft ook werkinstructies. Het is heel nuttig om gestructureerd vast te leggen hoe een kering functioneert onder extreme omstandigheden. Deze risicogestuurde aanpak maakt dat we gericht gaan inspecteren. We kunnen schade aan een kering op tijd signaleren en de gegevens ook weer gebruiken voor het beheerdersoordeel bij de veiligheidstoetsing. Alles hierover staat in het protocol voor inspecteren bij extreme omstandigheden (zie Corsanr. 15.0059832).
22 2.5 Waarnemen en verwerken (Waterkeringen) Waarnemen Bij waarnemen gaat het om het constateren, signaleren en vastleggen van schade aan de waterkering. Hierbij letten we op schade die de gewenste situatie van de kering beïnvloedt, bijvoorbeeld een bepaalde onderhoudstoestand, en natuurlijk op de standzekerheid van de kering. Waarnemen betekent ook keurovertredingen signaleren en de eigendommen van HHNK bewaken. Visueel waarnemen of met technieken Visueel waarnemen vormt het hart van de inspecties, maar we gebruiken ook technieken. Natuurlijk de Digispectie-app. En over de duinen vliegen drones die de zandverplaatsingen in kaart brengen. Hoe kunnen we visuele inspecties zo objectief mogelijk doen? Allereerst is het belangrijk dat de inspecteur getraind is in het herkennen en benoemen van de soort waarneming. Daarnaast moet hij een referentiekader hebben van waaruit hij zijn waarnemingen kan doen. Daarom is de Digigids ontwikkeld in het kader van het PIW-programma. Digigids De Digigids is een gestandaardiseerde schadecatalogus. Het is een landelijk referentiekader, opgesteld door werkgroepen van deskundige waterkeringbeheerders in Nederland. De gids wordt regelmatig geëvalueerd en zo nodig herzien. Hieraan levert HHNK ook een bijdrage. Wijzigingsverzoeken, zoals een ontbrekende beschrijving van schades, en tekortkomingen, bijvoorbeeld een slechte of ontbrekende foto, geven we door aan de werkgroepen. We leveren ook nieuwe foto s aan voor de gids en nemen deel aan het gebruikersoverleg. De Digigids moet straks ook aansluiten bij het nieuwe Wettelijk Beoordelingsinstrumentarium 2017 (WBI). De Digigids gebruikt verschillende kwaliteits- en urgentieklassen. Deze twee klassen zijn gescheiden omdat de mogelijke vervolgacties kunnen verschillen; het beslispunt tussen diagnose en prognose heeft meerdere richtingen. Daarnaast is de urgentie afhankelijk van de faalmechanismen van de waterkering. In bijlage C Werkinstructie waarnemen en bijlage D Werkinstructie verwerken waarnemingen staan tabellen die beide klassen beschrijven. Digispectie-app De Digispectie-app geeft de inspecteurs handvatten voor een uniforme waarneming. De app standaardiseert het vastleggen van de waarneming locatie, kenmerken, scores en koppelt deze aan de eveneens gestandaardiseerde schadecatalogus Digigids. Digispectie is ontwikkeld in het kader van het PIW-programma. Meer informatie is te vinden op www.digispectie.nl. Handreiking Inspectie Waterkeringen Rijkswaterstaat en de STOWA hebben de afgelopen jaren samengewerkt aan de professionalisering van de inspectie van waterkeringen. De kennis en inzichten die dit heeft opgeleverd zijn verzameld in de handreiking Inspectie Waterkeringen. De technieken in de handreiking worden niet gebruikt door HHNK, maar dit verandert mogelijk in de toekomst.
23 Verwerken Als het waarnemen achter de rug is, begint de verwerking van de inspectiegegevens. De gebiedsbeheerder levert het schadebeeld aan bij de objectbeheerder, die de onderdelen diagnose, prognose en operationalisering voor zijn rekening neemt. Deze onderdelen samen vormen de verwerking. Diagnose Bij de diagnose gaan we de waarnemingen zodanig onderzoeken, dat de actuele staat of toestand van de waterkering inzichtelijk wordt. Prognose Het stellen van een prognose is nodig om een uitspraak te kunnen doen over hoe een schade aan de waterkering zich in de tijd kan ontwikkelen, al dan niet in veranderende omstandigheden. We kijken dus naar de toekomst. In deze fase wordt ook een detailprioritering van de schade uitgewerkt. De prognose volgt na de uitslag van eventueel onderzoek en een vervolginspectie in het deelproces diagnose. Operationaliseren De laatste fase van het inspectieproces is operationaliseren. Als eerder in het inspectieproces geconstateerd is dat de waterkering niet voldoet aan de functionele of technische eisen, gaan we in deze fase maatregelen definiëren en prioriteren om de schade of afwijking weg te nemen en de waterkering weer te laten voldoen.
24 2.6 Wat gebeurt er na het inspectieproces? Met het afronden van het deelproces operationaliseren is het inspectieproces klaar. De gegevens uit het inspectieproces worden overgedragen aan de verantwoordelijken van de werkprocessen onderhouden of handhaven, die de maatregelen vervolgens uitvoeren. De inspectiegegevens met inspectierapportages zijn belangrijke informatie voor de andere processen binnen HHNK als onderhouden, bedienen, beoordelen, calamiteitenzorg, versterken, toezicht en handhaving en vergunningverlening. De inspectiegegevens worden in 2017 in Geoweb zichtbaar gemaakt. Onderhoud Het werkproces onderhouden gaat aan de slag met de volgende stappen: De herstelmaatregelen uitvoeren en toezicht houden op de uitvoering en de veiligheid van de waterkering De planning van uitvoering registreren en de werkzaamheden ook gereed melden Als de constructie van de dijk verandert, wordt dit vastgelegd in een revisie Handhaving Als handhaven een onderdeel van de maatregel is, gaat de afhandeling naar het werkproces handhaving. De gebiedsbeheerder of inspecteur pakt zaken die een urgente aanpak van de dijkveiligheid vereisen direct op. Voor niet-urgente waarnemingen over de dijkveiligheid is de prognose belangrijk. Dat is de input voor handhaving om een hersteltermijn te bepalen. Het kan ook zo zijn dat de gebiedsbeheerder de onderhoudsplichtige aanspreekt over achterstallig onderhoud van derden op basis van de Keur. Of de objectbeheerder stuurt de onderhoudsplichtige een brief met daarin de vereiste onderhoudsmaatregelen en de periode waarin ze moeten worden uitgevoerd.
25 3 Kwaliteitszorg 3.1 Basisprincipes In het inspectieproces is veel aandacht voor kwaliteitszorg. Een belangrijk uitgangspunt hiervan zijn de basisprincipes die ook de Deltavisie-aanpak opleverden. We noemen er een aantal: 1. Samenwerking vanaf het begin. De focus ligt op samen werken en samen leren: we zijn een lerende organisatie. Ook het inspectieproces vraagt om organisatiebrede samenwerking en inspanningen. Minstens zo belangrijk is de externe samenwerking en het actief delen van ervaringen met andere beheerders. Daarom neemt HHNK actief deel aan diverse gremia, zoals het Platform Waterkeringbeheerders. 2. Korte en lange termijn. De verdere professionalisering en verbetering van het inspectieproces beschouwen we als een groeimodel: we ontwikkelen ons vakmanschap continu en verbeteren het in een werkbaar tempo. De kwaliteit neemt toe als we onze routines reflecteren en ze vervolgens verbeteren en vernieuwen volgens de kwaliteitscyclus van Plan Do Check Act (PDCA). Figuur 3.1: De kwaliteitscirkel van Deming 3. Transparantie. We sluiten aan bij het reguliere rapportageproces van de P&C-cyclus (Planning&Control). Daarnaast rapporteren we ook explicieter over de invulling van het inspectieproces. Dashboard Zorgplicht en de veiligheidsrapportage Inspecteren is een van de activiteiten in onze Zorgplicht voor de keringen. We hebben een instrument ontwikkeld voor onze eigen kwaliteitsborging: het dashboard Zorgplicht. Vanaf 2017 komt er ook een veiligheidsrapportage voor de sturing en verantwoording. Het inspectieproces in 2017 en dit inspectieplan levert de input hiervoor. De veiligheidsrapportage heeft twee onderwerpen: 1. De staat van de waterveiligheid. De eigen instandhoudingsdoelen van HHNK staan daarbij centraal. Hiervoor zetten we diverse bronnen in: de resultaten van eerdere toetsingen, de voortgang van de lopende versterkingswerken en de beheermaatregelen, zoals de inspecties en onderhoudswerk. Als de kering of het kunstwerk niet voldoet, benoemen we hoe we het (verhoogde) risico gaan managen of ondervangen.
26 2. De staat van de invulling van de zorgtaak gemeten naar de geleverde inspanningen in het kader van de Zorgplicht. Wanneer het gewenste kwaliteitsniveau nog niet bereikt is, doen we voorstellen voor acties of interventies. 3.2 KPI s Een kritische prestatie-indicator (KPI s) is een variabele die inzicht geeft in de prestaties van een organisatie. Een KPI meet of een bepaalde doelstelling of kritische succesfactor wordt gehaald. Ook HHNK heeft KPI s geformuleerd. Bijvoorbeeld dat de voorjaarsinspectie wordt gehouden van 1 maart tot 1 mei. Of, voor het deelproces diagnose, dat alle schades binnen één maand in het OBS worden opgenomen. Beide KPI s zijn van belang om de doelstelling van tijd en kwaliteit te halen. Een volledig overzicht van onze prestatie-indicatoren per deelproces is te vinden in bijlage G. 3.3 Rapportage Na de inspectieronde Volgens stap B13 van het werkproces inspecteren (Corsanr. 15.48368) rapporteert de objectbeheerder over de inspectie aan de assetmanager. Het doel is om relevante stakeholders volgens hun wensen te informeren over de toestand van de objecten. In de rapportage staan de volgende gegevens : De resultaten van de uitgevoerde inspectie: waarneming, diagnose, prognose en herstelmaatregelen van de schades De vervolgacties, inclusief de prioritering en de planning Rapportagekalender Vervolgens wordt hiervoor een rapportagekalender opgesteld, met daarin: Rapportage over de voorjaarsinspectie: 15 juni Rapportage over de najaarsinspectie: 15 oktober Rapportage over bijzondere inspecties: binnen 1 maand na afronding waarnemingen Maandrapportage De objectbeheerder rapporteert maandelijks aan de assetmanager over de voortgang van de verwerking van de schadebeelden, dus over de diagnose, prognose en operationaliseren. Deze rapportage is gericht op de voortgang van de verwerking van de schadebeelden. Kwartaalrapportage Volgens stap B14 van het werkproces inspecteren neemt de assetmanager de resultaten van de inspectie in de reguliere rapportages op, op basis van de input van de objectbeheerder. Zo worden de betrokken afdelingen, het management, het bestuur en de toezichthouders geïnformeerd over de gerealiseerde doelen in het inspectieplan en over de onderhouds- en veiligheidstoestand van de waterkering. De assetmanager rapporteert op de kenmerken: Aanwezigheid Status Kwaliteit Prioriteit De kwartaalrapportages of Q-rapportages worden opgesteld in maart, juni, september en december. Samen met de inspectierapportages leveren ze input voor de veiligheidsrapportage, die in het eerste kwartaal van het daaropvolgende jaar (2018 voor dit inspectieplan 2017) aan het bestuur wordt voorgelegd.
27 3.4 Evaluatie De evaluatie van het inspectieplan staat op het programma voor het derde kwartaal van 2017. De evaluatie vormt de basis voor de jaarlijkse rapportage en verbetering van het inspectieproces. De rapportage vindt plaats in de managementrapportage. Evaluatieagenda De jaren 2015 en 2016 waren de pilotjaren van de uitvoering en de evaluatie van het inspectieplan. De volgende punten zijn een voorstel voor de evaluatieagenda: Het inspectieplan algemeen De bruikbaarheid van de werkinstructies De bruikbaarheid van de inspectietools, zoals smartphones en het OBS De inspectie in het veld De kwaliteit van de inspectieresultaten De verwerking van de resultaten bij de diagnose, prognose en operationaliseren De kwaliteit van de rapportages Opleiding Evaluatie inspecties Ook de voorjaars- en najaarsinspectie worden geëvalueerd. Dit doen we respectievelijk in mei en eind oktober. De evaluatie van de bijzondere inspecties is binnen een maand na de afronding van de waarnemingen. Verbeterpunten De verbeterpunten van de evaluatie zijn opgenomen in verschillende overzichten. Daar staat ook bij wat er met het punt gedaan is. De verbeterpunten zijn zoveel mogelijk verwerkt in dit inspectieplan. Dit komt de kwaliteit van de inspecties ten goede en maakt de PDCA-cyclus volgbaar. Sommige verbeterpunten hebben ook betrekking op andere processen. De onderstaande verbeterpunten zijn nog niet verwerkt, maar blijven wel op de actielijst staan: De afhandeling van schades bij derden, waaronder andere overheden. Het aanpassen van het systeem om oude schades opnieuw en meerdere keren te kunnen beoordelen. Deze monitoring was nog niet mogelijk. Onderhoudsmaatregelen zichtbaar maken in GIS (Geoweb), zodat de gebiedsbeheerders en andere belanghebbenden weten wat er met de waarneming is gedaan. Een plan maken en uitvoeren voor de kwaliteitscheck van de inspectiewerkzaamheden waarnemen, diagnose, prognose en operationaliseren. Bijvoorbeeld steekproeven nemen en controles uitvoeren. Een terugkoppeling naar de betrokkenen organiseren over de voortgang van het herstel van de schades in het onderhoudsproces.
28 3.5 Risicodossier Het risicodossier is er om te voorkomen dat er in het inspectieproces dingen gebeuren die we niet willen (zie bijlage H). We hebben het risicodossier opgesteld vanuit het landelijke PIW-overleg en aangepast op HHNK. In het dossier staan ongewenste gebeurtenissen met hun oorzaak en de gevolgen. Hieraan zijn beheermaatregelen gekoppeld, compleet met risicobeheerder en actienemer. De beheermaatregelen worden opgenomen in de inspectieplanning, waarin alle werkzaamheden voor het inspecteren staan. Dat maakt de maatregelen beheersbaar. De werkzaamheden worden ingepland bij alle betrokkenen. Regulier overleg De beheermaatregel voor de meeste ongewenste gebeurtenissen is regulier overleg met assetmanager, teamleiders gebiedsbeheer, materiedeskundigen inspecties, een of meer objectbeheerders, een informatiebeheerder en applicatiebeheerders. Afhankelijk van de ontwikkelingen kunnen ook andere betrokkenen aanschuiven. Op deze manier willen we al vroeg signaleren dat er risico s dreigen, zodat we actie kunnen ondernemen.
29 BIJLAGEN
30 Bijlage A: Relevante juridische en beleidsmatige kaders HHNK kan diverse documenten raadplegen voor het uitoefenen van zijn taken: de Beleidsnota Waterkeringen, de Keur, de Legger, het Waterprogramma, de waterverordening en de WBI. Hieronder een kort overzicht van de belangrijkste kaders die deze documenten ons geven. De volledige documenten zijn digitaal te bekijken via de linkjes. Beleidsnota Waterkeringen In de Beleidsnota Waterkeringen staan de beleidskeuzes die in de planperiode nodig zijn om de maatschappelijk gewenste effecten veiligheid tegen overstroming en droge voeten te bereiken. De nota bouwt grotendeels voort op het beleid uit het Beheersplan Waterkeringen 2006-2010, maar bevat ook elementen die voortvloeien uit de nieuwe richting die we ingeslagen zijn met de Deltavisie. De Beleidsnota Waterkeringen 2012-2017 beschrijft het volgende over de inspecties: (zie ook de pdf met Corsanr. 12.39324) Het hoogheemraadschap houdt de waterkeringen in Hollands Noorderkwartier duurzaam veilig met beheer en onderhoud. Denk hierbij aan de inspectie van de waterkering, regulier onderhoud, groot onderhoud en het renoveren van de waterkering. Inspectie Bij het beheer en onderhoud van waterkeringen spelen inspecties een belangrijke rol. Voor alle waterkeringen, inclusief de zandige kust, signaleren we ongewenste situaties of schade aan waterkeringen. De inspectie van de primaire en regionale waterkeringen kan ook aanvullende informatie geven voor het beheerdersoordeel dat het hoogheemraadschap moet vellen, als onderdeel van de wettelijk verplichte toetsing. De visuele inspectie van de duinwaterkering is een belangrijke bron van informatie. Deze inspectie doen we in ieder geval voor en na het stormseizoen en na iedere stormvloed. Na iedere zware storm meten we stuifgaten in om de eventuele schade te bepalen. Dit is onderdeel van het dynamisch kustbeheer. We inspecteren ook tijdens het opbouwen en afbreken van strandtenten en andere bebouwing op het strand. Ook de dijken worden door ons jaarlijks visueel geïnspecteerd. Tijdens en na hoogwater en extreme weersomstandigheden, zoals vorst en droogte, voeren we extra inspecties uit. We kijken dan vooral naar tekenen van instabiliteit, bijvoorbeeld scheurvorming, verzakkingen of kwelplekken. Kunstwerken in primaire en regionale keringen worden minimaal tweemaal per jaar geïnspecteerd. Eens per jaar testen we ze volgens het zogenaamde sluitingsprotocol, waarin precies staat hoe elk type kunstwerk gesloten moet worden. Van elke inspectie en test maken we een rapport op. Voor kunstwerken die in onderhoud zijn bij derden vragen we het inspectierapport op.
31 Keur De Keur is te vinden in het Waterschapsblad nr. 7764 van 27 september 2016. Hierbij hoort de Keurkaart. De Keur De Keur is een algemene verordening van het waterschap. Op grond van artikel 56 in combinatie met artikel 78 van de Waterschapswet stelt het waterschap verordeningen vast die het nodig oordeelt voor de behartiging van de opgedragen taken. De taken die aan het waterschap worden opgedragen betreffen, volgens artikel 1 van de Waterschapswet, de zorg voor het watersysteem en de zorg voor het zuiveren van afvalwater. Eventueel kan nog de zorg voor andere waterstaatsaangelegenheden worden opgedragen, bijvoorbeeld vaarwegbeheer. Naast de Waterschapswet, die de organisatie van de waterschappen regelt, geven de Waterwet en de daarop gebaseerde regelgeving allerlei bepalingen over de inhoud van het waterbeheer, bijvoorbeeld in de vorm van doelstellingen en concrete normen. Legger De Legger is een kaartenboek. Het laat zien in welke zones beperkingen gelden voor activiteiten die de stabiliteit of waterdichtheid van de waterkering kunnen verstoren. Zowel de ruimtelijke als functionele kenmerken zijn vastgelegd. De legger hoort bij de Keur. Samen vormen ze de juridische basis voor onze taakuitoefening als waterkeringbeheerder. De leggerinformatie wordt op dit moment nationaal vastgelegd. De Legger is te vinden op de Sharepointsite. Waterprogramma Het Waterprogramma beschrijft hoe we in de toekomst zorgen voor veilige waterkeringen, droge voeten en voldoende schoon en gezond water in Hollands Noorderkwartier. Welke benadering kiezen we daarvoor? En welke kosten en inzet gaan daarmee gepaard? In het Waterprogramma staat het antwoord op deze drie vragen. HHNK presenteert hierin het beleid, de maatregelen, de programma s en de projecten die we in die periode zelf en samen met anderen gaan uitvoeren. We bouwen voort op onze regionale Deltavisie (2012) en verankeren de landelijke Deltabeslissingen. Het Waterprogramma is het equivalent van het vijfde Waterbeheersplan, dat we wettelijk verplicht zijn om te maken. Het is dus ook een verplichte planvorm. Niet alleen in het kader van de Waterwet, ook in het kader van het Bestuursakkoord Water wordt met het Waterprogramma invulling gegeven aan de afspraken over de programmering en uitvoering van het waterbeheer. Met het Waterprogramma geven we richting aan het waterbeheer tussen 2016 en 2021. Dat is nodig, want de klimaatverandering en de veranderende maatschappij dwingen tot aanscherping en heroverweging van onze keuzes. Door het veranderende klimaat wordt het waterbeheer steeds complexer. Veranderende patronen in communicatie en participatie in de maatschappij vragen van ons grotere betrokkenheid en intensievere dialoog met onze partners en belanghebbenden. Bovendien zijn er steeds meer partijen betrokken bij het waterbeheer. Alleen door slim samen te werken is integraal en doelmatig waterbeheer mogelijk. (zie Corsanr. 15.0051204 )
32 Waterverordening Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier In de waterverordening Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier zijn de normen van de waterkeringen opgenomen met de nadere bepalingen voor het beheer. De eisen uit deze waterverordening onderbouwd de toetsing en inspectieverplichting vanuit de opdracht aan het hoogheemraadschap. Wettelijk Beoordelingsinstrumentarium 2017 (WBI) Beheerders van primaire waterkeringen moeten ten minste eens in de twaalf jaar beoordelen of hun keringen voldoen aan de wettelijke veiligheidseisen. Dat schrijft de Waterwet voor. In het WBI zijn voorschriften opgenomen voor het beoordelen van de primaire waterkeringen. De volgende beoordelingsronde loopt van 2017-2023.
33 Bijlage B: Communicatietoolkit inspectie primaire en regionale keringen. Corsanr. 16.0589013 Versie 4 november 2016 Opdrachtgever: Vivian Gommers, assetmanager Waterveiligheid Opdrachtnemers: Hans Henrotte en Piet Honingh, teamleiders Gebiedsbeheer Communicatieadvies en -ondersteuning: Ernee ten Anscher, senior communicatieadviseur Communicatie Wanneer inspecteren we? Voorjaarsinspectie De voorjaarsinspectie van primaire en regionale keringen duurt van 1 maart tot 1 mei. De inspectie begint aan het eind van het stormseizoen, maar voordat het gras op de dijk te lang is. Doel: een gedetailleerde en systematische inspectie van alle waterkeringen. Dit doen we in het vroege voorjaar omdat er dan nog niet veel begroeiing is. We inventariseren de schade uit het stormseizoen, zodat we deze kunnen herstellen. Najaarsinspectie De najaarsinspectie is alleen voor de primaire keringen en loopt van 1 september tot 1 oktober. De keringen zijn dan klaar voor het stormseizoen (15 oktober tot 15 april). Doel: de primaire keringen inspecteren om vast te stellen dat werkzaamheden aan of nabij de kering afgerond zijn en dat de waterkering het stormseizoen aankan. In het stormseizoen is er ook een grotere kans op zogenaamde maatgevende omstandigheden, zoals hoogwater en hoge golven. Deze belasten de primaire keringen aanzienlijk. Om nog tijd te hebben voor eventueel spoedherstel moet de najaarsinspectie voor 1 oktober klaar zijn. Regionale keringen lopen geen extra risico in het stormseizoen, want ze keren geen buitenwater. Dagelijkse inspectie De dagelijkse inspectie is een globale inspectie, gericht op toezicht houden en schade constateren. Deze inspectie wordt het hele jaar door gedaan tijdens de dagelijkse ronde van de gebiedsbeheerders. Bijzondere inspecties Bijzondere inspecties worden uitgevoerd onder bijzondere of extreme omstandigheden, bijvoorbeeld bij droogte, storm of hoogwater en in crisissituaties.
34 Wie doen de inspecties? Alle 42 gebiedsbeheerders voeren de inspecties in duo s uit. De gebiedsbeheerders kunnen daarbij ondersteund worden door gediplomeerde onderhoudsmedewerkers en toezichthouders van HHNK. We inspecteren vanuit onze Zorgplicht voor de waterkeringen, voor de veiligheid van de inwoners en het gebied. De objectbeheerders beoordelen samen met de adviseurs de geïnventariseerde schadebeelden. Zo nodig bepalen ze onderhoudsmaatregelen en zetten deze uit. Wat inspecteren we? Areaal primaire harde keringen Areaal zandige kust Areaal regionale keringen Totaal areaal waterkeringen HHNK 257,3 km 89,7 km 1016,2 km 1363,2 km Hoe doen we de inspecties? Onze inspecteurs lopen de waterkeringen in duo s systematisch na op mogelijke schade. Het is een visuele inspectie, die volgens het vierogenprincipe wordt uitgevoerd. De inspecteur gebruikt hierbij een prikstok. Hij legt de bevindingen direct vast in de Digispectie-app. De gegevens spelen een rol bij het onderhoud en voor het beheerdersoordeel. Krachtenveld Wie moeten er allemaal van de inspectie weten? Welke mensen mogen meedenken, meewerken of meebepalen? Intern Gebiedsbeheerders (meewerken) Overige inspecteurs: onderhoudsmedewerkers en toezichthouders (meewerken) Assetmanager Waterveiligheid (meewerken) Collega s cluster Waterveiligheid: MT W&W, objectbeheerders en waterveiligheidsadviseurs (meedenken) Communicatieadviseur W&W (meewerken) Portefeuillehouder Waterveiligheid Bestuur (ervan weten) Collega s algemeen (ervan weten) Betrokkenen Dit zijn de mensen die de gevolgen van de inspectie direct ondervinden. Particulieren: pachters, eigenaren en aanwonenden. Oftewel mensen die vragen Wat kom je doen? (ervan weten en desgewenst meedenken) Zorg dat je herkenbaar bent en leg de situatie uit. Algemeen publiek (ervan weten) We leggen uit dat we de inspecties doen omdat het nodig is; waterbewustzijn
35 Partners Afhankelijk van hun rol moeten de partners op z n minst van de inspecties weten. Gemeenten Provincie Noord-Holland Rijkswaterstaat Natuurorganisaties: Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland, Staatsbosbeheer, PWN en Recreatieschappen in Noord-Holland CHECK: elke gebiedsbeheerder gaat voor zijn eigen gebied na of er nog extra stakeholders zijn, bijvoorbeeld specifieke ondernemingen Communicatie-insteek Omgevingsgericht: we zorgen voor de waterkeringen voor de veiligheid van de mensen in het gebied. Waterbewustzijn en waterveiligheid: Om overstromingen te voorkomen werken we continu aan veilige dijken en duinen door ze te onderhouden, te versterken en te verbeteren, zodat de mensen hier veilig kunnen leven. Aan al deze activiteiten gaat een grondige inspectie vooraf. Zichtbaarheid HHNK: de inspecteur of gebiedsbeheerder is het aanspreekpunt voor de omgeving en ambassadeur van het waterschap.
36 Kernboodschap Verderop is een aantal eerder gebruikte uitingen te vinden waarin de kernboodschap van HHNK is verwerkt. Hieronder een aanvulling op de kernboodschap uit de flyer onderhoud, met tips voor de pachter of eigenaar van de grond. Wat kunt u zelf doen als pachter of eigenaar? Als u de eigenaar van de grond bent, geef de inspecteurs dan toegang tot de dijk en zorg dat ze hun werk kunnen doen. Hebt u zelf schade geconstateerd? Geef dit dan door aan de gebiedsbeheerder. Tips 1. Maai de dijk en bestrijd onkruid. Twee keer per jaar moet de hele grasbekleding van de dijk worden gemaaid; het maaisel wordt afgevoerd. Op deze manier ontstaat variatie in plantensoorten, wat belangrijk is voor de goede doorworteling van de beschermende toplaag van de dijk. Dit zorgt voor een stevige bekleding die de dijk beschermt met een netwerk van wortels dat afschuiving van de oever voorkomt. Plantensoorten als berenklauw, groot hoefblad, brandnetels en distels moeten worden weggemaaid om te voorkomen dat ze andere soorten verdringen. Anders wordt het wortelnet minder fijnmazig en de bekleding minder goed bijeengehouden. 2. Voorkom vorming van kale plekken. Kale plekken ontstaan bijvoorbeeld door vee- en wildschade, zoals spoorvorming van hoeven, verzakking, vraat en graverij, opslag van agrarisch afval en bouwwerken. Bij een hoge waterstand of extreme regenval is er een kans dat deze plekken uitspoelen en de dijk plaatselijk verzwakken. Vul de schade op met kleigrond, egaliseer de grond en zaai gras opnieuw in. Herstel ook de afrastering. 3. Plant of herstel een rietkraag of breng beschoeiing aan. Om de oever van een waterkering te beschermen tegen golfslag is een rietkraag de natuurlijkste vorm. Bij een te geringe waterdiepte (onder de 1,5 m) kan ook beschoeiing worden aangebracht, zoals onbehandelde naaldhoutpaaltjes met geotextiel of gevlochten wiepen van wilgentenen. Dit voorkomt dat de oever van de dijk wegspoelt. 4. Zaag houtopschot weg en snoei bomen. Bomen kunnen plaatselijk veel vocht onttrekken aan de dijk, zodat daar zonken ontstaan die de waterkerende hoogte aantasten. Ook kan een boom bij het omwaaien een grote hoeveelheid grond uit de dijk trekken. Door houtopschot (ontkiemde boomzaden) weg te zagen, voorkomt u dat kleine plantjes uitgroeien tot moeilijk en kostbaar te verwijderen bomen. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier zorgt samen met u voor waterveiligheid
37 Inspectie actiekalender Doelgroep Wat Hoe Aankondiging * Format bestaat al Wie Wanneer voorjaarsinspectie najaarsinspectie Intern gebieds- Aankondiging opdracht Persoonlijke Vivian beheerders en informeren over communicatie (Theo) aanpak en (overleg) 6 weken communicatie voor half jan Eind juli Intern MT - Persoonlijke Vivian aanvang Waterveiligheid communicatie inspectie Informeren over - Mail Vivian aan inspectieaanpak, Reindert* Directie/ communicatie van Mail Vivian aan Reindert Jan Maand bestuur concept Reindert voor van portefeuillehouders tevoren (overleg)* Begin Begin KCC en A2 Aankondiging inspectie - Persoonlijke 2 weken febr aug communicatie voor - Mail aan KCC en A2 Vivian aanvang (Ernee) inspectie Collega s algemeen Informeren over Intranetbericht* Bij Eind Eind aug aanpak (op basis van aanvang febr kernboodschap) inspectie Externe partners: gemeenten, provincie, RWS, Natuurmonumente n, landschap NH, Staatsbosbeheer, PWN en Recreatie Informeren (en vooraankondiging als er schades worden geconstateerd die een externe partij moet oplossen) Vivian met input van Hans en Piet (Ernee) Noord-Holland Aankondigingsbrief Half aug Directe omgeving Aankondigen en (format maken) Vivian met (let op (pachters en informeren input van H&P: eigenaren) (en vooraankondiging Hans en Piet 2 weken Half feb adreslijst als er schades worden (Ernee) van gereed geconstateerd die een (Via tevoren hebben) externe partij moet GEOWEB oplossen) kunnen adres-lijsten van aanwonende n en pachters worden gemaakt) - Bericht aanleveren Vivian Week van Eind voor website HHNK* (m.m.v. tevoren augustus - Foto aanleveren Ernee)
38 Algemeen publiek Informeren (waterbewustzijn, taak - Link naar campagnewebsite veiligschoonvoldoende. nl en naamsbekendheid) - Social media* - Vivian Half mrt Begin (FB/Twitter/ - Hans/Piet sep Instagram) (m.m.v. - Actuele of actiefoto Ernee) aanleveren plus afb- actiefoto kaart aanleveren Persoonlijke - Kernboodschap Hans/Piet communicatie: omgevingsgericht, vriendelijk en deskundig (ambassadeurs van - Q&A Tijdens inspecties De inspecteurs zelf HHNK) Mrt/apr Sep Zichtbaarheid Hesjes met inspectie o.i.d. (check met toezicht en handhaving of er meer teksten nodig zijn) Vivian via Ruud van Buren Terugkoppeling bevindingen en iedereen bedanken voor de medewerking Inspecteurs Bevindingen (inclusief Tijdens hun Vivian (met Begin Eind okt (gebieds- zo mogelijk werkoverleg materie- juni beheerders e.a.) spoedonderhouds- bijvoorbeeld een deskundige) maatregelen en globaal presentatie (of laten geplande zien in Geoweb) onderhoudsmaatregele n) Collega s Intranetbericht (format) Na terugkoppeling aan inspecteur Bevindingen + Vivian s Pachters en doorkijkje vervolg Brief (format) (Ernee) Half juni begin eigenaren en (onderhoud) Na terug- nov externe partners koppeling Algemeen publiek HHNK-website en evt. aan campagne-website collega s (format)
39 Q en A Tijdens het inspecteren stellen omwonenden of pachters weleens vragen aan de inspecteurs. De Q en A s hieronder geven een idee van de vragen die je kunt verwachten. Het is ook een hulpmiddel om de vragen te kunnen beantwoorden. Bij de evaluatie van het inspectieplan nemen we deze vragenlijst mee. Zijn er nieuwe veelgestelde vragen? Zijn de antwoorden naar tevredenheid van de inwoners? Zijn we dienstverlenend genoeg? 1. Wat komt u hier doen? Aan het eind van het stormseizoen inspecteren we de waterkeringen om schades vast te leggen. We krijgen zo een beeld van de staat van onze waterkeringen. Dat is belangrijk voor de bescherming tegen het water, voor u en voor alle mensen in ons gebied. Als dat nodig is, nemen we onderhoudsmaatregelen. 2. Wie bent u? Waar bent u van? Ik ben dijkinspecteur of gebiedsbeheerder van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. 3. Kunt u zich legitimeren? Ja, ik kan u mijn legitimatiebewijs laten zien. De gebiedsbeheerders en inspecteurs hebben een legitimatiebewijs van HHNK. Op het pasje staat: Toezichthouder als bedoeld in artikel 5:11 van de Algemene wet bestuursrecht. Als je dit pasje nog niet hebt, krijg je het nog. 4. Vragen over oud zeer - Laat de mensen uitpraten. Vaak moeten ze hun verhaal kwijt. - Beantwoord de vraag en geef uitleg. - Als je het antwoord niet weet, vraag dit dan op kantoor na en koppel het antwoord terug. Of geef de vraag door aan een collega en vraag hem om contact op te nemen en uitleg te geven. Gebiedsbeheer heeft de wens om een klachtenregistratie bij te gaan houden. 5. Wanneer gaan jullie eens een keer de schade herstellen? Het zit er al jaren. - Als je weet hoe het zit, leg het dan uit als een goede ambassadeur van het schap. - Als je niet weet hoe het zit, zoekt het dan uit en kom erop terug binnen een redelijke termijn. - Wat je mee zou kunnen nemen in je antwoord: In principe beoordeelt de objectbeheerder hoe ernstig de schade is. Niet alle schades zijn gevaarlijk voor de waterkering. Urgente schade wordt direct of binnen een paar dagen hersteld. Er zijn ook schades die voor het stormseizoen hersteld moeten worden, dus voor 15 oktober. Schades die minder ernstig zijn kunnen we ook monitoren. We houden dan in de gaten of de schade verergert of vermindert. Onderhoud is niet altijd nodig. En soms prioriteren en bundelen we schades. We moeten uitkomen met ons budget en dan kunnen we minder ernstige schade doorschuiven naar de langere termijn. 6. Kunnen we de inspectiegegevens zien? Je kunt laten zien hoe je schades meldt in de Digispectie-app.
40 7. Vragen over HHNK - Als je weet hoe het zit, leg het dan uit als een goede ambassadeur van het schap. - Als je niet weet hoe het zit, zoekt het dan uit en kom erop terug binnen een redelijke termijn. Staat het op internet? 8. Wat mag er op een dijk? Dit staat beschreven in de Keur. Die is te vinden op onze website: https://www.hhnk.nl/portaal/keur_41208/ Wat je mee zou kunnen nemen in je antwoord: Het is mogelijk dat uw plannen niet in overeenstemming zijn met de regels van de Keur. Bij de Keur hoort een Legger, waarin precies staat waar de regels gelden. De Legger is een kaartenboek waarin zones zijn aangegeven waar beperkingen gelden voor activiteiten die de stabiliteit en/of waterdichtheid van de dijk kunnen verstoren. 9. Waar en hoe moet ik een vergunning aanvragen? Een vergunning aanvragen kan via onze website: https://www.hhnk.nl/portaal/vergunningen-en-ontheffingen_3529/ https://www.hhnk.nl/portaal/vergunningen-en-ontheffingen_3529/item/werkzaamheden-bijeen-dijk_1309.html 10. Is de dijk of het duin veilig? Ja, onze dijken en duinen zijn veilig. Maar we moeten altijd blijven opletten of er geen beschadigingen zijn die het waterkerende vermogen aantasten. We moeten de keringen goed onderhouden. Bovendien moeten ze ook toekomstbestendig zijn; ook bij een veranderend klimaat en gezien nieuwe technische inzichten over faalmechanismen. Ook daarop inspecteren we de dijken en duinen. Als dat nodig is, volgen er herstelwerkzaamheden. Eens in de twaalf jaar beoordelen we de dijk en de duinen. We kijken of het onderhoud voldoende is of dat de dijk of het duin versterkt moet worden om ook in de toekomst bescherming te bieden tegen het water.
41 Voorbeelden kernboodschap Voor intern gebruik Voorbeeld naar intranetbericht over voorjaarsinspectie 2016 Voorjaarsinspectie in volle gang Gebiedsbeheerders inspecteren alle primaire en regionale waterkeringen Onze 42 gebiedsbeheerders inspecteren op dit moment samen met onderhoudsmedewerkers en toezichthouders onze waterkeringen. Dus tegen het eind van het stormseizoen, maar voordat het gras op de dijk te lang is om de dijk goed visueel te kunnen inspecteren. Op onderstaande foto's kun je zien hoe ver we zijn: de ingekleurde waterkeringen zijn reeds geïnspecteerd. Deze grote voorjaarsinspectie vindt plaats vanuit onze zorg voor de waterkeringen (dijken, duinen en kades), die de Noord-Hollandse bevolking en het achterland beschermen tegen overstromingen. In totaal inspecteren we systematisch ruim 1.363 km, precies zoals dit proces is beschreven vanuit onze Zorgplicht. Primaire keringen (Noordzee, Waddenzee, 257,3 km IJsselmeer, Markermeer en Noordzeekanaal): Zandige kust (duinen) Regionale keringen (boezemkades) 89,7 km 1.016,2 km Waarnemen en registeren van schade en afwijkingen Waar letten we op bij de inspectie van de keringen? We controleren, visueel en met de prikstok, of de sterkte van de kering bedreigd wordt en slaan de bevindingen op in de Digispectie-app. We doen dit door alle keringen in duo s (vanwege het vierogenprincipe) lopend te bekijken en te beproeven. Daarbij letten we op diverse schadebeelden, zoals scheuren en verzakkingen.
42 De staat van onze dijken en duinen Op basis van de inspectie en de weerslag hiervan in de app krijgen we als dijkbeheerder een actueel en gedetailleerd beeld van de staat waarin onze dijken en duinen verkeren. Op basis daarvan beoordelen de beheerders samen met een adviseur de schadebeelden en kunnen we de onderhoudswerkzaamheden inplannen en uitvoeren; de urgentste en belangrijkste reparaties eerst. We doen dit vakkundig en kostenbewust. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat minder urgente zaken later in één keer (per bulk) gerepareerd worden en niet afzonderlijk. Als er een pachter, huurder of eigenaar op de dijk is, dan is deze verantwoordelijk voor het (klein) onderhoud. Zorgplicht Het inspecteren van de keringen is een van de 12 processen waaruit onze Zorgplicht bestaat. De najaarsinspectie van de primaire keringen vindt plaats in augustus en september. Dijkinspectie vindt ook in het dagelijks beheer plaats, tijdens de dagelijkse rondes van de gebiedsbeheerders. En er wordt extra geïnspecteerd wanneer zich bijzondere omstandigheden voordoen, zoals langdurige droogte. De dagelijkse inspectie is een globale inspectie, gericht op het houden van toezicht (handhaving van illegale situaties, bouwwerken, graafwerkzaamheden, enz. en eigendommen van HHNK) en het constateren van schade.
43 Kernboodschap Voor extern gebruik Voorbeeld naar internetbericht over voorjaarsinspectie 2016 Voorjaarsinspectie waterkeringen in volle gang Onze gebiedsbeheerders inspecteren op dit moment onze waterkeringen. Dus tegen het eind van het stormseizoen, maar voordat het gras op de dijk te lang is om de dijk goed visueel te kunnen inspecteren. Deze grote voorjaarsinspectie vindt plaats vanuit onze zorg voor de waterkeringen (dijken, duinen en kades), die de Noord-Hollandse bevolking en het achterland beschermen tegen overstromingen. In totaal inspecteren we systematisch ruim 1.363 km. Primaire keringen (Noordzee, Waddenzee, IJsselmeer, Markermeer en Noordzeekanaal) Zandige kust (duinen) Regionale keringen (boezemkades) 257,3 km 89,7 km 1.016,2 km Waarnemen en registeren van schade en afwijkingen Waar letten we op bij de inspectie van de keringen? We controleren, visueel en met de prikstok, of de sterkte van de kering bedreigd wordt. We doen dit door alle keringen lopend te bekijken en te beproeven. Daarbij letten we op de volgende schadebeelden: scheuren, vervormingen, verzakkingen, beschoeiing, erosie, slechte bekleding, verweking en uittredend of overlopend water.
44 De staat van onze dijken en duinen Op basis van de inspectie en de weerslag hiervan in de app krijgen we een actueel en gedetailleerd beeld van de staat waarin onze dijken en duinen verkeren. Op basis daarvan beoordelen we de schadebeelden en kunnen we onze onderhoudswerkzaamheden inplannen en uitvoeren; de urgentste en belangrijkste reparaties eerst. Als een pachter, huurder of eigenaar op de dijk is, dan is deze zelf verantwoordelijk voor het onderhoud. Meerdere inspecties Naast deze voorjaarsinspectie vindt er ook een najaarsinspectie plaats. Dat is vlak voor het stormseizoen in augustus en september. Onze gebiedsbeheerders houden uiteraard ook dagelijks de onderhoudsstaat van de dijken en duinen in de gaten. Dat is dan een globale inspectie, gericht op het houden van toezicht en het constateren van schade. En we controleren extra wanneer zich bijzondere omstandigheden voordoen, zoals langdurige droogte.
45 Najaarsinspectie primaire waterkeringen van start Voorbeeld voor intern gebruik Onze gebiedsbeheerders inspecteren op dit moment samen met gekwalificeerde onderhoudsmedewerkers onze primaire waterkeringen. In totaal inspecteren we systematisch 257,3 km dijken en 89,7 km duinen, precies zoals dit proces is beschreven vanuit onze Zorgplicht. De primaire keringen moeten in het komende stormseizoen (van 15 oktober tot 15 april) in staat zijn om maatgevende omstandigheden (storm en hoog water) te keren. Hiervoor moeten ze in een goede conditie zijn. Tijdens de najaarsinspectie wordt de onderhoudstoestand van de primaire keringen in kaart gebracht. Schades en afwijkingen worden zorgvuldig geregistreerd om indien nodig nog de benodigde herstelmaatregelen te kunnen uitvoeren. Tijdens de voorjaarsinspectie, die plaatsvindt in februari en maart, worden niet alleen de primaire, maar ook de regionale keringen geïnspecteerd. Waarnemen en registeren van schade en afwijkingen Waar letten we op bij de inspectie van de keringen? We controleren, visueel en met de prikstok, of de sterkte van de kering bedreigd wordt en slaan de schades op in de Digispectie-app. We doen dit door alle keringen in duo's (vanwege het vierogenprincipe) lopend te bekijken en te beproeven. Daarbij letten we op diverse schadebeelden, zoals scheuren en verzakkingen.
46 De staat van onze dijken Op basis van de inspectie krijgen we als dijkbeheerder een actueel en gedetailleerd beeld van de staat waarin onze dijken en duinen verkeren. Op basis daarvan beoordelen de beheerders samen met een adviseur de schadebeelden en kunnen we de onderhoudswerkzaamheden inplannen en uitvoeren; de urgentste en belangrijkste reparaties eerst. We doen dit vakkundig en kostenbewust. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat minder urgente zaken later in één keer (per bulk) gerepareerd worden en niet afzonderlijk. Als er een pachter, huurder of eigenaar op de dijk is, dan is deze verantwoordelijk voor (klein) onderhoud.