Integraal Kankercentrum Rotterdam zichtbaar goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012 Het netwerk dat werkt
Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
inhoudsopgave Voorwoord: Zichtbaar goed 4 Inleiding: Meerjarenbeleidsplan 2008-2012 6 Hoofdstuk 1: Doelstellingen oncologisch netwerk 9 Hoofdstuk 2: Doelstellingen palliatieve zorg netwerk 13 Hoofdstuk 3: Doelstellingen IKR-bureau 15 Hoofdstuk 4: Achtergronden bij dit Meerjarenbeleidsplan 17
Voorwoord Zichtbaar goed Ruim 30 jaar levert het Integraal Kankercentrum Rotterdam (IKR) een bijdrage aan het verbeteren van de zorg aan kankerpatiënten in Zuidwest-Nederland. In 2004 is de palliatieve zorg, gericht op álle mensen die in de laatste fase van hun leven zorg nodig hebben, daarbij gekomen. Het IKR is een netwerkorganisatie; de prestaties van het IKR zijn afhankelijk van de manier waarop dat netwerk functioneert. Communicatie en samenwerking zijn daarbij sleutelwoorden: naarmate zorgverleners en IKRmedewerkers meer kennis en ervaringen met elkaar uitwisselen, beter over elkaars werkzaamheden geïnformeerd zijn en elkaar gemakkelijker weten te vinden, gaat de kwaliteit van de activiteiten die in IKR-verband worden verricht, omhoog. Wat gaat het IKR in de komende periode doen om deze samenwerking te bevorderen? En wat mag u van ons verwachten met het oog op een eenduidige en transparante communicatie? De hoofdlijnen van het IKR-beleid treft u aan op de volgende bladzijden. Dat beleid speelt in op de ontwikkelingen in de gezondheidszorg waaronder met name nieuwe toepassingen op ICT-gebied en de introductie van het marktdenken opvallen. Daar waar deze ontwikkelingen invloed hebben op de activiteiten van het IKR mag een proactieve houding van ons worden verwacht. Zo zal het IKR de regie op zich nemen bij het tot stand brengen van regionale afspraken over spreiding en concentratie van de oncologische zorg. Ook neemt het IKR het voortouw bij het moderniseren van de consulentendienst. Deze zal zodanig worden vormgegeven dat tegemoet wordt gekomen aan de werkwijze in de algemene ziekenhuizen; hierbij zal optimaal gebruik worden gemaakt van ICT-ondersteuning. Daarnaast zorgt het IKR ervoor dat het regionale netwerk optimaal wordt benut en waar nodig wordt verstevigd. Zo vragen wij bij de discussie over de regiovisie de werkgroepen en netwerken nadrukkelijk om hun inbreng. Ook worden de zorgverleners in de oncologische én de palliatieve zorg gestimuleerd op basis van spiegelinformatie resultaten onderling te vergelijken, indicatoren op te stellen en afspraken te maken over waar en hoe de zorg verbeterd kan worden. Het IKR neemt tevens het initiatief de regionale netwerkstructuur voor de palliatieve zorg te verstevigen teneinde de samenwerking tussen de deelnemende partners te verbeteren. Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Hoofdstuk 1 Zichtbaar goed. Dát geldt voor de zorg die door het netwerk wordt gerealiseerd, en voor de activiteiten van het IKR-bureau. Van medewerkers van het bureau mag worden verwacht dat zij intensieve contacten onderhouden met de primaire doelgroepen van het IKR: professionele zorgverleners, instellingen en patiëntenorganisaties. Dan worden signalen uit het netwerk gemakkelijker opgevangen en doorgespeeld. Ook moeten medewerkers weten welke projecten en initiatieven er binnen het netwerk spelen, en voor welke zaken het veld bij wie terecht kan. Daarbij komt dat de Integrale Kankercentra steeds meer landelijk samenwerken zonder de regionale verankering uit het oog te verliezen. IKR-medewerkers moeten goed kunnen schakelen tussen wat landelijk en regionaal speelt en de sterke punten van beide niveaus weten te verenigen. De inbedding in de regio vormt immers de basis voor de betrokkenheid en het bereik van de zorgverleners bij de vele activiteiten van het IKR. A.A.M. Ruikes, voorzitter J.J. Paulides, directeur Rotterdam, maart 2008 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Voorwoord Inleiding Meerjarenbeleidsplan 2008-2012 Voor u ligt het Meerjarenbeleidsplan 2008-2012 van het Integraal Kankercentrum Rotterdam (IKR). Hierin staan de doelstellingen die voor de komende jaren de koers van het IKR zullen bepalen. Het beleidsplan krijgt de naam Zichtbaar goed mee. Instellingen moeten de kwaliteit van zorg die zij leveren zichtbaar maken; dat verlangt de maatschappij. Dit heeft ook consequenties voor de manier waarop wij de komende jaren samenwerken in IKR-verband. Samenwerken in netwerkverband stopt niet bij de deur van een vergaderzaal. Afspraken die wij in IKR-netwerken en -werkgroepen met elkaar maken, zijn niet vrijblijvend, maar worden gemaakt vanuit de overtuiging dat naleving binnen de instellingen leidt tot zorg die goed is. Het IKR ziet daarbij voor zichzelf een belangrijke rol weggelegd in het zichtbaar maken van de geleverde zorg. Op een zorgvuldige en genuanceerde manier om vervolgens met de professionals uit de netwerken en werkgroepen het gesprek hierover in instellingen op gang te brengen. Op die manier kunnen wij de toegevoegde waarde van onze inspanningen op de kwaliteit van de zorg laten zien en waar nodig daadwerkelijk verbeteringen realiseren. De kracht van het regionale IKR-netwerk moeten wij hier optimaal bij benutten: elkaar op basis van de inhoud ontmoeten en vanuit vertrouwen verbeteringen tot stand te brengen. Dat geldt voor het IKR als netwerk voor de oncologische zorg, maar evenzeer voor het netwerk voor de palliatieve zorg. Sinds 2004 is hiervoor bij alle Integrale Kankercentra een aparte afdeling ondergebracht met een eigen doelgroep en een eigen opdracht die zich niet beperkt tot de palliatieve zorg voor oncologische patiënten. Daarom, maar ook vanwege het verschil in ontwikkelfase, zijn de doelstellingen voor het oncologisch netwerk en die voor het palliatieve zorg netwerk in aparte hoofdstukken ondergebracht. De doelstellingen uit dit beleidsplan zijn zo geformuleerd dat er voor de komende vijf jaar inspiratie en richting vanuit gaat. Afhankelijk van de ontwikkelingen Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
die zich voordoen, blijft er echter voldoende ruimte voor specifieke invulling in jaarplannen. Bij fundamentele veranderingen in de context waarbinnen het IKR zich beweegt, zullen de meerjarendoelstellingen hieraan zo nodig tussentijds worden aangepast. opbouw De opbouw van het beleidsplan is als volgt: In hoofdstuk 1 staan de doelstellingen voor het oncologisch netwerk voor de komende vijf jaar. In hoofdstuk 2 vindt u de doelstellingen voor het palliatieve zorg netwerk. De geformuleerde doelstellingen zijn richtinggevend voor de activiteiten van het IKR. In hoofdstuk 3 staan de uitdagingen waar wij onszelf als medewerkers van het IKR-bureau voor stellen. Deze zijn afgeleid van de doelstellingen van het oncologisch en palliatieve zorg netwerk. In hoofdstuk 4 wordt beschreven hoe dit beleidsplan tot stand is gekomen, alsmede het bestaansrecht en de maatschappelijke rol van het IKR. Het geeft een beeld van hetgeen u van het IKR mag verwachten. Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Hoofdstuk 1 doelstellingen oncologisch netwerk 1 Het IKR streeft ernaar dat alle zorgverleners in het IKR-netwerk de actuele richtlijnen kennen en er gebruik van maken Richtlijnen vormen het uitgangspunt voor optimale oncologische zorg. Bovendien blijven zorgverleners via de richtlijnen geïnformeerd over de ontwikkelingen in de oncologische zorg. Nieuwe richtlijnen beperken zich niet tot diagnostiek en (medische) behandeling, maar strekken zich uit tot begeleiding en nazorg. Ook worden parallel aan de richtlijnen indicatoren ontwikkeld waarmee het gebruik te meten is. Omdat de ontwikkeling en het onderhouden van de richtlijnen voornamelijk landelijk plaatsvindt, richt het IKR zich primair op het stimuleren van het gebruik van de richtlijnen. Dat de richtlijnen via Oncoline te raadplegen en te downloaden zijn is niet genoeg. De eerste stap vormt dan ook het nog gerichter informeren van de zorgverleners over de komst van nieuwe of geactualiseerde richtlijnen. De tweede stap is de ondersteuning bij de implementatie van de richtlijnen. Het IKR zal implementatie via de betreffende tumorwerkgroepen en/of professionele netwerken actief ondersteunen. Bijzondere aandacht verdient daarbij het gebruik van de richtlijnen bij de oncologiebespreking, de consulentendienst en het werken in multidisciplinaire teams. En tenslotte moet het gebruik van de richtlijnen waar mogelijk met behulp van de kankerregistratie gemeten worden; de resultaten hiervan moeten binnen het ziekenhuis op verschillende niveaus besproken worden. Dat maakt de cirkel rond. 2 Het IKR neemt regie bij het realiseren van heldere afspraken over regionale concentratie en spreiding Iedere patiënt moet kunnen rekenen op optimale oncologische zorg. Dat betekent dat, daar waar volume en/of beschikbaarheid van specifieke voorzieningen van invloed zijn op de kwaliteit van de zorg, taakverdeling noodzakelijk is. Niet alles kan overal. Deze taakverdeling is nodig zowel binnen maatschappen als tussen ziekenhuizen. Binnen het ziekenhuis zal het werken in multidisciplinaire teams bevorderd moeten worden. Regionaal zal het IKR de regie nemen en het proces faciliteren en stimuleren om tot transparante afspraken te komen over welke zorg wáár het best verleend kan worden. Daarbij spelen de wetenschappelijke verenigingen op landelijk niveau maar ook de regionale tumorwerkgroepen en professionele netwerken van het IKR een belangrijke rol. De afspraken over taakverdeling dienen vervolgens Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
gecommuniceerd, bewaakt en onderhouden te worden. Gecommuniceerd zodat huisartsen en specialisten gericht kunnen (door)verwijzen en patiënten en zorgverzekeraars bij het kiezen en inkopen van zorg hier rekening mee kunnen houden. Bewaakt omdat de afspraken niet vrijblijvend zijn. En onderhouden omdat nieuwe ontwikkelingen (verdere) spreiding of concentratie noodzakelijk kunnen maken. Een nieuwe ontwikkeling die het onderzoeken waard is, is of het IKR eenzelfde rol kan vervullen bij het efficiënt inzetten van kostbare voorzieningen voor diagnostiek en behandeling in de oncologische zorg. In de komende planperiode wordt helder of het veld hieraan behoefte heeft en welke rol het IKR hierbij kan vervullen. Daarbij vraagt een aantal aspecten de aandacht, zoals de logistiek rond gezamenlijke poli s, wie is (eind)verantwoordelijk en wie zorgt voor de integrale informatie en communicatie naar de patiënt en de verwijzend huisarts/specialist. Het is duidelijk dat een elektronisch patiëntendossier onontbeerlijk is bij het werken in teamverband. De inzet van IKR-consulenten wordt de komende jaren zodanig vormgegeven dat het tegemoet komt aan de eisen die nieuwe manieren van werken in de oncologie, zoals bijvoorbeeld het werken in MDT s, hieraan stellen. Efficiëntie en optimaal gebruik van expertise zijn hierbij leidend. De introductie van videoconferencing biedt hierbij nieuwe mogelijkheden. 3 Het IKR versterkt de multidisciplinaire samenwerking over de gehele linie De komende jaren zal de zorg rond de patiënt met kanker meer en meer plaatsvinden vanuit multidisciplinaire teams (MDT s). In MDT s werken alle medische en ondersteunende disciplines samen in een team rond de patiënt. Deze manier van werken bevordert de multidisciplinaire afstemming, de kwaliteit van de zorg en is bovendien patiëntvriendelijk. Tot slot biedt het werken in MDT s de mogelijkheid om beter in te spelen op comorbiditeit en op het opstellen van een individueel nazorgplan voor iedere patiënt. Bij al deze ontwikkelingen worden de patiëntenverenigingen actief betrokken door hen in contact te brengen met de ziekenhuizen. Twee andere ontwikkelingen hebben gevolgen voor de multidisciplinaire samenwerking over de muren van het ziekenhuis heen. Het betreft de grotere belasting voor de patiënt als gevolg van de toegenomen inten- 10 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
siteit van behandelingen én de tendens om patiënten zo snel mogelijk naar huis te laten gaan. Hierdoor neemt de druk op de eerstelijnszorg toe. Het IKR spant zich in de komende planperiode extra in voor het tot stand brengen van goede afspraken over de samenwerking en de rol- en taakverdeling tussen de eerste-, tweede- en derdelijns zorgverleners. Kernbegrippen zijn hier: de tijdigheid van de overdracht (beide kanten op), de kwaliteit van de overdracht (wat betreft de informatie én wat betreft de taakverdeling) en een goed en toegankelijk aanbod aan thuiszorg, nazorg en palliatieve zorg. 4 Het IKR zorgt ervoor dat instellingen en zorgverleners spiegelinformatie als bron voor verbetering gebruiken Tot nu toe gaat spiegelinformatie voornamelijk over het zorgproces. Onder instellingen en zorgverleners neemt echter de behoefte toe aan spiegelinformatie over de uitkomsten van zorg. Het IKR neemt hiertoe meer initiatieven. De Kankerregistratie biedt daartoe vanaf 2007 extra mogelijkheden. Door koppeling met de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA) zijn sterftegegevens beschikbaar, de dataset is uitgebreid met behandelgegevens en er wordt direct gewerkt op één landelijke database. Het IKR stimuleert dat tumorwerkgroepen en professionele netwerken waar nodig indicatoren opstellen en de resultaten van benchmarks en documentatieprojecten interpreteren, onderling bespreken en afspraken maken over waar en hoe de zorg verbeterd kan worden. Ook zorgt het IKR ervoor dat de uitkomsten van spiegelinformatie in de ziekenhuizen zélf op de agenda komen en waar nodig actie tot verbetering wordt ingezet. Aan de instellingen en zorgverleners levert het IKR spiegelinformatie over de oncologische zorg in de vorm van terugrapportages uit de kankerregistratie, visitaties, documentatieprojecten en benchmarks (vergelijkingen ten opzichte van de best presterende). Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012 11
Hoofdstuk 2 doelstellingen palliatieve zorg netwerk 1 Het IKR vergroot het bewustzijn en de kennis over palliatieve zorg voor niet-oncologische ziektebeelden en specifieke doelgroepen Palliatieve zorg richt zich tot op heden vooral op volwassen patiënten met kanker. En hoewel dit de grootste groep patiënten is die palliatieve zorg nodig heeft, zijn er andere groepen (hoewel kleiner in omvang) die op het gebied van palliatieve zorg om andere deskundigheid en vaardigheden vragen. Voorbeelden hiervan zijn patiënten met een andere ziekte dan kanker zoals Amyotrofische Lateraal Sclerose (ALS), Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) en hartfalen. Daarnaast zijn er specifieke doelgroepen die een wat andere benadering nodig hebben zoals kinderen met een levensbedreigende ziekte, patiënten met een verstandelijke beperking en patiënten met een andere culturele achtergrond. Hierin is een belangrijke inhaalslag te maken. De afdeling Palliatieve zorg zal in samenwerking met de netwerken palliatieve zorg actief stimuleren dat zorgverleners meer kennis krijgen over palliatieve zorg voor deze groepen. 2 Het IKR breidt de ondersteuning aan de netwerken palliatieve zorg uit De netwerken palliatieve zorg zijn verantwoordelijk voor een goede afstemming van vraag en aanbod én voor een goede kwaliteit van de palliatieve zorg voor alle patiënten in hun werkgebied. De afdeling Palliatieve zorg gaat intensief inzetten op het ontwikkelen en verspreiden van instrumentarium om de netwerken hierbij te ondersteunen, zoals richtlijnen en het Zorgpad voor de Stervensfase. Daarnaast zal de afdeling de netwerken ondersteunen bij het (projectmatig) verbeteren en afstemmen van de zorg en het optimaliseren van de samenwerking tussen de deelnemende partners. 12 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
3 Het IKR versterkt de regionale netwerkstructuur voor palliatieve zorg De regionale netwerkstructuur voor de palliatieve zorg wordt de komende jaren verder verstevigd. Door het inrichten van specifieke werkgroepen, de herstructurering van de consultatiefunctie en het stimuleren van de interactie en uitwisseling tussen de netwerken palliatieve zorg en de consultatieteams onderling, wordt de regionale samenwerking verder verbeterd. meetinstrumenten en het opzetten van een visitatiesysteem zal de afdeling Palliatieve zorg hierin voorzien. Dit gebeurt in aansluiting op landelijke initiatieven op dit gebied en in nauwe samenwerking met de netwerken palliatieve zorg en de consultatieteams. 4 Het IKR ontwikkelt spiegelinformatie als basis voor verbeterprojecten De zorgverleners en instellingen en de consulenten in de palliatieve zorg geven aan behoefte te hebben aan (waar mogelijk) wetenschappelijk verantwoorde spiegelinformatie over het proces, de inhoud en de uitkomsten van de zorg. Door het ontwikkelen van indicatoren en Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012 13
14 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Hoofdstuk 3 doelstellingen ikr-bureau 1 Het IKR is persoonlijk en direct in contact met het netwerk De komende jaren intensiveert het IKR de betrokkenheid bij en van het netwerk door meer (persoonlijk) met zorgverleners in contact te zijn en hen direct te betrekken bij de activiteiten van het IKR. Het IKR stimuleert iedere werkgroep en ieder netwerk om vanuit hun eigen ontwikkelingsstadium hun rol te definiëren en de invloed op het verbeteren van de zorg te vergroten. Het professionaliseren van de communicatie met het netwerk is eveneens een belangrijke uitdaging voor de komende jaren. Het IKR communiceert helder over haar rol, voor welke zaken men bij wie terecht kan en bij welke projecten en initiatieven het IKR ondersteunt. Het IKR maakt de resultaten die in IKR-verband geboekt worden, zichtbaar. 2 Het IKR versterkt samenhang tussen activiteiten en ontwikkelingen, landelijk en regionaal niveaus en, waar mogelijk, krachten bundelen. Het realiseren van deze uitwisseling, synergie en teamvorming vraagt bewuste en gedisciplineerde inzet van leiding en medewerkers. 3 Het IKR bouwt competentiegericht personeelsbeleid uit In de afgelopen planperiode heeft het IKR een aantal stappen gezet op het gebied van het personeelsbeleid. In de komende planperiode werkt het IKR toe naar een volledig geïntegreerde inzet van personeelsinstrumenten. De aandacht gaat uit naar het completeren van functieprofielen, op basis waarvan een opleidingsbeleid en individuele opleidingsplannen worden opgesteld. Bij de werving en selectie van nieuwe medewerkers wordt rekening gehouden met de gewenste deskundigheid, maar ook met de overige (persoonlijke) competenties die nodig zijn voor een evenwichtige samenstelling van de afdelingen en het bureau als geheel. Om het netwerk optimaal te kunnen ondersteunen is het cruciaal dat medewerkers intensief met elkaar samenwerken; met collega s binnen het IKR, maar ook met die van de andere IKC s. Dat houdt in dat ze weten wat er landelijk en regionaal speelt, de schakel zijn tussen beide Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012 15
16 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
Hoofdstuk 4 achtergronden bij dit meerjarenbeleidsplan planperiode Het beleidsplan is gebaseerd op de trends en ontwikkelingen die het IKR en leden uit het IKR-netwerk voor de komende jaren zien. Daarbij is gekozen voor een planperiode van vijf jaar. Deze periode maakt het mogelijk ambitieuze doelen voor het IKR te stellen en is overzichtelijk genoeg voor een reële inschatting van de ontwikkelingen. Bij het opstellen van de jaarlijkse werkplannen voor het netwerk en het bureau vormt dit beleidsplan zowel een inspiratiebron als een toetssteen bij het stellen van prioriteiten. totstandkoming Dit beleidsplan is tot stand gekomen in vier stappen: 1. Op basis van een omgevingsanalyse van (demografische) trends en ontwikkelingen in de oncologie is een vragenlijst opgesteld. Deze vragenlijst is voorgelegd aan bijna 200 leden van het IKR-netwerk. Hierin konden de respondenten aangeven welke aandachtspunten zíj voor het IKR zien voor de komende jaren. 2. De resultaten hiervan zijn getoetst en bediscussieerd met medewerkers van het IKR uit alle afdelingen. 3. Op basis hiervan zijn doelstellingen geformuleerd voor het oncologisch netwerk, het palliatieve zorg netwerk en het IKR-bureau. 4. Deze doelstellingen zijn weer getoetst in bijeenkomsten met de medewerkers, met de IKR-adviesraden, de ondernemingsraad en het IKR-bestuur. bestaansrecht Het IKR ontleent haar bestaansrecht aan de maatschappelijke wenselijkheid dat mensen met kanker en hun naasten, zo dicht mogelijk bij huis, toegang hebben tot een integraal en kwalitatief verantwoord zorgaanbod. Dit geldt in gelijke mate voor mensen die zorg nodig hebben in de palliatieve fase van hun ziekte. toelichting - De mensen waar het uiteindelijk om gaat en wier behoeften het uitgangspunt voor het handelen vormen, zijn patiënten met kanker en hun naasten, die recht hebben op een optimale behandeling en begeleiding. Voor de palliatieve zorg betreft het álle patiënten die palliatieve zorg nodig hebben, dus ook diegenen met een ander ziektebeeld dan kanker. - De doelgroepen waar het IKR zich op richt zijn instellingen, professionele zorgverleners en patiëntenorganisaties. - Integraal zorgaanbod betekent dat alle aspecten van de zorg op elkaar aansluiten, zodat de geboden zorg in de beleving van de patiënt een eenheid vormt. Dat vereist nauwe multidisciplinaire en transmurale samenwerking. Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012 17
- Kwaliteit omvat professionele kwaliteit (het vakmanschap van de professionals), organisatorische kwaliteit (proces en organisatie) en relationele kwaliteit (de wijze waarop professionals hun gedrag en activiteiten afstemmen op de behoeften en wensen van de patiënt en zijn naasten). maatschappelijke rol Het IKR is een netwerk van zorgverleners en instellingen voor de oncologische en palliatieve zorg in Zuidwest- Nederland. Als onafhankelijke partij levert het IKR een bijdrage aan het verbeteren van de organisatie en de inhoud van de oncologische en palliatieve zorg, zodat iedere patiënt kan rekenen op de best mogelijke, integrale zorgverlening, zowel in het ziekenhuis als thuis. - biedt projectmatige ondersteuning bij de implementatie van verbeteringen in de zorg;. - is een centraal en toegankelijk aanspreekpunt in de regio; - geeft (cijfermatig) inzicht in de kwaliteit van het oncologisch / palliatieve zorgproces; - verschaft inzicht in de ontwikkeling van de incidentie van kanker en het verloop van het ziekteproces; - levert een actieve bijdrage aan de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe bevolkingsonderzoeken naar kanker; - zorgt voor een actieve bijdrage aan de samenwerking in VIKC-verband en met andere landelijke partners. Vanuit deze rol kan van het IKR de volgende bijdrage verwacht worden. Het IKR: - zorgt voor de organisatie van en de actieve ondersteuning bij de regionale werkgroepen en netwerken van professionals zodat zij kennis en ervaring met elkaar kunnen uitwisselen en afspraken met elkaar kunnen maken; - maakt informatie over nieuwe ontwikkelingen en actuele thema s toegankelijk en verspreidt deze; 18 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
colofon Uitgave: Integraal Kankercentrum Rotterdam bezoekadres: Rochussenstraat 125, 3015 EJ Rotterdam postadres: Postbus 289, 3000 AG Rotterdam telefoon: (010) 440 58 00 fax: (010) 436 47 84 e-mail: ikr@ikr.nl internet: www.ikcnet.nl/ikr Tekst, eindredactie en productie: Integraal Kankercentrum Rotterdam Grafisch ontwerp: Bureau mdm, Rotterdam Drukwerk: Segers Offset, Schiedam Oplage: 500 Integraal Kankercentrum Rotterdam, maart 2008 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Teksten mogen uitsluitend worden overgenomen in overleg met het IKR. 19 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012
20 Zichtbaar Goed Meerjarenbeleidsplan IKR 2008-2012