IJsselgemeenten Notitie Verrekening vaste lasten met uitkering april 2016
Inleiding De afdeling Sociale Zaken ziet zich de laatste twee jaar geconfronteerd met de vraag om in ruimere maten dan voorheen over te gaan tot het doorbetalen van een gerichte set vaste lasten van een brede cliëntgroep. Op de achtergrond speelt de (landelijke) problematiek mee van uit de hand lopende kosten voor Bewindvoering. Bestuurlijke wens: Huisuitzetting en afsluiten van water en energie voorkomen Het bestuur van IJsselgemeenten heeft de wens om voor alle gevallen waarin oplopende schulden eventueel kunnen leiden tot problemen met levering van nutsvoorzieningen of tot huisuitzetting er toe over te gaan om in bewind de rekeningen van verhuurder en nutsbedrijven te betalen ten laste van de uitkering alvorens het overschot daarvan aan de cliënt uit te betalen. Het bestuur heeft gevraagd om 2 opties voor het verrekenen van de vaste lasten uit te werken en de kosten daarvan inzichtelijk te maken. Een optie om het in eigen beheer uit te voeren en één om het uit te besteden. Wens: vaste lasten (huur, energie, water, zorgverzekering) automatisch verrekenen via uitkering Noodzaak: veel schuldenproblematiek wordt voor groot deel bepaald door problemen met beheer van de vaste lasten (huur, energie, water, verz. ed.) Door er in vroeg stadium bij te zijn worden grotere maatschappelijke problemen en huisuitzettingen voorkomen. Nadeel: Klinkt alsof het administratief eenvoudig is, maar dat is het niet. Het vergt veel individuele aandacht en handwerk. Je wordt als organisatie verantwoordelijk voor het budgetbeheer van de cliënt. Soort bewindvoerder dus. Die rekenen ook kosten en dat is hiervoor ook nodig. Dit kan er niet zomaar worden bijgedaan. Voordeel: Het (in principe tijdelijk) inhouden van de vaste lasten op de uitkering kan een rol spelen in het tegen gaan van problematische schulden. Hierdoor wordt het perspectief op betaald werk groter,de kans op maatschappelijke problematiek kleiner. In principe moet dit ook een remmende werking kunnen hebben op het beroep dat op de Bijzondere Bijstand gedaan wordt in verband met de kosten van Bewindvoering. Wat zegt de Participatiewet? Mocht het noodzakelijk zijn dan is het afdwingen van inhoudingen via de Participatiewet geregeld: Indien en zolang er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de belanghebbende zonder hulp niet in staat is tot een verantwoorde besteding van zijn bestaansmiddelen, kan het college: a. Aan de bijstand de verplichting verbinden dat de belanghebbende eraan meewerkt dat het college in naam van de belanghebbende noodzakelijke betalingen uit de toegekende bijstand verricht; b. De bijstand in natura verstrekken. Wat vinden we er tot nu toe zelf van? Er is in het verleden juist gekozen voor een terughoudend beleid en om slechts over te gaan tot inhouding indien dit echt nodig is. Het gedachtegoed van het zelf reguleren van de maandelijkse inhouding van vaste lasten is in strijd met de beginselen, dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor de besteding van de bestaansmiddelen. Vaardigheden hierin ontwikkelen kan via budgetcursussen, inburgeringstrajecten etc. Los hiervan dragen we door het op deze wijze te regelen we misschien wel bij aan het beperken van het probleem, maar niet aan een structurele en duurzame oplossing (Gedragsverandering/ leren bij cliënt)
Het Handboek Sociale Zaken zegt hierover het volgende: "Inwoners die in een problematische schuldensituatie zijn geraakt of dreigen te geraken, kunnen kosteloos gebruik maken van de diensten van Schuldhulpverlening. Schuldhulpverlening maakt organisatorisch onderdeel uit van Sociale Zaken. Er vindt geen bijstandsvergoeding plaats voor (vrijwillig) schuldbegeleiding, budgetbeheer of andere vormen van ondersteuning". Inmiddels hebben de wethouders, daarbij gevoed door lokale problematiek, een verzoek tot een nader onderzoek naar de doorbetaling van vaste lasten (voor een brede doelgroep) bij de afdeling Sociale Zaken neergelegd. Door de casemanager Inkomen kan de behoefte geïndiceerd worden bij de aanvraag om een uitkering. De uitvoeringskosten van regulering zijn hoog en de volgende zaken kunnen daarbij een probleem veroorzaken: - Kortdurende uitkeringen/draaideurklanten; - Beslag of maatregel op uitkering, waardoor inhoudingen niet (volledig) verricht kunnen worden; - Opschorten/blokkeren van de uitkering indien het recht op uitkering niet (langer) is te beoordelen. - Wijzigingen in de huishoudensamenstelling of de kostendelersnorm - Meerdere aanbieders (energie, huur) die gegevens niet tijdig en compleet aanleveren. - Hoe ga je bv om met afrekeningen (bijbetalen) energie? Wat doen we al en voor wie? a. Preventief We maken voor ca 340 klanten de huur over aan de verhuurders. Die actie wordt uitgevoerd door de unit Inkomen b. Curatief Als dan sprake is van een problematische schuld maar van een min of meer stabiele situatie dan kan een SHV-traject worden ingezet dat er toe dient om binnen 3 jaar, net als bij WSNP, de schuld te saneren door naar vermogen af te betalen. Alle schuldeisers dienen daar medewerking aan te verlenen en genoegen te nemen met een beperkt percentage de uitstaande schuld. Nieuwe schulden maken is in die periode absoluut taboe, Daarom is inkomensbeheer een veel ingezet instrument om dat te voorkomen. Beheer wordt in die gevallen uitgevoerd door de medewerkers van SHV en is er op gericht om het beheer lopende het traject geleidelijk weer bij de klant terug te leggen. Voor klanten van SHV is daarmee voldoende beheer geregeld. c. Voorbereiding op SHV Omdat veel potentiële klanten niet voldoen aan de eis van een stabiele situatie hebben we ook een nieuw instrument: Stabilisatie. Potentiële klanten worden een aantal maanden begeleid opdat een stabiele situatie ontstaat en schulden niet verder oplopen. Daarna kan een SHV traject starten. Ook bij stabilisatie wordt inkomensbeheer ingezet. Met die twee producten is de capaciteit van SHV vol benut. Beeld van de huidige doorbetalingen en verrekeningen Dit is een momentopname en soms zitten er eenmalige betalingen bij. Ook staan niet alle posten op de juiste component geregistreerd. Dus het gaat om een inschatting en niet om de exacte aantallen. Krimpen Huur: Energie/water Zorg 62 doorbetalingen in 61 dossiers 91 doorbetalingen in 47 dossiers 92 doorbetalingen in 82 dossiers Er zijn 95 dossiers, waarin we 1 (32x) tot 4 posten doorbetalingen voor de vaste lasten doen. Dit zijn 245 betalingen. Daarnaast worden soms ook nog andere vaste lasten en andere zaken doorbetaald,
zoals bv KPN, Caiway, Dela, kosten bewindvoering, doorbetaling aan bewindvoerder, beslagen, aflossing aan SHV/WSNP. In Krimpen gaat het als we naar alle betalingen kijken in totaal om 132 dossiers en 353 betalingen maandelijks. Zuidplas Huur Energie/water Zorg 127 doorbetalingen in 126 dossiers 55 doorbetalingen in 45 dossiers (dus we doen voor sommige klanten meerdere doorbetalingen) 288 doorbetalingen in 225 dossiers (dit is inclusief de betalingen aan Zorginstituut Nederland) Er zijn 245 dossiers, waarin we 1 (108x meestal huur of zorg) tot 4 posten doorbetalingen vaste lasten doen. Dit betreft 460 betalingen. Als we naar alle betalingen kijken gaat het voor Zuidplas totaal om 264 dossiers met 514 betalingen maandelijks. Capelle Huur Energie/water Zorg 156 doorbetalingen in 154 dossiers 136 doorbetalingen in 95 dossiers (dus we doen voor sommige klanten meerdere doorbetalingen) 283 doorbetalingen in 273 dossiers (dit is inclusief de betalingen aan Zorginstituut Nederland) Er zijn 362 dossiers, waarin we 1 (239x meestal huur of zorg) tot 4 posten doorbetalingen doen. Dit betreft 575 betalingen. Als we naar alle betalingen kijken gaat het voor Capelle in totaal om 683 dossiers met 1157 betalingen maandelijks. Totaal beeld voor IJsselgemeenten: Vaste lasten: 702 dossiers waarin sprake is van één of meerdere doorbetalingen (totaal 1280 betalingen) Rest: 375 dossiers waarin sprake is van één of meerdere doorbetalingen (totaal 744 betalingen)» De afgelopen jaren is het aantal dossiers en de hoeveelheid doorbetalingen die we daarvoor verrichten sterk gestegen. Dit komt deels door het in omvang toegenomen bestand maar ook door de gevolgen van de economische crisis, de toegenomen betalingsachterstanden en schulden bij cliënten en de stijgende armoede onder onze doelgroep.» Over al deze doorbetalingen komen bv afrekeningen, aanpassingen, correcties, vragen enz binnen. Ook krijgen we bedragen terug, die moeten worden uitgezocht.» Klantmanagers, uitkeringsadministratie en het frontoffice zijn hier maandelijks mee bezig.» Klanten zijn vaak niet in staat om tijdig en juist de informatie te verstrekken. Hierdoor moet er ook vaak een bemiddelende rol worden opgepakt.» Op deze wijze voeren we taken uit die door de klant zelf of door een administratiekantoor zouden moeten worden gedaan. Dit kost gemiddeld 1 à 2 uur per dossier per maand, zo'n C 200.000 à C 400.000 grof gerekend.» In 2013 werden in Capelle gemiddeld 135 klanten geholpen, in 2014 225 (+6700)) en in 2015 waren er 329 (+4600)) klanten die een beroep deden op bijzondere bijstand t.b.v. beschermingsbewind. In Krimpen en Zuidplas gebeurde dit voor 2015 nog niet. Eind 2015 waren er in Krimpen 39 en begin 2016 in Zuidplas 12 klanten met bewindvoering.
» We doen dit in een beperkt aantal gevallen (24) ook voor klanten waarvoor we 110 euro per maand aan bewindvoeringskosten betalen. En dan hebben we het nog niet eens over de randzaken die dat met zich meebrengt, zoals post, archief, telefoon enz. Al met al rijst de vraag, gelet op de bovengenoemde brede insteek of het verlaten van een terughoudend beleid dit aantal met grote hoeveelheden gaat overstijgen. Het lijkt dan ook zeker de moeite om deze stap te overwegen en waar nodig/mogelijk nog een verbreding toe te passen. Relatie met bewindvoering De verwachting die bestaat is dat met de verrekening van de vaste lasten met de uitkeringen de oplopende kosten voor bewindvoering zouden kunnen worden beperkt. Het is om een aantal redenen echter maar de vraag of dat ook daadwerkelijk zo is. a) Uit recent onderzoek blijkt dat van de mensen met bewindvoering slechts 350o een uitkering in het kader van de participatiewet heeft. b) Belangrijkste aanleidingen voor bewindvoering zijn: problematische schulden, verstandelijke problemen, psychische oorzaken en verkwisting. Vaak is er sprake van combinaties. c) Het overgrote deel (8300)) neemt (nog) niet deel aan een ander schuldsaneringstraject d) Van ruim driekwart van de onderbewindgestelden wordt (door de bewindvoerders) aangegeven dat de situatie onveranderbaar is en dat er dus altijd ondersteuning noodzakelijk zal blijven. e) De taken van de bewindvoerders gaan verder en breder dan de doorbetaling van de vaste lasten. f) De kantoorrechter bepaalt of bewindvoering kan worden toegekend. Indien het inkomen niet toereikend is kunnen de kosten van bewindvoering worden vergoed via de bijzondere bijstand. Dit is een wettelijke regeling. g) Initiatief en ondersteuning bij aanvraag bewindvoering wordt vaak geboden door zorginstelling of maatschappelijk werk. Dit heeft te maken met het feit dat zorginstellingen niet zelf mogen optreden als bewindvoerder voor hun klanten en nu zelf om bewindvoering/budgetbeheer mogen vragen voor hun klanten en dat nu onderbrengen bij bewindvoerders. Voor 2014 moest dit via het Openbaar Ministerie. Is er dan helemaal geen effect te verwachten? Dat is ook weer niet het geval. Verrekening van de vaste lasten kan zeker een bijdrage leveren aan het voorkomen van betalingsachterstanden en de stabilisatie van de schuldensituatie bij de klant. De bijdrage aan het terugdringen van de bewindvoeringskosten zal echter beperkt zijn. Deze zou nog kunnen worden vergroot door bij de kantonrechter onder de aandacht te brengen welke voorliggende voorzieningen er op lokaalniveau zijn (admin cafe, budgetmaatjes, Krimpenwijzer, buurtkracht, sociaal teams e.d.) waar de klanten ook gebruik van kunnen maken. Ook landelijk lopen er via de VNG en Divosa gesprekken over de toereikendheid van de budgetten voor bijzondere bijstand gegevens de gewijzigde wetgeving en de toegenomen taken. Zeer veel gemeenten kampen met sterk stijgende kosten voor bewindvoering. Een vergoeding of aanvullend budget van Rijkswege is op zijn minst niet op korte termijn te verwachten en uiterst onzeker. Dit betekent dat de huidige budgetten van de drie deelnemende gemeentes toereikend geacht worden, en dus de maatstaf zijn voor de afdeling Sociale Zaken. Wat willen we bereiken? - Vroeg signalering van achterstanden en schulden - Terugdringen bewindvoeringskosten - Beperking administratieve lasten - Daadwerkelijk hulp bieden, maar niet vrijblijvend - Bevorderen van uitstroom naar betaald werk - Terugdringen maatschappelijke problematiek
Uitgangspunt Welzijn nieuwe stijl en participatiewet gaan er beiden van uit dat we burgers zo veel mogelijk moeten helpen op eigen kracht hun zaken te regelen en indien dat niet volledig lukt hulp te zoeken in hun netwerken. Alleen als dat niet voldoende is kan directe hulp door de overheid (bij voorkeur tijdelijk) aan de orde zijn. Voor hulp bij het aanpakken van schulden is dat niet anders. Ook daar waar de gemeente het bewind, bij de uitvoering van SHV-trajecten, tijdelijk overneemt zal het altijd zo zijn dat geleidelijk de verantwoordelijkheid weer bij klanten wordt teruggelegd zodat zij aan het eind van het traject in staat zijn zich zelf te redden. Blijvende afhankelijkheid van de overheid wordt zo veel mogelijk vermeden. - Het gaat om budgetbeheer voor vaste lasten (huur, energie en water, zorgverzekering) - Noodzaak - Stabilisatie - Tijdelijk Wat stellen we voor? Het, ondanks de eergenoemde bezwaren en nadelen, toch voor bepaalde groepen onder bepaalde voorwaarden uitvoeren. Voorwaarden zouden kunnen zijn: Algemeen: - Op verzoek van de klant en of hulpverlening indien aan de noodzakelijkheidseisen wordt voldaan - Voor notoire wanbetalers verplicht opleggen. - In principe tijdelijk Noodzakelijkheidseisen. Een of meer van de volgende criteria: - Inhouding is een voorwaarde voor een schuldhulpverleningstraject of schuldregeling - Maatwerk casemanager omdat de klant zelf tijdelijk of structureel niet over de kwaliteiten beschikt om het zelf te doen (sociaal/psychisch, psychiatrische beperk of verstandelijke beperkingen) - Het betreft een recidivist bij schuldphulpverlening - Bekende klant met langdurige problemen betaling vaste lasten - Indien beschermingsbewind nog niet is geregeld of geregeld kan worden - Andere zwaarwegende reden. Kenmerken van de klant. Alle volgende uitsluitende criteria: - Hoofd bewoner/kostwinner - Volledige uitkering waarmee de lasten ook kunnen worden verrekend - Beperken tot huur, energie op basis inschatting energiebedrijf, water en zorgverzekering Voorwaarde voor deelname: Klant gaat een budgettraining volgen en wordt begeleid 2 opties: Zelf doen binnen IJsselgemeenten: Stabilisatie/budgetbeheer via inkomensadministratie. Als er sprake is van bewindvoerder (en verrekening via BB) dan taken daar neerleggen. Alle nieuwe klanten scannen op achterstanden/schulden. In geval van achterstanden aanbieden om vaste lasten te verrekenen via de uitkering onder voorwaarde dat budgettraining wordt gevolgd. Extra kosten tijdelijk (voor 2 jaar) geraamd op 2 fte sk 7/8 (ca 110.000 + 28.500 werkplek/ict kosten= 280.000 voor 2 jaar). Of Uitbesteden: inkomensbeheer Vaste Lasten van Humanitas op vrijwillige basis aanbieden aan bepaalde groepen cliënten. Extra kosten per cliënt C 46,50 per maand (dit is los van een eventuele intake. De intakekosten bedragen eenmalig C 520 per cliënt). Uitgaand van 1.200 cliënten die er behoefte aan hebben: C 670.000 per jaar (excl intakekosten).
Voorstel IJsselgemeenten: In te stemmen met optie 1; gelet op de kosten van uitbesteding is dit geen voor de hand liggende optie. De extra aan te trekken formatie zal niet sec worden ingezet voor de daadwerkelijke administratieve werkzaamheden van het administratief invoeren van een en ander, maar tevens voor het lean maken van het werkproces in deze zodat de afdeling na genoemde twee jaar uitvoering binnen de eigen formatie kan realiseren.
BIjlage 1 Producten en kosten Humanitas Zie ook verder www.humanitasfinancielehulpverlening.nl Overzicht van Inkomensbeheer door Humanitas Financiële Hulpverlening IBH Vaste Lasten IBH regulier IBH Plus Intakegesprek Intakegesprek Intakegesprek Ontvangen irkorrster Ontvangen inkomsten Aanschrijven en Ontvangen inkomsten Bewaker ontvangst inkomsten signaleren Betalen vaste lasten Signaleren Ontvangen Inkomsten * belastingdienst Bew aken ontvangst inkomsten signaleren Betalen vaste lasten Signaleren Aanschrijven en ontvangen Inkomsten i belastingdienst Bew aken ontvangst inkomsten signaleren Aanschrijven Vaste Lasten (post naar Humanitas) Betalen vaste lasten Signaleren Signaleren wijzigingen in Vaste la iter Betalen losse facturen Signaleren Betalen losse facturen Signaleren (nieuwe) schulden (nieuwe) schulden Betaling Betaling Geregelde schulden Geregelde schulden Telefonisch spreekuur Telefonische spreekuur Telefonisch spreekuur Kosten Tarief 2015 Beschermingsbewind Basis tarief (bij grond lichamelijke en/of geestelijke gesteldheid) C 92.10 Bewind alleenstaand C 110.50 Bewind meerpersoons huishouden Tarief 2015 Beschermingsbewind bij grond Problematische Schulden C 119.20 Bewind alleenstaand C 126.75 Bewind meerpersoons huishouden C 143.00 Bewind meerpersoons huishouden met 2 schulddossiers Eenmalige kosten: C 520.00 Intakevergoeding C 390.00 Intakevergoeding indien volgend op inkomensbeheer C 624.00 Intakevergoeding meerpersoonshuishouden C 468.00 Intakevergoeding indien volgend op inkomensbeheer C 195.00 Eindkosten C 234.00 Eindkosten meerpersoonshuishouden C 325.00 bij ontruiming/verkoop woning C 487.50 Beheer PGB-budget Tarief 2015 Inkomensbeheer. C 72.50 Inkomensbeheer Plus C 57.00 Inkomensbeheer Regulier C 46.50 Inkomensbeheer Vaste Lasten
Bijlage 2 Per 1 januari 2014 de navolgende wijzigingen: 1. Verkwisting of het hebben van problematische schulden is een aparte grond voor onderbewindstelling geworden, de zogenaamde 'schuldenbewinden'. Tot 1 januari 2014 konden rechters daar verschillend tegenaan kijken. In de wet staat nu dat dit een grond voor beschermingsbewind is. 2. Voortaan kunnen ook zorginstellingen vragen om onderbewindstelling. Dit hoeft dus niet langer via de omweg van het Openbaar Ministerie. Voor schuldenbewinden kunnen ook het college van burgemeester en wethouders om onderbewindstelling vragen. 3. Het kan zijn dat de bewindvoerder meer te maken krijgen met de familie van de betrokkene. Die mag straks, net als zorginstellingen en het college van B en W, ook vragen om diens ontslag of om opheffing van het bewind. 4. Het bewind kan worden gepubliceerd in het nieuwe curatele- en bewindregister. Voor schuldenbewinden is publicatie verplicht, voor 'gewone' bewinden kan de rechter dit beslissen op verzoek van de betrokkene, van de bewindvoerder of ambtshalve. De griffie van de rechtbank verzorgt de publicatie, daar hoeft de bewindvoerder niets voor te doen. 5. Publicatie van het bewind betekent dat schuldeisers van de betrokkene zich doorgaans niet langer kunnen verhalen op het vermogen van de betrokkene, ook niet na afloop van het bewind. De betrokkene kan dus nog wel nieuwe schulden maken, maar hij hoeft ze niet te betalen. De verwachting is dat schuldeisers hierdoor terughoudender zijn met het verkopen op afbetaling. 6. De rechter beoordeelt de geschiktheid van de bewindvoerder. Bijvoorbeeld de Wsnp-bewindvoerder als gelijktijdig beschermingsbewindvoerder. Die mag niet benoemd worden tot beschermingsbewindvoerder. Als Wsnp-bewindvoerder behartigt hij immers de belangen van schuldeisers. Dan kan hij niet tegelijkertijd uitsluitend de belangen van de betrokkene behartigen. Datzelfde geldt voor direct behandelend of betrokken hulpverleners, leidinggevenden, personeelsleden en andere personen van de zorginstelling van de betrokkene. Ook zij kunnen, ter voorkoming van belangenconflicten, geen bewindvoerder worden. 7. In de wet staat niet meer dat bewindvoerder bij voorkeur ook als mentor wordt benoemd. Een combinatie van functies kan efficiënt zijn en kostenbesparend, maar het kan ook handig zijn om de taken te verdelen. De wet spreekt nu geen voorkeur uit. Het is aan de rechter om hierover te oordelen. 8. De wet zegt ook iets over de taken van de bewindvoerder. De bewindvoerder mag straks alles doen wat bijdraagt aan een goed bewind. In ieder geval moet de bewindvoerder ten minste eens in de vijf jaar verslag uitbrengen aan de rechter over de vraag of bewind nog nodig is. 9. De kantonrechter kan inzage verlangen in de administratie van de bewindvoerder, in het kader van zijn inlichtingenrecht. Mocht de bewindvoerder worden ontslagen, dan kan de kantonrechter uw administratie in beslag nemen. 10. Schuldbemiddeling voortaan toegestaan.
Bijlage 3 Vormen van beheer en bewind Om te beginnen het verschil in te onderscheiden vormen van beheer die kunnen worden toegepast. Daarbij kan het dan gaan om inkomensbeheer of over beschermingsbewind. Voor deze begrippen wordt ook wel de termen budgetbeheer resp. onder bewindstelling gehanteerd. Voor beide vormen van bewind is een combinatie mogelijk met een schuldsanering. Voor inkomensbeheer meestal in via SHV en voor beschermingsbewind al dan niet in combinatie met de WSNP. Binnen Sociale Zaken kennen we daarnaast nog een lichtere vorm van beheer (Stabilisatie) die inhoudt dat wij, tijdelijk, de huur en energie op de bijstandsuitkering inhouden en direct aan de verhuurder afdragen. Inkomensbeheer is bedoeld voor mensen die in principe in staat zijn om zelf hun financiën te beheren, maar hierbij (tijdelijk) ondersteuning nodig hebben. Bij voorbeeld als een klant, die goed begrijpt dat de rekeningen betaald moeten worden, nalaat regelmatig te betalen, of hij betaalt teveel andere rekeningen waardoor te weinig geld overblijft voor vaste lasten, dan kan inkomensbeheer een prima oplossing zijn. Klanten gaan echter vaak andere verplichtingen aan met als doel verruiming van het inkomen door bestellingen op aflossing te doen bij bijv. Wehkamp en Otto Inkomensbeheer is in principe vrijwillig, maar kan wel als voorwaarde vereist zijn om in aanmerking te komen voor sommige soorten van hulpverlening. Voor zover sprake is van een uitkering is, om bewind over te mogen nemen, de toestemming van de klant nodig. In het kader van Schuldhulpverlening en het daaraan gelieerde product "stabilisatie" kan dat worden gevraagd als eis om te worden toegelaten. Dat geldt voor bijstandsgerechtigden en voor mensen met een eigen inkomen. De klant dwingen om voor een bewindvoering te tekenen kan niet als de klant dat niet wil. You can take a horse to the water but you cannot make it drink. Beschermingsbewind is een zwaardere vorm van beheer. Deze wordt (al dan niet op verzoek van de schuldenaar zelf) door een kantonrechter opgelegd. In principe is om voor een beschermingsbewind in aanmerking te komen sprake van een psychische of lichamelijke beperking waardoor betrokkene niet in staat is om zijn of haar eigen financiën te regelen. Recent is daar bij wet aan toegevoegd dat ook bij verkwisting of problematische schulden beschermingsbewind kan worden opgelegd. De belangrijkste opdracht voor de bewindvoerder bij beschermingsbewind is bescherming bieden tegen anderen die misbruik van de situatie kunnen maken. De bewindvoerder beheert de inkomsten en zorgt er onder andere voor dat vaste lasten op tijd worden betaald. Ook zorgt hij of zij ervoor dat de kans op (nieuwe) schulden kleiner wordt. De zwaarste vorm combineert het beschermingsbewind met een regime gericht op zo veel als mogelijk aflossen van opgebouwde schulden. Dit gebeurt op grond van de wet sanering natuurlijke personen (WSNP) als via schuldhulpverlening (SHV) geen saneringsregeling getroffen kan worden. Het regime is vergelijkbaar met SHV en vraagt 3 jaar lang zware offers van de klanten maar daarna starten ze opnieuw met qua schuld een schone lei. Als gevolg van de verschillende wettelijke grondslagen zijn er meer verschillen tussen beschermingsbewind en WSNP. In de onderstaande tabel worden de belangrijkste verschillen benoemd.
Wsnp-bewind Wettelijke grondslag in de Wsnp (titel III Faillissementswet) Wettelijke grondslag in Boek I van het Burgerlijk Wetboek Schuldenaar kan zelf [financiële] beslissingen blijven nemen (blijft 'handelingsbevoegď voor zover het gaat om (financiële) zaken die niet toebehoren binnen het Wnsp-traject) Schuldenaar mag geen financiële beslissingen meer zelf nemen (is handelingsonbevoegd) Voor mensen met problematische schulden die door de rechter zijn toegelaten tot de Wsnp Voor mensen die zelf hun financiën niet meer kunnen regelen. Ze hoeven niet per se in een Wsnp- of schuldhulpverleningstraject te zitten Duurt in principe driejaar Kan 'oneindig' doorlopen (tot overlijden van degene die onder bewind is gesteld) Regelt de (betaling van) schulden die onder de werking van de Wsnp vallen, maar niet de betaling van de vaste lasten Regelt alle financiën dus ook vaste lasten. Bij schulden kan de beschermingsbewindvoerder aanspreekpunt zijn (ontvangt ook de correspondentie) Aangesteld door de rechtbank middels een Wsnp-verzoek ingediend door gemeente of schuldhulpverlenende instantie Via een aanvraagformulier datwordt gestuurd naar de kantonrechter, kan een beschermingsbewindvoerder worden aangesteld. Aanvraag kan gedaan worden door een familielid tot de vierde graad, een voogd of door de officier van justitie (als er geen familie is) Maandelijkse kosten zijn afhankelijk van soort schuldenaar (particulier of ondernemer, alleenstaand of gehuwd). De kosten worden voldaan uit de boedel, dus de schuldeiser betaalt. Bewindvoerders die zijn aangesloten bij de BPBI rekenen 102,85 euro per maand. Niet-aangesloten bewindvoerders kunnen een lager tarief hanteren. In sommige gevallen wordt bijzondere bijstand verstrekt voor de kosten. Alle vormen van beheer worden op de markt aangeboden. Tarieven lopen uiteen, mede afhankelijk van de omvang van het pakket diensten dat iemand afneemt. Gemiddeld kost beheer ca C1000 per jaar. Extra kosten voor intake e.d. kunnen daarbij komen. Indien betrokkenen dat niet kunnen betalen is een beroep op bijzondere bijstand gebruikelijk. Vooral bij een WSNP-traject is het gebruikelijk dat en beroep op de gemeente wordt gedaan. In 2013 werden in Capelle gemiddeld 135 klanten geholpen, in 2014 225 (+670) en in 2015 hebben 329 (+460) klanten een beroep gedaan op bijzondere bijstand t.b.v. beschermingsbewind