Terug naar de natuur? NGVA, 7 juni 2007
De Zeeuwse Tong Lange termijn: ontwikkeling nieuwe economische sector binnendijkse productie van zeetong pootviskweek binnen, doorkweek in zoutwatervijvers buiten in combinatie met zagers, schelpdieren, zilte gewassen in harmonie met zilte natuur
Omgeving: noodzaak en kans Uitputting van natuurlijke bestanden: vis, schelpdieren Garanderen van aanbod naar consument: wildvangst + kweek Alternatieven voor akkerbouw Bescherming van natuur in kustzones Anticiperen op toenemende verzilting
Zeeland en aquacultuur Ruimte en schoon zout water Kennis van en ervaring met mariene teelten Afzetkanalen voor vis en schelpdieren Culinaire interesse in zeevoedsel
Project De Zeeuwse Tong Looptijd: 2007-2013 Projectdoelen: Oprichting voorbeeldbedrijf R&D programma Ontwikkeling ondernemerschap via scholing Ontwikkeling maatschappelijk draagvlak
Consortium Grontmij Nederland BV Hesy Aquacultuur BV Koninklijke Prins en Dingemanse Neanthes BV Rabobank Nederland/Zeeuwse Rabobanken Roem van Yerseke BV United Fish Auctions NV V.O.F. i.o. Schelpdierenkwekerij Wilhelminadorp Neeltje Jans ZLTO Wageningen-UR Hogeschool Zeeland Ondersteund door Provincie Zeeland en Ministerie van LNV
Financiering Ministerie LNV/EVF: 7.5 miljoen Euro Provincie Zeeland: 1.0 Westerschelde Fonds 1.0 Wageningen-UR: 1.0 Bedrijfsleven: 4.5 TOTAAL 15.0
Uitvoering Fase 1: 2007-2008 Haalbaarheid tong zagerkweek Ontwerpstudies onderdelen voorbeeldbedrijf Praktijkexperimenten schelpdierkweek Marktanalyses Business plan voorbeeldbedrijf
Uitvoering Fase 2: 2009-2012 Oprichting voorbeeldbedrijf Monitoring, optimalisatie, differentiatie, inzichtverdieping Kennisdistributie en scholing van ondernemers Maatschappelijk draagvlak
Voorbeeldbedrijf: filosofie Een gemengd zilt bedrijf Schoon produceren: sluiting van kringlopen Synergie tussen teelten Spreiding van risico Scala van gezonde producten uit zoute milieu
Gemengd Zilt VOER VIS ZAGERS MEST ZAGERVOE R ALGEN KOKKELS/MOSSEL EN
Voorbeeldbedrijf: ontwikkeling De start: zager - kokkelkweek Gefaseerd doorontwikkelen op basis van toegevoegde waarde Tongkweek Mosselen en andere schelpdieren Zilte teelten Pootvisproductie Uiteindelijke omvang 50 ha land waarvan 30 ha vijver
Voorbeeldbedrijf: kengetallen Areaal: 50 ha land waarvan 30 ha vijver Investeringen: 6 miljoen Euro in land en vijvers Opbrengsten: 30 ton tong 150 ton zagers 1000 ton schelpdieren
Regionale opschaling en inpassing 15.000 ton tong Minimaal 7500 ha tong/zager/schelpdiervijvers Netto 7500 ha water Bruto 10.000 15.000 ha land (ca.10% van Zeeuws landbouwareaal) Ca. 200 bedrijven Ook het landschap kan de dupe worden. Bij binnendijkse aquacultuur verrijzen wellicht aanstootgevend grote en bovendien lelijke bassins in het vlakke land. Dat is voor een provincie die voor een deel drijft op recreatie onwenselijk. PZC, 26-4-2007
De toekomst: : PZC, 21-11 11-2006
Productiemodel Zeeuwse Tong TOTALE CYCLUS: 2 jaar Pootvisproductie binnen: 0 5 g (0-8 cm) Doorkweek buiten, jaar 1: 5 55 g (8 18 cm) Doorkweek buiten, jaar 2: 55 300 g (18 33 cm)
Doorkweek buiten: zoutwaterpolder polderdijk tongzagerbassin zomer verblijf winter verblijf zomer verblijf zilte natuur/cultuur algen bassins algen/kokkels bassins zoute kwel/opp.water
Integratie tong - zagerkweek 1. Zagers natuurlijk voer voor tong: garandeert hoge groeisnelheid 2. Zagers en tong in hetzelfde type vijvers 3. Synergie tussen tong- en zagerkweek 4. Via algen zagers sluiting van kringlopen 5. Zagerkweek bedrijfszeker systeem: overstap naar zoute aquacultuur Hoe integreren we tong- en zagerkweek technisch en economisch op een succesvolle manier?
Zagerkwekerij Topsy Baits
Zagervijvers
Bemonstering
Zagers: concurrentie om ruimte? Populatiemodel Gewicht (g) = a * L 3 Territorium (cm 2 ) = b * L 2 Aquabait
Groei zagers gewicht (g) 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 W= 0.00038 * L 3 0 10 20 30 40 50 60 lengte (cm)
Self-thinning rule Zelf-dunning bij zagers 100,0 gewicht per zager (g y = 58078x -1,5 10,0 1,0 100 1000 10000 0,1 dichtheid (aantal/m2)
Meer dood dan levend dichtheid (-/m2) zagerbiomassa (g/m2 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Biomassa-ontwikkeling o.i.v. zelf-dunning bij zagers zelfdunningseffect 0 2 4 6 8 10 gewicht per zager (g) zagerbiomassa levend + dood zagerbiomassa levend dichtheid
Meer dood dan levend dd/db = 2 Een zelfdunnende zagerpopulatie produceert twee keer zoveel dode biomassa (in wijkers) als levende biomassa (in blijvers) De wijkers zijn prima voer voor tong Matcht de voedselvraag van een tongpopulatie met het aanbod van wijkers uit een zagerpopulatie?
Interactie tong zagers (1) 1500 Zagerpopulatie zagergewicht (g) 15 dichtheid (-/m 2 ) 1200 900 600 dichtheid zagergewicht 12 9 6 300 3 0 0 30 60 90 120 150 180 dag 0
Interactie tong zagers (2) 12 Tongpopulatie tonggewicht (g) 400 zagerconsumptie (-/vis/d) 10 8 6 4 2 consumptie tonggewicht 350 300 250 200 150 100 50 0 0 30 60 90 120 150 180 dag 0
Interactie tong zagers (3) 7000 Zagerpopulatie biomassa (g/m 2 ) 6000 5000 4000 3000 2000 1000 biomassa levend + door tong geconsumeerd biomassa levend 0 0 30 60 90 120 150 180 dag
Synergie in combinaties Opbrengst met en zonder tong: Ton/ha Ton/ha zagers tong Zagers alleen 15 Zagers met tong 16 3
Zeeuwse Tong: terug naar de natuur? Nee: productiesysteem, economisch bepaald
macro-algen vijver Oosterscheld e microalgen vijver halofyten schor 1jr zagers/kokkels/tong 2jr zagers/kokkels/tong winterverblijf 1jr tong zilte teelten akkers
Kostprijs zagers in /kg 10 ton/ha 15 ton/ha 20 ton/ha Zagerlarven 0.03 0.03 0.03 Zagervoer 0.80 0.80 0.80 Energie 0.38 0.36 0.34 Rente omlopend vermogen 0.05 0.05 0.05 Arbeid 1.16 0.77 0.58 Rente grond 0.13 0.09 0.06 Rente investeringen 0.56 0.37 0.28 Afschrijvingen 0.65 0.43 0.32 Onderhoud en verzekeringen 0.28 0.19 0.14 TOTALE KOSTPRIJS 4.03 3.08 2.60 MEERKOSTEN per kg zagers 1.18 1.18
Kostprijs tong in zagervijvers Aannames: Volledige voedering met zagers Voederconversie: 1 kg droog voer per kg zager 6 kg levende zagers per kg tong Prijs zagervoer: 0.20-0.80 per kg Meerkosten voer voor zagers: 1.20-4.80 per kg tong Meerkosten energie: 1.80 per kg tong Meerkosten voer + energie: 3.00 6.60 per kg tong Marktwaarde tong (klasse KLM, > 250 g): > 10 per kg tong
Zeeuwse Tong: terug naar de natuur? Ja: natuurlijke voeding, natuurlijk gedrag
Natuurlijke voeding groei (g/d) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Groeisnelheid tong febr. - maart 1982 aug. - sep. 1982 model Kamstra rauwe mosselvlees mosselen zomer zomer rauwe mosselvlees mosselen winter winter droog voer 0 100 200 300 400 500 600 700 gewicht (g/d)
Groeimodel voor tong Gebaseerd op experimenten van Mark Fonds (NIOZ) Effecten gemeten op voedselopname en groei van: Gewicht: 2 - >200 g (tot 680 g) Temperatuur: 10 26 o C Seizoen: zomer--winter Voedselkwaliteit: (vers mosselvlees vs. droog voer: garnalenmeel/visolie/gist/bindmiddelen
Groei van tong, jaar 1 gewicht (g) 60 50 40 30 20 10 Groei van tong in Vlissingen temperatuur temperatuur 24 jaar 1 20 16 12 8 4 0 0 100 200 300 400 dag nummer 0
Groei van tong, jaar 2 Groei van tong in Vlissingen temperatuur 600 24 500 temperatuur jaar 2 20 gewicht (g) 400 300 200 100 0 16 12 8 4 0 0 100 200 300 400 dag nummer
Anatomie en fysiologie lengte maag:darm ph maag maag : darm Tarbot 1 : 1.2 Griet 1 : 1.5 Heilbot 1 : 1.9 Schar 1 : 3.7 Schol 1 : 3.8 Tongschar 1 : 5.7 Tong 1 : 6.8 (Bron: De Groot, 1971) (Bron: Yúfera & Darias, 2007)
Natuurlijk gedrag?
Tong: een bodemvis Basaal metabolisme tong: (ml O 2 /kg/uur) Met zand: 35 Zonder zand: 65 Bron: (Howell & Canario, 1987)
tong zonder bijsmaak? De Zeeuwse Tong