Constateringen zomerseizoen Alcohol en Jeugd 2014
Pagina 2 van 20 Inhoud Samenvatting... 3 1. Inleiding... 4 2. Welke activiteiten gingen vooraf... 5 3. Ambitie en doelstellingen... 6 4. Interventies Alcohol en Jeugd zomerperiode 2014... 8 4.1 Jong Proef Preventie Methodiek (JPPM)... 8 4.2 Regulier toezicht gemeentelijke toezichthouders/boa s... 9 4.3 Regulier toezicht in de openbare ruimte door politie... 9 4.4 Regulier toezicht op de campings...10 4.5 Interventies alcoholmatiging en preventie...11 4.6 Economie en toerisme...12 4.7 Constateringen huisartsen Terschelling...13 4.8 Constateringen ambulancezorg Terschelling...13 5. Kosten...14 6. Voorlopige conclusies...15 7. Aanbevelingen...16 Bijlage 1 Korte toelichting Jong Proef Preventie Methodiek BHBW...17 Bijlage 2 Concrete activiteiten Alcohol en Jeugd in 2014...18
Pagina 3 van 20 Samenvatting Het handhaven van de Drank- en Horecawet (DHW) is niet de enige weg naar het behalen van de ambities van de wet in een maatschappij waarin het nog steeds algemeen geaccepteerd lijkt dat jongeren beneden de 18 jaar alcohol mogen drinken. Dit zou een van de belangrijkste conclusies genoemd mogen worden naar aanleiding van de constateringen in het zomerseizoen 2014. In september 2014 kwamen alle partijen bijeen die in het voorgaande vakantieseizoen met de gemeente samenwerkten in de handhaving van de DHW. Een wet die leidde tot een ingrijpende verandering in het horecabeleid op Terschelling. Niet alleen omdat de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcoholhoudende dranken aan jongeren was vastgesteld op 18 jaar; belangrijker nog was de nieuwe wettelijke taak van de gemeente om de DHW te handhaven. Het leidde tot nieuwe vormen van handhaving die de gemeente Terschelling opstelde in samenwerking met ondernemers, Bureau Horeca Bijzondere Wetten (BHBW) en politie. Deze vorm van handhaving werk, is gebleken. Terschelling kende een rustig zomerseizoen, met weinig opvallende incidenten. Niet meer in elk geval dan in andere jaren. Handhaving is niet de belangrijkste opgave. Het lijkt de maatschappelijke opvatting dat het drinken van alcohol onder jongeren beneden de 18 jaar kennelijk normaal gevonden wordt, wat maakt dat de ambities van de DHW maar zeer beperkt verwezenlijkt kunnen worden. Dat bleek ook op Terschelling. Bij ouders die met ondernemers in discussie gingen over het schenken van een biertje aan hun kinderen jonger dan 18. En ouders die zelf hun kinderen bevoorraadden met alcohol op campings. Jongeren zelf die wegen weten te vinden om de regels te omzeilen; door sterke drank in frisdrankflessen te verstoppen, een ruilhandel te beginnen in leeftijdsarmbandjes en identiteitsbewijzen, en oudere jongeren vragen alcohol te leveren op campings. De gemeente Terschelling is van mening dat voor het verwezenlijken van de ambities van de DHW een andere maatschappelijke discussie nodig is dan de vraag of de nieuwe drankwet wel of niet werkt. Platform De Nuchtere Fries 1 beschrijft het als volgt:. Alcoholgebruik is nu nog breed geaccepteerd in de Nederlandse samenleving. Bovendien drinken Nederlandse jongeren in vergelijking met andere Europese jongeren ook nog eens relatief vaak en veel. En dan te bedenken dat in Europa gemiddeld ruim twee keer zoveel alcohol gedronken wordt als in de rest van de wereld. In Fryslân beginnen jongeren gemiddeld tussen hun dertiende en veertiende jaar met drinken. Weliswaar is de laatste jaren het aantal jongeren onder de zestien jaar dat wel eens alcohol drinkt afgenomen, maar het alcoholgebruik van oudere jongeren blijft ongeveer gelijk en is al jaren ongezond hoog. De medewerkers van BHBW en de politie erkennen het hoge alcoholgebruik onder jongeren. Dat werd vooral zichtbaar op de private plekken op campings. Daar hield de gemeentelijke verantwoordelijkheid op en werd dan ook in grote getale alcohol gedronken. Voor een daadwerkelijke verwezenlijking van de ambities van de DHW is daarom méér nodig dan handhaving alleen. De gemeente Terschelling pleit om die reden voor een maatschappelijk debat over het alcoholgebruik van jongeren; iets dat het eiland Terschelling overstijgt. Het debat zou moeten gaan over de ouderlijke verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid van de jongere zelf. 1 De Nuchtere Fries is, een samenwerking tussen alle tussen alle Friese gemeenten, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland, Politie Fryslân, Koninklijke Horeca Nederland en Provincie Fryslân om het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren (onder de achttien) tegen te gaan en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren boven de achttien te bevorderen
Pagina 4 van 20 1. Inleiding De Drank- en Horecawet (DHW) is op 1 januari 2013 ingrijpend gewijzigd. De wijzigingen hebben voornamelijk te maken met de mogelijkheden die de burgemeester krijgt om excessief drankgebruik door jongeren tegen te gaan. Ook is per 1 januari 2014 de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcoholhoudende dranken vastgesteld op 18 jaar. Deze taken op het gebied van handhaving en toezicht van de DHW die naar de gemeente zijn overgeheveld, tezamen met de reeds aanwezige taken op het gebied van de volksgezondheid, hebben geresulteerd in de opzet van integraal gemeentelijk beleid. In dit rapport wordt er ingezoomd op de resultaten (tot op heden) van dit beleid. Het beleid is tot stand gekomen en uitgevoerd in samenwerking met diverse externe partijen. In hoofdstuk 2 wordt beschreven welke activiteiten reeds ontwikkeld en in uitvoering zijn. Hoofdstuk 3 geeft een omschrijving van onze ambitie en doelstellingen. In hoofdstuk 4 worden de verschillende interventies in 2014 uiteengezet. Hoofdstuk 5 geeft een overzicht van de gemaakte kosten en aan het eind worden enkele conclusies en aanbevelingen gedaan voor het beleid in 2015. Voor de duidelijkheid, een korte uitleg van de DHW: De DHW is gericht op een verantwoorde verstrekking van alcohol. De wet is aangescherpt om drankmisbruik door jongeren beter aan te kunnen pakken. Belangrijkste veranderingen zijn: Het toezicht op de naleving van de wet komt geheel bij de gemeente te liggen. Gemeente krijgen meer bevoegdheden op het gebied van regelgeving en handhaving. Jongeren onder de achttien jaar zijn zelf strafbaar wanneer ze in een horecagelegenheid of op de openbare weg in het bezit zijn van alcoholhoudende drank. Aan supermarkten en andere detailhandelaren die meer dan drie keer in een jaar de DHW overtreden, kan de burgemeester een tijdelijk verkoopverbod opleggen. Gemeenteraden krijgen de bevoegdheid toegangsleeftijden in de horeca te koppelen aan sluitingstijden. Gemeenteraden krijgen de bevoegdheid prijsacties (Happy Hours, stuntprijzen) te reguleren. Gemeenten worden verplicht voor paracommerciële instellingen (oa sport- en studentenverenigingen) een verordening op te stellen waarin o.a. de dagen en tijdstippen van alcoholverkoop worden vastgelegd. Gemeenten moeten hun beleid rond preventie en handhaving verankeren.
Pagina 5 van 20 2. Welke activiteiten gingen vooraf Begin 2013 hebben verschillende werkgroepen in het samenwerkingsverband Waddeneilanden zich bezig gehouden met de nieuwe DHW en het volksgezondheidsaspect om te komen tot gemeentelijk beleid op deze gebieden. Daarnaast is het terugdringen van overmatig alcoholgebruik onder jongeren al jaren een speerpunt in onze sluitende aanpak 0-19 jaar. In 2013 is er het volgende vastgesteld en/of uitgevoerd: De notitie alcohol- en drugsbeleid Friese Waddeneilanden (juli 2013 vastgesteld). Deze is tot stand gekomen in overleg en in samenwerking met GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland en de ambtenaren volksgezondheid van de Friese Waddeneilanden. Deze notitie is primair gericht op de eilander bevolking. Verbeterpunten om overlast als gevolg van het gebruik van alcohol en drugs door toeristen te beperken is in deze notitie niet meegenomen. De nota Gezondheidsbeleid Friese Waddeneilanden 2013-2017 (december 2013 vastgesteld). Hierin is de jeugd als belangrijke doelgroep genoemd als het gaat om preventie van gezondheidsproblemen. Diverse activiteiten op dit gebied zijn uitgezet, zoals opvoedingsondersteuning middels Triple P en de lesmethode gezonde school en genotmiddelen. Daarnaast participeren de Friese Waddeneilanden in De Nuchtere Fries, een provinciaal platform dat zich bezighoudt met de aanpak van alcohol- en drugsgebruik onder de Friese jeugd. Het platform is een samenwerking tussen de Friese gemeenten, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland, Politie Fryslân, Koninklijke Horeca Nederland en Provincie Fryslân. Verordening afdeling 8 a APV, bijzondere bepalingen over horecabedrijven als bedoeld in de Drank- en Horecawet (vastgesteld in december 2013). De gewijzigde Drank- en Horecawet verplicht gemeenten bij verordening regels te stellen ter voorkoming van oneerlijke mededinging waaraan paracommerciële rechtspersonen (sportverenigingen, dorpshuizen etc.) zich hebben te houden bij verstrekking van alcoholische dranken. Deze regels zijn niet nieuw. Samenwerking met de gemeente Leeuwarden in 2013 voor wat betreft het toezicht op de naleving van de DHW door ondernemers. Uitvoering van de Sluitende Aanpak 0-19 jaar waarbij de activiteiten gericht zijn op het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren, zoals voorlichting aan kind en ouders en diverse lesmethoden.
Pagina 6 van 20 3. Ambitie en doelstellingen Er zijn diverse ambities en doelstellingen geformuleerd in 2014. In dit kader worden de volgende stukken besproken: 1. Bestuursopdracht Alcohol en jeugd in Friese Waddeneilanden verband 2. Projectplan Jeugd en alcohol in Friese Waddeneilanden verband 3. Preventie- en handhavingsplan alcohol de Friese Waddeneilanden 2014-2018 1. Bestuursopdracht Alcohol en jeugd in Friese Waddeneilanden verband In december 2013 heeft het eilander college een bestuursopdracht uitgeschreven: Opstellen en uitvoeren integraal project Alcohol en Jeugd in Friese Waddeneilanden verband. De resultaatbeschrijving van de bestuursopdracht luidt als volgt: In sep 2014 is er een integraal beleid ontwikkeld op het brede gebied van Alcohol en Jeugd met bijbehorende uitvoeringsplannen en instrumenten. 2. Projectplan Jeugd en alcohol In het bijbehorend projectplan Alcohol en Jeugd word deze resultaatbeschrijving verder uitgewerkt. Speerpunten van het project zijn: 1. Drank- en Horecaverordening 2. Handhaving en toezicht 3. Toekomst van de Terschellinger horeca en recreatie branche 4. Alcoholmatiging en preventie, volksgezondheid 5. Openbare orde en Veiligheid De doelstellingen die hierbij zijn geformuleerd: 1. Een aantrekkelijk toeristisch aanbod voor 18- jongeren creëren i.s.m. horeca, sporten recreatie ondernemers 2. Een aantrekkelijk toeristisch aanbod voor 18+ jongeren creëren i.s.m. horeca, sporten recreatie ondernemers 3. Het voorkomen van alcoholgebruik van jongeren onder de 18 jaar (alcoholpreventie) 4. Het terugdringen van excessief alcohol- en drugs gebruik van 18+ jongeren (alcoholmatiging) 5. Een transparant en haalbaar toezicht- en handhavingsbeleid opstellen om doel 1 en 2 te ondersteunen en doel 3 en 4 mede te bewerkstelligen. Belangrijke settings hierbij zijn: thuis, school, openbare ruimte, horeca, detailhandel, sporten andere verenigingen, jeugd- en jongerenwerk en campings. 3. Preventie- en handhavingsplan alcohol de Friese Waddeneilanden 2014-2018 Dit preventie- en handhavingsplan alcohol is bedoeld om: 1. Overtredingen op grond van de DHW op te heffen en herhaling te voorkomen; 2. Daarnaast is het plan bedoeld om risicovolle situaties te beëindigen en 3. Het terugdringen van alcoholmisbruik door jongeren. Omdat we nog geen nul meting hebben betreffende de alcoholmisbruik onder jongeren is het lastig om de derde doelstelling hard te stellen. Uiteraard is de hoofddoelstelling het terugdringen van alcoholmisbruik door jongeren. Het uiteindelijke doel is streven naar een 100% naleving van de regelgeving. Het handhavingsplan is van toepassing op alle alcoholverstrekpunten in de gemeenten. In dit handhavingsplan wordt niet ingegaan op de manier waarop het toezicht wordt geregeld. De reden hiervoor is dat er verschillende vormen van toezicht zijn die door de gemeenten kunnen worden toegepast.
Pagina 7 van 20 Voor 2014 hebben de Friese Waddeneilanden besloten om voor het toezicht en handhaving samen te werken met het Bureau Horeca Bijzondere Wetten (BHBW). Dit bureau werkt volgens de door hun zelf ontwikkelde Jong Proef Preventie Methodiek (JPPM). Een korte toelichting over deze methode van zelfregulatie is terug te vinden in bijlage 1. Voor de duidelijkheid, de alcoholverstrekkende ondernemers en paracommerciële organisaties die meedoen aan deze preventiemethodiek, vallen in principe buiten de sanctionering zoals genoemd in dit preventie- en handhavingsplan alcohol. Echter, indien blijkt dat deze ondernemer/organisatie de preventiemethodiek niet goed uitvoert, zal zij onder verscherpt toezicht komen te staan en is de sanctionering zoals vermeld in dit plan op haar van toepassing.
Pagina 8 van 20 4. Interventies Alcohol en Jeugd zomerperiode 2014 4.1 Jong Proef Preventie Methodiek (JPPM) Er zijn 92 alcoholverstrekkende ondernemingen op het eiland. Hiervan doet 1/3 mee aan de JPPM, in totaal 31 ondernemers. Voor de volledigheid moet hier vermeld worden dat het alle jeugdgevoelige ondernemingen betreft die meedoen. Voor deelname aan deze methode hebben de ondernemers een convenant ondertekend. Deelname aan het JPPM convenant sluit de ondernemers uit van het reguliere toezicht Drank- en Horecawet van de gemeente, op het gebied van toezicht en handhaving van de leeftijdsgrens. Bij deze ondernemers wordt niet handhavend opgetreden tegen overtredingen van de leeftijdsgrens van de Drank- en Horecawet en wordt geen bestuurlijke boete opgelegd volgens het thans geldende besluit bestuurlijke boete Drank- en Horecawet. Deze methodiek van zelfregulatie wordt uitgevoerd door Bureau Horeca Bijzonder Wetten (BHBW). BHBW voert gedurende de convenantperiode van een jaar het volgende uit: De reguliere controlepunten van de Drank- en Horecawet worden beoordeeld, te weten: de juistheid van de drank- en horecavergunning, aanwezigheid leeftijdsaanduiding, aanwezigheid van een leidinggevende/barvrijwilliger, door middel van één (aangekondigd) bezoek per jaar, bij iedere verstrekker. Het naleefgedrag wordt onderzocht door middel van drie bezoeken, willekeurig verdeeld over het jaar, aan iedere ondernemer door zogenoemde mysteryshoppers. Na ieder bezoek worden de resultaten binnen 5 werkdagen schriftelijk terug gekoppeld naar de gemeente en de ondernemer. Praktische tips en vaardigheden worden gegeven aan de personeelsleden/medewerkers van de ondernemers om vanuit de praktijk alcoholaankopen door jongeren vroegtijdig te kunnen signaleren. Dit gebeurt door middel van een mondelinge uitleg en het afgeven van een naslagwerk. Resultaten tot nu toe n.a.v. het convenant 100% score op de reguliere controle op de vergunning 68% score bij de 1 e mysteryshoppers 68% score bij de 2 e mysteryshoppers Voorlopige conclusie werking JPPM convenant Alle jeugdgevoelige alcoholverstrekkende ondernemers doen mee aan deze methode, in totaal 1/3 van alle alcoholverstrekkende ondernemers op het eiland. De focus bij de JPPM methode ligt bij het voorkomen van het verstrekken van alcohol aan jongeren <18 jaar door ondernemers. Landelijk is het nalevingspercentage van de DHW op dit punt volgens opgaaf gemiddeld 45%. Terschellinger ondernemers scoren gemiddeld 68%. Conclusie is dat deze methode van zelfregulatie een goede werking heeft. Daarnaast hebben de ondernemers aangegeven deze methode een prettige vorm van samenwerking te vinden. Het prevaleert boven de reguliere handhavingsmethode. Er zijn 2 ondernemers waarbij twee keer een geslaagde aankoop is gedaan. Met deze 2 ondernemers heeft een gesprek plaats gevonden zoals het convenant voorschrijft. Hierbij is een toezichthouder aanwezig geweest. Doel van de gesprekken is geweest om de aankopen door te nemen, recidive te voorkomen en tips en trics aan te bieden. Beiden blijven deelnemen aan het convenant.
Pagina 9 van 20 4.2 Regulier toezicht gemeentelijke toezichthouders/boa s Er zijn 61 ondernemingen/instellingen met een drank- en horecavergunning die niet meedoen met de JPPM. Deze ondernemingen zijn over het algemeen niet jeugdgevoelig. De volgende controles zijn tot nu toe uitgevoerd: 32 reguliere controles bij ondernemingen en diverse terrassen 1 aanvangscontrole evenement Oerol door leeftijdgrenzenpoule 4 controles bij ondernemers in de voorjaarsvakantie door leeftijdgrenzenpoule Resultaten regulier toezicht alcohol verstrekkende ondernemers door gemeentelijke toezichthouders/boa s tot nu toe: Hoofdzakelijke overtredingen: Geen leeftijdsaanduiding bij de toegang van het horecabedrijf (overtreding 20, vierde lid van de Drank- en Horecawet) Drank- en Horecavergunning of afschrift daarvan niet aanwezig (artikel 29, derde lid van de Drank- en Horecawet) Tijdens de controle was er geen leidinggevenden aanwezig (overtreding artikel 24, eerste lid van de Drank- en Horecawet) Geen geldige Drank en Horecavergunning (overtreding art. 3 van de Drank- en Horecawet) 10 stuks. (deze zijn allen ter plaatse verholpen door het verstrekken van een sticker met daarop de leeftijdsgrens aanduiding.) 5 stuks. 5 stuks. 2 stuks (de gemeente is hiervan op de hoogte, is in uitvoering) Er zijn daarnaast geen overtredingen geconstateerd voor het schenken van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar. Er zijn derhalve ook geen boetes uitgedeeld aan de jongere zelf. Nb. De waarschuwingsbrieven met de geconstateerde overtredingen zijn nog niet verstuurd aan de ondernemers. De verwachting is dat deze binnen 2 weken worden verzonden. Voorlopige conclusie werking reguliere controle bij ondernemers Er zijn geen overtredingen geconstateerd voor het verstrekken van alcohol aan jongeren < 18 jaar door ondernemers. Tot nu toe kunnen we spreken van 100% naleving op dit punt. Daarnaast zijn er bij meerdere ondernemers echter wel overtredingen geconstateerd wat betreft leeftijdsaanduiding, afschrift vergunning niet aanwezig en geen leidinggevende aanwezig. In ons Alcoholbeleid Waddeneilanden (vastgesteld mei 2013) hebben we als speerpunt meegenomen dat we ons beleid zouden aanscherpen op het gebied van APV en vergunningen. Deze taak wordt middels dit toezicht opgepakt. 4.3 Regulier toezicht in de openbare ruimte door politie Er zijn bijna 100 alcoholgerelateerde overtredingen bekeurd door de politie in juli en augustus 2014. In vergelijking met vorig jaar is dit meer. Reden hiervoor lijkt de nieuwe DHW waarbij de strafbaarstelling van jongeren momenteel is geregeld en de leeftijd is verhoogd naar 18+.
Pagina 10 van 20 Conclusie toezicht openbare ruimte politie Over het algemeen is het een rustig zomerseizoen geweest. Er was minder geweld in de uitgaanscentra West en Midsland en minder openbare orde problemen op de campings. Bij de start van het seizoen is er veel onrust in het begin van de avonden geweest. Jongeren bleken meer onder invloed naar de uitgaansgebieden te gaan en kwamen minder onder invloed terug op hun vakantieadres. Door goed overleg tussen de politie, gemeente en bewoners werd direct aandacht aan dit probleem besteed waardoor de overlast evident afnam. Een positieve samenwerking tussen politie en BASE security en door intensieve samenwerking werden weinig grote openbare orde problemen gesignaleerd. 4.4 Regulier toezicht op de campings Camping Appelhof: 12 controles in juli en augustus 2014, 2 boetes aan jongeren <18 jaar Camping Terpstra: 11 controles in juli en augustus 2014, 0 boetes aan jongeren < 18 jaar. Camping Cupido: 1 controle in juli en augustus 2014, 0 boetes aan jongeren < 18 jaar. Camping Cnossen: 1 controle in juli en augustus 2014, 0 boetes aan jongeren < 18 jaar. Camping De Kooi: 1 controle in juli en augustus 2014, 0 boetes aan jongeren < 18 jaar. Waarnemingen tijdens de bezoeken aan camping Appelhof en Terpstra Voorafgaande aan de daadwerkelijke controle met Boa s hebben toezichthouders van BHBW, meerdere malen een bezoek gebracht aan de jeugdcampings Appelhof en Terpstra, dit ter voorbereiding op de controles met Boa s. Deze bezoeken stonden in het teken van voorlichting aan de campingeigenaren en het in kaart brengen van de campings en situaties zoals die zich voordeden. Toezichthouders van BHBW hebben gemiddeld twee bezoeken in de week gebracht. Tijdens deze bezoeken hebben zij een ronde gelopen over de campingterreinen en een voortgangsgesprek gevoerd met de ondernemers. De werkelijke handhaving met Boa s vond voor het eerst plaats op 20 juli 2014, Waarna er elke week 2 controles werden uitgevoerd met uitzonderling van week 32. Bij de controles lukte het de Boa s niet om direct door te lopen, ze werden opgehouden bij het begin van de campings waardoor er voor de medewerkers ruim voldoende tijd ontstond om de jongeren te waarschuwen voor de controle. Tijdens de daaropvolgende controles bleek dat er nagenoeg geen overtredingen in de openbare ruimte op de campings waargenomen zijn en dat de jongeren die nog geen 18 jaar oud waren in de tenten zaten. Camping Appelhof Rond alle tenten is een lijn aangebracht waarop staat aangeven dat het privé terrein is. Jongeren worden geïnformeerd door de eigenaar of zijn medewerkers wat te doen bij een controle en dat ze in de tent en onder de luifel alcoholhoudende drank mogen nuttigen. Het resultaat is dan ook een rij met partytenten voor de tent met daaronder een picknicktafel. De jongeren lopen massaal de camping op met meegenomen alcoholhoudende dranken. Het grootste gedeelte van de bezoekers, zo ongeveer 80% (wisselend per week) heeft de leeftijd van 18 jaar nog niet bereikt. De eigenaar is voorafgaand aan het zomerseizoen duidelijk geweest over de Boa s die komen handhaven; hij wilde hen niet toelaten op zijn camping omdat het privé terrein betreft.
Pagina 11 van 20 Ondanks dat de gemeente de eigenaar meerdere malen heeft uitgelegd dat hij de Boa s niet mag belemmeren in hun werk, bleef hij dit het gehele seizoen melden. Het toezicht op de publieke/openbare delen van de camping heeft uiteraard regulier plaatsgevonden. Camping Terpstra Deze camping heeft ook veel jongere bezoekers die nog niet de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt. Het eerste bezoek is er uitvoerig gesproken met de ondernemers. De eigenaren hebben zelf een campingboete ingevoerd om het alcohol nuttigen op de paden en bij de gemeenschappelijke gebouwen te beperken en te voorkomen. Indien jongeren met alcoholhoudende dranken over de camping lopen, volgt er een boete van 15,-. Verder is er in de huisregels een stukje gewijd aan de handhaving die er kan plaatsvinden vanuit de gemeente. Op de route naar de camping en het voorste gedeelte van de camping stonden geregeld jongeren die nog niet de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt, sommige daarvan met alcoholhoudende dranken. De eigenaren hebben aangegeven niet achter de handhaving met Boa s te staan want zij zien het als hun eigen verantwoordelijkheid om op hun terrein de orde te bewaren. Conclusies naar aanleiding van toezicht in de openbare ruimten op campings Er zijn 26 controles geweest waarbij 2 boetes zijn uitgeschreven aan jongeren < 18 jaar. Er waren veel jongeren, onmiskenbaar jonger dan 18 jaar, die in of voor de tent alcohol nuttigden. De campingeigenaren zijn het niet eens met de huidige handhavingscontroles in het kader van de DHW op hun camping en hebben dat ook medegedeeld. Doordat telkenmale de toegang tot de camping onderwerp van discussie was, en daarmee de aanwezigheid van toezichthouders vroegtijdig bekend was bij jongeren, was de effectiviteit van de controles sterk verminderd. Hierover dienen voor volgend jaar duidelijke afspraken gemaakt te worden. 4.5 Interventies alcoholmatiging en preventie In mei 2013 heeft de gemeente Terschelling het Alcoholbeleid Waddeneilanden vastgesteld. Hierin staan welke acties de gemeente Terschelling onderneemt op het gebied van alcoholpreventie en matiging: Informatie- adviesgesprekken door GGD aan ouders en kinderen groep 7 basisschool. Voorlichting door politie jeugdzaken over vandalisme, alcohol en drugs aan groep 7 en 8 primair onderwijs. Informatie- en adviesgesprekken GGD aan leerlingen klas 1 en 2 voortgezet onderwijs (VMBO). Uitvoering project De Gezonde School en Genotmiddelen voortgezet onderwijs (VMBO). Vragenlijst alcoholgebruik en psychosociale problemen klas 3 voorgezet onderwijs (VMBO). De gemeente heeft het Fries Convenant alcohol en jeugd ondertekend. Voorlichtingsactie Nuchtere Fries, ouders en jongeren in leeftijd 12 tot 16 jaar. Vast sluitingsuur kroegen en cafés om 02.00 uur. Geen alcohol meer schenken op scholen. Inzet vanuit VNN (hulpverlening aan jeugd door lokale VNN werker). Chatservice (zie proef Trimbos). Webzorg.
Pagina 12 van 20 Daarnaast zijn er enkele interventies die meer aandacht moeten krijgen en/of opgestart worden. Er is afgesproken met de GGD en de Waddeneilanden om het volgende in 2015 uit te voeren en/of te verbeteren. 1. Vroegsignalering en interventies gericht op risicodrinkers (educatie professionals). 2. Vroegsignalering alcoholproblematiek adolescenten (educatie professionals). 3. Publicaties in huis-aan-huisbladen. 4. Aanscherping APV en vergunningen 5. Uitvoeren Barcode (indien van toepassing). 6. Publiek-private samenwerking Conclusie preventie Alcohol en Jeugd Er zijn meerdere interventies op het gebied van alcoholpreventie en matiging gericht op de jeugd, zowel in uitvoering als in ontwikkeling. Deze interventies zijn echter alleen gericht op de eilander jeugd. Verbeterpunten om overlast als gevolg van het gebruik van alcohol en drugs door toeristen te beperken zijn niet meegenomen. 4.6 Economie en toerisme Op 23 september heeft er overleg plaats gevonden met ondernemers (convenantpartners en niet-convenantpartners), politie, GGD, VNN, ambulancedienst, huisartsen, rederij Doeksen, KHN afdeling Terschelling, Stichting Actief Midsland, Vereniging Aangenaam West, Arriva openbaar vervoer, BHBW (toezichthouders DHW van de gemeente) en de gemeente. Waarnemingen en ervaringen van ondernemers, politie, ambulancedienst, huisartsen, rederij Doeksen en Arriva (openbaar vervoer): Terschelling kijkt terug op een plezierig vakantieseizoen zonder grote incidenten. Minder agressie en incidenten op straat en in horecagelegenheden. Alle partijen toonden zich tevreden over de naleving van de DHW. Omzetdaling in verkoop alcohol bij ondernemers. Horecagelegenheden staken veel tijd in leeftijdscontroles (polsbandjes, I.D. controle, streng deurbeleid, overzicht houden in de zaak). Voorgaande jaren hebben zij hetzelfde beleid gevoerd en is er in de uitvoering weinig veranderd. Toename alcoholgebruik onder jongeren < 18 jaar. Jongeren kwam o.a. aan alcohol door: valse ID-bewijzen onderlinge verkoop van leeftijdsarmbandjes alcoholverstrekking via volwassenen of ouders van kinderen Toename gebruik sterke drank in plaats van bier en wijn. Dit is een landelijke trend. Dit werd zichtbaar door: sterke drank verstopt in frisdrankflessen merkbaar bij hulpverlening ambulance; jongeren waren er slechter aan toe Discotheken en cafés zagen meer jongeren onder invloed binnenkomen in vergelijking met voorgaande jaren (vermoeden van indrinken op camping of vakantiehuis). Toestemming ouders in schenken alcohol aan jongeren 18-, vervelende discussies met horecaondernemers die niet willen schenken. Vervoer van alcohol naar campings door ouders. Campingeigenaren van de jongerencampings vonden de controles in het zomerseizoen overmatig veel en erg onplezierig. De campingeigenaren hebben aangegeven dat toezichthouders zich eerst moeten melden voordat ze het terrein betreden, de gemeente heeft aangegeven dat dit geen verplichting is. Hierover verschillen de partijen van mening en blijft dus een discussiepunt in de uitvoering en aandachtspunt voor volgend jaar.
Pagina 13 van 20 Op de stranden en in de duinen is door strandtenteigenaren veel alcoholgerelateerde overlast gesignaleerd, zowel overdag maar met name in de avond en nacht. Hierover vindt eind dit jaar meer specifiek overleg plaats. Terschelling wil de jeugd op Terschelling houden. Ondernemers willen gezamenlijk met gemeente werken aan een toeristische visie op jongeren. De communicatie met de media verliep goed. Er was één aanspreekpunt namens alle partijen, de gemeente. Er hebben 80% minder mensen gebruik gemaakt van de nachtdienst van Arriva busvervoer. Mogelijke oorzaken zijn de taxi s, het mooie weer en de nieuwe DHW (op de camping/zomerhuisje drinken in plaats van in een bar/discotheek). 4.7 Constateringen huisartsen Terschelling We hebben geen specifieke informatie ontvangen van de huisartsen. De huisartsen hebben wel aangegeven dat er geen significante verschillen in alcoholgerelateerde incidenten zijn in vergelijking met voorgaande jaren. Conclusie gegevens huisartsen: Er kunnen geen uitspraken worden gedaan of dit jaar het netto aantal alcoholgerelateerde incidenten is toegenomen of afgenomen. 4.8 Constateringen ambulancezorg Terschelling Juli/augustus 2014: 17 alcoholincidenten waarvan 3 jonger dan 18, 1 ouder dan 18 jaar naar de vaste wal i.v.m. alcoholintoxicatie juli en augustus 2013: totaal: 15 alcoholincidenten waarvan 1 jonger dan 18 en 1 ouder dan 18 jaar, naar de vaste wal i.v.m. letsel. Conclusie gegevens ambulance: Uit de gegevens van de ambulancezorg blijkt onvoldoende of alcohol een hoofd- of een bijkomend probleem was om patiënten naar de wal te vervoeren. Er kunnen derhalve geen uitspraken worden gedaan of dit jaar het netto aantal alcohol incidenten is toegenomen.
Pagina 14 van 20 5. Kosten De kosten verbonden aan de samenwerking met BHBW kan als volgt worden verdeeld en opgemaakt naar aanleiding van de offerte. De bedragen genoemd zijn exclusief btw. Convenant, JPPM methode 31 deelnemers Reguliere controle ondernemers, 32 controles tot op heden Reguliere controle campings openbare ruimten, 26 controles Leeftijdgrenzenteam, ingezet bij evenement Oerol 4 reguliere controles ondernemers voorjaarsvakantie, aparte offerte 23 september evaluatiebijeenkomst van 14.00 16.00 uur 3 gesprekken toezichthouder tezamen met ambtenaar met convenantpartner n.a.v. dubbel geslaagde aankoop 26 horeca X 540 4 supermarkt/slijterij X 405 1 x paracommercie X 0 32 controles met gemiddeld 1½ toezichthouder gerekend met 1,25 uur per controle (inclusief administratie) voor een uurtarief van 72,50 per toezichthouder 26 controles met 3 toezichthouders gerekend met 1,25 uur per controle (inclusief administratie) voor een uurtarief van 72,50 per toezichthouder Oerol bezocht in bloktijd 14.00 18.00 uur, vast tarief 525 1.200 volgens offerte BHBW/13817 + verblijfskosten 4 uur X 1 personen á 72,50 per uur 4 uur X 1 á 90 Uurtarief toezichthouder 72,50 X 3 (1 uur per gesprek) 15.660 4.350 7.068,75 525 1.609,29 650 217,5 Bootkosten 37 retour (X 2) á 20 1.480 Totaal 31.560.54 De ambtelijke kosten worden hier niet vermeld en worden geacht binnen de bestaande formatie plaatst te vinden. De eventueel extra kosten gemaakt door de politie en andere externen zijn niet aangeleverd.
Pagina 15 van 20 6. Voorlopige conclusies De methode JPPM werkt. Het nalevingsgedrag van ondernemers die hieraan deelnemen op Terschelling scoort hoger dan het landelijk gemiddelde: 68 % ten opzichte van 45 %. Ondernemers zijn tevreden met deze vorm van samenwerking en de Terschellinger Ondernemers Vereniging riep in de evaluatie op tot voortzetting van deze methodiek. De reguliere controles door Boa s en toezichthouders DHW bij de overige alcoholverstrekkende ondernemers geeft een positief beeld. Er zijn geen overtredingen geconstateerd voor het verstrekken van alcohol aan jongeren <18 jaar. Uit de bevindingen van de Boa s/toezichthouders DHW blijkt de controle in de openbare ruimten op de campings slecht uitvoerbaar. Controleurs werden opgehouden bij de entree van de camping en campinggasten werden vooraf gewaarschuwd. Een positieve samenwerking tussen politie en BASE security; door intensieve samenwerking werden weinig grote openbare orde problemen gesignaleerd. Er zijn meerdere interventies op het gebied van alcoholpreventie en matiging gericht op de jeugd, zowel in uitvoering als in ontwikkeling. Deze interventies zijn echter alleen gericht op de eilander jeugd. Voorbeelden hiervan zijn de diverse informatie en advies gesprekken met kinderen en ouders in het primair en voorgezet onderwijs (door GGD en politie), deelname aan het vaste project Gezonde school en Genotmiddelen en de aanwezigheid van een ambulante hulpverlener van Verslavingszorg Noord Nederland (VNN) op het eiland. De omzet van alcoholhoudende dranken is bij een aantal ondernemers gedaald. Of dit uitsluitend te wijten is aan de nieuwe DHW kunnen ondernemers niet beoordelen. Uit de gegevens van de ambulancezorg en de huisartsen blijkt onvoldoende of er meer of minder alcoholgerelateerde incidenten zijn geweest in vergelijking met vorige jaren (het promillage alcohol of hoeveelheden drugs kunnen of worden niet (altijd) door de ambulance en huisartsen vastgesteld). Er was geen gerichte alcoholcontrole door de politie op de stranden en in de duinen. Strandtenteigenaren hebben veel alcoholgerelateerde overlast gesignaleerd, zowel overdag maar met name in de avond en nacht. Terschellinger ondernemers vrezen door de DHW een uittocht van jongeren naar het buitenland. Om Terschelling desondanks aantrekkelijk te houden voor jonge toeristen willen ondernemers gezamenlijk met de gemeente werken aan een toeristische visie op jongeren. De beeldvorming van Terschelling als drankvrijhaven voor jongeren lijkt sterk beïnvloed door de Nederlandse media. Door proactief de cijfers van 'drankmisbruik' te verstrekken is deze beeldvorming met feiten gekeerd. De samenwerking in communicatie tussen de politie, BHBW en de gemeente verliep goed en volgens de vooraf gemaakte afspraak dat alleen de gemeente het aanspreekpunt was voor alle mediavragen rondom DHW.
Pagina 16 van 20 7. Aanbevelingen Handhaven voor 2015 Jong Proef Preventie Methodiek Reguliere handhaving bij de ondernemers door de toezichthouders/boa s Openheid over handhavingscijfers in communicatie met de media Werkafspraken/samenwerking tussen alle stakeholders Lokale Driehoek Verbeteren voor 2015 Meer ondernemers het convenant JPPM laten ondertekenen Preventieve arrangementen ontwikkelen voor de toeristische jeugd in samenwerking met de Nuchtere Fries Monitoring van de alcohol gerelateerde incidenten in samenwerking met huisartsen/ambulance en ziekenhuizen verbeteren. Ontwikkelen van toeristische visie op jongeren in samenwerking met ondernemers Beëindigen in 2015 Regulier toezicht/handhaving op campings met deze intensiteit en op deze wijze.
Pagina 17 van 20 Bijlage 1 Korte toelichting Jong Proef Preventie Methodiek BHBW De Jong Proef Preventie Methodiek is een manier van zelfregulering waarbij de verantwoordelijkheid wordt teruggelegd bij de ondernemer. Ondernemers sluiten een convenant af met de gemeente waarbij zij een bepaald bedrag inleggen en hiervoor akkoord gaan met een aantal controles per jaar. Als bij de controles geen overtredingen worden geconstateerd krijgen de ondernemers hun geld terug. De kosten voor het toezicht worden dan betaald door de gemeente. Indien blijkt bij de controles dat de ondernemer de regels uit het convenant overtreedt en zichzelf dus niet kan reguleren, zal zij onder verscherpt toezicht komen te staan en is de sanctionering zoals vermeld in dit plan op haar van toepassing. Het doel van de eilanden om alcoholmisbruik (onder jongeren) tegen te gaan kan volgens de statistieken het beste worden bereikt door het inzetten van mystery shoppers. Bij mystery shopping worden toezichthouders ingezet om een aankoop in bijvoorbeeld een bar, restaurant, of supermarkt te doen. Jonge mystery shoppers kunnen specifiek worden ingezet om leeftijdsgrenzen te controleren. In een aantal landen is deze gang van zaken al langer succesvol. In Nederland is hier echter nog geen wettelijke basis voor gelegd. De Jong Proef Preventie Methodiek van bureau BHBW komt het dichtst in de buurt van een dergelijke aanpak. De gemeente sluit een convenant met de ondernemers. In het convenant conformeren de ondernemers zich aan de werkwijze van de mystery shoppers en laten zij zich zo toetsen via BHBW. Hierdoor valt de methode niet onder uitlokking. De deelnemers zijn immers vooraf akkoord gegaan met de werkwijze. Vooraf krijgen de bedrijven een uitgebreide voorlichting over de werkwijze, de wet en over de manieren waarop zij een goed leeftijdsgrenzenbeleid kunnen voeren. Deze voorlichting wordt verzorgd door BHBW. In ruil voor deze medewerking zal de gemeente, in principe, een jaar lang niet bestuurlijk handhaven bij de bij het convenant aangesloten bedrijven. Als de bedrijven voldoen aan de voorwaarden krijgen ze het volledige bedrag terug. Zij krijgen na afloop van de contractperiode bij een 100% score ook een certificaat. Van de bedrijven die vaker in overtreding zijn, worden het convenant ontbonden en daar zal verscherpt toezicht worden gehouden. De gemeente hoeft dus niet te investeren in toezichthouders, maar mag ook geen bestuurlijke boetes meer opleggen. Het opleggen van boetes is echter ook geen doel. Het verhogen van de naleving is het algemene streven. Het geven van meer eigen verantwoordelijkheid aan ondernemers, zoals de methode van BHBW doet, heeft een positief effect op de naleving.
Pagina 18 van 20 Bijlage 2 Concrete activiteiten Alcohol en Jeugd in 2014 Activiteiten in 2014: actie, doel en resultaat Data Actie Doel Resultaat Toelichting Sep 2013 - heden Zie voorlopige conclusies 27 Mrt 2014 Feb 2014 Ambtelijk overleg projectgroep Alcohol en Jeugd in Friese Waddeneilanden verband vanaf september 2013 (maandelijks) Overleg beoogde convenantpartners en nietconvenant partners Uitvraag bij VNG, ministerie en STAP voor invulling wetgeving artikel openbare ruimten Het komen tot integraal beleid op het gebied van alcohol en jeugd Voorlichting nieuwe DHW en methode van zelfregulatie (JPPM) Duidelijk krijgen wat wel/niet privé/openbaar is i.v.m. handhaving Mei 2014 Contract afgesloten met BHBW Het regelen van handhaving en toezicht in het kader van de DHW 24 juni 2014 Zomeroverleg met externe partijen Voorlichting over nieuwe DHW, toezicht en handhaving in de zomerperiode en methode van zelfregulatie (JPPM) 31 deelnemers voor de JPPM methode (convenant) Brief aan ondernemers (26 feb 2014) over invulling van de terminologie openbaar/privé op campings 31 deelnemers JPPM methode (convenant) Regulier toezicht bij de overige ondernemers Regulier toezicht in de openbare ruimten op de campings Gezamenlijke verantwoordelijkheid nemen voor de handhaving van de nieuwe DHW Gemaakt afspraken: 1. Tent en luifel zijn privé terrein (brief WBOM), de rest op de camping is openbare ruimte. 2. Er wordt gecontroleerd op evidente plekken bij evidente cases. 3. Communicatie naar de media gebeurt alleen vanuit de gemeente.
Pagina 19 van 20 Juni 2014 Brief aan ouders over boodschappenvervoer door kinderen Preventie DHW Juni 2014 Lokale driehoek georganiseerd Taakverdeling gemeente, OM, politie en BHBW 11 Juni 2014 Jul 2014 - heden Feb 2014 - heden Jul- aug 2014 structureel Aug/sep 2014 23 Sep 2014 Bezoek staatssecretaris Van Rijn Afstemming uitvoering nieuwe DHW Brief aan ouders is via de scholen verspreid. 1. Werkafspraken gemaakt, taakverdeling is duidelijk. 2. Wekelijkse briefing met politie en BHBW. Er is overeenstemming over de wijze van handhaving en toezicht tussen rijk, OM en gemeente Terschelling Mystery guest bezoeken bij convenantpartners Preventie controle op de DHW Zie hoofdstuk 2.3 Regulier toezicht bij de overige Controle op de DHW Zie hoofdstuk 2.3 ondernemers Regulier toezicht op campings Controle op de DHW Zie hoofdstuk 2.3 Regulier toezicht door de politie op de openbare weg Opvragen cijfers bij de GGD overleg convenantpartners en zomeroverleg deelnemers Controle op de DHW Zie hoofdstuk 2.3 In beeld krijgen of de nieuwe DHW van invloed is op het excessief drink gedrag van jongeren; neemt het aantal alcohol incidenten toe of af? Waarnemingen en bevindingen van externe partijen verzamelen Zie hoofdstuk 2.3 Zie hoofdstuk 2.3 Bij controles door de politie bleek geen enkele vervoerder in overtreding. Positieve reacties ontvangen van ouders. 1. H&T richt zich op het aanleveren en in bezit hebben van alcohol door jongeren. 2. OM zegt hulp toe aan gemeente Terschelling 3. Staatssecretaris zegt bestuurlijke ondersteuning toe.
Pagina 20 van 20