SamenSpelen conclusies speeltuinbendeverslagen Individuele aanpassingen speeltoestel en infrastructuur NSGK Revisie 1.1 13 februari 2012 Patrick Meutstege Panton bv
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 De speeltuinbende zegt... 4 2.1 Infrastructuur speeltuin... 4 2.2 Speeltoestel... 5 3 Conclusie... 6 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 2
1 Inleiding Dit verslag bevat de conclusies en aanbevelingen die tijdens alle speeltuinbendebezoeken (3x woordwaarde!) zijn gedaan. Het vormt hiermee een beschrijving van algemene en specifieke verbeterpunten aan speeltuinen. Het kan daarmee gebruikt worden als input bij de ontwikkeling van een nieuw speeltoestel of objecten die de fysieke toegankelijkheid van een speeltoestel of speeltuin vergroten. De gegevens zijn gebaseerd op 20 geteste speeltuinen: Badhoevedorp, Badhoevedorp De Driehoek, Deventer De Roetsj, Sittard Dierensespeeltuin, Dieren Elckerlyc, Oss Kindervreugd, Bleskensgraaf Moby Dick, Beverwijk Philipsdorp, Eindhoven Reyeroord, Rotterdam Spijkerdorp, Drachten t Kreil, Winterswijk t Lansink, Hengelo (o) T.a.v. de infrastructuur staat vermeld hoe vaak een verbeterpunt expliciet in een speeltuinbendeverslag is vermeld. Omdat de verbeterpunten subjectief zijn beoordeeld, zijn de aantallen indicatief. De rapportage natuurlijk, toegankelijk spelen van Anke Wijnja biedt veel aanknopingspunten voor de ontwikkeling van (losse) objecten in de speeltuin. Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 3
2 De speeltuinbende zegt Hieronder staan de punten die de speeltuinbende bij meerdere speeltuinen heeft gezien. 2.1 Infrastructuur speeltuin De volgende punten worden door de speeltuinbende genoemd als verbeterpunt bij speeltuinen: De ingang is lastig te vinden. o Soms ontbreekt een naambord o Er worden meerdere adressen aangehouden o De ingang is niet duidelijk gemarkeerd of valt weg in struiken Aantal tuinen: 3 Een speeltuin heeft meerdere ingangen. o Dat is voor ouders en begeleiders onoverzichtelijk. Kinderen kunnen gemakkelijk weglopen. Maak één centrale ingang die ook breed genoeg is voor elektrische rolstoelen. Aantal tuinen: 1 De ingang is te smal voor een (elektrische) rolstoel. Aantal tuinen: 1 Het centrale pad is niet vlak genoeg om met rolstoel/rollator te gebruiken of ontbreekt simpelweg. Aantal tuinen: 7 Overgangen tussen pad en gras zijn niet egaal. Aantal tuinen: 7 Geleiding of gidslijnen op veilige afstand van toestellen ontbreken. Hierdoor is het voor blinde of slechtziende kinderen moeilijk hun weg te vinden en zich te oriënteren. Aantal tuinen: 9 Een plattegrond (in reliëf) ontbreekt waardoor het lastig kan zijn om zelfstandig de weg te vinden. Aantal tuinen: 6 Leuningen bij (steile) hellingen ontbreken. Aantal tuinen: 9 Gebieden met toestellen zijn niet over een harde, berijdbare ondergrond te bereiken, maar alleen via zand. Aantal tuinen: 10 Het (invaliden) toilet is te steriel of onbekend, sommige kinderen kunnen hier niet plassen. Aantal tuinen: 5 Op het toilet ontbreekt een verschoontafel. Aantal tuinen: 3 Voor kleine kinderen is het toilet of de wastafel te hoog. Aantal tuinen: 6 Gebouwen hebben (te hoge) drempels in de deuropeningen, dit beperkt toegankelijkheid voor rolstoel/rollator, blind, motorisch beperkt. Aantal tuinen: 4 Ouders/begeleiders kunnen slecht overzicht houden door te weinig banken. Aantal tuinen: 8 Afscherming rond (snel) bewegende toestellen ontbreekt. Hierdoor kan je er gemakkelijk tegen aan lopen. Aantal tuinen: 7 Transferplekken om van rolstoel naar een toestel te komen, zijn niet aanwezig. Aantal tuinen: 7 De medewerkers van een speeltuin zijn vaak niet als zodanig herkenbaar aan bijvoorbeeld kleding of pet. Herkenbaarheid vergroot het gevoel van vertrouwen. Aantal tuinen: 6 Geparkeerde fietsen blokkeren de route naar (of direct in) de speeltuin. Aantal tuinen: 2 Tafels of zitjes zijn vaak te hoog of niet bereikbaar voor kinderen in een rolstoel: ze kunnen niet aanschuiven of de tafels zijn te moeilijk te bereiken. Aantal tuinen: 6 Sommige speeltuinen hebben skelters. Het pad waar ze op mogen rijden is vaak dezelfde als het normale voetpad wat gevaarlijke situaties op kan leveren als je slecht hoort of kan zien. Ook voor rolstoel of rollator is er kans op botsen. Aantal tuinen: 2 4 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx
2.2 Speeltoestel Veel voorkomende situaties bij speeltoestellen zijn de volgende: (klim) toestellen hebben trapjes zonder leuning. Het laatste stuk naar een toestel kan alleen over zand bereikt worden. Toestellen met zitjes hebben geen rugleuning (o.a. schommel, wip) De instap van een toestel, bijvoorbeeld draaimolens of speelauto s is te hoog. Helemaal lastig als er geen punt is waar je je vast kan houden. Bovendien kan je makkelijk vallen. Hellingen, vaak de oploop naar een kabelbaan, zijn te steil om zelfstandig op te kunnen komen met een rolstoel/rollator. Toestellen zijn niet schoon, bijvoorbeeld doordat ze onder een boom zijn geplaatst. Kinderen die zitten of kruipen op toestellen die daar niet perse voor gemaakt zijn, worden zo erg vies. Kinderen kunnen van sommige toestellen door onderbroken leuningen en ontbreken van afrijdbeveiliging van grote hoogte vallen. Trapjes hebben open treden: voeten kunnen er doorheen schieten. Zandbakken of zwembaden hebben soms geen rand, een pad gaat zo over in een (lager gelegen) zandbak. Kinderen met een rolstoel of slechtzienden kunnen er makkelijk in vallen. Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 5
3 Conclusie Een bezoek van de speeltuinbende eindigt altijd met een evaluatie. Hierbij worden de belangrijkste eigenschappen van een speeltuin besproken. Uit de speeltuinbendeverslagen komt een consequent beeld naar voren: de verbeterpunten die worden genoemd hebben vrijwel elke keer te maken met de fysiek toegankelijkheid van een speeltuin en de toestellen daarin. Het vinden van de weg, het overzicht houden in alle prikkels die er in een speeltuin kunnen zijn en het veilig voelen en zelfstandig bewegen binnen een speeltuin is voor kinderen met een beperking vaak erg lastig. Toestellen zijn op zich vaak heel behoorlijk bespeelbaar, maar een kind kan er vaak moeilijk op een veilige manier zelfstandig naar toe. Ook de directe toegang tot het toestel (als je er eenmaal bent gekomen) is niet altijd goed geregeld. Wat opvalt is dat een vogelnestschommel altijd goed wordt gewaardeerd, evenals zand en waterspelen. De ervaringen van de speeltuinbende kunnen in de volgende hoofdthema s worden samengevat: Toegankelijkheid Alles waardoor de toegankelijkheid verbetert, is zinvol. Denk bijvoorbeeld aan een verharde en vlakke hoofdroute die een duidelijk contrast met de directe omgeving heeft. Egale overgangen tussen verschillende ondergronden of bij entree van gebouwen zijn belangrijk, 2 centimeter hoogteverschil kan al een behoorlijk probleem zijn. Voorzie hellingen in de route of bij een toestel van geleiding en ondersteuning. Verbeter de toegankelijkheid van speeltoestellen die op zand staan opgesteld, bijv. door rubber matten, een geleiding of extra handgrepen om er makkelijker op te komen. Plaats transferplekken die je vanuit een rolstoel of rollator naar het toestel geleiden. Voorzie overal waar mogelijk de toestellen van een rand die onbedoeld afrijden/aflopen voorkomt. Scherm bewegende toestellen af zodat een blind of slechthorend kind er niet per ongeluk mee in aanraking komt. De afscherming kan meteen een veilige geleiding naar het toestel zijn. Kleine speelaanleidingen langs een pad zijn leuk voor kinderen voor wie de toestellen nog steeds moeilijk bereikbaar zijn. Ook een website of een bord in de speeltuin waarop de openingstijden en voorzieningen staan vermeld, zijn zinvol. Oriëntatie Oriëntatiepunten en gidslijnen helpen kinderen om zelfstandig en veilig hun weg te vinden. Een goed pad kan deze functie hebben, maar ook rode struikjes op een groen grasveld, losse contrasterende objecten of een hek/touw met kleuren of geluidseffecten. Een plattegrond helpt om uit te leggen waar kinderen overal naar toe kunnen en hoe ze er moeten komen, zeker als de speeltuin groter is. Dit geeft ook de ouders overzicht. Markering van de ingang van de speeltuin en toestellen met herkenbare objecten brengen rust in het beeld van een speeltuin. Voorzieningen Geef ouders een plek in de speeltuin om te zitten en hun kind in de gaten te houden. Als ouders graag in de speeltuin komen, komen de kinderen vanzelf mee. Maak (picknick) tafels geschikt voor kinderen in een rolstoel. Maak het toilet vrolijker en beter bruikbaar met stickers, kleine krukjes zodat kleine kinderen ook bij de wastafel kunnen. Zorg voor een goede verschoontafel en voldoende ruimte voor een rolstoel. Maak de medewerkers van de speeltuin herkenbaar zodat kinderen en ouders gemakkelijk de juiste persoon aan kunnen spreken. Zorg dat de medewerkers ook getraind worden in een dienstverlenende houding en begrip van de behoeftes van kinderen met beperking hebben. Wanneer een speeltuin een aantal punten zou (kunnen) verbeteren, wordt de speeltuin al veel universeler toegankelijk en veiliger. Certificering van de speeltoestellen staat niet toe dat hulpmiddelen op of aan een bestaand toestel worden gemonteerd. Zolang de hulpmiddelen los staan is er voor certificering niet wat aan de hand. Beklemming is echter wel een risico. Bijlage I en II geven een overzicht van waar rekening mee gehouden moet worden. 6 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx
Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 7
4 Bijlage I Beklemmingsmatrix Bron: Eurosafe.eu.com CE 13387 8 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx
5 Bijlage II Tabel 13 Aanvullende richtlijnen en tabel 14 Aandachtspunten per speeltoestel Bron: Nuso Wenkenblad 20102011, pagina 2931 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 9
10 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx
Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx 11
12 Panton www.panton.nl P136 SamenSpelen P136_1_110916_Conclusies speeltuinbendeverslagen v1.1.docx