kruidenpreparaten informatieblad 46 / 11 juni 2003 Wetgeving Bij ondeskundig gebruik kunnen kruiden schadelijke gezondheidseffecten veroorzaken. Daarom is op 1 februari 2001 het Warenwetbesluit Kruidenpreparaten van kracht geworden. Hierin worden regels gesteld voor kruidenpreparaten en -extracten in b.v voedingssupplementen en huidsmeersels die niet onder de cosmeticawetgeving vallen. Het bereiden, vervaardigen en verhandelen van kruidenpreparaten moet in overeenstemming zijn met de regels die in het Besluit zijn gesteld. Wat is een kruidenpreparaat? Kruidenpreparaat: een substantie uit plantenmateriaal (dit kan ook een kruidenextract zijn), al dan niet bewerkt, bestemd om gebruikt te worden door de mens. De definitie beperkt zich tot preparaten die opgenomen worden via de mond of via het menselijk lichaamsoppervlak of die geïnhaleerd worden. Welke kruidenpreparaten vallen niet onder het Warenwetbesluit? Het Besluit omvat niet alle producten waar kruiden(preparaten) in zitten. Uitgesloten van de werking van dit besluit zijn: - kruidenpreparaten of kruidensubstanties die worden toegepast als geneesmiddel, of in geneesmiddelen worden toegepast als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de Geneesmiddelenvoorziening; - cosmetische producten als bedoeld in het Warenwetbesluit Kosmetische producten; - specerijen en kruiden als genoemd in het Warenwetbesluit Specerijen en Kruiden; - aroma's als bedoeld in het Warenwetbesluit Aroma's. Welke kruiden mogen niet of beperkt in kruidenpreparaten verwerkt worden? Kruidenpreparaten mogen slechts toegepast worden in hoeveelheden die niet schadelijk zijn voor de volksgezondheid. Om die zinsnede meer inhoud te geven worden drie specifieke eisen gesteld: Kruiden die toxische pyrrolizidine-alkaloïden bevatten mogen alleen gebruikt worden als de hoeveelheid aan toxische pyrrolizidine-alkaloïden in het kruidenpreparaat niet hoger is dan 1 microgram per kg of liter. Voorbeelden van dit soort kruiden vindt u in bijlage I. 1
Kruidenpreparaten gemaakt met kruiden van het geslacht Aristolochia (Aristolochiaceae) mogen geen aristolochiazuren bevatten of derivaten hiervan. Kruidenpreparaten mogen geen materiaal bevatten dat geheel of gedeeltelijk afkomstig is van planten die genoemd zijn in bijlage II van dit infoblad. Bewering over de werking van het kruidenpreparaat Als de verhandelaar een bewering doet over de werking van een kruidenpreparaat dat voor het eerst in de handel wordt gebracht, moet hij deze bewering tegenover de controleur kunnen onderbouwen met objectieve gegevens. Onder producten die voor het eerst in de handel worden gebracht kunnen worden verstaan: - die nog niet in Nederland op de markt zijn, - die voorzien zijn van een nieuwe naam of een nieuw merk, - die een significant gewijzigde samenstelling hebben, - waarvoor een nieuwe claim wordt gebruikt. Onder objectieve gegevens worden in wetenschappelijke kring algemeen aanvaarde bronnen bedoeld zoals bijvoorbeeld ESCOP monografieën. Pamfletten, folders en verklaringen van individuele wetenschappers vallen hier niet onder. Voor bestaande kruidenpreparaten moet de verhandelaar deze informatie pas na 1 januari 2003 kunnen tonen. Gebruiks- en doseringsadvies Vanaf 1 januari 2002 dient er op kruidenpreparaten (eet- en drinkwaren) een gebruiks- en doseringsadvies te staan. Op kruidenpreparaten die als eet- of drinkwaar kunnen worden aangemerkt moet naast het gebruiks- en doseringsadvies een lijst van ingrediënten en de naam of de handelsnaam en het adres of de vestigingsplaats van de fabrikant of persoon die verantwoordelijk is voor het in de handel brengen van de waar vermeld zijn. Waar vindt u meer informatie? Staatsbladen worden uitgegeven door: SDU Servicecentrum Uitgeverijen Postbus 20014 2500 EA Den Haag tel 070-3789880 fax 070-3789783 2
De complete Warenwet wordt o.a. uitgegeven door: Koninklijke Vermande B.V. Postbus 20 8200 AA Lelystad tel 0320-237777 fax 0320-226334 NB: Ondanks dat geprobeerd wordt de infobladen zo up-to-date mogelijk te houden, kan het voorkomen dat er inmiddels nieuwe regelgeving is afgekondigd. De tekst van de geldende wetgeving is bepalend. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Indien u over de inhoud van dit informatieblad vragen heeft, kunt u zich wenden tot de gratis Warenklachtenlijn van de Voedsel en Waren Autoriteit/Keuringsdienst van Waren, telefoon 0800 0488, Postbus 19506, 2500 CM DEN HAAG, internet www.vwa.nl 3
Bijlage 1 voorbeelden van kruiden die toxische pyrrolizidine-alkaloïden bevatten familie: geslacht: soort: Asteraceae Brachyglottis Brachyglottis repens Cineraria Cineraria maritima Erechtites Erechtites hieracifolia Eupatorium (Leverkruid) Eupatorium aromaticum Eupatorium cannabinum Eupatorium purpureumechter met uitzondering van Eupatorium perfoliatum Petasites (Groot hoefblad) Senecio (Kruiskruid) Tussilago (Klein hoefblad) Petasites hybridus Petasites officinalis Senecio adonidifolius Senecio aureus Senecio bicolor Senecio cineraria Senecio doronicum Senecio incanus Senecio jacobaea Senecio nemorensis Senecio vulgaris Tussilago farfara Tussilago petasites Boraginaceae Alkanna Alkanna tinctoria Anchusa (Ossetong) Borago (Bernagie) Cynoglossum (Hondstong) Anchusa arvensis Anchusa italica Anchusa officinalis Anchusa tinctoria Borago officinalis Cynoglossum officinale 4
Heliotropium (Heliotroop) Lithospermum Heliotropium arborescens Heloptropium peruvianum Heliotropium europaeum Heliotropium indicum Lithospermum officinale (Parelzaad) Symphytum (Smeerwortel) (Glad Parelkruid) Symphytum officinale 5
Bijlage II: planten en schimmels die niet -geheel of gedeeltelijk- in kruidenpreparaten mogen voorkomen Aconitum napellus (Monnikskap of Duivelskruid) Adonis vernalis (Voorjaarsadonis of Duivelsoog) Artemisia cina (Echt wormkruid) Artemisia maritima (Zeealsem) Atropa belladonna (Wolfskers) Brassica nigra (Zwarte mosterd),behoudens de toepassing in levensmiddelen van het zaad Bryonia alba (Heggerank) Cephaelis acuminata of Uragoga granatensis (waaronder Ipecacuanhae radix) Chenopodium ambrosioides (var. anthelminthicum) (Welriekende ganzevoet) Chrysanthemum vulgare of Tanacetum vulgare (Boerenwormkruid of Reinvaren) Citrullus colocynthidis (Kolokwint of Kwintappel) Claviceps purpurea (Moederkoorn) Colchicum autumnale (Herfsttijloos) Convallaria majalis (Lelietje-van-dalen) Convolvulus scammonia Croton tiglium Datura stramonium (Doornappel) Digitalis lanata (Wollig vingerhoedskruid) Digitalis purpurea (Vingerhoedskruid) Dryopteris filix-mas (Mannetjesvaren) Exogonium purga of Ipomoea purga (Jalappe) Genista tinctoria (Verfbrem) Hyoscyamus niger (Bilzekruid) Juglans regia (Walnotenboom of Okkernotenboom), behalve de noten Juniperus sabina (Zevenboom) Ledum palustre (Moerasrozemarijn) Lobelia inflata (Lobeliakruid) Lycium barbarum (Boksdoorn) Lycopus europaeus (Wolfspoot) Magnolia officinalis (Magnolia) Mallotus philipinensis of Rottlera tinctoria (Kamala) Mandragora officinalis (Alruin) Nerium oleander (Oleander) Piper methysticum (Kava Kava) 6
Podophyllum peltatum (Voetblad, Meiappel of Eendvoet), met uitzondering van de vruchten Pulsatilla vulgaris of Anemona pulsatilla (Wildemanskruid of Paarse anemoon) Rauwolfia serpentina (Rauwolfia) Ricinus communis (Kruisboom of Wonderboom) Rubia tinctorum (Meekrap) Sarothamnus scoparius of Cystisus scoparius (Bremkruid) Scopolia carniolica (Klokbilzenkruid) Solanum dulcamara (Bitterzoet) Stephania tetranda Strophantus kombé (Strofantus) Strychnos nux-vomica (Braaknootboom) Teucrium chamaedrys (Gamander of Wilde salie) Urginea maritima of Scilla maritima (Zeeajuin) Vinca minor (Kleine maagdepalm) NB: Ondanks dat geprobeerd wordt de infobladen zo up-to-date mogelijk te houden, kan het voorkomen dat er inmiddels nieuwe regelgeving is afgekondigd. De tekst van de geldende wetgeving is bepalend. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Indien u over de inhoud van dit informatieblad vragen heeft, kunt u zich wenden tot de gratis Warenklachtenlijn van de Voedsel en Waren Autoriteit/Keuringsdienst van Waren, telefoon 0800 0488, Postbus 19506, 2500 CM DEN HAAG, internet www.vwa.nl 7