Wethouder van Sociale Zaken, Werkgelegenheid en Economie Henk Kool Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BSW/2011.261 RIS247742 Doorkiesnummer 070-3535767 E-mailadres Onderwerp informatie over Ooievaarspas en participatie van kinderen Aantal bijlagen 1 Datum 27 maart 2012 Geachte voorzitter, Uw commissie heeft bij de begrotingsbehandeling verzocht om nadere informatie over: 1. de nieuwe Ooievaarspas, 2. de bijdrage die aan de participatie van kinderen wordt geleverd Met deze brief wil ik u informeren over de ontwikkelingen en de meest recente stand van zaken. Wat betreft het onderwerp van de kinderparticipatie sluit ik aan op de evaluatie van de uitvoering van dit beleid (RIS175337b_24_SEP_2010). De Raad heeft op 16 februari 2012 ingestemd met een verordening (RV 10) om het beleid gericht op participatie van kinderen met een stevig fundament te geven. 1. De nieuwe Ooievaarspas De Ooievaarspas is een belangrijk instrument binnen het programma Sociale voorzieningen en Armoedebestrijding. De maatschappelijke participatie van mensen met een minimum inkomen wordt bevorderd doordat financiële drempels worden verlaagd en pashouders worden gestimuleerd deel te nemen aan het activiteiten aanbod. Vooral voor kinderen van ouders met een laag inkomen staat de pas als instrument voor participatie centraal (zie ook het volgende hoofdstuk); zij krijgen de mogelijkheid lid te worden van een sportvereniging of deel te nemen aan een culturele activiteit. Bovendien kunnen zij participeren in buitenschoolse activiteiten, doordat de scholen een subsidie ontvangen voor leerlingen met een pas. Inlichtingen bij C. Ederveen Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 14070 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 2479 Internetadres: www.denhaag.nl
BSW/2011.261 2 Het afgelopen jaar stond in het teken van vernieuwing van de pas. Op 1 juli 2011 is de Ooievaarspas, die jaarlijks werd verstrekt, vervangen door een nieuw exemplaar. De nieuwe pas, waarop de pasfoto met andere identiteitsgegevens is voorgedrukt, is uitgerust met magneetstrip en chip. Door het gebruik van de nieuwe technische mogelijkheden van een slimme pas nemen de beheersings- en sturingsmogelijkheden toe en kan de declaratie van vergoedingen direct gekoppeld worden. De procedure heeft wel een drempel opgeworpen die de daling van het aantal passen verklaard. Voor 1 juli 2011 waren 85.000 passen in omloop, op 1 januari 2012 zijn het er 70.000. Om de nieuwe pas aan te vragen, dienen de gebruikers hun pasfoto op te sturen. Vooraf was het vermoeden, dat niet alle pashouders die de oude pas kregen toegestuurd, daar ook gebruik van maakten. Alleen mensen die wel gebruik maken van hun pas zullen de moeite hebben genomen om een pasfoto te sturen. Aantal passen sinds 2007 aantal Ooievaarspassen 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 2007 2008 2009 2010 2011 De productie kosten van de nieuwe pas zijn door de toevoeging van de nieuwe technieken (voorgedrukte pasfoto, chip en magneetstrip) hoger dan voor de oude pas zonder deze toevoegingen. Maar deze nieuwe pas kan langer mee. De investering kan over 5 jaar worden uitgesmeerd. De oude pas werd jaarlijks vervangen en was alleen geldig in het opgedrukte jaar. Over 5 jaar gerekend is de investering neutraal. De nieuwe pas kan automatisch worden geblokkeerd als er geen recht op gebruik bestaat. Bij het gebruik wordt de nieuwe pas elektronisch gelezen en kan de aanbieder de afgesproken vergoeding declareren. Op 1 januari was het al mogelijk 1/3 van de declaraties automatisch te laten verlopen. De grootste aanbieders zijn het eerst aangesloten en ongeveer 400 kleinere volgen nog. De techniek van deze smartcard wordt zodoende optimaal benut. Overige ontwikkelingen rond Ooievaarspas Het is de bedoeling van de regering dit jaar het gebruik van categoriale minima voorzieningen op 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm af te grendelen in plaats van de huidige 130%.
BSW/2011.261 3 Dat is een gevolg van de gewijzigde WWB die per 1-1-2012 in werking is getreden. Het college wenst 2012 als overgangsjaar te zien. De meeste aanvragen voor gebruik van de pas in 2012 zijn in het najaar 2011 ingediend en beoordeeld voorafgaand aan de inwerkingtreding van de gewijzigde WWB. In 2012 kan deze wijziging naar behoren worden voorbereid en ingevoerd per 1 januari 2013. Op 1 januari 2012 is een eigen bijdrage ingevoerd voor volwassen pashouders van 12,50 per jaar. Voor kinderen en ouderen (65+) is de pas gratis. Op 20 februari 2012 hebben elfduizend pashouders (51%) uit de leeftijdsgroep van 18-65 jaar de bijdrage betaald. Uit een nabel actie onder mensen die niet betalen is gebleken dat de helft als reden opgeeft de pas niet te gebruiken. De andere helft overweegt het nog of is verhuisd buiten de stad. Het is ongewis of pashouders die niet betaald hebben en waarvan de pas per 1 mei aanstaande wordt geblokkeerd zich in de loop van het jaar zullen melden en alsnog tot betaling zullen overgaan. Voorbeeld van gebruiksmogelijkheden van de Ooievaarspas: internet toegang voor ouderen De pas biedt gebruikers vele mogelijkheden. Het stelt ouderen met een laag inkomen bijvoorbeeld in staat bij de bibliotheek toegang tot het internet te krijgen. Op deze wijze kunnen ouderen die thuis geen verbinding hebben met het internet toch de mogelijkheden van www.denhaag.nl gebruiken. De bibliotheek geeft bovendien cursussen in computer gebruik die voor deze doelgroep. Vanaf 18 jaar kunnen volwassen pashouders gratis lid van de bibliotheek worden. Kinderen konden in Den Haag al gratis lid worden. In 2010 hebben 8.325 pashouders van deze mogelijkheid gebruik gemaakt, waaronder 2.420 ouderen. 2. De participatie van kinderen De participatie van kinderen heeft in 2008 een extra impuls gekregen met de start van het programma Kinderen doen mee. Uitgangspunt is dat alle kinderen gelijke kansen krijgen hun talenten te ontplooien, ongeacht het inkomen van de ouders. Speerpunten in het beleid zijn het stimuleren van deelname aan de voorschool voor kinderen met een taal- en ontwikkelingsachterstand, de bijdrage aan scholen per leerling met een Ooievaarspas in ruil waarvoor geen ouderbijdrage wordt geheven en het stimuleren van deelname aan sport en cultuur. De pas wordt daardoor in toenemende mate door kinderen gebruikt. De eerste jaren was 27% van de passen in het bezit van kinderen tot 18 jaar. Dat is nu opgelopen tot 31%. De deelname van kinderen met een Ooievaarspas aan de voorschool is sinds september 2008 opgelopen van 580 tot 1366 in 2009. In 2010 is het aantal kinderen met een pas dat op de voorschool zat iets teruggelopen tot 1273. De eigen bijdrage van 8,- per maand (of 4,- voor een tweede kind) wordt vergoed voor kinderen van ouders met een laag inkomen, waardoor meer doelgroeppeuters kunnen deelnemen aan de voorschool. Hiermee wordt voorkomen dat in Den Haag kinderen met een (taal)ontwikkelings-achterstand beginnen aan de basisschool. Voor leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs is ook participatie in de buitenschoolse activiteiten van groot belang. De daarvoor geheven ouderbijdrage was vaak een drempel voor gezinnen met een smalle beurs. Wij hebben met de schoolbesturen afgesproken een bijdrage per leerling met een pas te bieden in ruil waarvoor de school geen ouderbijdrage vraagt. Van deze mogelijkheid wordt in toenemende mate gebruik gemaakt. Daardoor zijn er geen financiële belemmeringen meer voor leerlingen van ouder met lage inkomens om te participeren in buitenschoolse activiteiten, zoals excursies, sportdagen en dergelijke.
BSW/2011.261 4 Participatie op scholen scholen subsidie: aantal deelnemende leerlingen Primair Voortgezet onderwijs onderwijs totaal 2008/2009 8.129 4.626 12.755 2009/2010 9.686 5.431 15.117 2010/2011 10.873 6.353 17.226 Als laatste belangrijke speerpunt beogen wij de participatie van kinderen in sport en cultuur te vergroten. Het gebruik van de pas voor sport en cultuur onder kinderen is sterk toegenomen. In september 2008 voorafgaand aan het Kinderen doen mee programma met gratis deelname aan sport en cultuur waren er 1500 deelnemers, nu zijn het er bijna 6.000. Deze participatie is van grote invloed zowel op de ontwikkeling en gezondheid van kinderen, als op de ontplooiing van hun talenten. Ontwikkeling van deelname kinderen aan sport (exclusief zwemlessen) en cultuur deelnemende kinderen 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 sept '08 sept '09 sept '10 sept '11 Tot september 2008 kregen kinderen met een Ooievaarspas de helft korting bij sport of cultuur. Daarna konden zij kosteloos een sport kiezen of gratis deelnemen aan een culturele activiteit. Dat verklaart de sterke stijging in 2009, waarna de groei in 2010 afzwakte, maar in 2011 weer toenam. De aantallen zijn exclusief deelname aan zwemlessen. Het aantal sportorganisaties dat als aanbieder van de pas is aangesloten is opgelopen van 162 in 2008 tot 257 in 2011. Dit gestegen aanbod en de toename van het aantal deelnemende kinderen (van 1500 naar 6000) tonen het succes van het gevoerde beleid. Omdat wij niet weten hoeveel kinderen van ouders met lage inkomens zonder pas sporten, kunnen wij niet de conclusie trekken dat het aantal in Den Haag is verveelvoudigd, maar bovenstaande cijfers wijzen wel in die richting. Samenwerking met de Stichting Leergeld Den Haag De gemeente werkt samen met de Stichting Leergeld Den Haag om attributen in het kader van sport en cultuur of PC s en fietsen aan schoolgaande jeugd te verstrekken. Deze samenwerking maakt innovaties mogelijk, zoals Jarige Job, cadeaubonnen voor de schoolcampus, een kerstviering in het Parkhotel en Leergeldkids. Bovendien is optimaal gebruik van sociale fondsen mogelijk. In onderstaand overzicht worden de resultaten van deze samenwerking weergegeven.
BSW/2011.261 5 Aantallen verstrekkingen via Stichting Leergeld Den Haag 2008 2009 2010 2011 Attributen sport en cultuur 1065* 2635 3147 3452 Fietsen ** 501 813 831 797 Geleverde, opgeknapte school PC s 1045 1425 1313 1332 Uitgevoerde reparaties school PC s 381 442 612 766 *) in de periode vanaf 1 september 2008. **) voor geleverde fietsen wordt een bijdrage van 50 met hardheidsclausule gevraagd. Met vriendelijke groet, de wethouder van Sociale Zaken, Werkgelegenheid en Economie, H.P.M. Kool