Aan de leden van Provinciale Staten Nr.: 2006-01420/11/A.11, MB Groningen, 16 maart 2006 Behandeld door : A.M.A. Hoen Telefoonnummer : (050) 316 4964 Antwoord op : Bijlage : Onderwerp : Uitvoeringsprogramma Leren voor Duurzame Ontwikkeling 2006 Geachte dames en heren, De Noordelijke Adviesgroep "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" heeft aan de drie noordelijke Colleges van Gedeputeerde Staten haar tweede advies voor een programma uitgebracht. In het kort heeft deze adviesgroep een negental positieve en een tweetal negatieve adviezen voor projecten afgegeven. Het tweede advies van de Noordelijke adviesgroep is bij deze brief gevoegd. In de Noordelijke Adviesgroep hebben onafhankelijke leden uit de verschillende bij duurzame ontwikkeling betrokken dimensies (economie, ecologie, maatschappelijk veld, de mondiale dimensie), zitting en ook vertegenwoordigers van provincies, gemeenten en van waterschappen. De Adviesgroep gaat uit van de uitgangspunten zoals die in het Noordelijke Ambitiestatement "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" zijn geformuleerd. Nogmaals brengen wij onder uw aandacht, dat in dit ambitiestatement uiteengezet is, dat het bij het "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" gaat om het opzetten en uitvoeren van diverse projecten waarin de duurzame afweging in praktijk wordt gebracht, dit alles in het teken van het leveren van een steekhoudende positieve bijdrage aan een duurzame samenleving. Dat dient te gebeuren met zo veel mogelijk partners uit de verschillende dimensies van duurzame ontwikkeling. Belangrijk is ook dat het bij deze projecten gaat om het ervaring opdoen met sociale leerprocessen die mensen en organisaties in staat stellen om mee te doen met het proces van duurzame ontwikkeling. Het tweede programma In het najaar 2005 is de Noordelijke Adviesgroep begonnen met het opstellen van een tweede advies. Ook daarvoor is aan de meest uiteenlopende vertegenwoordigers gevraagd die met duurzaamheid te maken hebben om met projectideeën te komen. Dat heeft in totaal 32 projectideeën opgeleverd. Aan 10 initiatiefnemers is gevraagd om hun projectidee verder uit te werken, dit wederom met de nodige ondersteuning van het aangetrokken adviesbureau.
De Noordelijke Adviesgroep heeft de volgende projectvoorstellen beoordeeld: 1. Slim en Comfortabel, 2. Herstructurering Oudwoude: op zoek naar de duurzame couleur locale - Gemeente Kollumerland c.a., Woningstichting Kollumerland, 3. Duurzaam Wonen in Meerstad - Milieufederatie Groningen, 4. Prettig wonen, het kan ook duurzaam - Platform Duurzaam Bouwen Drenthe, 5. Leren voor Duurzame Mobiliteit in Noord Nederland - Energy Valley, gemeente Leeuwarden, provincie Fryslan, provincie Drenthe, provincie Groningen, 6. Scholen voor Duurzaamheid - IVN, 7. De Noordelijke Klimaatcompetitie - Milieufederatie Groningen, Friese Milieufederatie, Milieufederatie Drenthe, 8. Sarah s wereld - OAB Opsterland, 9. Een nieuwe blik op de weg - Milieufederatie Drenthe, 10. Netwerk Duurzame Waddenvloot - Stichting Duurzaamheidscentrum Lauwersoog en 11. Duurzaam rendement - GIDO Stichting. De eerste 9 projecten zijn door de Noordelijke Adviesgroep van een positief advies voorzien en de laatste twee met een negatief advies. De bijdragen van Groningen Wij hebben besloten om dit uitgebrachte advies integraal over te nemen en hebben het voornemen om de volgende middelen bij te dragen uit het Groninger krediet "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" en uit het krediet "Stimulering Milieuactiviteiten": ad. 1: Slim en Comfortabel 3.000,-- ad. 3: Duurzaam wonen in Meerstad: 25.000,-- ad. 5: Leren voor Duurzame Mobiliteit in het Noorden 25.000,-- ad: 6: Scholen voor duurzaamheid 20.000,-- en ad. 7: Noordelijke Klimaatcompetentie 24.339,--. Met bovenstaande projecten is een bedrag van 97.339,-- gemoeid. Wij hebben het voornemen om dat bedrag als volgt te dekken: - 30.000,-- als provinciale bijdrage uit het krediet "Leren voor Duurzaamheid, het provinciale deel", - 8.500,-- als provinciale bijdrage uit het krediet "Stimulering Milieuactiviteiten" en - 58.839,-- uit het krediet "Leren voor duurzaamheid, het rijksdeel". De eerste twee provinciale bedragen ter dekking van de kosten vormen de noodzakelijke cofinancieringsbijdrage om de rijksmiddelen voor het "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" te verkrijgen. Beschrijving van de projecten In bijlage I gaan wij nader in op de projecten uit het advies, waarbij wij ook aangeven waarom wij bepaalde projecten onderschrijven en waarom wij een tweetal van een negatief advies hebben voorzien. Externe Ondersteuning De drie noordelijke provincies hebben het adviesbureau dat de huidige externe ondersteuning heeft geleverd bij de opstelling van de eerste twee programma's gevraagd om offerte uit te brengen voor de externe ondersteuning in 2006. De Noordelijke adviesgroep heeft ons dat geadviseerd, dit om op deze manier het beste gebruik te maken van de reeds door het betreffende bureau opgebouwde kennis, ervaring, inzichten en het met de partijen opgebouwde netwerk. 2
In de Noordelijke Adviesgroep is na twee rondes van advisering haar werkwijze en die van het externe adviesbureau nader bekeken. Een belangrijke conclusie was dat de partijen rond de thema's uit het noordelijk ambitiestatement (ruimtegebruik, duurzame samenleving in kleinere gemeenschappen, energievraagstukken, water en duurzame ontwikkeling tussen de oren) meer bij elkaar gebracht dienen te worden. Daarbij zijn op grond van discussie in de Noordelijke Adviesgroep ook de thema's gezondheid, bedrijfsleven en jeugd toegevoegd. Bij de ondersteuning van een adviesbureau dient het ons inziens dan ook om uitvoering van de volgende zaken te gaan: - het ondersteunen van de Noordelijke Adviesgroep met tevens het versterkt bij elkaar brengen van de partijen om tot concrete projecten te komen, - het ondersteunen van de partijen bij het omzetten van projectideeën tot concrete projecten, - het evalueren van het proces en de projecten (monitoring) en - het versterkt verzorgen van de nodige communicatie, inclusief het uitdragen van bereikte resultaten. In de bijgevoegde offerte van KNN Milieu zijn bovenstaande zaken terug te vinden. De totale kosten voor de externe ondersteuning door een adviesbureau bedragen 64.129,10, inclusief BTW. De offerte van het van het adviesbureau is bij deze brief gevoegd. Wij hebben het voornemen om hiervan eenderde van deze kosten (iedere noordelijke provincie dus 21.376,37) te betalen. Bovendien hebben wij het voornemen om daar bovenop voor het uitdragen van de bereikte resultaten, bijvoorbeeld door het uitgeven van een informatiekrant nog een bijdrage van 3.000,-- te leveren. Beide bedragen zullen wij dekken met middelen uit het krediet "Leren voor Duurzaamheid, rijksdeel". Al met al zien wij, dat met de aldus ingevulde externe ondersteuning een belangrijke voorwaarde is geschapen om tot concrete projecten met een breed draagvlak te komen. Stand van zaken van het hele programma Wat betreft de financiële stand van zaken van het hele programma kunnen wij u melden, dat wij tot nu een bedrag van 121.515,-- uit het programma "Leren voor Duurzame Ontwikkeling" hebben bijgedragen aan (noordelijke) projecten. Indien ook het tweede advies van de Noordelijke Adviesgroep wordt meegenomen, inclusief de middelen voor externe ondersteuning, dan is er in Groningen een bedrag van 243.230,37 besteed. Wetende dat ons tot en met 2007 in totaal 602.000,-- ter beschikking zal staan (van het rijk 4x 112.000,-- en aan eigen provinciale bijdragen 4x 38.500) trekken wij de conclusie dat wij van de Noordelijke Adviesgroep zeker nog twee adviezen nodig zullen hebben om alle middelen voor de jaren 2004 tot en met 2007 te besteden. Hiertoe zien wij goede mogelijkheden, dit mede gezien de grote betrokkenheid die wij overal tegenkomen om tot goede projecten te komen. Wij vertrouwen er op, u met bovenstaande voldoende te hebben geïnformeerd. Op grond artikel 10 van de kaderverordening subsidies kunt u binnen drie weken na dagtekening van deze brief kenbaar maken aan de Statengriffie (tel. 050-3164458 of e-mail 3
statengriffie@provinciegroningen.nl) of u onze voornemens tot het verlenen van drie genoemde bijdragen en het onderschrijven van de twee negatieve adviezen wenst te bespreken. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten der provincie Groningen:, voorzitter., secretaris. 4
Bijlage I: projecten uit het tweede advies van de Noordelijk Adviesgroep "Leren voor Duurzame ontwikkeling", inclusief het aangeven waarom wij bepaalde projecten onderschrijven en waarom wij een tweetal van een negatief advies hebben voorzien. Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de projecten verwijzen wij naar het advies en de bijgevoegde projectiebeschrijvingen. Noordelijk Project: Projecttitel: Slim en Comfortabel: noordelijke informatie-uitwisseling en samenwerking m.b.t. woonwensen van bewoners Projectindiener: Milieufederatie Groningen De drie hierna omschreven projecten richten zich alle op de woonwensen van bewoners. Het is dan ook zaak, dat tussen deze drie initiatieven regelmatige uitwisseling van informatie, kennis en ervaringen plaats vindt. Bovendien zal in december 2006 een gemeenschappelijke oplevering van de drie projecten worden gepresenteerd. Deze bestaat uit drie deelproducten: een uitwerking van de voorbeelden als good practices (bijvoorbeeld in een brochure), een gezamenlijk procesverslag over leerervaringen, successen en belemmeringen, een noordelijke masterclass om de projectvoorbeelden, partners en resultaten onder de aandacht te brengen van gemeenten, provincie, corporaties, bouwbedrijven en relevante bewonersorganisaties. aspecten) - Betrokken partners: bewoners, gemeenten, Milieufederatie, woningbouwverenigingen, architecten en bouwers - Mainstream: de woonwensen van bewoners - Sociaal leren: informatie-uitwisseling en samen discussiëren over de (toekomstige) woonwensen. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep, omdat met dit initiatief een goede voorwaarde is geschapen voor uitwisseling van leerervaringen en ontwikkelde methodieken op het gebied van het betrekken van woonwensen van bewoners van oude en nieuwe wijken, in grootstedelijk verband als ook op het platteland. Project in Fryslân: Projecttitel: Herstructurering Oudwoude: op zoek naar de duurzame couleur locale Projectindieners: Gemeente Kollumerland c.a., Woningstichting Kollumerland In een aantal bijeenkomsten wordt met bewoners van het dorp Oudwoude en met huurders en kopers van nieuwe woningen helder gemaakt wat bewoners aanspreekt in duurzaamheid en wat niet, en in welke mate zij zelf aan de realisatie willen bijdragen. Dit inzicht is voor alle professionele partijen relevant voor het realiseren van een duurzaam woningplan waarin mensen ook duurzaam kunnen wonen. Daarna wordt een aparte bijeenkomst georganiseerd met de architect en bouwer van het plan om de resultaten van de bewonersbijeenkomsten terug te koppelen. 5
aspecten) - Betrokken partners: bewoners van het dorp Oudwoude en met huurders en kopers van nieuwe woningen, verschillende overheden en instanties, Woningbouwvereniging, architecten en bouwers - Mainstream: de reële woningbehoefte en het behoud van het landschap. - Sociaal leren: samen discussiëren over de conflicterende belangen aan de hand van alternatieven, waarbij de effecten zoveel mogelijk concreet worden gemaakt Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep en gaan er vanuit dat er met de projecten Prettig Wonen uit Drenthe en Duurzaam Wonen in Meerstad uit Groningen wordt samengewerkt. Project In Groningen: Projecttitel: Duurzaam Wonen in Meerstad Projectindiener: Milieufederatie Groningen Met het project wordt beoogd te achterhalen wat de duurzame woonwensen zijn van de toekomstige bewoners van Meerstad. Als instrument is daarbij gekozen voor een platform waarin huidige bewoners van sociale woningbouw hun wensen ten aanzien van hun woning en hun leefomgeving op tafel leggen. In drie werkateliers gaan bewoners van de corporaties aan de slag met het vormgeven van hun duurzame leefomgeving. De resultaten daarvan vormen de basis voor een slotdiscussie waarin de kansen en belemmeringen om met de resultaten een duurzame woonomgeving te realiseren, centraal zullen staan. Het project geeft een nieuwe richting aan eerdere ervaringen (van het projectbureau Meerstad) met het realiseren van betrokkenheid van bewoners bij de ontwikkeling en realisatie van grootschalige ontwikkelingen in de ruimtelijke omgeving. Bij de partners zit het leerproces zowel in de ervaringen met bewonersparticipatie als in de uitwisseling met de andere maatschappelijke actoren. aspecten) - Betrokken partners: huidige bewoners van sociale woningbouw, Woningbouwverenigingen, architecten en bouwers - Mainstream: de reële woningbehoefte bij een grootschalige woonwijk. - Sociaal leren: samen discussiëren over de toekomstige woonwensen met gebruikmaking van een platform. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep, omdat het project mogelijk een nieuwe richting geeft aan het realiseren van betrokkenheid van bewoners bij de ontwikkeling en realisatie van grootschalige ontwikkelingen in de ruimtelijke omgeving. Samenwerking met de projecten Herstructurering Oudwoude uit Friesland en Prettig wonen uit Drenthe is noodzakelijk vanwege het complementaire karakter van deze projecten. Project in Drenthe Projecttitel: Prettig wonen, het kan ook duurzaam Projectindiener: Platform Duurzaam Bouwen Drenthe Het project leert bewoners duurzaamheidsaspecten te betrekken bij het formuleren van hun woonwensen en leert marktpartijen en overheden hiervoor goede randvoorwaarden te creëren en werkmethoden (bewonersparticipatie) te ontwikkelen, dit aan de hand van twee concrete 6
woonprojecten. De ervaringen zullen vervolgens worden gedeeld met overige bij woningbouw in Drenthe betrokken partijen (gemeenten, bewonersorganisaties, bouwbedrijven). Door middel van bijeenkomsten en workshops stellen de projectindieners samen met bewoners en overige betrokkenen een woonwensenprofiel op. Dit woonwensenprofiel wordt vertaald naar concrete maatregelenpakketten per woning. De te formuleren aanbevelingen zijn met name voor gemeenten en woningbouwcorporaties en zullen toepasbaar zijn zowel in projectmatige nieuwbouw, particulier opdrachtgeverschap en herstructurering. aspecten) - Betrokken partners: bewoners, woningbouwverenigingen, architecten en bouwers - Mainstream: de reële woningbehoefte bij een grootschalige woonwijk. - Sociaal leren: samen discussiëren over de toekomstige woonwensen aan de hand van het formuleren van woonwensenprofielen. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep en gaan er vanuit dat er met de projecten herstructurering Oudwoude uit Friesland en Duurzaam Wonen in Meerstad uit Groningen wordt samengewerkt. Noordelijk Project: Projecttitel: Leren voor Duurzame Mobiliteit in Noord Nederland Projectindieners: Energy Valley, gemeente Leeuwarden, provincie Fryslan, provincie Drenthe, provincie Groningen De initiatiefnemers willen in het algemeen door sterke stimulering van bedrijven een vraagtoename van duurzame brandstoffen voor bedrijfsmatige voertuigen en vaartuigen op gang brengen. De gevraagde subsidie in het kader van Leren voor Duurzame Ontwikkeling wordt ingezet voor het inrichten van een leertraject met bedrijven en overheden en beoogt langdurig en intensief de toepassing van biobrandstoffen onder de aandacht te brengen. Ondernemers krijgen begeleiding bij het afwegingsproces om hun transportactiviteiten op een meer duurzame manier in te richten. In het leertraject worden deze afwegingsprocessen en uitkomsten tevens teruggekoppeld naar andere partijen. Het leertraject rondom wagenparkscans (circa 50 bedrijven) staat daarbij centraal. Hierbij wordt vooral ingezet op het overbrengen van de praktische leerervaringen van de deelnemende ondernemers door de ondernemers zelf. De uitkomst van het leertraject is kennis en inzicht in mogelijkheden van duurzaam transport. Het is tevens het doel om de opbrengsten van het intensieve traject richting deze bedrijven op grotere schaal naar ondernemers bekend te maken. De provincie Groningen draagt tevens zelf bij in de vorm van menskracht van onze afdeling milieubeleid en bodemsanering. aspecten) en ook aan de mondiale dimensie - Betrokken partners: transportondernemers, projectbureau Energy Valley, gemeenten en provincie - Mainstream: duurzaam transport - Sociaal leren: transport ondernemers leren duurzame afwegingen te nemen en worden geconfronteerd met conflicterende belangen tussen in het bijzonder de economische (vaak korte termijn) en de ecologische (vaak lange termijn) afwegingen. 7
Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep, omdat wij een leertraject met bedrijven en overheden en beoogd langdurige en intensieve toepassing van biobrandstoffen van groot belang achten. Noordelijk project Projecttitel: Scholen voor Duurzaamheid Projectindiener: IVN Het project "Scholen voor Duurzaamheid" bestaat uit twee belangrijke componenten, namelijk: - structurele contacten met scholen voortgezet onderwijs en ondersteunen van docenten bij het geven van duurzaamheidonderwijs en - structurele contacten met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, en overheden onderhouden die met projecten op het gebied van duurzame ontwikkeling leerlingen willen benaderen. Er is reeds in het kader van dit programma een keer eerder subsidie verstrekt voor de jaren 2004 en 2005. De komende jaren wil Scholen voor Duurzaamheid stevig ingebed raken in het beleid van scholen, maatschappelijke en educatieve partners. De relaties met scholen en maatschappelijke organisaties, overheden en bedrijven worden de komende jaren verder verdiept en uitgebouwd, en structureler van aard. De volgende resultaten gelden voor 2006: Aantal deelnemende scholen In actief contact: 90 Waarvan actief in uitvoering 55 Aantal deelnemende jongeren per jaar 2750 Aantal participerende maatschappelijke organisaties 70 Aantal beschikbare modulen minimaal 15 De bedoeling is dat Scholen voor Duurzaamheid na 2007 zonder subsidie vanuit Leren voor Duurzame Ontwikkeling wordt gecontinueerd. Om hieraan een prikkel te geven is er nu minder subsidie voor het project dan de vorige keer uitgetrokken. aspecten) en ook aan de mondiale dimensie - Betrokken partners: bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, en overheden - Mainstream: kennis, inzicht en ervaring in het voortgezet onderwijs met duurzame ontwikkelingen. - Sociaal leren: In de samenwerking met de maatschappelijke partners wordt invulling gegeven aan jongerenparticipatie op het gebied van duurzame ontwikkelingen. Het sluit nauw aan op het nieuwe leren in het voortgezet onderwijs wat zich vooral richt op leren in de maatschappelijke omgeving van de leerling. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep. Wij zijn van mening, dat met het project "Scholen voor Duurzaamheid" wederom een belangrijke injectie wordt gegeven om vooral bij leerlingen duurzame ontwikkeling goed onder de aandacht te brengen en aan te laten werken, waarbij ons aanspreekt dat zowel scholen, docenten, het bedrijfsleven, (maatschappelijke) organisaties en overheden concreet samenwerken. 8
Noordelijk project: Projecttitel: De Noordelijke Klimaatcompetitie Projectindieners: Milieufederatie Groningen, Friese Milieufederatie, Milieufederatie Drenthe De Noordelijke Adviesgroep heeft de Milieufederaties uitgenodigd het vorige niet gehonoreerde projectidee De Noordelijke Klimaatcompetitie nader bij te stellen. Het project richtte en richt zich op energiebesparing door burgers in hun eigen omgeving. Het project bestaat nu uit verschillende onderdelen. Eerst worden projectpartners (buurt-verenigingen, sponsors, deskundigen) geworven. Samen met de verschillende partners wordt het project verder uitgewerkt: het plan voor de projectuitvoering wordt afgestemd met de wensen van de deelnemers, de taken worden verdeeld en bijdragen door de verschillende partners worden vastgelegd. Tegelijkertijd wordt belangstelling bij lokale en regionale media gewekt. Op deze manier zal het initiatief een uitvoeringsplan met een breed draagvlak krijgen. Vervolgens zal de daadwerkelijke wedstrijd van start gaan. Per buurt worden zoveel mogelijk huishoudens geworven om deel te nemen. Deelnemende huishoudens krijgen: een energieadvies op maat concrete en praktisch uitvoerbare energiebesparingtips tips over waar meer informatie over energiebesparing te vinden is adviezen over hoe meer ondersteuning te krijgen is Door onderlinge interactie en uitwisseling van ideeën en resultaten groeit het bewustzijn bij burgers van de klimaatproblematiek en groeit het zicht op concrete gedrags- en handelingsperspectieven met betrekking tot het gebruik van energie. Energiebesparing wordt daarbij gerealiseerd bij gewone huishoudens in een bepaalde buurt door middel van bewustwording en gedragsverandering (en niet door het doen van grote investeringen). Het project De Noordelijke Klimaatcompetitie is daarmee een interessante aanvulling op projecten als Groningen in t Zonnetje en Energiebesparing voor huishoudens met lage inkomens. aspecten) en ook aan de mondiale dimensie - Betrokken partners: Milieufederaties, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, en overheden - Mainstream: energiebesparing door de bevolking. - Sociaal leren: partijen en deelnemers komen met elkaar in contact waardoor er voortdurend een stroom van informatie-uitwisseling en samenwerking op met betrekking tot energiebesparing op gang wordt gehouden, dit met het oog op energiebesparing in hun eigen omgeving. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijk Adviesgroep. Het project draagt ons inziens door de buurtgerichte aanpak met ook een wedstrijdelement bij aan de nodige energiebesparing door huishoudens. Project in Fryslân: Projecttitel: Sarah s wereld Projectindieners: OAB Opsterland Het project laat leerlingen in het primair onderwijs op een speelse manier nadenken over hun consumptie en de invloed van onze consumptie op de leefomgeving hier en elders. Het project gaat in op de eigen rol daarbij van de leerling. Leerlingen gaan vervolgens allerlei duurzaamheidsmaatregelen zelf realiseren en is dus oplossingsgericht. 9
Concreet resultaat van het project is dat de deelnemers er zich van bewust zijn dat er keuzes ten gunste van een duurzame wereld gemaakt kunnen worden. aspecten) en ook aan de mondiale dimensie - Betrokken partners: scholen, leerlingen en ouders. - Mainstream: energiebesparing door de bevolking. - Sociaal leren: Het project hanteert een grote diversiteit aan leervormen en is gericht op een positieve manier werken aan een reëel probleem en heeft een oplossingsgerichte benadering van de duurzaamheidsproblematiek. Wij onderschrijven het voorwaardelijk positief advies van de Noordelijke Adviesgroep. Opschaling dan wel vervolg op het project in Groningen komt naar onze mening niet voor financiële ondersteuning vanuit het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling in aanmerking, omdat met dit project de te hanteren formule dan reeds is ontwikkeld. Project in Drenthe: Projecttitel: Een nieuwe blik op de weg Projectindiener: Milieufederatie Drenthe Met een grote manifestatie over duurzame mobiliteit willen de aanvragers van dit project aandacht vestigen op alle mogelijkheden die er voor iedereen inmiddels zijn om zijn/haar bijdrage te leveren aan schonere mobiliteit in Drenthe. Deze aanvraag behelst alleen het bereiken en organiseren van samenwerking tussen de verschillende organisaties, die op dit gebied een belangrijke rol kunnen vervullen in Drenthe (dus niet de beoogde mobiliteitsmanifestatie). Doel van het project is dus om een brede samenwerking rond het thema duurzame mobiliteit in Drenthe op te zetten. De mobiliteitsmanifestatie functioneert daarbij als motor en katalysator. ook gezondheidsaspecten rondom mobiliteit worden meegenomen. Het samenwerkingsproces en het leren van elkaar staat centraal in het project. aspecten) en ook aan de mondiale dimensie - Betrokken partners: organisaties op het gebied van duurzame mobiliteit, milieuorganisaties bedrijven en overheden. - Mainstream: duurzame mobiliteit. - Sociaal leren: Het leeraspect voor de samenwerkende partners speelt tijdens de voorbereidingen van het project een belangrijke rol en kan leiden tot samenwerking van natuurlijke" partijen. Bedrijven leren op welke wijze het publiek reageert op de boodschap over duurzaamheid. Wij onderschrijven het positief advies van de Noordelijke Adviesgroep. Noordelijk Project Projecttitel: Netwerk Duurzame Waddenvloot Projectindiener: Stichting Duurzaamheidscentrum Lauwersoog Het doel van het project is het bijdragen aan de transitie naar een duurzame energiehuishouding in de Waddenregio door het ontwikkelen en toepassen van innovaties in de scheepvaart gericht op vermindering van emissies naar lucht en water (gericht op schepen, havens en burgers). Bij de werkwijze is cruciaal dat er toepassingen in de praktijk plaatsvinden in de vorm van transitie- 10
experimenten (bijvoorbeeld boten op aardgas). Het project richt zich op de gehele Nederlandse waddenregio, van Texel tot Nieuw Statenzijl. Het Netwerk richt zich globaal op twee typen doelgroepen, te weten enerzijds de betrokken bedrijven en organisaties en anderzijds de consumenten. Het Netwerk Duurzame Waddenvloot is een lerend netwerk. Deelnemende partijen worden steeds gestimuleerd om met en van elkaar te leren. Gezien de grootte van het werkgebied en de aanzienlijke reisafstanden zal gewerkt worden met subregionale dan wel thematische workshops. De te ontwikkelen website speelt een centrale rol in de communicatie. Tenslotte is de communicatie met het publiek van groot belang. - Duurzaamheidsdimensies: globaal alle drie de "P's" (economie, ecologie en sociaalmaatschappelijke aspecten), - Betrokken partners: vele organisaties maar niet duidelijk omschreven - Mainstream: energiebesparing. - Sociaal leren: het leereffect is onduidelijk. Wij onderschrijven het negatief advies van de Noordelijke adviesgroep: het projectidee en het leereffect zijn nogal onduidelijk. Bovendien wordt de idee niet weggenomen dat het hier toch vooral gaat om een aanbodgestuurd initiatief. Zo blijkt uit de begroting dat het bedrijfsleven niet financieel bijdraagt. Er wordt 100% subsidie gevraagd vanuit het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling hetgeen meer is dan de in het Noordelijke Ambitiestatement opgenomen maximale subsidie van 85% van de projectkosten. Project in Fryslân: Projecttitel: Duurzaam rendement Projectindiener: GIDO Stichting Binnen het project gaat het om het in gang zetten van een leerproces door de bedrijvenvereniging de Hemrik, de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden met als inzet een beter rendement op het gebied van Duurzaam Ondernemen en Parkmanagement (een duurzaam ingericht en duurzaam functionerend bedrijventerrein dat al bestaat), dit met als doel deze ook op andere terreinen (doelstelling twee andere bedrijventerreinen) uit te kunnen voeren. Naast het verlenen van de nodige informatie gaat het om creëren van draagvlak bij ondernemers, gemeenten en andere direct betrokken actoren. - Duurzaamheidsdimensies: globaal alle drie de "P's" (economie, ecologie en sociaalmaatschappelijke aspecten), - Betrokken partners: bedrijvenvereniging de Hemrik, de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden - Mainstream: duurzaam ondernemen. - Sociaal leren: het leerproces is reeds beproefd. Wij onderschrijven het negatief advies van de Noordelijke Adviesgroep. Het project tendeert namelijk te veel naar voorlichting en educatie en niet naar sociaal leren. De nadruk ligt tevens op het toepassen van verschillende reeds bestaande (wetenschappelijke) modellen en theorieën en het verkrijgen van draagvlak daarvoor. 6-3-2006. 11