RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK FAREL COLLEGE AFDELINGEN HAVO EN VWO Plaats: Amersfoort BRIN-nummer: 14RC-0 Arrangementsnummers: 87057 en 87058 Onderzoek uitgevoerd op: 7 oktober 2010 Conceptrapport verzonden op: 27 oktober 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 26 november 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.
H2839406/6 Pagina 2 van 9 Documentnr. H2997002
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 7 oktober 2010 een tussentijds kwaliteitsondezoek onderzoek uitgevoerd op het Farel College, afdelingen havo en vwo, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Toezichthistorie In 2009 heeft de inspectie vastgesteld dat de opbrengsten van de afdelingen havo en vwo onvoldoende waren. Uit het kwaliteitsonderzoek dat in november 2009 is uitgevoerd, bleek dat er tekortkomingen waren in het onderwijsleerproces, de aansluiting van het leerstofaanbod op de exameneisen en borging van het onderwijsleerproces en de kwaliteit van de schoolexamens. Het Farel College staat onder verscherpt toezicht van de inspectie, hetgeen inhoudt dat de voortgang van het verbeterproces gevolgd wordt en dat er een tussentijds kwaliteitsonderzoek in 2010 en een onderzoek naar kwaliteitsverbetering in 2011 wordt uitgevoerd. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het didactisch handelen en de afstemming is niet beoordeeld in dit onderzoek. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij een gesprek is gevoerd met de schoolleiding en het bevoegd gezag. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo 2009. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H2839406/6 Pagina 3 van 9 Documentnr. H2997002
2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. H2839406/6 Pagina 4 van 9 Documentnr. H2997002
Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 2.8 Het leerstofaanbod in de verschillende leerjaren sluit op elkaar aan. Tijd 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten H2839406/6 Pagina 5 van 9 Documentnr. H2997002
Kwaliteitszorg 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee ja H2839406/6 Pagina 6 van 9 Documentnr. H2997002
2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdelingen havo en vwo van het Farel College in Amersfoort als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de overweging dat de opbrengsten van deze afdelingen, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, onvoldoende zijn. Eerder vastgestelde tekortkomingen op het punt van de afstemming en de benutting van de leertijd door leerlingen zijn niet opnieuw beoordeeld in dit onderzoek. Het oordeel uit het kwaliteitsonderzoek op deze punten is volledigheidshalve weergegeven in de tabel over de bevindingen. In het onderzoek naar kwaliteitsverbetering worden de afstemming en de benutting van de leertijd opnieuw beoordeeld. De school heeft ervoor gezorgd dat het leerstofaanbod aansluit op de exameneisen, de aansluiting tussen de onder- en bovenbouw tot stand gekomen is en dat de kwaliteit van het onderwijsleerproces en van de toetsen en schoolexamens gewaarborgd is. Hiermee zijn een aantal tekortkomingen, zoals vastgesteld in het kwaliteitsonderzoek, opgeheven. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opbrengsten van de afdelingen havo en vwo zijn zwak. Het rendement van de bovenbouw in de havo is over drie jaar gemeten te laag, maar is wel verbeterd; op de opbrengstenkaart van 2010 is zichtbaar geworden dat het zittenblijven in de derde en de vierde klas en de ongediplomeerde uitstroom van een gemiddeld niveau is geworden. De gemiddelde cijfers voor het centraal examen bij de havo zijn te laag. Lage cijfers worden door de jaren heen bij de moderne vreemde talen gehaald (met name bij Frans en Duits). Over een periode van drie jaar zijn het telkens andere vakken waar lage cijfers worden gehaald. Bij het vwo zijn de examenresultaten te laag en zijn er te grote verschillen tussen de gemiddelde cijfers voor het schoolexamen en het centraal examen. Bij de moderne vreemde talen, de economische vakken en de exacte vakken zijn de gemiddelde cijfers voor het centraal examen te laag. Bij 12 vakken is een verschil aangetroffen van meer dan 0.5 tussen het schoolexamen en het centraal examen. Hierbij was het cijfer voor het schoolexamen systematisch hoger dan het centraal examen. De school heeft maatregelen genomen die op de korte termijn verbeteringen moeten brengen in de opbrengsten. In het cursusjaar 2008-2009 zijn al maatregelen genomen om de determinatie te verbeteren en zijn de overgangsnormen aangescherpt. Daarnaast zijn leerlingen beter voorbereid op het examen door middel van examentrainingen en zijn geconstateerde hiaten in de kennis van leerlingen door middel van inhaalprogramma s weggewerkt. De school heeft de procedures voor het borgen van de toetskwaliteit aangescherpt, ook is veel aandacht besteed aan het vergroten van de toetsdeskundigheid en zijn toetsen en examens stelselmatig geanalyseerd. Uit de zelfevaluatie van de school blijkt dat er hogere cijfers op het CE in 2010 bij de havo en het vwo zijn gehaald en dat het verschil tussen SE en CE bij de havo klein is gebleven en bij het vwo in het schooljaar 2009-2010 kleiner dan 0.5 is geweest. De inspectie zal aan de hand van de opbrengstenkaart 2011 beoordelen of de opbrengsten van de afdelingen havo en vwo in voldoende mate zijn verbeterd. Leerstofaanbod De secties hebben een uitgebreide analyse gemaakt van het leerstofaanbod in relatie tot de exameneisen, waarop lesprogramma s zijn bijgesteld. Vervolgens zijn de examens geanalyseerd en is gecontroleerd of de overdracht van leerstof tekortkomingen vertoonden. Uit de zelfevaluatie van de school, waarin uitgebreid gerapporteerd is over de relatie tussen het leerstofaanbod en de exameneisen, leidt de inspectie af dat de lesprogramma s van de school thans in voldoende mate zijn afgestemd op de exameneisen. H2839406/6 Pagina 7 van 9 Documentnr. H2997002
Om de aansluiting tussen de onder- en de bovenbouw te verbeteren hebben de secties een programma voor toetsing gemaakt voor de onderbouw, waarbij de docenten uit de bovenbouw advies hebben gegeven en beoordeeld hebben of de toetsprogramma s waarborgen dat leerlingen voldoende kennis en vaardigheden hebben. De school heeft een systeem van determinerende toetsen geïntroduceerd, bestaande uit eigen toetsen en leerstofonafhankelijke toetsen die op verschillende momenten van de schoolloopbaan van een leerling worden ingezet. Het doel van de school is om de determinatie te verbeteren, maar ook om te bewaken dat het kennis- en vaardigheidsniveau van leerlingen geen hiaten vertoont. Uit de zelfevaluatie van de school, waarin gerapporteerd is over de aansluiting tussen onder- en bovenbouw, leidt de inspectie af dat het leerstofaanbod in de verschillende leerjaren beter op elkaar aansluit. De kwaliteitszorg De schoolleiding besteedt veel aandacht aan het vergroten van de opbrengstgerichtheid van de school. Er worden concrete en ambitieuze doelen geformuleerd en stelselmatig brengt de schoolleiding in kaart of de gevraagde leerprestaties worden geleverd. Ook betrekt de schoolleiding het onderwijsleerproces bij zijn analyse om de toegevoegde waarde van docenten met betrekking tot de gevraagde leerprestaties vast te stellen. De eisen die de school stelt aan de kwaliteit van het lesgeven en van de toetsen en schoolexamens zijn concreet uitgewerkt. De zelfevaluatie van de school heeft inzichtelijk gemaakt wat de kwaliteit van het onderwijsleerproces is en van de toetsen en schoolexamens was, maar ook hoe, door wie en op basis van welke criteria en feiten de school tot een oordeel is gekomen. De inspectie heeft het oordeel van de school overgenomen en vastgesteld dat de kwaliteit van het onderwijsleerproces en de toetsen gewaarborgd is. De school heeft zichtbaar gemaakt hoe de leskwaliteit zich ontwikkelt. In het onderzoek naar kwaliteitsverbetering zal de inspectie de nieuwe zelfevaluatie betrekken en beoordelen of het onderwijsleerproces in voldoende mate is verbeterd. H2839406/6 Pagina 8 van 9 Documentnr. H2997002
3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen in de opbrengsten en is daarom als zwak beoordeeld. Om deze reden handhaaft de Inspectie van het Onderwijs het aangepaste arrangement van het Farel College, afdelingen havo en vwo. De inspectie voert in het najaar van 2011 opnieuw onderzoek uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. H2839406/6 Pagina 9 van 9 Documentnr. H2997002