GEMEENTE HOOGEVEEN VERSLAG RAADSAVOND 26 november 2009 Meningvormen Aanwezig: Jerk Otten (voorzitter), Jan Ballast, Rolien van de Belt, Rob Berkenbosch, Bert Boersma, Bert Bouwmeester, Jan Braam, Sjoukje Brouwer, José Bruins Slot, Ellen van Heugten-Steenbergen, Anno Wietze Hiemstra, Gert Huijgen, Lucas Hummel, Klaas van der Laan, Hendrikus Loof, Bé Okken, Jerk Otten, Bert Otten, Henk Prigge, Wicher van Regteren, Henk Reinders, Hennita Schoonheim-Lunenborg, Rieks Siebring, Frank Snippe, Arend Steenbergen, Jan Steenbergen, Jan Stoefzand, Mark Strolenberg, Mark Tuit, Wim Warrink, Henk van de Weg, Jan Bekkering, Hetty Bouius, Erik Giethoorn, Francien Hellenthal en Frits Nijland. Verder aanwezig: wethouder Betty Poutsma en de ambtenaar Arthur Overgoor. Commissiegriffier: Jeen Everaarts. Verslag: Zwaantinus Jeuring (Notuleerservice Nederland). De agenda luidde als volgt: 1. Opening en vaststelling van de agenda 2. Spreekrecht 3. Nota Volksgezondheid Gezondheid komt niet vanzelf van augustus 2009 4. Rondvraag 5. Sluiting Het volgende wordt naar voren gebracht. 1. Opening en vaststelling van de agenda De agenda wordt ongewijzigd vastgesteld. 2. Spreekrecht Van het spreekrecht wordt geen gebruik gemaakt. 3. Nota Volksgezondheid Gezondheid komt niet vanzelf van augustus 2009 De voorzitter geeft het woord aan de fracties. Van de Weg (PvdA) is verbaasd dat dit punt voor meningvormen is geagendeerd. De PvdA heeft nog veel vragen en de samenhang tussen het raadsvoorstel en de nota is niet altijd helder. Spreker stelt de volgende vragen: De nota is verplicht volgens de Wet publieke gezondheid, en wel per 1 juli 2011. Waarom wordt de nota nu al aan de raad voorgelegd en waarom wordt niet eerst de evaluatie besproken? Verslag 26 november 2009 meningvormen 1 van 7
Het college zegt dat de doelen goed zijn gesteld. Maar als de doelen aan de evaluatie worden gekoppeld, moet nog veel in Hoogeveen verbeteren om de doelen te bereiken. Met welke maatregelen denkt de wethouder de doelen te bereiken? Waarom zijn drie speerpunten gekozen? Wat is de samenhang tussen de nota en de Wmo en de programma s? Bladzijde 19: hier staat een opsomming wat de gemeente allemaal zou kunnen doen. Maar wat gebeurt concreet? De raad moet kaders kunnen stellen en deze kunnen controleren. Warrink (ChristenUnie) gaat in op de evaluatie van het beleid van de afgelopen jaren, en vraagt een toelichting op het collegestandpunt dat geen nieuwe maatregelen nodig zijn terwijl gezegd wordt dat de effecten van het beleid minimaal zijn. Alcoholgebruik: het is terecht dit onder jongeren terug te willen dringen. Omdat jongeren voor 90% kopieergedrag vertonen, is meer aandacht nodig voor het alcoholgebruik onder volwassenen. De gemeente krijgt meer verantwoordelijkheden, onder andere vanuit de Drank- en Horecawet. Hoe gaat de gemeente dit invullen? Bij de opsomming van patiëntengroepen ontbreekt de groep andere chronisch zieken. Meer aandacht is nodig omdat de aandoening voor langere tijd consequenties heeft voor hun functioneren in de maatschappij. Van de Belt (GroenLinks) heeft vragen die in dezelfde richting gaan. GroenLinks is ook verbaasd over de zinsnede dat de maatregelen uit de Kadernota 2003-2007 wel zijn uitgevoerd maar onvoldoende effect zouden sorteren. De evaluatie zegt dat het niet aan de gestelde doelen ligt. Waar het wel aan ligt, wordt niet helder. Spreker vraagt of andere maatregelen nodig zijn. De nieuwe Drank- en Horecawet: hoe zien de plannen van het college eruit en hoeveel extra geld is beschikbaar? Waarom zit dit niet in de begroting? Gesteld wordt dat wordt geprobeerd gezondheidswinst te boeken binnen het bestaande beleid, bestaande budgetten en het bestaande takenpakket. Hoe gaat dat gebeuren? Beweeg je leven! : dit project is gericht op licht depressieve klachten. Volgens spreker hoort dit soort klachten tot het takenpakket van maatschappelijk werkers. Waarom wordt niet voor deze route gekozen? Stoefzand (Gemeentebelangen) is het eens met de opmerkingen over de doelen en hoe die te realiseren. De cijfers in de nota zijn verouderd en spreker verzoekt van de huidige situatie uit te gaan. AED-apparaten: aandacht is nodig voor de regelmatige controle van de apparaten. De Drank- en Horecawet: de Drentse gemeenten moeten gezamenlijk optrekken. Drugsbeleid: ook hier moeten gemeenten gezamenlijk optrekken. Doorverwijzing: het mag er niet toe leiden dat lange wachttijden ontstaan. Strolenberg (VVD) is het eens met de opmerkingen van GroenLinks over de evaluatie. Een toelichting is nodig waarom de maatregelen niet worden aangepast. Ook is de VVD het eens met de opmerking van GroenLinks over de passage in de nota dat gezondheidswinst binnen het bestaande beleid en budget kan worden behaald. Het is een feit dat Hoogeveners een ongezonde leefstijl hebben, en blijkbaar wordt met de 10 miljoen euro binnen het programma Ontspant te weinig gedaan. De doelen moeten hoger worden gesteld. Verslag 26 november 2009 meningvormen 2 van 7
De programmadoelen op bladzijde 17 moeten smarter en meetbaar worden gemaakt. Het enige concrete doel staat in de voorjaarsnota en gaat over overgewicht. De gemeente blijkt op het terrein van de volksgezondheid weinig concrete ambities te hebben. In 2015 wordt de nieuwe nota geëvalueerd. Hoe wordt in de tussentijd de voortgang en de effectiviteit bewaakt? Na één jaar ziet de fractie graag wat Beweeg je leven! oplevert. Nationaal actieplan Sport en Bewegen: is de subsidieaanvraag gehonoreerd en zo ja, welke impuls wordt gegeven? Het subsidiebudget van 35.000 euro: de fractie stelt voor samen met basisscholen en sportclubs activiteiten te ontwikkelen. De gemeente zou kaders moeten stellen bij het toekennen van subsidies. Kan sport en bewegen meer als speerpunt worden opgenomen? Spreker vraagt de mening van de andere fracties. Alcoholbeleid: is al meer bekend over het actiepuntenplan van de VDG-groep? Gaat Hoogeveen dit plan overnemen? Schoonheim (CDA) vindt dat de nota beter voor informeren had kunnen worden geagendeerd. Het CDA verzoekt straks apart te spreken over het wel of niet agenderen voor besluiten. Het is jammer dat de raad de evaluatie niet eerder heeft gekregen. In de gezondheidszorg zijn zeker nieuwe ontwikkelingen. De inwoners scoren laag op gezondheid en leefgewoonten en dat is niet verbeterd. De fractie heeft de volgende vragen: De nota is niet concreet. Dit moet verbeteren waarbij de raad keuzes maakt. Is de Wmo of de WPG leidend? Is samen met de Wmo-raad de conclusie getrokken dat er voldoende aandacht is voor de toegankelijkheid van de fysieke en sociale leefomgeving van mensen met een beperking? De evaluatie is gebaseerd op cijfers uit 2003 en 2004. Is de evaluatie wel reëel? Het CDA verzoekt om een evaluatie van de verschillende projecten, onder andere binnen het BOS. Tijdige signalering: dit is bij sociale en psychische problemen niet op orde en spreker ziet graag extra inzet om de contacten tussen maatschappelijk werk, GGZ en huisartsen te verbeteren. Wie heeft bepaald dat er lacunes zijn in de preventieve activiteiten gericht op een gezondere leefstijl, zoals de nota zegt. Gestart moet worden in het onderwijs. Alcoholgebruik: dit is een speerpunt voor het CDA. Waarom zijn de maatregelen op bladzijde 18 en 19 niet bij de speerpunten opgenomen? AED-apparaten: gezegd wordt dat de gemeente geen zorgplicht heeft. Waarom dan een uitgebreide tekst? Wat doet de gemeente? Van de Belt doet een voorstel van orde: zij stelt voor om gezien de hoeveelheid vragen de behandeling van de nota de volgende keer te vervolgen, inclusief de antwoorden op de vragen. Schoonheim is het hiermee eens, het CDA kan nu niet tot meningvormen komen. Wethouder Poutsma begrijpt het voorstel maar wil graag uitleggen waarom de nota zo is geschreven en zoveel mogelijk vragen beantwoorden. Verslag 26 november 2009 meningvormen 3 van 7
De voorzitter concludeert na enige discussie dat de wethouder en de overige collegeleden het woord krijgen voor het geven van een toelichting. Wethouder Poutsma geeft uitleg over de nota. Het is een wettelijke plicht. Alle programma s worden door de bril van volksgezondheid bekeken. Op basis van die informatie is die nota opgesteld. Er is veel informatie opgenomen over de stand van zaken en over de vorige nota. Daarnaast is de evaluatie en de schets van de gezondheidstoestand van de bevolking in de nota verwerkt. Het resultaat is een aantal vervolgaanpakken die hun beslag krijgen in de verschillende programma s. Deze nota heeft een andere cyclus dan de programma s. Toch gaat het om de samenhang tussen de nota en de programma s. Uit de nota blijkt dat alle programma s met volksgezondheid hebben te maken. De gedateerde cijfers komen van de GGD. De gemeente bevindt zich nu halverwege de cyclus en daarom zijn geen actuele cijfers opgenomen. Van de Weg wijst erop dat de nota pas in 2011 wettelijk verplicht is. Tot die tijd kunnen actuele cijfers worden verkregen. Wethouder Poutsma zegt dat er behoefte is deze nota nu op te stellen. De oude nota liep slechts tot 2007 en er is behoefte aan een overzicht van het beleid en de maatregelen. De doelen staan in de verschillende programma s en veranderen niet. De maatregelen zijn wel juist gekozen maar worden niet effectief uitgevoerd. De wethouder zegt toe dat smarter en concreter wordt aangegeven hoe die doelen worden bereikt. Dit komt in de programma s te staan. Binnen het bestaande beleid zijn aanscherpingen mogelijk. De vraag in het raadsvoorstel is: is de raad het eens met de getrokken conclusies en met de aanpak voor de drie daar genoemde impulsen aan de volksgezondheid. Schoonheim is het eens met Van de Weg: de nota zegt dat maatregelen onvoldoende effect hebben, maar dit is op oude cijfers gebaseerd. Een evaluatie op basis van recente cijfers is nodig. De nota stelt dat het niet aan de geformuleerde doelen ligt en dat er geen lacunes in het aanbod zijn. Waar ligt het dan wel aan? Zijn de doelen te hoog gesteld? Strolenberg vindt dat het signaal van de raad helder is: de informatie is summier en het voorstel is ook summier. Spreker hoopt dat de wethouder uitlegt waarom de gemeente niet zo ambitieus is, en hoe de nota moet worden gelezen. Wethouder Poutsma begrijpt de opmerking. Het is niet zo dat het college pas op de plaats wil maken. De programmadoelen staan centraal en niet hoe die met deze nota kunnen worden bereikt. Binnen de programma s worden de maatregelen opgesteld en recentere cijfers gehanteerd. Deze nota biedt een helikopterview, is informatief en gericht op uitwerking binnen de programma s. Van Heugten (VVD) begrijpt dat deze nota als onderlegger voor alle programma s wordt gebruikt. Klopt dat? Wethouder Poutsma zegt dat in de nota bijna alle programma s worden genoemd en dat daar wordt bekeken hoe de gezondheidswinst nog beter kan worden gerealiseerd. De samenhang zit in de programma s. Verslag 26 november 2009 meningvormen 4 van 7
Van de Weg zegt dat het erom gaat dat de wethouder de regisseur is van de programmadoelen, die blijkbaar afgeleide zijn van de doelen in deze nota. De wethouder is dus aanspreekbaar op het behalen van die doelen binnen de andere programma s. Wethouder Poutsma wil het niet zo formuleren: de wethouder wil niet voorschrijven wat andere wethouders in hun programma s moeten doen. De nota is het informatiemateriaal dat de wethouder Volksgezondheid verplicht is op te schrijven, met daarbij de gemaakte keuzes. Die keuzes worden in de programma s uitgewerkt en gekoppeld aan de programmadoelen. In de programma s vindt monitoring en afweging in verband met de gelden plaats. Schoonheim vindt dat het een kadernota is, en de raad stelt de kaders. Zijn dat de drie extra impulsen zoals in het raadsvoorstel staan onder het kopje oplossingen? In de rest van de nota staan geen kaders, maar wel voortdurend het gebruik van het woord kan. Op die manier is het geen kadernota. Wethouder Poutsma wil niet verdedigen dat het een kadernota is. De gemeente is verplicht deze nota op te stellen. De aanbevelingen worden in de programma s concreet gemaakt: maatregelen worden geformuleerd inclusief bijbehorende geldbedragen. Dat wordt aan de raad voorgelegd. Van de Belt begrijpt dat de financiële consequenties binnen de programma s worden bekeken. Zij wijst erop dat deze nota stelt dat subsidie wordt gegeven aan het project Beweeg je leven. Wethouder Poutsma begrijpt dat dit verwarrend is, en legt uit dat het bij dit project om subsidie gaat die al in 2009 via het programma Zorgt wordt besteed. De burgemeester licht de samenhang toe tussen de nota en de programma s, en gebruikt daarvoor het voorbeeld van het drugsbeleid. Het drugsbeleid is een zaak van politie, programma Veilig en van volksgezondheid. Volksgezondheid gaat over preventie en voorlichting op scholen, de politie en het programma Veilig verzorgen de aanpak op straat. Binnen het programma bestaat de ruimte om dit te doen en daar kan de raad op toetsen. Een ander voorbeeld is het alcoholbeleid, hiervoor geldt hetzelfde: naast de politie is het een zaak van volksgezondheid, programma Veilig en van de toepassing van de Drank- en Horecawet, in onderlinge samenhang. Hetzelfde geldt voor sport en andere terreinen. Van de Weg wijst op de vele zinnen op bladzijde 19 waarin de woorden zullen en kunnen worden gebruikt. Voor welke aanpak en welke maatregelen wordt nu gekozen? Schoonheim sluit zich volledig aan bij deze opmerking. Geeft de raad kaders mee of blijft het open? De burgemeester noemt de Drank- en Horecawet: de wet moet nog worden vastgesteld, dus het kader moet nog aan de orde komen. Dat is de reden dat de woorden zullen en kunnen worden gebruikt. Het college bereidt zich wel voor en komt op het juiste moment terug bij de raad. De burgemeester is als portefeuillehouder bezig de nodige informatie te vergaren: drankgebruik in sportkantines en het verbinden van voorschriften aan gemeentelijke regelingen. Verslag 26 november 2009 meningvormen 5 van 7
Stoefzand begrijpt de uitleg van de burgemeester. Bij alcohol en drugs zijn de kaders van de gemeente altijd vrij duidelijk. Spreker zegt dat dit bij sport anders ligt en noemt de twee uren sport voor scholieren. De nota zegt dat dit gewenst is, maar hoe wordt dit in het programma geregeld? Wethouder Smid zegt dat de gemeente niet over onderwijs gaat maar wel kan proberen scholen te verleiden meer sporturen te realiseren. Het programma geeft hiertoe de mogelijkheden aan. De wethouder deelt mee dat het college binnenkort een besluit neemt over het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen, waar een combinatie is gemaakt met de impuls brede scholen en sport en cultuur. Bestaande middelen worden gerichter ingezet waarbij cofinanciering door het Rijk wordt gegeven. De wethouder sluit aan op het verhaal van de VVD over sport en sportclubs: in de maatregelen wordt een relatie gelegd met sport en onderwijs en met de sportclubs. De evaluatie van het BOS-project wordt daarin meegenomen. De burgemeester reageert nog op de opmerking over het 12-puntenplan van de VDG. Het college gaat hier binnen de financiële kaders van de begroting mee aan de slag, volgens de lijnen van het plan. Nog deze week hebben de gemeenten uitgesproken meer te willen samenwerken bij de Drank- en Horecawet. De burgemeester vindt dat zeker nodig maar soms valt de samenwerking in de praktijk wel eens tegen. Hij hoopt dat er in Drenthe een nieuwe wind gaat waaien. Wethouder Poutsma gaat nog in op de vraag over de AED s. Het klopt dat het erg kil klinkt als wordt gesteld dat de gemeente geen wettelijke zorgplicht heeft. Er is veel menskracht, motivatie en geld voor nodig om alles goed te laten verlopen wat betreft de AED s. Vanwege het hebben van dekkende netwerken is gesproken met Hartveilig Drenthe wat daarvoor nodig is. Verder onderzoek is nodig en de wethouder zet het onderwerp AED s op de agenda van de VDG, met de wens om als gemeenten te gaan samenwerken. De wethouder kan nu niet zeggen waartoe dit leidt. Stoefzand zegt dat het klopt wat de wethouder zegt. Spreker is zelf erg betrokken bij de AED s en vraagt wie voor het onderhoud gaat zorgen. Wethouder Poutsma herhaalt dat de gemeente geen zorgplicht heeft voor het onderhoud. De wethouder kan nu geen antwoord geven, een bredere verkenning is nodig naar wie welke verantwoordelijkheid heeft en hoe zaken bij elkaar zijn te brengen. Van de Weg zegt dat de psychosociale problematiek diffuus door de programma s zit. Hoe vindt hier de monitoring plaats en wanneer krijgt de raad een terugkoppeling over de stand van zaken aan de hand van recentere cijfers. Overgoor geeft uitleg over de manier waarop de cijfers tot stand komen. De GGD actualiseert elke vier jaar voor steeds een andere doelgroep de cijfers. Er zijn dus per definitie steeds verouderde cijfers, behalve voor de laatst geactualiseerde doelgroep. Zo worden rond deze tijd recente cijfers over de doelgroep jeugd bekend gemaakt. De gemeente verwerkt de actuele cijfers voor het lopende beleid. Voor deze nota Volksgezondheid wordt via de resultaten van de monitoring elke vier jaar de stand van zaken weergegeven. De psychosociale problematiek: in de oude nota was gezegd dat signalering en aanpak zouden worden verbeterd. Daarom wordt via outreaching maatschappelijk werk ingekocht en dat levert goede resultaten op. Mensen die tegen een depressie aanlopen, zijn hier niet mee te Verslag 26 november 2009 meningvormen 6 van 7
bereiken. Dat kan eigenlijk alleen via de huisarts en andere eerstelijnszorgverlening. Daar is het project Beweeg je leven! opgericht. Van Heugten merkt op dat dit lastig is in verband met de geheimhouding. Overgoor zegt dat dit klopt. In een project in Emmen loopt dit goed: met de cliënt worden afspraken gemaakt over doorverwijzing. De voorzitter sluit de beraadslagingen en stelt voor de nota over twee weken in besluiten aan de orde te stellen. Strolenberg zegt er geen probleem mee te hebben om het vanavond in besluiten aan de orde te stellen omdat de VVD de nota als een informatieve nota ziet en niet als een kadernota of sturingsnota. Alles komt binnen de programma s terug en de nota is daarbij een onderlegger. Buiten de vergadering om zal de fractie nog vragen stellen. Spreker verzoekt de tussentijdse resultaten over de voortgang van de uitvoering ter informatie aan de raad te sturen. Van de Weg zegt dat de beantwoording de nota in het juiste verband heeft geplaatst. Spreker is het eens met Strolenberg de nota vanavond voor besluiten te agenderen. Gemeentebelangen en ChristenUnie sluiten zich hierbij aan. Van de Belt is het hier niet mee eens en vindt de nota te vaag. De fractie heeft nog veel vragen en het is te vroeg om er nu in besluiten over te spreken. De uitleg van de burgemeester is wel helder en zij ziet dit graag op papier. Schoonheim is het eens met GroenLinks, de nota is niet als onderlegger te beschouwen. Er wordt duidelijk voor drie oplossingen gekozen waar accenten worden gelegd: Beweeg je leven!, preventie en alcoholbeleid. Spreker wil dit eerst binnen de fractie bespreken. De voorzitter concludeert dat volgens het nieuwe reglement de nota in besluiten van vanavond aan de orde kan komen. De voorzitter sluit de beraadslagingen. Toezeggingen wethouder Poutsma: De doelen staan in de verschillende programma s en veranderen niet. Toegezegd wordt dat smarter en concreter wordt aangegeven hoe die doelen worden bereikt. Dit komt in de programma s te staan. 4. Rondvraag Er wordt geen gebruik gemaakt van de rondvraag. 5. Sluiting De voorzitter sluit het blok meningvormen. Verslag 26 november 2009 meningvormen 7 van 7