Speech van commissaris van de Koning René Paas, voorjaarsvergadering Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE), Delfzijl, 7 juni 2016 [Intro] Nog niet zo lang geleden vierde u uw 40- jarig bestaan. Als Samenwerkende Bedrijven in de Eemsdelta bundelt u, om precies te zijn, uw krachten officieel sinds 3 juni 1975. Toen was ik 8. Ik ben dus in alle opzichten een groentje, vergeleken met uw organisatie. Want ook als commissaris van de Koning kom ik nog maar net kijken. Mij past dus bescheidenheid. Maar juist daarom ben ik blij om hier vandaag te zijn. Ik wil graag met u kennismaken en van gedachten wisselen. We zullen veel met elkaar te maken krijgen. Provincie en bedrijfsleven kunnen niet zonder elkaar. Groningen wordt mooier en beter van sterke bedrijven. Ik kijk ernaar uit om met u samen te werken. 1
Dames en heren, Kansen voor Groningen en voor de Groningers. Daar wil ik me als commissaris van de Koning sterk voor maken. Net als u dat doet. De Eemsdelta is een motor van onze economie. U zorgt voor dynamiek, voor banen, voor groei. En dus voor kansen. Inmiddels zie ik er een beetje anders uit dan dat 8-jarige jongetje uit 1975. Maar ook de Eemsdelta ken je sindsdien niet meer terug. Hichtech bedrijven, hypermoderne havens, indrukwekkende windparken. Dat intersseert nieuwe bedrijven. Google had de keuze. En het koos voor de Eemshaven. En dat is veelzeggend! Hier had ik mijn inleiding kunnen beëindigen. Het is af. Klaar. Niks meer aan doen. Kennelijk is er niks meer te wensen! Maar u en ik weten wel beter. Er zijn grote uitdagingen. Er is veel werkloosheid in Noordoost- Groningen. De zware industrie lijdt onder een imago van energieslurper en vervuiler. 2
De Eemsdelta is een gebied met grote landschappelijke - en natuurwaarde, dat bescherming nodig heeft. Er lijkt ruimte genoeg, maar het is spannend om natuur, industrie en grootschalige opwekking van windenergie een plaats te geven. De belangen botsen soms. En ook aan de Eemsdelta gaan de problemen rond aardgaswinning en aardbevingen niet voorbij. Kortom: reden voor een goed gesprek. Hoe gaan we het doen? Hoe versterken we de regionale economie, terwijl we óók de natuur beschermen? Hoe vergroten we de leefbaarheid en zorgen we ook voor een goed vestigingsklimaat voor bedrijven? Het is te zwak uitgedrukt om te zeggen dat we daarover als provincie graag meedenken. Het is ons werk. Wij moeten daar, samen met anderen, wegen voor vinden die bereikbaar en begaanbaar zijn. Dat begint met onze visie op de ontwikkeling van de Eemsdelta. Want je kunt geen betere wereld maken, als je je er niet een kunt voorstellen. [Werk] 3
Voor mij begint de visie met werk. Het is nauwelijks mogelijk om de betekenis van betaald werk te overschatten. Wie werkt, heeft inkomsten. Wie werkt, heeft collega s. Wie werkt, kan zich ontplooien en is van betekenis. Wie werkt, komt moe maar voldaan thuis. Wie werkt, is gelukkiger en gezonder. We willen dus graag dat zoveel mogelijk Groningers werken. De bedrijven in de Eemsdelta zijn samen een grote werkgever in onze regio. U moet kunnen groeien en innoveren. Want daarmee zorgt u voor banen en welvaart. En daarom moet de provincie zich sterk maken voor een optimaal vestigings- en investeringsklimaat. In de hele provincie en zeker in de Eemsdelta. U merkt dat hopelijk ook Zo steunt de provincie de chemische industrie op weg naar vergroening en vernieuwing. Daarmee volgen we de aanbevelingen uit het Actieplan van de commissie-willems uit 2014. We proberen samen met het rijk overbodige regels af te schaffen. Bij het Chemieloket van het Rijk kunt u terecht als u als chemiebedrijf last heeft van belemmerende regels. 4
We mikken op het collectief - en dus efficiënter en goedkoper - organiseren van voorzieningen. AkzoNobel in Delfzijl koopt groene stroom in bij Eneco. Groningen Seaports legt daarvoor een stroomleiding aan, die ook toegankelijk is voor andere partijen. We gaan nog intensiever nieuwe bedrijven verleiden om zich in onze regio te vestigen. We werken nauw samen met de Netherlands Foreign Investment Agency. Ook hebben we in de afgelopen weken in regionale samenwerking een sterk bidbook opgesteld met als doel om het Waste-to- Chemicals initiatief naar de regio te trekken. Ook uw werk is mensenwerk. Daarom investeren we in mensen. Onder andere via het programma Groningen op Voorsprong, dat werknemers via scholing aantrekkelijk maakt én houdt voor de arbeidsmarkt. We roepen u op om daar gebruik van te maken! En we stimuleren nieuwe investeringen in de Eemsdelta. Daarvoor hebben we de subsidieregeling Regionale Investeringssteun Groningen. Die activiteiten werpen vruchten af. Kijk maar: 5
o PPG Chemical Industries in Delfzijl, investeert fors in nieuwe productiecapaciteit. o ChemCom in Farmsum heeft inmiddels een nieuwe productieinstallatie gebouwd. En een tweede uitbreiding komt er aan!. [Vergroening en verduurzaming] Werk is belangrijk. Maar er is meer dan werk. We realiseren ons dat we verantwoordelijk zijn voor werk van mensen nu, maar ook voor de kansen van toekomstige generaties. Vandaar de tweede hoofdlijn vergroening en verduurzaming. De Eemsdelta heeft goede kansen om dé biobased hotspot van Nederland te worden. Dat gaat niet vanzelf, maar ik zie hoe de chemie dat oppakt. Ik heb bewondering voor de manier waarop de chemische industrie de omslag van traditioneel naar duurzaam en circulair maakt. Die omslag is hard nodig om ook in de toekomst gezond en verantwoord te kunnen groeien. Zo kunnen we bovendien het imago van energieverslinder en vervuiler stapsgewijs verbeteren. 6
Recent nog stond er een mooi stuk in het Financieele Dagblad over vergroening van de chemie in de Eemsdelta. Dat is positief voor onze industrie, voor onze economie en voor onze regio. Vergroening en verduurzaming zijn onlosmakelijk verbonden met energietransitie. Die transitie is in de Eemsdelta overal zichtbaar. Met biomassa en waste to energy-centrales, met winden zonneparken en offshore windenergie. Ook bij de omschakeling naar schonere brandstoffen als LNG speelt de Eemsdelta een belangrijke rol. Dat alles is van groot belang. Ook als vestigingsvoorwaarde. Bedrijven kijken voor nieuwe locaties steeds vaker of er grootschalige duurzame energieprojecten in de buurt zijn. [Ecologisch herstel Eemsdollard] Als derde hoofdlijn noem ik het ecologisch herstel van de Eems-Dollard. De Eems- Dollard heeft de status van Natura 2000- gebied. Het is een van de laatste estuaria in Europa met een open verbinding naar de zee. Ecologisch en landschappelijk gezien is dat van grote en bijzondere waarde. Er huizen talloze plant- en diersoorten. Voor trekvogels en -vissen is het een belangrijk leefgebied. 7
Dat geeft ons een bijzondere verantwoordelijkheid om het gebied te beschermen. We moeten dus niet alleen investeren in werk en in groene bedrijvigheid. Maar ook in de ecologie van het Eems-Dollardgebied. In het belang van natuur en biodiversiteit. Voor recreatie en toerisme. Maar óók in het belang van de bedrijven in de regio. Het gaat dus om meer dan winst. In deze tijd moet investeren in economische activiteit samengaan met investeren in natuur en omgeving. Een mooi voorbeeld daarvan is het broedeiland voor sterns en visdieven, dat Eneco heeft aangelegd in combinatie met de ontwikkeling van een windpark. De provincie investeert zelf ook fors in de ecologie van het gebied. Met het Rijk hebben we afspraken gemaakt over uitvoering van een meerjarig programma voor de Eemsdollard. Doel daarvan is helderder water. En we onderzoeken de economische kansen voor toepassing van slib en het verhogen van de veiligheid van de waterkering. 8
Dames en heren, het is nogal wat: Investeren in werk. In een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven. In groene bedrijvigheid en energietransitie. In natuur en ecologisch herstel. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het investeren in veiligheid, vanwege de gevolgen van de aardgaswinning. U opereert met uw bedrijven in een ongelooflijk ingewikkeld, maar daardoor ook boeiend speelveld. De Eemsdelta is een kansrijk en veelbelovend gebied. Maar om die kansen te grijpen, moeten we veel ballen tegelijk in de lucht houden. Ik vind het een spannende en stimulerende combinatie: die van mooi, interessant werk, innovatieve bedrijven en impulsen voor natuur en milieu. Als dat ons lukt, zie ik voor dit gebied een succesvolle en welvarende toekomst. [Samenwerken] Ik zeg heel bewust: als dat ons lukt. Want hóe kunnen we al die ballen tegelijk in de lucht houden? 9
Alleen als we intensief en vruchtbaar samenwerken. Als bedrijven onderling, zoals in uw organisatie. Maar ook als bedrijven met overheden. Met natuur- en milieuorganisaties, met kennisinstellingen en bewoners. Daarvoor hoeven we het niet voortdurend met elkaar eens te zijn. Het is juist belangrijk dat we met elkaar de discussie aangaan. Kom maar op met uw opmerkingen, uw suggesties of ideeën! Door met elkaar open in gesprek te gaan, houden we elkaar scherp. Krijgen we begrip en respect voor elkaars standpunten. Zo ontstaat een voedingsbodem voor creatieve en slimme oplossingen. [Innoveren] Daarbij is ook innoveren van cruciaal belang. Natuurlijk in de zin van technologische innovatie. Om de overgang naar een biobased economy te maken, zijn nog talloze technologische doorbraken nodig. Die vinden we alleen als we de kennis en deskundigheid van ondernemers, overheden en onderzoekers bij elkaar brengen. Maar daarnaast zijn ook nieuwe, innovatieve manieren nodig om te 10
organiseren, om samen te werken en te communiceren. We moeten niet bang zijn voor veranderingen, maar die juist aangrijpen om vooruit te komen. Tot slot. Ik ben nieuw hier. En ik ben vast van plan om aan de ontwikkeling van de Eemsdelta vanuit de provincie mijn bijdrage te leveren. Maar ook uw inzet als ondernemers is van doorslaggevende betekenis. In mijn voorgesprek voor deze bijeenkomst voelde ik al hoe groot uw betrokkenheid bij de Eemsdelta is. Al ruim 40 jaar. Ik vind het mooi om dat te merken. Dat geeft vertrouwen in een constructieve en positieve toekomst. Alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat economie, ecologie en leefbaarheid in dit gebied zich in samenhang met elkaar ontwikkelen. Ik heb er zin in om daar met u aan te werken. U ook, hoop ik! En nu: genoeg gepraat. Hoog tijd om ú aan het woord te laten. Ik ben benieuwd naar uw vragen en opvattingen. 11