SKOOL Nat & Tegn - Gr 7 - Eksamen 2 Desember 2010 Tyd: 120 min NAAM: Totaal: 100 Instruksies: 1. Vul EERSTENS jou naam en van in. 2. Lees elke vraag noukeurig voordat jy antwoord en antwoord volledig. 3. Skryf netjies en leesbaar. 4. Baie sterkte! l AFDELING A: KEUSEVRAE VRAAG 1: Omkring die alfabetletter wat die korrekte antwoord aandui: 1.1 Chromatografie is: (1) a) Die chemiese verbinding van elemente b) Die chemiese skeiding van elemente c) Die fisiese skeiding van kleurstowwe 1.2 Materiaal wat van lewende dinge afkomstig is, is: (1) a) Anorganies b) Organies c) Chemies 1.3 Bio-afbreekbare stowwe is byvoorbeeld: (1) a) Rubber en plastiek b) Glas en polistireen c) Skille en papier 1.4 Suiwer stowwe kan elemente of samestellings wees. (1) a) Waar b) Onwaar 1.5 'n Stof wat nie chemies afbreekbaar is nie, is 'n: (1) a) Mengsel b) Samestelling c) Element 1.6 Sement is 'n samestelling van: (1) a) kalsium (Ca) en suurstof (O) b) koolstof (C) en suurstof (O) c waterstof (H) en suurstof (O) 1.7 Buisligte is met die gas bekend as gevul. (1) a) Helium b) Fluoor c) Neon 1.8 In ons sonnestelsel is die gasse en die algemeenste elemente. (1) a) Silikon en Aluminium b) Waterstof en suurstof c) Waterstof en helium 1.9 Die kern van die aarde bestaan uit twee metaalelemente, nl: (1) a) Staal en lood b) Yster en goud c) Yster en nikkel... / - 2 -
- 2-1.10 Behalwe natrium en chloor wat in seewater opgelos is, is daar ook opgelos. (1) a) Waterstof en suurstof b) Kalsium en magnesium c) Magnesium en broom 1.11 Ons liggame het klein hoeveelhede van metaalelemente soos yster, en nodig. (1) a) Swael en fosfor b) Kalium en kalsium c) Chloor en jodium 1.12 Die samestelling van yster en suurstof word genoem. (1) a) Ysterjodied b) Ysterchloried c) Ysteroksied 1.13 Die element goud se simbool is: (1) a) A1 b) Au c) AP 1.14 Alle elemente op die periodieke tabel kom natuurlik in die aarde voor. (1) a) Waar b) Onwaar 1.15 Die element stikstof se simbool is: (1) a) Zn b) Hg c) N TOTAAL - AFDELING A: 15 AFDELING B: KORTVRAE VRAAG 2: Beantwoord die volgende vrae so volledig as moontlik: 2.1 Noem twee (2) eienskappe van suiwer stowwe. (2) 2.2 Rika het haar ma se spelde in 'n sak mieliemeel laat val. Nou het sy 'n mengsel van spelde en mieliemeel. a) Beskryf twee (2) maniere hoe Susan die spelde en mieliemeel sou kon skei. (2)... / - 3 -
- 3 - b) Watter twee (2) vrae sou Rika haarself moes afvra om te bewys dat sy 'n mengsel het. (2) 2.3 Vul die ontbrekende woorde in die oop spasies in: Wanneer water in ys verander, sê ons dit het 'n ondergaan. Die temperatuur waarteen water in ys verander, word die genoem. (2) 2.4 Vul die ontbrekende woorde in die oop spasies in: Met die olie en water-eksperiment is 'n gebruik om die mengsel te skei. Die feit dat daar 'n op die papier was, het bewys dat. (3) 2.5 'n Sekere asblik is gevul met die volgende items: Blare en takke, visgrate, glasbottel, konfytblik, PET-slaaisousbottel, melkboksie, vrot tamaties en ou koerante. Verduidelik watter items herwin kan word en sê ook op watter manier. (8) 2.6 a) Het jy 'n mengsel of 'n samestelling wanneer jy kompos maak? Verduidelik hoekom. (2)... / - 4 -
- 4 - b) Ná 'n paar weke, wanneer die kompos gereed is, het julle 'n mengsel of 'n samestelling? Verduidelik hoekom? (2) 2.7 Dink jy om kompos te maak, is 'n voorbeeld van herwinning? Gee 'n rede vir jou antwoord. (4) 2.8 Vul die ontbrekende woorde in die oop spasies in: Sommige soorte plastiek skep 'n ernstige besoedelingsprobleem, want hulle is nie nie. (1) 2.9 Wat is die probleme met opvulterreine? (2) 2.10 Hoe het elemente hul simbole gekry? (2) 2.11 a) Benoem onderstaande skets. b) Beskryf en benoem die elemente in die kern. (6)... / - 5 -
- 5-2.12 Die Engelse benaming vir 'n loodgieter is plumber, hoekom word hulle so genoem (verduidelik met behulp van die periodieke tabel) (2) 2.13 Kyk na die volgende lys van elemente en beantwoord die vrae wat volg: Silikon, Natrium, Waterstof, Goud, Kwik, Argon, Helium, Suurstof, Yster, Aluminium, Stikstof, Broom en Chloor. LET WEL: Elke element mag meer as een keer genoem word. Noem die elemente in bogenoemde lys wat: a) Teen kamertemperatuur vaste stowwe is: (2½) b) Teen kamertemperatuur vloeistowwe is: (1) c) Teen kamertemperatuur gasse is: (3) d) Metale is: (1½) e) Vaste nie-metale is: (1)... / - 6 -
- 6 - f) Deel is van die aarde se atmosfeer: (1) g) Deel is van die aardkors: (2) h) Deel is van die oseane: (2) 2.14 Natrium is 'n vaste element en chloor is 'n giftige gas. Wanneer hierdie twee elemente kombineer, vorm hulle natriumchloried wat ons oor kos eet. Dink jy natriumchloried is 'n mengsel of 'n samestelling? Gee 'n rede vir jou antwoord. (2) 2.15 Verbind die regte samestelling uit Kolom A om by die regte element-kombinasie te pas uit kolom B. antw KOLOM A KOLOM B 2.15.1 Petrol A Waterstof, swael en suurstof 2.15.2 Sement B Koolstof, waterstof en suurstof 2.15.3 Water C Waterstof en koolstof 2.15.4 Suiker D Kalsium en suurstof 2.15.5 Swaelsuur E Waterstof en suurstof (5)... / - 7 -
- 7-2.16 Lees die volgende stelling en skryf slegs waar of vals na elke stelling neer: a) Wanneer materie kleiner word as gevolg van afkoeling, noem ons dit insetting: (1) b) Die aksie van 'n gas wat verander tot 'n vloeistof, noem ons kondensering: (1) c) Die temperatuur waarteen 'n vaste stof in 'n vloeistof verander, noem ons die stof se smeltpunt: (1) d) Die horlosieglas word gebruik om plante mee te bedek: (1) e) Die Erlenmeyerfles word gebruik om vloeistowwe in te hou tydens verhitting: (1) f) Die gaasdraad word bo-op die retortstaander geplaas wanneer iets verhit word: (1) g) Die vierde fase van materie word plasma genoem en bestaan op aarde in die vorm van sonkrag: (1) h) Samepersing beteken om iets te druk om dit kleiner te maak: (1) 2.17 Verduidelik hoekom party soorte materie meer as ander uitsit en inkrimp. (2) 2.18 Gee die definisie van 'n wetenskaplike model. (2) 2.19 Waarvoor word filtreerpapier in 'n laboratorium gebruik? (1)... / - 8 -
- 8-2.20 Gee die simbole vir die volgende elemente: a) Silwer: (1) b) Goud: (1) c) Yster: (1) d) Kwik: (1) e) Koolstof: (1) 2.21 Kies een (1) van die volgende eksperimente en verduidelik: wat ons gedoen het; wat gebeur het; hoekom dit gebeur het en wat dit vir ons bewys / leer: Reaksie tussen kaliumpermanganaat en gliserien óf Maak roes uit staalwol (6) TOTAAL - AFDELING B: 85 TOTAAL 100