Samenvatting De gemeente Leeuwarden wil het gemeentelijke vastgoed grootschalig verduurzamen. Naar verwachting worden in totaal circa 30 gebouwen van zonnepanelen voorzien, waarbij het uitgangspunt is dat gebouwgebruikers niet zelf hoeft te investeren. Deelnemende gebouwgebruikers zijn scholen, buurthuizen en sportvoorzieningen in de gemeente Leeuwarden. Greenspread Solar BV levert en factureert de zonne-energie voor een periode van tien of vijftien jaar en draagt vervolgens het eigendom van de panelen over aan de exploitant van de publieke panden in kwestie. In het project zal via deze exploitatieconstructie in totaal circa 600 kw aan zonne-energie-vermogen worden gerealiseerd (ongeveer 2.400 panelen). De stroomoutput hiervan is minimaal 540.000 kwh per jaar; genoeg om in de behoefte van ongeveer 160 doorsnee huishoudens te kunnen voorzien. Crowdfunding van dit project biedt u de mogelijkheid met een minimaal risico een aantrekkelijk rendement te realiseren op uw investering. De opbrengsten zijn hoog in vergelijking met het rendement dat u haalt wanneer u dezelfde inleg voor dezelfde periode bij een (duurzame) bank op een spaarrekening zou zetten. In de eerste fase van dit aanbestedingsproject heeft Greenspread in juli 2014 zonnestroomsystemen op 9 gymzalen en 1 sporthal gerealiseerd met een totaal vermogen van 161,2 kwp. Van het in fase 1 geïnvesteerde bedrag is 75% middels crowdfunding geherfinancierd. 2
De tweede bouwfase heeft plaatsgevonden in december 2014, waarbij de zonnestroomsystemen op Zwembad De Blauwe Golf (70,98 kwp) en Sporthal De Rengers (20,02 kwp) door Greenspread Solar BV voor 15 jaar in exploitatie zijn genomen. BV Sport is de gebouwexploitant van de betreffende gebouwen. Fase 2 van het project Zonnestroom Gemeente Leeuwarden is gericht op de herfinanciering van 75% van de investering zonnestroominstallaties voor zwembad De Blauwe Golf en Sporthal De Rengers, voor een totaalbedrag van 77.627,-. De zonne-energie-installaties, met een gezamenlijk vermogen van 91 kwp, zijn in december 2014 gerealiseerd en voor 15 jaar in exploitatie genomen. Deelname is mogelijk vanaf 50. De participatie heeft een annuïtair aflossingsschema en heeft een looptijd van acht jaar met een vaste rentevergoeding van 4% per jaar. De rente en aflossing wordt jaarlijks betaald. De Crowdfundingovereenkomst komt na acht jaar ten einde. De crowdfunders ontvangen een garantstelling in de vorm van verpanding van de zonnestroominstallaties en de stroomleveringsovereenkomst aan stichting Greencrowd. Deelnemen is mogelijk tot en met 31 mei 2015. Het project sluit zodra het is volgeschreven. Stichting Greencrowd behoudt zich het recht voor dit project op een andere datum dan vermeld te sluiten. 3
Inhoudsopgave Samenvatting... 2 1. Aanleiding project... 5 2. Doel project... 5 3. Planning... 5 4. Zonne-energie... 5 5. De zonnestroomsystemen... 5 6. Crowdfunden... 6 7. Projectstructuur... 7 8. Financiële prognoses... 9 9. Garanties en risico s... 11 10. Proces van investeren... 13 11. Namen en adressen... 13 4
1. Aanleiding project De gemeente Leeuwarden heeft een aanbesteding uitgeschreven om een groot aantal publieke panden, bestaande uit basisscholen, sporthallen en buurthuizen, van zonnepanelen te voorzien. De opdracht is gegund aan Greenspread en deze partij zal deze panden via meerjarige exploitatieconstructies van zonnestroom voorzien, waarbij Greenspread Solar BV optreedt als exploitant. Na vijftien jaar worden de systemen vanuit Greenspread Solar BV overgedragen aan de gebouwexploitanten. De gebouwexploitant profiteert derhalve van zonne-energie zonder dat deze partij zelf met de volledige investeringslast wordt geconfronteerd. 2. Doel project Greenspread wil een deel van de investering herfinancieren middels crowdfunding. Op deze manier kunnen betrokkenen, omwonenden of anderen profiteren van een aantrekkelijk rendement op een duurzame investering. De opgehaalde investeringen kunnen door Greenspread weer gebruikt worden om nieuwe duurzame-energie-projecten te financieren. 3. Planning De zonnestroominstallaties op Zwembad De Blauwe Golf en Sporthal De Rengers zijn in december 2014 opgeleverd. De herfinanciering middels crowdfunding loopt totdat het streefbedrag bijeen is gebracht, met de beoogde einddatum op 31 mei 2015. 4. Zonne-energie Zonnestroom wordt opgewekt door de omzetting van zonlicht in elektriciteit, door middel van zonnepanelen (ook wel PV-panelen genoemd). Iedere kilowattuur die uit een paneleninstallatie afkomstig is, hoeft niet in een conventionele elektriciteitscentrale te worden opgewekt, waar hoofdzakelijk gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen. Aangezien het broeikasgas CO₂ vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen, kan gesteld worden dat het milieu gebaat is bij de toepassing van zonne-energie. 5. De zonnestroomsystemen Greenspread Solar BV heeft de zonnestroomsystemen op Zwembad De Blauwe Golf en Sporthal De Rengers in december 2014 gerealiseerd en voor 15 jaar in exploitatie genomen. Het systeem op Zwembad De Blauwe Golf bestaat uit 273 panelen en heeft een vermogen van 70,98 kwp. Het systeem op Sporthal De Rengers bestaat uit 77 panelen en heeft een vermogen van 20,02 kwp. De systemen zullen naar verwachting jaarlijks samen 87.500 kwh produceren. 5
6. Crowdfunden Crowdfunden is het bij elkaar brengen van een investering door een (grote) groep mensen. Er zijn verschillende vormen van crowdfunding, waaronder doneren en investeren. Bij doneren schenkt iemand geld, bij investeren leent iemand geld uit. De partij die het geld ontvangt, zorgt ervoor dat deze lening wordt terugbetaald en keert daarbij een vooraf besproken rentepercentage uit. Crowdfunden is, naast een innovatieve manier van financieren, een proces dat extra waarde met zich meebrengt: het kan lokaal draagvlak toevoegen aan duurzame-energie-projecten. Omwonenden van de gemeentelijke gebouwen krijgen immers de kans om een aantrekkelijk rendement te realiseren op hun vermogen. Dit rendement is hoger dan bij een (duurzame) bank. Mensen en bedrijven met een hart voor de school kunnen het bedrag van hun keuze zoals gezegd ook schenken. Voor dit project is het doel een bedrag van 77.627 middels crowdfunding te herfinancieren. De leningen die crowdfunders beschikbaar stellen worden gedurende de looptijd van acht jaar afgelost. De rente op de investering wordt ook jaarlijks uitgekeerd. Het gaat om een annuïtaire lening, conform de onderste van de drie grafieken. 6
7. Projectstructuur De projectstructuur is als volgt weer te geven: De panden van Zwembad De Blauwe Golf en Sporthal De Rengers, die in deze fase van PV-installaties worden voorzien, bevinden zich in de stad Leeuwarden. Greenspread Solar B.V. Greenspread Solar B.V. is een 100% dochter van Greenspread Holding B.V. en exploitant van het project in kwestie. De crowdfunders lenen middels bemiddeling van stichting Greencrowd geld aan Greenspread. Als zekerheid voor de aflossing en rente verpandt Greenspread de toekomstige inkomsten uit de exploitatieovereenkomst aan stichting Greencrowd, evenals (de waarde van) het zonnestroomsysteem zelf. De crowdfunders van het project Zonnepanelen gemeentelijke gebouwen Leeuwarden vormen samen een informele vereniging, die wordt vertegenwoordigd door stichting Greencrowd. 7
Stichting Greencrowd Stichting Greencrowd is opgericht om te komen tot een versnelling in de realisatie van duurzameenergie-projecten, om meer draagvlak te realiseren onder omwonenden van die duurzame projecten en om crowdfunders een financieel voordeel te geven ten opzichte van een spaarrekening bij een (duurzame) bank. Stichting Greencrowd heeft zelf geen winstoogmerk en wil slechts kostendekkend opereren. Eventuele positieve resultaten worden geschonken aan goede doelen. Stichting Greencrowd bemiddelt tussen de crowdfunders en de projectontwikkelaars en neemt zelf geen enkel belang in het project. Stichting Greencrowd beoordeelt de projecten en geeft een risicoclassificatie mee. Stichting Greencrowd laat de kredietwaardigheid van de projectontwikkelaar toetsen door Atradius, een internationale en gerenommeerde kredietverzekeraar. Stichting Greencrowd vertegenwoordigt de informele vereniging van crowdfunders en is het eerste aanspreekpunt, zowel richting crowdfunders als richting projectontwikkelaars. Stichting Greencrowd draagt zorgt voor de afwikkeling en ondertekening van de benodigde documenten, zoals de crowdfundingovereenkomsten en de schuldbekentenis. Stichting Greencrowd bewaakt het betaalschema en incasseert de aflossing en de rente bij de projectontwikkelaar. Stichting Greencrowd betaalt de aflossing en de rente aan de crowdfunders en brengt hiervoor een vergoeding in rekening aan de projectontwikkelaar. Crowdfunder De crowdfunder stelt gelden beschikbaar ter realisatie of exploitatie van duurzame-energieproductiemiddelen. Dit doet zij middels stichting Greencrowd. Per project vormen de crowdfunders die het project (deels) financieren een informele vereniging die door stichting Greencrowd wordt vertegenwoordigd. De informele vereniging is de schuldeiser richting de projectontwikkelaar. Gelden die door de crowdfunder beschikbaar zijn gesteld, zijn niet tussentijds opeisbaar, maar worden terugbetaald conform het overeengekomen betaalschema. Deelname De hoofdsom is in dit project verdeeld over één tranche. Er geldt een minimale inleg van 50,- en een maximale inleg van 40.000,- per crowdfunder. Overdraagbaarheid De vorderingen zijn niet opeisbaar en niet overdraagbaar. De crowdfunder kan er wel voor kiezen de rente of aflossing op een door hem gewenste rekening uit te laten betalen, anders dan de rekening waarvan de crowdfunder de deelname heeft gestort. 8
Toepasselijk recht Op stichting Greencrowd, Greenspread en de gemeente Leeuwarden, het informatiememorandum en het crowdfundingsproces is Nederlands recht van toepassing; het informatiememorandum wordt uitsluitend in het Nederlands uitgebracht. Stichting Greencrowd staat onder toezicht van de AFM. Alhoewel bij de samenstelling van dit informatiememorandum de grootste zorgvuldigheid in acht is genomen, zijn vergissingen en druk- of zetfouten niet uitgesloten. Indien dit informatiememorandum en de onderliggende documenten afwijkingen vertonen, prevaleren de overeenkomsten. Informatievoorziening De crowdfunders worden via een beveiligd domein op de website van Greencrowd en per e-mail geïnformeerd over het project. Hier zal na oplevering tevens de dagelijkse productie aan elektriciteit door de installatie worden gepubliceerd, evenals de vermeden CO₂-uitstoot die aan het project is toe te schrijven. 8. Financiële prognoses Aankoopprijs Het gemiddelde prijsniveau van de turn-key-installatie inclusief ontwikkelkosten en monitoringsysteem voor de zonnestroominstallaties op de twee panden komt neer op een bedrag van 1,14 per Wp. De totale investering is daarmee 103.500,-. Werkkapitaal Het project zal in eerste instantie worden gefinancierd uit eigen middelen van Greenspread. Oplevering heeft plaatsgevonden in december 2014. Leningen Greenspread wil middels crowdfunding een deel van het project herfinancieren. Dit bedrag zal worden aangeboden in een tranche met een looptijd van acht jaar en een rentepercentage van 4%. Kasstromen Vanaf januari 2015 worden kasstromen gegenereerd vanuit het project, doordat de zonnestroom uit de installaties aan BV Sport wordt verkocht. Per kwartaal wordt een bedrag in rekening gebracht. Hierop wordt een betaaltermijn gehanteerd van veertien dagen. 9
Uitgangspunten Voor dit project worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: De verwachte kwh-productie (P50) is 962 kwh/kwp. De met 90% zekerheid minimaal te behalen kwh-productie (P90) is 912 kwh/kwp. Op basis van de contractprijs en SDE+-inkomsten ligt de gemiddelde opbrengst over de gehele exploitatietermijn op 0,1576 per kwh. De panelen hebben een opbrengstgarantie van 90% na 10 jaar en 80% na 25 jaar. Voor de exploitatie is gerekend met een jaarlijkse vermogensdegradatie van 0,7%. De levensduur van de omvormer wordt voor een periode van tien jaar gegarandeerd. In de reserveringen wordt het eenmalig vervangen van de omvormers meegenomen. De kosten voor het reinigen en eventueel ander onderhoud zijn inbegrepen in de exploitatie. Exploitatie en kasstroomprognose PV-systeem door Greenspread In onderstaande tabel zijn de exploitatiecijfers opgenomen. Zonnepanelen gemeentelijke gebouwen Leeuwarden - Fase 2 Turn-key-prijs systemen 103.502 Crowdfundingsom 77.627 Gemiddelde inkomsten per kwh 0,1576 Index 0% P50 opbrengst (kwh/kwp) 962 P90 opbrengst (kwh/kwp) 912 Vermogensdegradatie 0,70% Totaal vermogen in kwp 91.0 Onderstaande tabellen geven inzicht in de kasstroomprognose en afloscapaciteit gedurende de crowdfundingperiode van acht jaar. Kasstroom en afloscapaciteit bij 912 kwh/kwp Jaar 1 2 3 4 5 6 7 8 PPA 13,080 12,988 12,897 12,807 12,717 12,628 12,540 12,452 Annuïteit - 11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530 B&O - 776-792 - 808-824 - 840-857 - 874-892 EBITDA 773 666 560 453 347 241 136 30 DSCR 1.06 1.05 1.04 1.04 1.03 1.02 1.01 1.00 10
Kasstroom en afloscapaciteit bij 962 kwh/kwp Jaar 1 2 3 4 5 6 7 8 PPA 13,797 13,700 13,604 13,509 13,414 13,320 13,227 13,135 Annuïteit - 11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530 B&O - 776-792 - 808-824 - 840-857 - 874-892 EBITDA 1,491 1,378 1,267 1,155 1,044 934 823 713 DSCR 1.11 1.10 1.09 1.09 1.08 1.07 1.06 1.05 Kasstroom en afloscapaciteit bij 1012 kwh/kwp Jaar 1 2 3 4 5 6 7 8 PPA 14,514 14,412 14,311 14,211 14,112 14,013 13,915 13,817 Annuïteit - 11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530-11,530 B&O - 776-792 - 808-824 - 840-857 - 874-892 EBITDA 2,208 2,091 1,974 1,857 1,742 1,626 1,511 1,396 DSCR 1.15 1.15 1.14 1.13 1.12 1.12 1.11 1.10 9. Garanties en risico s Wie geld uitleent, ziet zich geconfronteerd met het risico dat de lening niet wordt terugbetaald, ondanks het feit dat iedere crowdfunder een investeringsovereenkomst aangaat waarin de betaalverplichtingen door de leningnemer aan de crowdfunders helder staan verwoord. Stichting Greencrowd maakt zich sterk voor het zoveel als mogelijk inperken van deze risico s. Sterker nog: Greencrowd streeft naar nagenoeg risicoloze investeringen voor crowdfunders. In deze paragraaf wordt toegelicht op welke wijze zekerheid voor crowdfunders wordt gewaarborgd binnen dit project. Methodiek Stichting Greencrowd classificeert projecten volgens een vastgestelde en door de AFM getoetste methodiek. Aan ieder project wordt een rating toegekend, die tot stand komt op basis van drie factoren. 1. de kredietwaardigheid van de leningnemer 2. de afloscapaciteit (DSCR) van het project 3. de afgegeven zekerheden Factor 1 is een score van 1 wanneer de limiet zoals afgegeven door de kredietverzekeraar ten minste gelijk is aan de hoofdsom die de projecteigenaar leent. In alle andere gevallen is de score 0. Factor 2 wordt berekend op basis van de minimale project-dscr (het eerste projectjaar uitgezonderd) conform het onderstaande schema. De DSCR wordt berekend door de project-ebitda te delen door de totale som aan rente en aflossing die de projecteigenaar dient te voldoen. DSCR < 1 = 0 11
DSCR 1-1,1 = 0,2 DSCR 1,1-1,2 = 0,4 DSCR 1,2-1,4 = 0,6 DSCR 1,4-1,6 = 0,8 DSCR >1,6 = 1 Factor 3 gaat ervan uit dat er een vorm van zekerheid wordt gesteld door de projecteigenaar. Het type zekerheid staat gelijk aan een score, conform het onderstaande schema: Bankgarantie = 1 Garantstelling derde partij = 2/3 Pandaktes op installatie én contract = 2/3 Pandakte op contract dan wel installatie = 1/3 Op basis van de 3 scores wordt een gewogen gemiddelde bepaald, waarbij factor 3 dubbel weegt ten opzichte van factor 1 en 2. De vertaling van het gewogen gemiddelde in de rating gaat als volgt: Rating A: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,8 en 1,0. Rating B: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,6 en 0,8. Rating C: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,4 en 0,6. Rating D: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0,2 en 0,4. Rating E: de risicocoëfficiënt ligt tussen de 0 en 0,2. Het uitgangspunt voor de risicoclassificatie is dat projecten die op het platform van Greencrowd verschijnen ten minste rating C hebben. Projectscore Factor 1: de kredietwaardigheid van de leningnemer, Greenspread Solar B.V. wordt momenteel getoetst bij Atradius voor het bedrag van 77.627,-. Op basis van eerdere projecten wordt hier voor deze factor een rating 1 verwacht. Zodra de bevestiging hiervan binnen is, wordt deze aan dit document toegevoegd. Factor 2: uit hoofdstuk 8 is gebleken dat de minimale DSCR (met uitzondering van het eerste jaar) 1,00 is. Dit betekent dat de score hier 0,2 is. Factor 3: zowel de installatie zelf als de inkomsten die Greenspread Solar B.V. verwerft uit de stroomleveringscontracten met BV Sport worden verpand aan de (projectspecifieke informele vereniging van) crowdfunders, middels aktes van verpanding. Dit betekent dat de inkomsten uit de zonnestroomsystemen (en de installatie zelf) alsnog ten bate van de crowdfunders komen wanneer Greenspread Solar B.V. zou ophouden te bestaan. Deze zekerheidsstellingen zijn goed voor een score van 2/3, die zoals aangegeven dubbel telt. 12
De totale coëfficient zal op basis van bovenstaande scores uitkomen op (1+0,2+(2*2/3))/4 = 0,63. Op basis van deze risicocoëfficiënt wordt de risicorating voor dit project B (een veilige investering). 10. Proces van investeren Wie wil investeren, moet een paar handelingen verrichten. Nadat u bent ingelogd op de website van stichting Greencrowd (www.greencrowd.nl) en een investeringsbedrag heeft bepaald, wordt automatisch een crowdfundingsovereenkomst gegenereerd. Deze dient u te ondertekenen en samen met een kopie van uw ID-bewijs te uploaden op onze website, wanneer u dat nog niet eerder heeft gedaan. Zodra het totale benodigde bedrag is verzameld, ontvangt u een betaallink van stichting Greencrowd, waarmee u de feitelijke investering kunt afronden. Het kan dus een tijdje duren voordat u daadwerkelijk wordt verzocht te betalen. U ontvangt het eerste bedrag aan rente en aflossing een jaar nadat alle crowdfunders hun inleg hebben voldaan. De laatste som aan rente en aflossing ontvangt u acht jaar nadien. 11. Namen en adressen Projectontwikkelaar/-exploitant Greenspread Solar B.V. Utrechtseweg 310/H02 6812 AR Arnhem www.greenspread.nl Aanbestedende dienst Gemeente Leeuwarden Oldehoofsterkerkhof 2 8911 DH Leeuwarden www.gemeenteleeuwarden.nl 13
Verantwoordelijkheid crowdfunding Stichting Greencrowd Utrechtseweg 310, gebouw H02 6812 AR Arnhem https://www.greencrowd.nl Afnemer zonnestroominstallatie BV Sport Beukenstraat 1 8924 GG Leeuwarden www.bvsport.nl 14