Aan: De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, de voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de directeur van het Afvalfonds Verpakkingen. Kenmerk: 2015.020 Betreft: Beoordeling brancheverduurzamingsplannen met hoogst haalbare doelen van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) en het brancheverduurzamingsplan van de Nederlandse Cosmetica Vereniging en Nederlandse Verenging Zeepfabrikanten (NCV/NVZ). Bijlagen: Brancheverduurzamingsplan verpakken van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren en het brancheverduurzamingsplan van de Nederlandse Cosmetica Vereniging en Nederlandse Verenging Zeepfabrikanten. Den Haag, 15 december 2015 Geachte mevrouw Dijksma, geachte heer De Mol van Otterloo en geachte heer Van Zanen, In een separate brief 1 heb ik u vandaag geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking de brancheverduurzamingsplannen. Hieruit blijkt dat met de eerste zes plannen eind 2015 75 procent van het verpakkingsgewicht dat op de Nederlandse markt wordt gezet aan verduurzaming onderhevig is, doordat de branches en hun leden aan de slag zijn. Met de ontwikkeling die nu in gang is gezet, wordt duurzaam verpakken een onderwerp waar bedrijfs-breed aandacht aan wordt besteed. Over de beoordeling en vaststelling van de hoogst haalbare doelen uit de eerste vier plannen heb ik op 3 juli jl. namens het KIDV een brief gestuurd aan staatssecretaris Mansveld 2. Dit betrof de plannen van: Groenten en Fruit door het GroentenFruit Huis; Levensmiddelen samen met Levensmiddelenhandel en Diervoeding door de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) in samenwerking met het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en de Nederlandse Voedingsindustrie Gezelschapsdieren (NVG); r-pet 2018 2022 door de Nederlandse vereniging Frisdranken, Waters en Sappen (FWS); Thuiswinkel door Thuiswinkel.org; In deze brief informeer ik u graag over de beoordeling van de brancheverduurzamingsplannen met de hoogst haalbare doelen van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) en de Nederlandse Cosmetica Vereniging en Nederlandse Verenging Zeepfabrikanten (NCV/NVZ) door het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Deze brancheverduurzamingsplannen en bijbehorende toetsingsdocumenten worden samen met deze brief door het KIDV ook gepubliceerd op www.kidv.nl. 1 Kenmerk 2015.019. 2 Kenmerk: 15.015. Deze brancheverduurzamingsplannen en bijbehorende toetsingsdocumenten zijn door het KIDV samen met de brief ook gepubliceerd op www.kidv.nl. 1
Beoordeling brancheverduurzamingsplan Wijn - KVNW Het KIDV constateert dat in dit brancheverduurzamingsplan van de KVNW hoogst haalbare doelen zijn geformuleerd en keurt het plan goed. In bijlage 1 bij deze brief worden de twee hoogst haalbare doelen uit dit brancheverduurzamingsplan kort beschreven, samen met de beoordeling door het KIDV. De branche streeft naar een significante daling van het gemiddeld gewicht van de glazen wijnfles naar 494 gram per liter en zet in op ketenbeïnvloeding van de (voornamelijk buitenlandse) leveranciers onder meer door strakke inkoopvoorwaarden bij haar leden. Brancheverduurzamingsplan Cosmetica/was- en reinigingsmiddelen NCV/NVZ Het KIDV constateert dat in dit brancheverduurzamingsplan van de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) en de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ) hoogst haalbare doelen zijn geformuleerd. Het KIDV vindt dat in dit plan de relevante onderwerpen worden opgepakt en constateert dat de branche doelen stelt op procesafspraken en op de meetbare verhoogde inzet van recycled kunststof en gecertificeerd karton in haar verpakkingen. Ook merkt het KIDV op dat de branche geen ondertekenaar is van de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 en keurt het plan goed, onder voorbehoud van kwantificering van de hoogst haalbare doelen 5, 6 en 10 vóór 1 april 2016. In bijlage 2 bij deze brief worden de hoogst haalbare doelen kort beschreven, steeds samen met de beoordeling door het KIDV. Namens het KIDV hoop ik u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd over de beoordeling en vaststelling van de hoogst haalbare doelen uit de brancheverduurzamingsplannen van de KVNW en NCV/NVZ. Hoogachtend, Hans van der Vlist Voorzitter Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 2
Bijlage 1 - Hoogst haalbare doelen brancheverduurzamingsplan Koninklijke Vereniging van Nederlandse Wijnhandelaren (KVNW) en beoordeling door het KIDV. 1. Reductie gewicht productverpakkingen met focus op de voornaamste verpakking: glazen flessen. Het huidige gemiddelde flesgewicht van wijnflessen is 520,2 gram per liter in 2014. De zwaarste fles (0,75 liter) weegt 645 gram, de lichtste fles weegt 306 gram oftewel 860 gram per liter en 408 gram per liter. De autonome daling laat zien dat het gemiddelde glasgewicht in 2019 naar verwachting 510 gram per liter wijn zal zijn. De KVNW stelt zichzelf ten doel om te streven naar een gemiddeld glasgewicht 494 gram per liter in 2019 (ten opzichte van 520 gram gemiddeld glasgewicht per liter in de huidige situatie). Dit is significant meer dan de geprojecteerde autonome daling. Het KIDV stelt vast dat dit een realistisch en hoogst haalbaar doel is, omdat de KVNW zich duidelijk inspant om de huidige (inter)nationale trend zich door te zetten. Bovendien doet de KVNW daar bovenop nog een extra inspanning. Want in de berekening van dit hoogst haalbare doel houdt de KVNW rekening met marktaandelen van alle verpakkingsvormen (o.a. bag-in-box verpakkingen). Bovendien is bij de bepaling van dit streefgewicht rekening gehouden met ontwikkelingen waardoor er lichtere en sterkere flessen op de markt komen. 2. De inrichting en vormgeving van ketenverantwoordelijkheid als onderdeel van het keurmerk KVNW Register Wijnhandelaar. Alleen met inzet van dit instrument kan de productverpakkingscombinatie worden beïnvloed van de in het buitenland gebottelde wijn. Concreet worden de volgende zaken gerealiseerd: Standaard inkoopvoorwaarden (met daarin aandacht voor milieuaspecten). Letter of Engagement (met daarin aandacht voor milieuaspecten). Stimuleren van (internationaal) onderzoek naar nieuwe manieren van verpakken (innovatief). De KVNW neemt zich voor om via internationale zusterorganisaties inzichtelijk te maken bij welke producenten de in Nederland op de markt gebrachte flessen vandaan komen. Vervolgens kan worden bezien of het mogelijk is om overstijgende doelstellingen te formuleren. Het KIDV stelt vast dat dit een realistisch en hoogst haalbaar doel is, omdat ketenbeïnvloeding cruciaal is voor het verduurzamen van verpakkingen en de branche zich hiermee optimaal inspant ook in de dialoog met de (vooral buitenlandse) keten. De beïnvloeding van de keten wordt in het geval van de Nederlandse wijnhandelaren bemoeilijkt doordat 99% van de wijn uit het buitenland komt en 90% van de flessen uit het buitenland komt. 3
Bijlage 2 - Hoogst haalbare doelen brancheverduurzamingsplan van de Nederlandse Cosmetica Vereniging (NCV) en Nederlandse Vereniging Zeepfabrikanten (NVZ) en beoordeling door het KIDV. 1. De branche plaatst het thema duurzaam verpakken hoog en blijvend op de agenda Het KIDV ziet dit niet als een concreet hoogst haalbaar doel, maar als een streven van de branche om betrokkenheid en inzet te tonen. Met de aanname dat de branche zich hier daadwerkelijk voor inspant, dient dit als een ondersteunend doel aan de hoogt haalbare doelen in het plan. 2. Eind 2017 is minimaal 50% van de NVZ-leden lid van het A.I.S.E. Charter for Sustainable Cleaning (of een gelijkwaardig charter, certificeringsschema of andersoortig initiatief) Het KIDV acht dit een realistisch en hoogst haalbaar doel, omdat hiermee de leden van de was- en reinigingsmiddelenbranche (NVZ) zich committeren aan het verduurzamen van verpakkingen. Het charter bevat concrete doelen ten aanzien van de toegepaste hoeveelheid verpakkingsmateriaal (interne reductie doelstellingen) en de bedrijven moeten zich continue ten opzichte van zichzelf verbeteren. Het charter geldt zowel voor multinationals als voor kleine bedrijven. 3. De branche streeft er naar om verpakkingen circulair te maken en daarom het aandeel gerecycled materiaal in verpakkingen te verhogen. Het is lastig om het huidige aandeel gerecycled materiaal van alle verpakkingen, en daarmee een doel voor 2018, te bepalen. Daarom heeft de branche voor specifieke productgroepen doelstellingen opgezet. De doelen 5, 7 en 8 richten zit op een toename van het aandeel gerecycled materiaal. Naast deze specifieke doelstellingen zal de branche haar leden stimuleren om een dialoog aan te gaan met verpakkingsleveranciers over de mogelijkheden voor het gebruik van gerecycled materiaal. Het KIDV ziet dit niet als een hoogst haalbaar doel maar acht dit een passend streven omdat dit bijdraagt aan de visie op de lange termijn, namelijk het streven naar een circulaire economie. 4. De branche streeft er naar om verpakkingen circulair te maken en daarom de recyclebaarheid van verpakkingen te verbeteren. Het is lastig om het huidige percentage recyclebare verpakkingen, en daarmee een doel voor 2018, te bepalen. Daarom heeft de branche voor specifieke productgroepen doelstellingen opgezet (zie sectie 6.2 in het plan). De doelen 6 en 10 richten zit op een toename van recyclebare verpakkingen. Ook is een onderzoeksdoelstelling in het plan gespitst op een verpakking die momenteel slecht recyclebaar is: de kunststof dispenser. Naast deze specifieke doelstellingen zal de branche haar leden stimuleren om een dialoog aan te gaan met verpakkingsleveranciers en afvalverwerkers (zowel sorteerders als recyclers) over het verbeteren van de recyclebaarheid. Het KIDV ziet dit niet als een hoogst haalbaar doel maar acht dit een passend streven omdat dit bijdraagt aan de visie op de lange termijn, namelijk het streven naar een circulaire economie. 5. Kunststof flessen: eind 2017 past 50% van de leden gerecycled kunststof toe in kunststof verpakkingen Het KIDV acht dit een realistisch doel omdat dit bijdraagt aan een vergroting van toepassing van recycled content, wat nu nog maar door een klein aantal bedrijven wordt toegepast (20%). Omdat niet meetbaar is wat dit doel exact zal opleveren aan verduurzaming keurt het KIDV dit doel goed onder voorbehoud van kwantificering vóór 1 april 2016. De branche zal nogmaals in dialoog moeten treden met haar leden om alsnog te komen tot een kwantitatieve doelstelling gericht op het totale toegepaste aandeel van gerecycled kunststof in kunststof flessen. Dit is in lijn met de kanttekening geplaatst door de wetenschappelijke toetsingscommissie dat het een aandachtspunt is om duidelijk te laten zien dat dit niet slechts incidentele verpakkingen per bedrijf zijn, maar dat het substantiële verduurzaming betreft. 4
6. Kunststof verpakkingen: toename van toepassing van mono-materialen, voornamelijk voor kunststof flessen Het KIDV vindt dit een belangrijk thema om een doel op te stellen, omdat het toepassen van monomaterialen zorgt voor betere recyclemogelijkheden en bijdraagt aan de visie op de lange termijn, namelijk het streven naar een circulaire economie voor verpakkingen. Omdat dit thema als doel nu niet meetbaar is, keurt het KIDV dit goed, in lijn met de toetsing door de wetenschappelijke toetsingscommissie, onder voorbehoud van de benodigde kwantificering vóór 1 april 2016. 7. (Primaire) Papieren/kartonnen verpakkingen: eind 2017 is minimaal 80% van het papier/karton van primaire verpakkingen in de branche FSC of gelijkwaardig gecertificeerd of bestaat uit gerecyclede vezels Het KIDV acht dit een realistisch en hoogst haalbaar doel, omdat dit zorgt voor een toename van duurzaam beheerde bossen en zorgdraagt voor de toepassing van gerecyclede vezels. 8. (Secundaire) Papieren/kartonnen verpakkingen: gemiddeld is minimaal 90% van het papier/karton gebruikt voor de secundaire/tertiaire verpakkingen FSC of gelijkwaardig gecertificeerd of bestaat uit gerecyclede vezels. Het KIDV acht dit een realistisch en hoogst haalbaar doel, omdat dit zorgt voor een toename van duurzaam beheerde bossen en zorg draagt voor de toepassing van gerecyclede vezels. 9. Kunststof flessen, kunststof dispensers, (primaire) papieren/kartonnen verpakkingen: toename mate van compactering. Het KIDV ziet dit niet als een hoogst haalbaar doel maar acht dit een passend streven omdat compacteren zorgt voor een gunstiger verhouding tussen de hoeveelheid ingezet materiaal (product/verpakkingen) en de behoefte waarin met het product voorzien wordt. Het KIDV neemt genoemde beperkingen aan verdere compactering ter kennisgeving aan. 10. Secundaire en tertiaire verpakking: stimuleren van uniformering rekfolies Het KIDV acht dit een realistisch doel, omdat het uniformeren van rekfolies zorgt voor betere recyclemogelijkheden en bijdraagt aan de visie op de lange termijn, namelijk het streven naar een circulaire economie. Omdat niet meetbaar is wat dit doel exact zal opleveren aan verduurzaming keurt het KIDV dit doel goed onder voorbehoud van kwantificering vóór 1 april 2016. 5