Passie voor food Jaarverslag 2007
Inhoudsopgave I JAARVERSLAG 3 Ondernemingsprofiel 4 Juridische structuur 5 Bestuur, Raad van Commissarissen, Directie 7 Kerncijfers 8 Bericht van het Bestuur CoopCodis u.a. 10 Bericht van de Raad van Commissarissen CoopCodis Holding B.V. 14 Verslag van de Directie II JAARREKENING 34 Geconsolideerde jaarrekening 53 Enkelvoudige jaarrekening 58 Overige gegevens 61 Management team, Ondernemingsraad, Coöperatieraad en Ereleden 62 Ledenraad 64 Adressen COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 1
Gemak, gezondheid en genieten
Ondernemingsprofiel CoopCodis u.a. is een landelijk opererende, coöperatieve supermarktorganisatie van zowel leden consumenten als leden ondernemers met als doel de bij haar aangesloten leden optimaal te bedienen. De huidige CoopCodis organisatie komt voort uit een fusie tussen de consumentencoöperatie Coop Nederland enerzijds en Codis een levensmiddelengroothandel, anderzijds. De fusie, die in 2001 plaatsvond, maakte het mogelijk de Coop formules op de kaart te zetten. Daarbij kunnen de winkels zowel door zelfstandig ondernemers als door filiaalleiders geleid worden. Vanuit de groothandel- en winkelbedrijvenorganisatie verzorgt CoopCodis tal van diensten zoals fysieke distributie, assortimentsmanagement, marketing, winkelautomatisering, opleidingen, verzekeringen, financieringen en administratie. Ook de verwerving en ontwikkeling van nieuwe projecten voor toekomstige supermarkten is een belangrijke activiteit. De fysieke distributie vindt plaats vanuit vier regionale distributiecentra. Twee DC s voor alle houdbare artikelen en twee DC s voor alle verse producten. De distributie van alle diepvriesproducten laat CopCodis verzorgen door een serviceprovider. Het servicekantoor van CoopCodis is gevestigd in Velp. CoopCodis heeft al haar activiteiten in een aantal afzonderlijke werkmaatschappijen ondergebracht. Deze hebben een eigen winstverantwoordelijkheid. De coöperatieve inkoopvereniging Superunie B.A. verzorgt de centrale inkoop voor een vijftiental supermarktorganisaties. Deze organisaties vertegenwoordigen naar schatting 30% van de Nederlandse markt (eind 2007). Door het stapelen van de inkoopvolumes en een permanente controle op alle processen om kosten te beheersen, is CoopCodis in staat om de bedrijfsresultaten van de aangesloten ondernemers te optimaliseren. Een helder geformuleerde winstdoelstelling voor al onze activiteiten maakt onze organisatie transparant. De groei van CoopCodis wordt vooral gerealiseerd door een intensieve samenwerking met ondernemers en in onze eigen filialen, servicekantoor en distributiecentra door een ongeëvenaarde drive van onze medewerkers om het beste in zichzelf naar boven te halen. COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 3
Juridische structuur Onderstaand is de juridische structuur van de operationele entiteiten van CoopCodis schematisch weergegeven. Eenvoud en transparantie vormen de basis voor dit model. Leden Ondernemers Leden Consumenten Ledenraad CoopCodis U.A. CoopCodis Holding B.V. CoopCodis Groothandel B.V. CoopCodis Koopzegel B.V. CoopCodis Vastgoed B.V. CoopCodis Winkelbedrijven B.V. 4 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
Bestuur, commissarissen, directie Bestuur CoopCodis U.A. De heer Th. van Gameren voorzitter (dagelijks bestuur) De heer C.M. Boer vice-voorzitter (dagelijks bestuur) De heer Prof. Mr. R.C.J. Galle secretaris (dagelijks bestuur) De heer J. Doornbos lid Mevrouw Mr. C.A. Jansen Verplanke lid De heer Mr. C.G. Klomp lid (dagelijks bestuur) De heer H.J. Schippers lid De heer E.B.M. van den Tillaart lid Raad van Commissarissen CoopCodis Holding B.V. De heer C.M. Boer voorzitter (Presidium) De heer Th. van Gameren vice-voorzitter (Presidium) De heer Mr. C.G. Klomp secretaris (Presidium) De heer J. Doornbos lid De heer Prof. Mr. R.C.J. Galle lid (Presidium) Mevrouw Mr. C.A. Jansen Verplanke lid De heer H.J. Schippers lid De heer E.B.M. van den Tillaart lid Directie De heer R.A.G. van Klooster De heer F.R.G. Bosch RA De heer E. Dunk algemeen directeur (statutair directeur) financieel directeur commercieel directeur COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 5
Niet de prijs is zaligmakend
Kerncijfers (bedragen x 1 miljoen) 2007 2006 2005 2004 2003 Resultaten Consumentenomzet Coop formules 684 546 485 426 349 Groei t.o.v. voorgaand jaar in % 25,3 12,5 13,9 22,2 29,7 Netto-omzet (eigen filialen) 328 264 235 222 225 Groei t.o.v. voorgaand jaar in % 24,2 12,3 5,9 -/- 1,3 0,0 Groothandelsomzet zelfstandigen 284 244 237 231 241 Groei t.o.v. voorgaand jaar in % 16,4 3,0 2,6 -/- 4,1 14,8 Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen 33,2 23,0 20,2 17,2 19,5 In % van de netto-omzet 5,4 4,5 4,3 3,8 4,0 Bedrijfsresultaat 17,1 9,3 8,6 6,4 9,7 In % van de netto-omzet 2,8 1,8 1,8 1,4 2,0 Interest coverage ratio 1 9,3 11,9 11,7 9,2 10,5 Overschot na belastingen 11,4 6,0 4,6 4,0 5,9 In % van de netto-omzet 1,9 1,2 1,0 0,9 1,2 In % van gemiddeld eigen vermogen 13,6 7,9 6,8 6,5 10,4 Vermogen Eigen vermogen 89,1 78,8 72,8 63,5 59,6 Vreemd vermogen (incl. voorzieningen) 124,1 106,1 75,9 61,9 84,1 Solvabiliteit 2 41,8 42,6 49,0 50,6 41,5 Personeel Personeelskosten 45,1 42,5 39,7 40,6 40,9 Aantal medewerk(st)ers jaarultimo 3.672 3.226 2.894 2.655 2.695 In full-time equivalenten jaarultimo 1.710 1.529 1.355 1.283 1.303 Cash flow/investeringen Cash flow 3 27,5 19,7 16,1 14,8 15,4 Netto investeringen 4 28,9 31,7 24,3 3,8 20,9 Afschrijvingen 16,1 13,7 11,6 10,8 9,7 Winkelaantallen: Supercoop eigen filialen 30 20 10 4 - Supercoop ondernemers 9 6 - - - Coop full-service eigen filialen 32 39 50 48 54 Coop full-service ondernemers 54 53 47 36 31 CoopCompact ondernemers 54 53 53 45 29 Totaal Coop formules 179 171 160 133 114 Overige supermarkten 62 78 94 122 161 Totaal 241 249 254 255 275 1. Bedrijfsresultaat/saldo van financiële baten en lasten 2. Eigen vermogen in percentage van totaal vermogen 3. Overschot na belastingen + afschrijvingen 4. Investeringen in immateriële en materiële vaste activa -/- desinvesteringen COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 7
Bericht van het bestuur Coopcodis U.A. Resultaten 2007 Het doel van onze coöperatie wordt volgens de statuten vooral bereikt door te voorzien in de economische behoeften en belangen van onze leden. Dit doen we door middel van een levensmiddelenbedrijf dat als missie heeft: Het leveren van een totaalpakket goederen en diensten aan consumenten en ondernemers tegen de laagst mogelijke kosten, waarbij kwaliteit, service en klantvriendelijkheid de basis zijn voor het handelen. Als we de resultaten uit dit jaarverslag als maatstaf nemen dan kunnen we concluderen dat 2007 een succesvol jaar is geweest waarin in toenemende mate aan de doelstelling is voldaan. Een groeiend aantal leden heeft bijgedragen aan een flink hogere omzet. De omzet aan consumenten kon worden geleverd vanuit meer vestigingspunten en veel bestaande winkels werden in 2007 verbouwd of ondergingen een restyling. Dit alles werd gerealiseerd met een positief financieel resultaat, hetgeen weer bijdraagt aan de continuïteit die we moeten verzekeren om ook in de toekomst onze dienstverlening te kunnen blijven leveren. Een compliment is hier op zijn plaats voor onze organisatie en onze professionele medewerkers. Maatschappelijke betrokkenheid Van oudsher vindt de coöperatie dat zij ook een maatschappelijke rol heeft, zowel ten aanzien van het maatschappelijk belang van onze leden en hun omgeving als ten opzichte van het algemeen belang. Dit uit zich onder meer in wat in het spraakgebruik maatschappelijk verantwoord ondernemen is gaan heten. Onder dit begrip vallen een groot aantal thema s waarmee we bij willen dragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving. U moet hierbij denken aan zaken als voedselveiligheid, gezondheidsvoorlichting, biologische en fairtrade assortimenten, reductie van het energieverbruik, milieuvriendelijke verpakking, gebruik van roetfilters, etc. Bij CoopCodis vinden we dat ook zaken als een sociaal personeelsbeleid, goede arbeidsomstandigheden, een gedragscode en een klokkenluidersregeling bij maatschappelijk verantwoord ondernemen horen. De maatschappelijke betrokkenheid van Coop- Codis uit zich ook in de sponsoring van goede doelen. Hierbij beperken we ons vanaf 2007 niet alleen meer tot lokale sponsoring, maar komen ook landelijke goede doelen in aanmerking. Zo is in 2007 op verschillende manieren meegewerkt aan de Vergeet-ze-niet-dag van het Nationaal Fonds Ouderenhulp en de Stichting Alzheimer Nederland. Ook is in 2007 het plan ontwikkeld om samen met onze klanten elke twee maanden een ander landelijk goed doel te sponsoren, zoals bijvoorbeeld Kinderen Kankervrij, het Rode Kruis en Spieren voor Spieren. De Vereniging in 2007 Het ledental van onze coöperatie blijft gestaag groeien. Dit is mede te danken aan uitbreiding van ons winkelbestand. Bij deze nieuwe winkels worden vervolgens winkelcommissies opgezet, die naast de activiteiten rondom de winkel leiden tot participatie in onze democratische structuur. Deze structuur zorgt via de winkeljaarvergaderingen en regionale bijeenkomsten tot de samenstelling van ons hoogste bestuursorgaan: de ledenraad. In 2007 is de ledenraad tweemaal bijeen geweest. In de voorjaarsvergadering werd o.a. de jaarstukken over 2006 goedgekeurd en decharge aan het bestuur verleend. Ook werden nieuwe ledenraadsleden verwelkomd en van vertrekkende ledenraadsleden afscheid genomen. In de najaarsvergadering werd onder dank voor 8 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
zijn bewezen diensten afscheid genomen van ons bestuurslid de heer H.M. de Ruiter, die zich niet meer herkiesbaar stelde. In de vacature die hierdoor ontstond benoemde de ledenraad de heer E.B.M. van den Tillaart. Aftredend bestuurslid mevrouw mr. C.A. Jansen Verplanke werd voor de gebruikelijke periode van vier jaar herbenoemd. In memoriam In november 2007 werden we overvallen door het bericht van het plotselinge overlijden van de heer G.G. Klootwijk. De heer Klootwijk was vanaf de oprichting in 2001 secretaris van onze coöperatieraad, het orgaan dat in meerdere opzichten een belangrijke ondersteunende functie heeft bij het functioneren van de coöperatie. Voordat de heer Klootwijk tot de coöperatieraad toetrad, was hij in een periode van bijna vijfentwintig jaar bestuurslid van achtereenvolgens Coop Zaanstreek Kennemerland, Coop 82 en Coop Nederland. Een groot gedeelte van die periode vervulde hij de functie van secretaris van het bestuur. Afkomstig uit het coöperatieve milieu van de Zaanstreek heeft hij zich al die jaren met passie voor de coöperatieve beginselen ingezet. We zijn hem veel dank verschuldigd en zullen zijn markante persoonlijkheid blijven missen. Van 2007 naar 2008 Ter afsluiting van 2007 zal het bestuur in de komende ledenraadsvergadering voorstellen haar decharge te verlenen voor het gevoerde bestuur in 2007 en vragen het bestuur tevens te machtigen in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zowel de jaarrekening van CoopCodis Holding B.V. vast te stellen als decharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid en de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Namens het bestuur van CoopCodis wil ik graag iedereen die op welke plaats dan ook aan de positieve resultaten van 2007 heeft bijgedragen van harte bedanken. Alleen dankzij ieders inzet konden we dit alles bereiken. Het bestuur vertrouwt erop dat we met de inzet van alle medewerkers, winkelcommissieleden, ledenraadsleden en coöperatieraadsleden ook van 2008 een succes zullen maken. De afgelopen jaren hebben bewezen dat we het kunnen. Velp, 16 april 2008 Namens het bestuur, Th. van Gameren voorzitter COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 9
Bericht van de raad van commissarissen van CoopCodis Holding B.V. Met tevredenheid kan binnen CoopCodis worden teruggezien op een zeer succesvol 2007. De omzet steeg fors en de winst nam sterk toe. De forse stijging met circa 25% van de consumentenomzet onder de Coop formules is deels te danken aan succesvolle acquisities, deels aan de verdere uitrol van de succesvolle Supercoop formule en deels aan een goede autonome omzetgroei. Deze goede ontwikkeling beperkt zich niet tot de filialen. Ook de zelfstandig ondernemers nemen hieraan volledig deel, hetgeen mag blijken uit de groei van de groothandelsomzet aan de zelfstandigen met ruim 16%. De verdere uitrol van de Supercoop formule brengt forse investeringen en extra aanloopkosten met zich mee. Daarnaast hanteert deze formule voor de consument zeer scherpe prijzen. De resultaten binnen deze formule staan hierdoor zeker in de beginfase onder druk. De raad staat onverkort achter deze aanpak van de directie temeer daar de outlets die al langer onder deze formule opereren een goed resultaat te zien geven. De sterke groei van de omzet noodzaakte tot uitbreiding van de distributiecentra in Peize en Deventer. Mede dankzij deze groei was er - met behoud van zeer attractieve condities voor de zelfstandig ondernemers en de filialen - sprake 10 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
van een goed resultaat binnen de groothandelssectie. Het resultaat voor belasting (exclusief de bijzondere bate van 5,6 miljoen) bedroeg over 2007 9,7 miljoen tegen 8,6 miljoen over 2006. De Raad van Commissarissen kwam in 2007 zes keer bijeen. Onder meer werden de volgende onderwerpen besproken: Strategisch beleid ondermeer toekomst, formulepositionering en rendementsverbeteringsmogelijkheden. Ondernemingsplan 2007-2009. Herfinanciering o.a. in verband met stijging kredietbehoefte, verwerving attractievere condities. Overname zes Super de Boer vestigingen en andere acquisities. Logistieke ontwikkelingen o.m. uitbreiding DC s Peize en Deventer, voicepicking. Restyling CoopCompact, evaluatie pilots Coop full-service. Voortgang nieuwe automatiseringsprogramma CoVision. De risico s verbonden aan de onderneming, het risicobeheer en de opzet van de interne beheerssystemen. Analyse van de gedetailleerde 3-periodenresultaten ten opzichte van de begroting met hun uitwerking op de bedrijfseconomische ratio s. Verhoging procuratie directie t.b.v. investeringen. Het aantrekken van een nieuwe commissaris. Corporate governance. Zoals jaarlijks gebruikelijk heeft de raad - buiten aanwezigheid van de directie - haar eigen functioneren geëvalueerd. Gelijktijdig is gesproken over de samenstelling van het directieteam, het functioneren van de directieleden en de relatie met de directie. Wederom is geconcludeerd dat de directieleden goed functioneren en dat er sprake is van een goede werkrelatie tussen de raad en de directie. Het Presidium, waarin op verzoek van de raad of de directie bepaalde onderwerpen worden voorbereid, kwam in 2007 vier keer bijeen. De beloning van de directie werd door het Presidium vastgesteld met een terugkoppeling naar de raad. Tevens werd door het Presidium tweemaal overleg gevoerd met het bestuur van de ondernemingsraad. In november 2007 waren volgens rooster als commissaris aftredend en herbenoembaar mevrouw Mr. C.A. Jansen Verplanke en de heer H.M. de Ruiter. De heer De Ruiter stelde zich niet herkiesbaar. Wij zijn de heer De Ruiter veel dank verschuldigd voor zijn betrokkenheid en inzet in de raad. Mevrouw Jansen Verplanke werd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders herbenoemd voor een periode van vier jaar. Als opvolger van de heer De Ruiter is op voorstel van de raad door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemd de heer E.B.M. van den Tillaart voor een periode van vier jaar. De personele unie tussen het bestuur van de Coöperatieve Vereniging CoopCodis u.a. en de Raad van Commissarissen van CoopCodis Holding B.V. bleef behouden. De jaarrekening over 2007 is door het bestuur van de Coöperatieve Vereniging CoopCodis u.a. en de Raad van Commissarissen van CoopCodis Holding B.V. besproken met de directie en de accountant Ernst & Young. Tijdens dit overleg is de managementletter opgesteld door Ernst & Young besproken en zijn ook haar bevindingen COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 11
over het algemene beeld van de administratie en de interne controle aan de orde geweest. Ernst & Young heeft een goedkeurende verklaring afgegeven, die is opgenomen op pagina 58. De Raad van Commissarissen is het eens met het voorstel van de directie om het overschot over 2007 toe te voegen aan de algemene reserves van CoopCodis Holding B.V. De ledenraadsvergadering wordt voorgesteld om het bestuur te machtigen om in de vergadering van aandeelhouders: De jaarrekening 2007 van CoopCodis Holding B.V. vast te stellen. Decharge te verlenen aan de directie voor het gevoerde beleid. Decharge te verlenen aan de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. Dankzij de inzet van de directie en alle medewerk(st)ers kunnen we terugzien op een voor CoopCodis zeer succesvol 2007. De raad is hen hiervoor zeer erkentelijk. Velp, 16 april 2008 Namens de Raad van Commissarissen, C.M. Boer voorzitter 12 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
Het is vers en puur natuur
Verslag van de directie SAMENVATTING 2007 Consumentenomzet neemt met 25,3% toe. Stijging marktaandeel van de Coop formules van 2,2% naar 2,4%. Uitbreiding distributiecentrum Peize met ± 5.000 m². Overname 6 supermarkten van Super de Boer. Autonome omzetgroei boven het marktgemiddelde. Ombouw en restyling van 25 Coop full-service supermarkten. Supercoop exploitatie bij 9 franchise ondernemers. Coop Bewust Beter krijgt nieuwe impuls. Werkgelegenheid neemt met 181 FTE s toe. Zelfzorgmedicijnen in al onze supermarkten verkrijgbaar. Prijs blijft te dominant in de marketingmix. Consumentenvertrouwen staat onder druk. Groei naar 700.000 consumentenleden. Succesvolle promoties: Jetix, Suske & Wiske. Introductie toplijn assortiment Coop Select. Stijging gemiddelde verkoopvloeroppervlakte van de Coop formules met 6% tot 645 m², in totaal 115.455 m² verkoopvloeroppervlakte. Livegang (vernieuwde) websites: www.coop.nl, www.supercoop.nl en www.coopcodis.nl. 14 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
Passie voor food Na jaren van dalende prijzen en beperkte groei in de foodretail is er weer ruimte voor het bieden van toegevoegde waarde. De consument wil weer verleid worden. Hierin zijn niet alleen het assortiment en de medewerkers belangrijk. De consument heeft ook steeds meer oog voor duurzaamheid. Hoe komt een product tot stand? Waar komt het vandaan? Wat betekent dat voor mens en milieu? Hoe zit het met het welzijn van de dieren? Wat doet CoopCodis voor haar omgeving en de maatschappij? Dit zijn vragen die de consument meeneemt in haar beeldvorming over onze branche en ons bedrijf en in haar keuze voor een bepaald product. Daarnaast heeft de rijksoverheid zich gecommitteerd om in 2010 voor 100% duurzaam in te kopen. Het is dan ook van het allergrootste belang het thema duurzaamheid in al zijn facetten onder de aandacht te brengen van de consument en in te zetten als strategisch wapen voor ons bedrijf. Met Passie voor Food willen we de trots op ons bedrijf uitdragen, de liefde voor de producten overbrengen en voorlichting geven over voeding en duurzaamheid en alles wat daarmee te maken heeft. Voorbeelden van strategische duurzaamheid die binnen ons bedrijf worden ingezet zijn o.a.: Verkoop duurzame vis. Verkoop varkensvlees ongecastreerde biggen. Verhoging aandeel verkopen biologische producten. Verkoopbevordering scharrelkippenvlees. Terugdringen van de verpakkingsgrondstoffen. Gebruik roetfilters en geluidsarme vrachtwagens. Branche- en marktontwikkeling Hoewel het de verwachting van onze regering was om de koopkracht voor de consument in het jaar 2007/2008 op niveau te houden of licht te verbeteren, zien wij momenteel door internationale ontwikkelingen en inflatie het consumentenvertrouwen afnemen. Na de herpositionering van Albert Heijn als marktleider en de ontmanteling van Laurus is de concurrentie sterk toegenomen. In het supermarktkanaal zijn nog maar een twintigtal spelers van voldoende omvang en met voldoende perspectief die zich kunnen handhaven in deze volwassen, maar verzadigde markt. Lokaal hebben zich door de verkoop van zo n 300 Laurus vestigingen totaal nieuwe concurrentieverhoudingen ontwikkeld. De strijd in het middensegment van het levensmiddelenkanaal is mede daardoor sterk toegenomen. COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 15
De scherpe focus op prijs blijft, maar ook op de overige P s van de marketing wordt voorzien dat de concurrentie zéér scherp zal worden gevoerd. De directie van CoopCodis ziet het als een enorme uitdaging voor de totale branche om met name de prijsfocus om te buigen naar een genormaliseerde status, waar voor alle betrokkenen ruimte is voor ontwikkeling en groei. Onderscheidend vermogen zal het sleutelwoord zijn in de branche, vooral in Vers. De grote ontwikkelingen op het gebied van private label zorgen voor een verschuiving van de macht tussen retailers en industrie. Het tijdelijke economische herstel lijkt zich vooralsnog niet door te zetten en veroorzaakt naar verwachting toch weer de nodige terughoudendheid van de consument. 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 Bevolkingsgroei en vergrijzing 1986 1989 1992 1995 1998 Bevolking ouder dan 65 jaar Bron: CBS Bevolkingsgroei en CBS Bevolkingsprognose. 2001 In het licht van bovenstaande is het niet verwonderlijk dat de no-compromise supermarkten terrein winnen. De klantentrouw buiten de stedelijke gebieden neemt verder toe en de sociale functies worden door veelal zelfstandig ondernemers goed ingevuld. In dit segment van winkelformules zullen nauwelijks veranderingen optreden. 2004 2007 2010 2013 2016 2019 De bevolkingssamenstelling verandert en een belangrijke ontwikkeling is de vergrijzing in Nederland (zie grafiek). De ouderen blijven langer actief en zelfstandig wonen, terwijl zij gemiddeld meer te besteden hebben dan de vorige generaties. Consumententrends Er is een vijftal dominante consumententrends van invloed op de ontwikkeling van nieuwe producten, de winkelindeling of het te voeren assortiment. Gemak Genot : tijdsbeparende oplossingen, kant en klaar maaltijden en one-stopshopping : meer drang naar ambachtelijke artikelen 16 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
Gezondheid : de consument streeft meer dan ooit naar een gezond eetpatroon Geweten : mensen maken zich zorgen over de manier waarop hun voedsel wordt geproduceerd, bio industrie en voedselschandalen spelen hierin een belangrijke rol Goedkoop : prijsgevoeligheid van de consument kan zeer plaatsgebonden zijn. Wel in de supermarkt, niet in de broodjeszaak Consumentenergernissen 2007 (bron: EFMI) 1. Out-of-stock 2. Reclame uitverkocht 3. Wachttijden kassa s 4. Uit het assortiment 5. Ondeskundig personeel 6. Vullen tijdens openingstijden 7. Geluidsinstallatie 8. Fietsenrekken 9. Slechte parkeerfaciliteiten 10. Openingstijden In samenspraak met de leden van Superunie is de nieuwe directie met een strategische herorientatie belast om de nationale en internationale inkoopdoelstellingen voor de komende jaren vorm te geven. Alle aangesloten leden van Superunie zijn zich bewust van het collectieve belang van een hechte inkooporganisatie. Het bestuur van Superunie zet daarnaast zwaar in op verdere internationalisatie van inkoopvolumes, onder meer door het lidmaatschap van EMD, een europese inkoopvereniging. Acquisitie en projectontwikkeling Veel energie is er het afgelopen jaar door onze afdeling acquisitie en projectontwikkeling gestoken in de overname van een aantal Super de Boer en Albert Heijn vestigingen. Marktonderzoek rapportages, consumentenonderzoeken en exploitatiemodellen zijn het gereedschap waarmee deze afdeling betrokkenen moet overtuigen van de keuze. Het netwerken bij autonome zelfstandigen en projectontwikkelaars moet worden gezien als zaaien om in de toekomst te kunnen oogsten. Inkoopwaarborging Dankzij het lidmaatschap van Superunie is onze inkooppositie gewaarborgd. Omwille van onze concurrentiepositie is dit cruciaal. Het collectief stapelen van goederen en diensten met kwaliteits-normeringen heeft de hoogste prioriteit van de Coöperatieve Inkoopvereniging Superunie B.A. Als gevolg van de verkoop door Laurus van Edah en Konmar maakt ook Superunie een spectaculaire omzetgroei mee en bedraagt het marktaandeel inmiddels circa 30%. In 2008 groeit dit na toetreding van Dirk van den Broek door naar 34,5%. COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 17
Op onderstaande tabel treft u de ontwikkeling aan van de aantallen supermarkten met de daarbij behorende verkoopvloeroppervlakte (vvo). Dit overzicht geeft nog eens duidelijk weer dat de grote supermarkten in oppervlakte zich dominant ontwikkelen. Ontwikkeling VVO 2000-2007 Aantal Gemiddelde Totale vvo-index supermarkten vvo vvo (2000=100) 2000 6.529 594 m² 3,32 mln m² 100 2001 5.583 610 m² 3,24 mln m² 97,6 2002 5.308 644 m² 3,27 mln m² 98,5 2003 5.074 708 m² 4,41 mln m² 103,0 2004 4.826 714 m² 3,42 mln m² 103,2 2005 4.795 727 m² 3,54 mn m² 106,8 2006 4.788 740 m² 3,57 mln m² 107,7 2007 4.769 758 m² 3,62 mln m² 108,5 [Bronnen: IRI en ACNielsen, 2007 analyse EFMI] De volgende tabel toont de huidige gemiddelde oppervlakte (bruto en netto verkoopvloeroppervlakte) van onze formules van zowel de ondernemers als de filialen gezamenlijk. De gemiddelde vvo is in de loop van 2007 gestegen met 6% van 609m² naar 645m², onder meer door acquisitie en uitbreiding van bestaande winkels. Bij de filialen steeg de gemiddelde vvo met 9% tot 839m², door toevoeging nieuwe Supercoop s en bij Coop full-service door sluiting van enkele kleine onrendabele fillialen en uitbreidingen. In de komende jaren zet CoopCodis in op vergroting van het gemiddeld aantal m² verkoopvloeroppervlakte. Logistiek In het verslagjaar is na een grote verbouwing van ons DC in Peize ruim 5.000 m² vloeroppervlakte toegevoegd. Hiermee is de maximaal te bebouwen oppervlakte van ca. 18.000 m² bereikt en kunnen wij de verwachte volumegroei voor de komende jaren aan. Tevens verzorgen wij vanuit Peize zogenaamde cross-dock leveringen aan ons DC Monster met betrekking tot slow-movers. De logistieke organisatie van CoopCodis is in het verslagjaar verder geoptimaliseerd. Inmiddels is een aanvang gemaakt met een warehouse managementsysteem in combinatie met het zogeheten voice picking systeem. Dit systeem zal in 2008 in alle distributiecentra worden geïmplementeerd. Via een computersysteem ontvangt de orderverzamelaar aanwijzingen voor het verzamelen van de goederen. De kwaliteit van het verzamelproces via voicepicking zal sterk verbeteren resulterend in onder andere een lagere out-of-stock. Het transport van al deze goederen wordt onder regie van CoopCodis verzorgd door externe distributiespecialisten, te weten Bakker Logistiek in Zeewolde, De Bruin te Naaldwijk en Gebr. Smits te Strijen. In samenspraak met deze transporteurs wordt veel aandacht besteed aan milieu-aspecten zoals fluistervrachtwagens, roetfilters en maximale beladingsgraad. 18 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
Plaatsen met Coopvestigingen COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 19
Formule ontwikkeling coop Door de overname van vier Albert Heijn en zes Super de Boer supermarkten is het aantal Coop supermarkten verder gestegen. Per 1 januari 2007 waren er 171 supermarkten. Per 1 januari 2008 zijn dit er 179, als volgt onderverdeeld: Coop full-service filialen 32 Coop full-service zelfstandigen 54 CoopCompact zelfstandigen 54 Supercoop filialen 30 Supercoop zelfstandigen 9 Positionering coop formules Wij hebben goed naar de markt geluisterd en bieden de consument daarom drie eigentijdse supermarktconcepten aan: CoopCompact: buurtsupermarkt. Coop: full-service supermarkt. Supercoop: no nonsense prijs- en versformule. CoopCompact De CoopCompact buurtsupermarkt is geschikt voor winkels met een verkoop vloeroppervlakte van 300m² tot 600 m². CoopCompact voert een breed, maar iets beperkter assortiment dan de Coop full-service formule, waarbij alle versproducten in zelfbediening worden aangeboden. Coop- Compact biedt de consument op een beperkte oppervlakte een bijzonder complete supermarkt. Coop full-service Een Coop full-service supermarkt is geschikt voor winkels met een verkoop vloeroppervlakte vanaf 600 m² tot 1.500 m². De winkels voeren een compleet assortiment in zowel vers als kruidenierswaren. Het totale assortiment bestaat uit circa 15.000 artikelen. De full-service supermarkten hebben een eigentijdse, frisse, kwalitatieve en heldere uitstraling. Supercoop Een Supercoop formule is geschikt voor winkels met een verkoop vloeroppervlakte vanaf 1.000 m² die opereren in een marktgebied met tenminste 10.000 inwoners. Supercoop biedt de consument een scherpe splitsing in werelden; de ambachtelijke wereld van de versartikelen en de zakelijke wereld van kruidenierswaren tegen de laagste prijs in het marktgebied. Supercoop voert een breed en diep assortiment in zowel KW als vers. Door de ambachtelijke, marktachtige verspresentatie en de laagste prijsgarantie staat de formule bekend als een lage prijzen kwaliteitssupermarkt. In 2007 is het aantal Supercoop supermarkten gestegen van 26 naar 39. Onderscheidend vermogen van de coop formules CoopCompact, Coop full-service en Supercoop bieden de klant de beste value for money. Dit komt tot uiting in: hoog serviceniveau. concurrerende prijsstelling. sterke versuitstraling. klantvriendelijkheid. Coopfull-service nieuwe stijl In 2007 is gestart met de uitrol van de nieuwe oranje/rode Coop formule. De formule onderscheidt zich door een duidelijkere scheiding tussen vers en KW. Hierdoor krijgt het vers een ambachtelijkere uitstraling en de kruidenierswaren een krachtiger prijssignaal. Eind 2007 waren 25 winkels omgebouwd naar de nieuwe uitstraling. Coopcompact Om de drie Coop supermarktconcepten een meer eenduidige uitstraling te laten hebben, is het besluit genomen CoopCompact eveneens 20 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
van de oranje/rode signing te voorzien. Eind 2007 is in Enschede de eerste CoopCompact omgebouwd naar de nieuwe formule. Het beleid is erop gericht in de komende drie jaar alle Coop en CoopCompact supermarkten om te bouwen naar de nieuwe formule uitstraling. Ontwikkeling marktaandeel en huismerk Door de opening van nieuwe Coop supermarkten en de autonome omzetontwikkeling is het marktaandeel in 2007 gestegen van 2,2% naar 2,4%. Een sterk huismerk is noodzakelijk om ons te kunnen onderscheiden. Als huismerk voeren we het Markant Merk. Naast de circa 450 Markant artikelen voeren we nog een groot aantal private labels die door Superunie exclusief zijn ontwikkeld; First Choice, Derlon, Bumblies, Daily Chef, Melkan, BakkersWeelde, Vismarine, Maestro, Bon Appetit, Top- Vit en Bonbébé. Naast deze merken zijn wij gestart met een exclusieve topline onder de naam Coop Select. In totaliteit voeren we onder de 13 verschillende labels 1.050 artikelen. Promotionele campagnes In 2007 hebben onze formules naast allerlei prijsacties ook tweemaal een grootschalige loyalty-actie gehouden. Van week 17 t/m 26 konden onze klanten sparen voor een unieke collectie knikkers. Na de zomer vond in de weken 39 t/m 48 een actie plaats met Suske & Wiske. Klanten konden stickers sparen en hiermee hun eigen stripalbum volplakken. Beide acties hebben een rage teweeggebracht en een substantiële bijdrage geleverd aan onze omzetstijging. Maatschappelijk verantwoord ondernemen CoopCodis neemt haar verantwoordelijkheid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Door onze invloed op de maatschappij aan te wenden, kunnen wij er mede voor zorgen dat de kwaliteit van ons leven verbetert. Onze bijdrage aan de maatschappij komt onder meer tot uiting in: het leveren van veilige levensmiddelen die onder verantwoorde omstandigheden zijn geproduceerd; het aanbieden van een compleet en groeiend pakket biologische, gezonde ( Ik Kies Bewust ) en fair trade producten; communicatie met consumenten over de bewustwording van de risico s van obesitas; het aanbieden van gezonde recepten in onze Coop supermarkten; het sponsoren van het TV programma Food & Fit; het sponsoren van lokale goede doelen; het ondersteunen van de nationale Vergeetze-niet-dag van het Fonds Ouderenhulp op 24 juni 2007; het terugdringen van onze afvalproductie en het inzetten van milieuvriendelijk geproduceerde verpakkingsmaterialen; COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 21
het realiseren van minder energieverbruik door energiebesparende programma s in te zetten; het voorzien van roetfilters op en het zo effectief mogelijk inzetten van vrachtwagens, waardoor de negatieve milieugevolgen worden gereduceerd; onze kernwaarde dat CoopCodis een organisatie is waar medewerkers en klanten eerlijk worden behandeld; de introductie van het milieu-keurmerk varkensvlees. Onze Coop supermarkten verkopen alleen nog varkensvlees van ongecastreerde biggen; middels onze statiegeldautomaten zamelen we geld in voor nationaal goede doelen, o.a. Ronald McDonald Kinderfonds, Spieren voor Spieren en KiKa (Kinderen Kankervrij). CoopCodis is tevens lid van EuroCoop, een vereniging te Brussel, België, gericht op de belangenbehartiging van consumentencoöperaties in Europa. Bewust beter Onder het motto Bewust Beter communiceren we onze gezonde, verantwoorde en biologische producten. Met het Bewust Beter logo informeren we de consument hoe hij/zij bewuster kan eten en leven. Op onze vernieuwde, modern vormgegeven websites www.coop.nl en www.supercoop.nl en in de winkel met schapskaarten, door gezonde recepten en in het Bewust Beter magazine treft de consument informatie en tips aan om bewust beter te leven. In 2007 hebben we in de Supercoop in Wageningen één van de grootste biologische afdelingen van Nederland geopend. Bij binnenkomst in de supermarkt treft de consument een afdeling aan van ca. 100 m² waar 1.200 biologische producten bij elkaar worden gepresenteerd. Wekelijks scoort het bio-assortiment een omzetaandeel van meer dan 4%. Glutenvrij In Nederland lijdt circa 1 op de 150 mensen aan glutenintolerantie. Gezinnen waar een dieet gevolgd wordt, moeten voor glutenvrije producten vaak naar een speciaalzaak. Onze Coop en Supercoop supermarkten gaan hiervoor een alternatief worden, omdat wij ons hebben voorgenomen het grootste assortiment glutenvrije producten te gaan verkopen tegen de allerlaagste prijs van Nederland. Naast onze bestaande glutenvrije assortiment, voeren we sinds kort merken als DS, Roley s Organ, Baxter, Rob s en Meridian Foods. In samenwerking met de Coeliaki vereniging verzorgen we de publiciteit naar de leden. Met het glutenvrije assortiment is het onderscheidend vermogen van Coop en Supercoop verder vergroot. Supermarkt van het jaar verkiezing Binnen de branche is de alom gewaardeerde verkiezing van de beste supermarkt en buurtsupermarkt van het jaar wederom gehouden. Onder de twintig finalisten waren twee Coop- Compact, één Coop full-service en één Supercoop vestigingen, te weten: CoopCompact Bol uit Beesel, CoopCompact Van Heest uit Goedereede, Coop full-service Rehorst uit Nieuwveen en Supercoop Hoofddorp. Op 1 april 2008 werden de winnaars tijdens een spetterende bijeenkomst in Hart van Holland bekend gemaakt. Bij de buurtsupermarkt van het jaar veroverde Coop plaats 1 en 2; de eerste prijs voor CoopCompact Bol uit Beesel en de tweede prijs voor Coop Rehorst uit Nieuwveen. 22 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
CoopCompact Bol uit Beesel Personeel en organisatie Door het afronden van de verschillende acquisities is ons personeelsbestand het afgelopen jaar wederom sterk gestegen. Waren er ultimo 2006 nog 3.226 medewerkers in dienst, eind 2007 inmiddels is dit aantal uitgekomen op 3.672 medewerkers. Dit heeft natuurlijk een forse impact gehad op de opleiding en instructie van onze nieuwe collega s. We hebben deze nieuwe groep medewerkers kunnen trainen in de werkwijzen, procedures, specifieke kennis maar vooral ook ter zake van de formule-uitgangspunten van onze supermarkten. Coop Rehorst uit Nieuwveen De groei in supermarkten heeft vanzelfsprekend ook geleid tot meer werkgelegenheid in onze distributiecentra. Ons totale personeelsbestand laat zich verdelen in een viertal groepen. Voor iedere groep is afzonderlijk een CAO van toepassing. De CAO voor het Levensmiddelenbedrijf, de CAO voor Grootwinkelbedrijven in Levensmiddelen, de CAO voor het Slagersbedrijf en de CAO voor de AGF. De meeste medewerkers vallen onder de eerste twee genoemde CAO s. De verschillende pensioenregelingen hebben ook in 2007 onze aandacht gekregen. Zo hebben wij in het kader van uniformering van arbeidsvoorwaarden het punt excedent pensioen binnen de verschillende regelingen afgerond. Vanuit onze verantwoordelijkheid van werkgever zijn er ook regelingen geïmplementeerd op het vlak van de WIA-wetgeving. Concrete voorbeelden hiervan zijn een WIA-hiaatverzekering, een compensatieverzekering en een WIA-excedentverzekering. Verder heeft CoopCodis een uitgebreid en compleet pakket aan secundaire arbeidsvoor- COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 23
waarden dat jaarlijks wordt bekeken en zonodig wordt herzien. Dit gebeurt in nauw overleg met onze ondernemingsraad. De aanpak op het vlak van ziekteverzuim, die wij een aantal jaren geleden hebben ingezet, blijft onverkort succesvol. Het ziekteverzuimpercentage is nagenoeg gelijk gebleven op 3,6% (2006: 3,5%). Een aspect als ziekteverzuim blijft onverminderd de aandacht krijgen, waarbij de rol van de Arbocoördinator cruciaal is. Binnen bepaalde doelgroepen is het merkbaar dat we te maken hebben met een veranderende arbeidsmarkt. Dit vraagt speciale aandacht op de wijze waarop we ons personeel werven en selecteren. De scope is hierdoor groter geworden. Contacten met verschillende bureaus en scholen zijn verder aangehaald. In dit traject proberen we steeds meer gekwalificeerde kandidaten te interesseren voor een loopbaan binnen de levensmiddelenbranche. Onze goede naam als een bedrijf met aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en ons gehele arbeidsvoorwaardenpakket zullen hierbij belangrijk zijn. Ook het mogelijk maken en aanbieden van een compleet opleidingenpakket, dat is gevat in onze jaarlijkse opleidingswijzer, is een belangrijk speerpunt. Onze opleidingen zijn gericht op verschillende doelgroepen. Zo kennen we plenaire opleidingen, opleidingen voor specifieke functies maar ook individuele trajecten. Op verschillende niveaus: van beroepsonderwijs tot opleidingen op universitair niveau. Het komend jaar wordt specifiek aandacht geschonken aan het verder inbedden van werkmethoden, routines en systemen in het algemeen, maar vooral gericht op klantgerichtheid. Dit programma wordt onder de naam Sterren Stralen uitgerold. Uiteindelijk leidt dit tot een nóg betere teamgeest, saamhorigheid en betrokkenheid van al onze medewerkers. Het zijn immers onze mensen die het verschil maken. Wij spreken dan ook graag onze grote erkentelijkheid uit voor een ieders bijdrage aan het succes van het afgelopen jaar. Risico en risicobeheersing CoopCodis hecht veel waarde aan het voeren van een actief beleid op gebied van beheersing van al dan niet financiële risico s, die nu eenmaal inherent aan het ondernemen zijn. Ons beleid is gericht op het minimaliseren van eventuele negatieve consequenties uit hoofde van de aanwezige risico s; risico s ten aanzien van fluctuaties in rente, concentratie van kredieten en liquiditeiten alsmede op het gebied van prijzen van goederen en detailhandelsmarges. Hierna wordt meer inzicht gegeven in de belangrijkste krediet-, liquiditeits- en marktrisico s (rente-, valuta- en overige risico s). Kredietrisico Ten aanzien van de supermarkten wordt geen kredietrisico gelopen daar vrijwel uitsluitend tegen contante of gegarandeerde (pin-)betaling wordt afgerekend. Het kredietrisico wordt met name gelopen bij transacties met zelfstandig ondernemers. Ten aanzien van de leveringen geldt de kredietspaarrekening als duurzaam voorschot op door de groothandel geleverde en nog te leveren goederen en diensten. Het vormt daarmee een belangrijk element van risicobeheersing. Kredietrisico wordt echter ook gelopen uit hoofde van verstrekte financieringen (voorfinancieringen, achtergestelde en concurrente geldleningen) aan zelfstandig ondernemers respectie- 24 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
velijk borgstellingen en terugkoopverklaringen voor aan hen verstrekte financieringen. Deze risico s worden zoveel mogelijk beperkt door beoordeling van de rentabiliteit van de exploitatie van het vestigingspunt van de betreffende zelfstandig ondernemers. Daarnaast worden deze beperkt door de aan CoopCodis verstrekte zekerheden en door de frequente beoordeling van de naleving van de overeengekomen voorwaarden van de financieringsovereenkomst. De bewaking van diverse posities vindt dagelijks plaats. Periodiek wordt tevens de levensvatbaarheid van vestigingspunten beoordeeld. Voor vergoedingen van leveranciers en overige vorderingen wordt het kredietrisico als beperkt ingeschat. Wij hebben geen aanwijzingen dat individuele partijen niet aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen. Bovendien hebben deze hoofdzakelijk betrekking op inkoop gerelateerde jaarafspraken, die bij niet nakoming over het algemeen kunnen worden verrekend met onze uitstaande verplichtingen aan deze partijen. Liquiditeitsrisico CoopCodis houdt voldoende liquide middelen aan en heeft de beschikking over adequate kredietfaciliteiten om het liquiditeitsrisico te minimaliseren. Financiering en renterisico Wij voeren een terughoudend beleid voor het aangaan van rentedragende schulden. Deze gaan wij uitsluitend aan met onze leden en met een beperkt aantal hooggekwalificeerde kredietinstellingen, onder de voorwaarde dat wij ruimschoots aan de door deze kredietinstellingen gestelde condities en ratio s kunnen voldoen. Door de huidige vermogensstructuur en financieringswijze, loopt CoopCodis slechts beperkt risico op gebied van kredieten en rente(afhankelijkheid). Daarnaast is het renterisico deels afgedekt door middel van renteswaps en -caps. De hoogte van de rente is van invloed op de pensioenactiva en -verplichtingen. Valutarisico Valutakoersen hebben geen of slechts geringe invloed op onze bedrijfsvoering. Conjunctuur en concurrentie CoopCodis is actief in een sterk competatieve volwassen verkoopmarkt, waarin de grootwinkelbedrijven in aantal afnemen, maar in omvang groeien. Een markt waarin een verdere consolidatie wordt voorzien en die door perioden van sterk verhoogde concurrentie (prijzenoorlog) wordt gekenmerkt. CoopCodis is gevoelig voor deze externe omstandigheden en variabelen en speelt hier onder meer op in door schaalvergroting door middel van autonome groei, acquisitie en projectontwikkeling. Onze ervaring en projectmatige aanpak leiden tot een zeer snelle integratie van overgenomen activiteiten in onze organisatie, waardoor deze direct vallen onder bestaande centrale controle- en aansturingsmechanismen. Zo worden de financiële, integratie, organisatorische en andere risico s van overnames zoveel mogelijk beheerst. Daarnaast speelt CoopCodis actief in op genoemde marktrisico s door mogelijkheden te benutten van efficiencyverbeteringen en kostenbesparingen en door het vergroten van onderscheidend vermogen, in het bijzonder door formule- en assortimentsontwikkeling. Ook aan de zijde van de toeleveranciers is een verdere schaalvergroting zichtbaar. CoopCodis weet zich echter verzekerd van de beste condities door ons lidmaatschap van Superunie. COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 25
Voedselveiligheid In foodretail is voedselveiligheid vanzelfsprekend van grote betekenis. Kwaliteitsstandaarden zijn binnen CoopCodis een basisvereiste waaraan niet wordt getornd. Wij voldoen aan alle eisen van wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op gebied van etikettering en producttraceerbaarheid. Ook zijn strikte recall- en overige borgingsprocedures voorhanden om mogelijke nadelige gevolgen op dit gebied zoveel mogelijk te beperken. Het niet voldoen aan deze principes kan ernstige gevolgen hebben voor onze marktpositie. Informatiesystemen CoopCodis is in belangrijke mate afhankelijk van haar ICT systemen en heeft mede gezien haar omvang en deskundigheid enkele jaren geleden een traject ingezet waarbij eigen ontwikkelde maatwerk software geleidelijk wordt uitgefaseerd en vervangen door een integraal standaard softwarepakket. CoopCodis werkt uitsluitend met toonaangevende softwareleveranciers en consultancy- en outsourcingmaatschappijen. Maatregelen zijn getroffen om de continuïteit van geautomatiseerde gegevensverwerking te borgen, daar langdurige uitval van de systemen grote gevolgen voor de organisatie heeft, bijvoorbeeld op gebied van uitleveringsmogelijkheden. Risicobeheersing- en controlesystemen Onze risicobeheersing- en controlesystemen staan als onderdeel van goed ondernemingsbestuur hoog op de agenda van de directie. Jaarlijks worden zij besproken met de Raad van Commissarissen. Daarnaast wordt de opzet van de administratieve organisatie beoordeeld en de effectieve werking van interne beheersingsmaatregelen getoetst door de extern accountant in het kader van de controle van de jaarrekening. De uitkomsten daarvan worden met de Raad van Commissarissen besproken in en buiten aanwezigheid van de directie. Verbeteringen op onderdelen als gevolg van wijzigende in- en externe omstandigheden worden zo nodig doorgevoerd. Het stelselmatig verbeteren van betrouwbare managementinformatie wordt gezien als een continue proces. Door de centralisatie van de financiële functie en het informatiesysteem vindt op alle activiteiten op efficiënte wijze centraal controle plaats. Op bedrijfskritieke onderdelen van CoopCodis vinden naast bewaking door verschillende specifieke afdelingen en ter zake deskundige medewerkers, tevens aanvullende controles plaats door een specifiek daartoe aangestelde interne controle functionaris. Een belangrijke beheersingsmaatregel is het in het leven roepen van projectgroepen met de daartoe vereiste specialismen en kennis van onze processen. Ingrijpende projecten op gebied van bijvoorbeeld acquisitie en ombouw, ICT en logistieke vraagstukken worden projectmatig aangestuurd. Op grond van het voorgaande is de directie van mening dat het geheel aan interne risicobeheersing- en controlesystemen een redelijke mate van zekerheid geeft dat de financiële verslaglegging geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat deze systemen in 2007 naar behoren hebben gewerkt. Wij hebben geen indicaties dat deze in 2008 niet naar behoren zullen werken. Financiële resultaten Omzet De netto-omzet van CoopCodis in 2007 bedroeg 612 miljoen, een toename van 104 miljoen, ofwel 20,5% vergeleken met 2006 ( 508 mil- 26 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
joen). De consumentenomzet van alle Coop formules (inclusief zelfstandig ondernemers) steeg met van 25,3% van 546 miljoen in 2006 tot 684 miljoen in 2007. De identieke consumentenomzet steeg met 4,5% ten opzichte van 2006, licht boven de marktgroei. De acquisities van een aantal supermarkten van Albert Heijn en Super de Boer in 2007 alsmede van Edah en de Nettomarkt in het laatste kwartaal van 2006 droegen substantieel bij aan de omzetgroei. Ook de verdere uitbouw van Supercoop formule en de Coop formuleontwikkeling naar de oranje/rode uitstraling hebben de omzet positief beïnvloed. Daarentegen werden enkele kleine vestigingen afgestoten. De netto-omzet van de eigen filialen steeg in 2007 met 24,2% tot 328 miljoen (2006: 264 miljoen). De netto-groothandelsomzet aan zelfstandigen is vergeleken met 2006 gestegen met 16,4% tot 284 miljoen, met name door de acquisitie van enkele Edah franchise vestigingen eind 2006, overige acquisities en autonome groei in 2007. COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 27
Bruto-omzetresultaat Over geheel 2007 is het bruto-omzetresultaat toegenomen met 23,5 miljoen tot 122,5 miljoen, een toename van 23,7% vergeleken met 2006 ( 99 miljoen). In procenten van de netto-omzet steeg het bruto-omzetresultaat met 0,5% ten opzichte van 2006 tot 20%. Een verhoudingsgewijs groter aandeel van het eigen filiaalbedrijf in de totale omzet van CoopCodis en verbeterde winkelmarges hebben bijgedragen aan deze stijging. Bedrijfskosten en bedrijfsresultaat De totale bedrijfskosten bedroegen in 2007 105,5 miljoen, een toename van 15,8 miljoen (2006: 89,7 miljoen). Als percentage van de netto-omzet bedroegen deze kosten 17,2% ten opzichte van 17,6% in 2006). Deze daling geeft een enigszins vertekend beeld van de structurele ontwikkeling van de bedrijfskosten. In 2007 is namelijk een incidentele bate van 5,6 miljoen uit hoofde van een door het bestuur van Stichting Coop Pensioenfonds aan het eigen filiaalbedrijf toegekende toekomstige premiekortingen verwerkt. Deze dient op grond van de actuele verslaggevingsregels voor verwerking van pensioenen in de jaarrekening reeds in 2007 geheel verantwoord te worden in plaats van in de jaren waarin deze premiekortingen door het filiaalbedrijf worden genoten (vanaf 2008). Gecorrigeerd voor dit incidentele (non cash) effect stegen de bedrijfskosten met 0,6% tot 18,2% van de netto-omzet. Deze stijging houdt meer in het bijzonder verband met het gestegen acquisi- 28 COOPCODIS JAARVERSLAG 2007
tie- en winkelombouwniveau van de afgelopen jaren en het mede daarmee samenhangende hogere investerings- en afschrijvingsniveau. Ook het verhoudingsgewijs groter aandeel van het eigen filiaalbedrijf in de omzet van CoopCodis met relatief hogere kostendruk ten opzichte van de groothandelsactiviteiten verklaart deze stijging en de wijziging in samenstelling van de bedrijfskosten. Dit geldt voornamelijk voor nieuw geopende winkels, waarvan de bedrijfsvoering niet vanaf de opening direct optimaal is. De relatief hoge olieprijzen in combinatie met het aflopen van een meerjaren leveringsovereenkomst voor electriciteit resulteerden in hogere kosten voor energie- en brandstofverbruik. Daarnaast stegen de ICT kosten als gevolg van het geïntensiveerde meerjarenprogramma voor modernisering daarvan. Door voornoemde ontwikkelingen steeg het bedrijfsresultaat (EBIT*) per saldo met 7,8 miljoen tot 17,1 miljoen (2,8% van de nettoomzet; 2006: 1,8%). Het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen (EBITDA**) steeg met 10,2 miljoen tot 33,2 miljoen en bedroeg als percentage van de netto-omzet 5,4% (2006: 4,5%). Exclusief voornoemde incidentele bate uit hoofde van pensioenen bedroeg het bedrijfsresultaat 1,9% van de netto-omzet (2006: 1,8%) en het bedrijfsresultaat voor afschrijvingen 4,5% (2006: idem). Financiële baten en -lasten De netto rentelasten zijn ten opzichte van 2006 gestegen als gevolg van het hogere gemiddelde renteniveau, waarvoor deels afdekkingen zijn overeengekomen met banken en door een hogere gemiddelde kredietbehoefte uit hoofde van het omvangrijke investeringsprogramma in de afgelopen jaren. Belastingdruk De effectieve belastingdruk bedroeg 25,5% (2006: 33%). De daling wordt met name veroorzaakt door de tariefsverlaging en het effect van fiscale faciliteiten. Winstontwikkeling De nettowinst steeg met 5,4 miljoen tot 11,4 miljoen. Als percentage van de omzet bedroeg de nettowinst in 2007 1,9% (2006: 1,2%). Gecorrigeerd voor de eerder beschreven incidentele pensioenbate van het filiaalbedrijf, is de percentuele nettowinst uitgekomen op 1,1% ( 6,9 miljoen). In procenten van het gemiddeld eigen vermogen kwam de nettowinst uit op 13,6% (2006: 7,9%). * Earnings Before Interest and Taxes ** Earnings Before Interest and Taxes, Depreciation and Amortisation Balansmanagement en kasstromen Het groepsvermogen is in 2007 toegenomen van 78,8 miljoen ultimo 2006 naar 89,1 miljoen ultimo 2007. Daarbij wordt verondersteld dat de ledenraad instemt met de voorgestelde bestemming van het overschot over 2007. Onze financiering bestond voor 42% (2006: idem) uit eigen vermogen (de solvabiliteit). COOPCODIS JAARVERSLAG 2007 29