Taken en verantwoordelijkheden in functie van EPB

Taken en verantwoordelijkheden in functie van EPB

Meer en meer succes voor het massief passiefhuis Inhoud 1 Het doel van de pocket p4 2 Infofiche over de energieprestatieregelgeving p5 3 De taken en de verantwoordelijkheden van de architect en de EPB-verslaggever binnen de energieprestatieregelgeving anno 2012 p6 3.1 De architect p6 3.1.1 De architect-ontwerper en de ontwerpfase p6 Massief zero-energiehuis, Bottelare 3.1.2 De architect belast met de uitvoering en de fase van controle en toezicht p9 Revolutionair: het passiefhuis met traditionele keramische materialen en harde isolatieplaten De fossiele brandstoffen worden almaar schaarser, waardoor de energieprijs volop actueel is. Bovendien stoten Belgische gezinnen jaarlijks 27 miljoen ton CO 2 uit, alleen al voor verwarming. Redenen genoeg om energiebesparend en ecologisch bewust te (ver)bouwen. Zo kiezen steeds meer bouwers voor een passiefhuis. Daar hebben ze evenwel vaak één bedenking bij: jammer dat deze woningen niet volgens onze Belgische bouwtradities zijn opgetrokken, met duurzame keramische bouwmaterialen en harde isolatieplaten. Daarom ontwikkelden Wienerberger en Recticel Insulation het massief passiefhuis, een uniek bouwconcept met de economische en ecologische voordelen van een passiefhuis en de duurzaamheid en het comfort van een traditionele woning in baksteen. Het gecertificeerde massief passiefhuis in Bottelare was het startschot voor het bouwen van heel wat andere massiefpassiefhuizen en -projecten. Massief zero-energiehuis, Bottelare Blijf op de hoogte Een passiefhuis bouwen met massieve keramische bouwmaterialen en harde isolatieplaten in polyurethaan is vrij eenvoudig. Dat ontdekt u op www.massiefpassief.be. Daar krijgt u nuttige info over de gebruikte materialen en technieken en leest u boeiende blogs rond energiezuinig bouwen. nepanelen, zelf alle energie 3.1.3 Samengevat p10 3.2 De EPB-verslaggever p12 3.3 Sancties: controles en boetes p16 4 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de architect en de aangestelde in het kader van de EPB-regelgeving 4.1 De architect niet belast met de opdracht in het kader van de EPB regelgeving 4.2 De architect tevens belast met de opdracht in het kader van de EPB regelgeving p18 p19 p19 4.3 De aangestelde in het kader vande EPB regelgeving p19 5 EPB-voorbeeldtekst voor lastenboeken p20 6 Voorbeeld overeenkomst tussen EPB-verslaggever en opdrachtgever p21 Meer weten? Surf naar www.massiefpassief.be 7 Suggestie van bij te voegen bepalingen in de architectenovereenkomst in kader van EPB 3 p27

1. Het doel van deze pocket 2. Infofiche over de energieprestatieregelgeving (VEA) De Vlaamse Overheid streeft er naar dat alle gebouwen in Vlaanderen energiezuinig én comfortabel worden. Een van de middelen om dit te realiseren, is de energieprestatieregelgeving, ook wel EPB-regelgeving genoemd (waarbij EPB staat voor Energie Prestaties en Binnenklimaat). Sinds 1 januari 2006 is de energieprestatieregelgeving van kracht. De energieprestatieregelgeving is van toepassing op bouwwerken die aan twee voorwaarden voldoen. Het moet gaan om werken in een gebouw(en complex) waarvoor een stedenbouwkundige vergunning of een melding nodig is en het moet gaan om gebouwen die verwarmd of gekoeld worden voor mensen die er wonen, werken, sporten De EPB-regelgeving houdt in dat bijkomende taken aan de architect worden opgelegd. Samen met de regelgeving deed ook de EPB-verslaggever zijn intrede. In deze pocket proberen we een antwoord te geven op vragen rond de taken en de verantwoordelijkheden van de architect en de EPB-verslaggever anno 2012 die vastgelegd zijn in de Vlaamse energieprestatieregelgeving. Wat zijn uw taken en verantwoordelijkheden tijdens de ontwerpfase en de uitvoering? Hoe zit het met de voorafberekening? Wat bij overdacht van de ene verslaggever naar een andere verslaggever? Al deze vragen worden beantwoord door advocaat Sven Vernaillen (GSJ Advocaten). Ook de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de architect en de aangestelde verslaggever in het kader van de EPB-regelgeving geeft hun standpunt weer. Naast een voorbeeldovereenkomst verslaggever-aangifteplichtige is ook een voorbeeldtekst voor het lastenboek opgenomen in deze pocket. Arch. Angeliques Verspeurt Coördinator energieconsulentenproject NAV 4 5

3. De taak en de verantwoordelijkheden van de architect en de EPB-verslaggever binnen de energieprestatieregelgeving anno 2012 De regelgeving inzake energieprestaties en binnenklimaat van gebouwen kreeg voor het eerst vorm met de invoering van het Energieprestatiedecreet van 22 december 2006. Er werden toen een aantal taken en verantwoordelijkheden ingevoerd voor de architect en de bouwheer. Ook de figuur van de EPB-verslaggever deed zijn intrede binnen het bouwproces. Met ingang van 1 januari 2011 trad dan het Energiedecreet van 8 mei 2009 in werking en werd het Energieprestatiedecreet opgeheven. Vanaf 1 januari 2011 werd ook het Energiebesluit van 19 november 2010 van kracht dat het Energiedecreet ten uitvoer legt. De EPB-eisen worden in het Energiebesluit ingedeeld naargelang het nieuwbouw of bestaande gebouwen betreft. De behandeling en het inrekenen van bouwknopen in het K-peil en E-peil deed daarbij vanaf 1 januari 2011 zijn intrede. Op 9 november 2011 werd het Energiedecreet dan vervolgens gewijzigd en aangevuld ten einde de Vlaamse regelgeving in overeenstemming te brengen met dwingende en specifieke maatregelen voorzien in een aantal recente Europese richtlijnen, die dwingend dienden omgezet te worden. De verplichte voorafberekening door de EPB-verslaggever, voor startverklaringen die vanaf 1 januari 2012 worden aangevraagd, is daarbij de meest ingrijpende innovatie. Daarnaast wordt ook meer uitdrukkelijk de nadruk gelegd op de onafhankelijke rol van de EPB-verslaggever, die thans ook een interieurarchitect kan zijn. Het is alleszins duidelijk dat de energieprestatieregelgeving ook anno 2012 nog steeds een aantal verantwoordelijkheden met zich brengt voor zowel architect als EPB-verslaggever. Deze worden hierna kort opgelijst en toegelicht. 3.1 De architect 3.1.1 De architect-ontwerper De ontwerpfase Informatieplicht ten aanzien van aangifteplichtige De architect-ontwerper dient er vooreerst zorg voor te dragen dat hij de aangifteplichtige op afdoende wijze informeert over de op dat ogenblik van kracht zijnde energieprestatieregelgeving, inzonderheid over de EPB-eisen die worden gesteld. Hij dient met de aangifteplichtige de maatregelen te bespreken die vereist zijn om het project aan de energieprestatieregelgeving te laten voldoen. Voor de architect brengt dit een bijkomende en verzwaarde raadgevings- en voorlichtingsplicht met zich die zelfs als een resultaatsverbintenis moet beschouwd worden. Blijft de architect op het vlak van zijn informatieplicht in gebreke dan begaat hij een onmiskenbare fout. Bij een resultaatsverbintenis verbindt men zich immers tot het behalen van een bepaald resultaat. Wordt dit resultaat niet gehaald dan is men aansprakelijk wegens de niet-nakoming van zijn verbintenis, behoudens het bewijs wordt geleverd van een vreemde oorzaak. Het is voor een architect in dit verband dan ook raadzaam dat hij in de architectuurovereenkomst uitdrukkelijk een clausule voorziet waarbij hij zijn opdrachtgever laat verklaren dat de architect hem op afdoende wijze heeft ingelicht over de energieprestatieregelgeving en over de maatregelen die nodig zijn opdat het ontwerp aan de EPB-eisen zou voldoen. De bouwheer verklaart dat de architect hem op afdoende wijze heeft ingelicht over de energieprestatieregelgeving en over de maatregelen die nodig zijn opdat het ontwerp aan de EPB-eisen zou voldoen. Indien de EPB-eisen uiteindelijk niet gehaald worden omdat de aangifteplichtige de richtlijnen en instructies van de architect niet heeft opgevolgd, dan wel omdat de aangifteplichtige bewust is afgeweken van bepaalde keuzes, dan is en blijft dit vanzelfsprekend uitsluitend de verantwoordelijkheid van de aangifteplichtige. Het te ontwerpen gebouw moet aan de EPB-eisen voldoen De EPB-eisen zijn het geheel van technische voorwaarden waaraan een gebouw inzake energetische prestaties, thermische isolatie, oververhitting en ventilatie moet voldoen. De van kracht zijnde EPB-eisen werden opgenomen in het Energiebesluit onder Titel IX Energieprestatie van gebouwen. De architect-ontwerper moet een gebouw dusdanig ontwerpen dat het aan de EPB-eisen voldoet die op dat ogenblik van kracht zijn. De EPB-eisen die binnen Vlaanderen van toepassing zijn verschillen naargelang het nieuwbouw of een bestaand gebouw (herbouw, uitbreiding, 6 7

verbouwing en functiewijziging) betreft. Er wordt verder nog een onderscheid gemaakt tussen de verschillende bestemmingen van gebouwen. Nieuw daarbij is dat vanaf 1 januari 2011 ook de invloed van bouwknopen door de architect-ontwerper verplicht moet worden ingerekend in het K-peil en het E-peil voor gebouwen waar de EPB-eisen voor nieuwbouw gelden en waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd of een melding wordt gedaan. In bijlage VIII bij het Energiebesluit wordt de behandeling van bouwknopen in concreto uiteengezet en toegelicht. De architect-ontwerper dient er aldus zorg voor te dragen dat de bouwknopen worden uitgewerkt conform de regelgeving vermeld in bijlage VIII 4 bij het Energiebesluit. Vermeldens waard daarbij is dat de architect en dus in feite de aangifteplichtige de keuze wordt gelaten tussen drie opties/methodes. Optie A houdt in dat het effect van elke afzonderlijke bouwknoop moet worden berekend. Optie A vraagt een zeer verregaande en gedetailleerde studie van elke afzonderlijke bouwknoop. Bij optie B opteert de bouwheer voor het laten ontwerpen van EPB-aanvaarde bouwknopen. Deze bouwknopen worden één voor één geëvalueerd adhv 3 basisregels. Optie C vraagt geen uitgebreide controle of bijkomend werk maar leidt tot een stijging van het K-peil met 10 punten. Bij een stijging van het K-peil zal het E-peil proportioneel mee stijgen. Om bouwknopen te kunnen evalueren dient de EPB-verslaggever te beschikken over degelijke uitgewerkte plannen en details. Indien deze informatie niet kan voorgelegd worden zal de verslaggever verplicht zijn om de bouwknopen in te rekenen volgens optie C. Ten einde elke discussie achteraf uit te sluiten is het dan ook raadzaam dat de architect-ontwerper dit aspect zeker met de aangifteplichtige bespreekt en aan de aangifteplichtige best schriftelijk zou bevestigen welke optie/methode uiteindelijk werd weerhouden in zijn berekeningen en in het ontwerp. EPB-gegevens bezorgen aan gecontacteerde aannemers Verder dient de architect-ontwerper in het kader van de toewijzingsprocedure van een aannemingsopdracht aan de gecontacteerde aannemers de beschikbare gegevens te bezorgen over het behalen van de EPB-eisen. Bewarings- en ter beschikkingstellingsplicht EPB-gegevens Zeker dient de architect-ontwerper (samen met de ontwerper van de technische installaties) de gegevens die aan de basis liggen van de keuze voor de materialen en maatregelen om te voldoen aan de EPB-eisen te bewaren en op eerste verzoek ter beschikking te houden van het Vlaamse Energieagentschap en de partijen die bij de werken en handelingen betrokken zijn. Opmaak vergunningsaanvraag of meldingsformulier Ook bij de opmaak van het dossier voor aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning of melding doet de energieprestatieregelgeving zich voelen. In de aanvraagformulieren (zowel voor de uitgebreide als de eenvoudige dossiersamenstelling) alsook op het meldingsformulier dient de architect-ontwerper aan te vinken of de EPB-eisen van toepassing zijn of niet. Ondertekenen startverklaring De architect-ontwerper is verplicht een papieren afdruk van de startverklaring te ondertekenen tesamen met de verslaggever en de aangifteplichtige. De verslaggever is gehouden deze gedurende drie jaar bij zich te houden. 3.1.2 De architect belast met de uitvoering - Fase van controle en toezicht Controle- en waarschuwingsplicht Tijdens de fase van de uitvoering van de werken, dient de architect de werkzaamheden naar best vermogen te controleren en dit op de cruciale ogenblikken binnen het bouwproces. De cruciale ogenblikken binnen het bouwproces zijn die ogenblikken waarop delicate werken dienen te gebeuren en waarop de tussenkomst van de architect om die reden vereist is. Deze controletaak binnen het EPB-gebeuren brengt met zich dat de architect minstens op die ogenblikken dient na te gaan of de maatregelen die voorzien waren in de eerder door hem opgemaakte ontwerpen, berekeningen en lastenboeken (qua materiaalgebruik en qua technieken) ook worden uitgevoerd. Indien de architect die met de uitvoering belast is tijdens de uitvoering van de werken opmerkt dat 8 9

er een ernstig risico bestaat dat de EPB-eisen niet zullen gerespecteerd worden, dan dient hij zowel de aangifteplichtige als de EPB-verslaggever hiervoor zo snel mogelijk schriftelijk te waarschuwen. Dit dient te geschieden met een aangetekend schrijven. Raadgevings- en waarschuwingsplicht : invloed wijzigingen Verder dient de architect in het kader van zijn controleplicht tijdens de uitvoering van de werken zowel de aangifteplichtige als de aannemer te informeren over de uitvoering van de voorgenomen maatregelen en over de eventuele wijzigingen die hij vaststelt. Indien de architect wijzigingen vaststelt dient hij de invloed van deze wijzigingen te toetsen aan de vooropgestelde maatregelen. Desgevallend stelt hij aan de aangifteplichtige de nodige maatregelen en aanpassingen voor om alsnog de EPB-eisen te kunnen halen. Dit alles kadert binnen de raadgevings- en waarschuwingsplicht van de architect. Het is en blijft echter aan de aangifteplichtige om aan deze raadgevingen al of niet gevolg te verlenen. Het verdient dan ook aanbeveling om er als architect steeds zorg voor te dragen dat alle raadgevingen en opmerkingen die door hem werden geformuleerd ten aanzien van de aangifteplichtige, steeds worden genoteerd in het werfverslag dat wordt verspreid aan alle op de bouwplaats aanwezige actoren. Door zo te handelen verzamelt men immers het nodige bewijsmateriaal voor het geval nadien hierover een discussie zou ontstaan met de aangifteplichtige. Bewarings- en ter beschikkingstellingsplicht EPB-gegevens De gegevens die aan de basis liggen van de keuze voor materialen en maatregelen om te voldoen aan de EPB-eisen, zijn opvraagbaar door het Vlaams Energieagentschap en de partijen die bij de werken en handelingen betrokken zijn. De architect en de ontwerper van de technische installatie stellen die gegevens op eerste verzoek ter beschikking. 3.1.3 Samengevat De architect heeft onmiskenbaar de taak om te controleren of de EPBeisen werkelijk zullen gehaald worden. De architect wordt binnen het bouwproces beschouwd als de specialist bij uitstek voor wat betreft de controle en het toezicht. De taak van controle en toezicht dient de architect minstens waar te nemen tot het einde van zijn opdracht, hetgeen contractueel wordt vastgelegd. Indien deze opdracht zijn einde neemt vóór het voltooien van het project (vb na winden waterdicht), lijkt het aangewezen dat de architect de aangifteplichtige in dat geval schriftelijk op de hoogte brengt dat hij vanaf dat ogenblik zelf er zal op dienen toe te zien dat de in het ontwerp voorziene maatregelen worden getroffen zodat de EPB-eisen zullen kunnen gehaald worden. Tijdens de uitvoeringsfase van de werken kan de controletaak van de architect echter niet zondermeer als een inspanningsverbintenis, dan wel als een resultaatsverbintenis gekwalificeerd worden. Ook in het kader van de energieprestatieregelgeving is dit het geval. Hoger werd er reeds op gewezen dat voor wat betreft de opmaak van het ontwerp, de architect sowieso een resultaatsverbintenis aangaat om er zorg voor te dragen dat het ontwerp voldoet aan de EPB-eisen. Indien het niet behalen van de EPB- eisen het gevolg is van een fout die aan de architect zou kunnen toegeschreven worden, dan zal hij daarvoor kunnen worden aangesproken door de aangifteplichtige. Het niet behalen van de EPB-eisen moet daarbij op dezelfde wijze beoordeeld worden als elke andere vorm van schade. Verder dient de architect de aangifteplichtige er ook voor te waarschuwen wanneer hij vaststelt dat een risico bestaat dat de EPB-eisen niet zullen gehaald worden. Het feit dat de architect moet controleren en de aangifteplichtige moet waarschuwen zou kunnen gekwalificeerd worden als een resultaatsverbintenis. Hij zal in geval van discussie dus moeten kunnen aantonen dat hij gecontroleerd heeft en dat hij de aangifteplichtige indien nodig gewaarschuwd heeft ingeval de EPB-eisen niet zullen gehaald worden. Wanneer en hoe de architect zijn controletaak en waarschuwingsplicht heeft uitgeoefend zal steeds worden getoetst aan de zgn. zorgvuldigheidsnorm. Dit houdt in dat de wijze waarop de architect zijn controletaak heeft uitgevoerd als een inspanningsverbintenis dient gekwalificeerd te worden. Er zal in dat geval steeds worden nagegaan hoe een normaal en zorgvuldig architect, geplaatst in dezelfde omstandigheden, zich zou hebben gedragen. Bij het uitoefenen van de controletaak zal de architect dus niet alleen (aan de hand van bijvoorbeeld de werfverslagen) moeten aantonen dat hij gecontroleerd en gewaarschuwd heeft (resultaatsverbintenis), doch tevens dat hij daarvoor de juiste momenten heeft uitgekozen en dat hij derwijze adequaat heeft gecontroleerd zoals dit 10 11

van elk zorgvuldig architect, geplaatst in dezelfde omstandigheden, mocht en kon verwacht worden (inspanningsverbintenis). Ook heeft de architect een bewaarplicht van alle gegevens die aan de basis liggen van de keuze van de materialen en maatregelen om te voldoen aan de EPB-eisen. Deze gegevens hebben echter ook nog hun belang in het kader van de EPB-aangifte. De architect dient er dan ook rekening met te houden dat hij deze ook na oplevering nog ter beschikking moet houden van de aangifteplichtige en de EPB-Verslaggever. Mogelijks kan de architect deze na de oplevering ook ter beschikking te stellen (met ontvangstbewijs) van de bouwheer, die op zijn beurt nog gedurende 10 jaar een bewaringsplicht heeft in het kader van de EPB-aangiftecontrole. 3.2 De EPB-verslaggever Zoals hoger vermeld, heeft het toenmalige Energieprestatiedecreet van 2006 een bijkomende figuur binnen het bouwgebeuren in het leven geroepen nl. de EPB-verslaggever. De EPB-verslaggever dient vóór de aanvang van de werken en handelingen door de aangifteplichtige aangesteld te worden. Indien de architect die belast werd met het ontwerp, dan wel tevens met de controle, ook zal fungeren als EPB-verslaggever verdient het aanbeveling om voor het luik EPB-verslaggeving met de aangifteplichtige best een aparte overeenkomst af te sluiten. De geleverde prestaties dienen immers strikt genomen onderscheiden te kunnen worden van de prestaties die men levert als architect en hebben dan ook een aparte vergoedingsbasis. Wanneer men als EPB-verslaggever aan de slag wil gaan dient men zich op voorhand te registreren bij het Vlaams Energieagentschap en zal men een persoonlijke verslaggeverscode ontvangen om de startverklaring en de aangiftes elektronisch te kunnen indienen via een web applicatie. De verslaggever is de natuurlijke persoon, houder van het diploma van architect, burgerlijk ingenieur-architect, burgerlijk ingenieur, industrieel ingenieur, technisch ingenieur of bio-ingenieur of interieurarchitect, afgeleverd vanaf 2011, of een daarmee gelijk gesteld buitenlands diploma, die in opdracht van de aangifteplichtige de startverklaring overmaakt aan het Vlaams Energieagentschap en de EPB-aangifte opstelt of de rechtspersoon, binnen wiens organisatie in opdracht van de aangifteplichtige de startverklaring overgemaakt wordt aan het Vlaams Energieagentschap en de EPB-aangifte opgesteld wordt door een zaakvoerder, bestuurder of werknemer, houder van het diploma van architect, burgerlijk ingenieurarchitect, burgerlijk ingenieur, industrieel ingenieur, technisch ingenieur of bio-ingenieur of interieurarchitect, afgeleverd vanaf 2011, of een daarmee gelijk gesteld buitenlands diploma. (art. 1.1.3, 127 Energiedecreet) De verslaggever kan dus zowel een natuurlijke persoon als een rechtspersoon zijn. Een architect die als zelfstandige voor een rechtspersoon werkt, is dus geen werknemer van deze rechtspersoon en kan dus niet in naam van de rechtspersoon optreden. Hij zal de verslaggeving in dat geval wel als natuurlijk persoon op zich kunnen nemen maar draagt daarbij dan wel zelf de aansprakelijkheid. De EPB-verslaggever vervult zijn opdracht onafhankelijk, objectief en neutraal ten aanzien van de aangifteplichtige. Tijdens het contact met de aangifteplichtige onthoudt hij zich ervan commerciële voorstellen te doen met betrekking tot de te realiseren maatregelen om te voldoen aan de EPB-eisen. (art. 11.1.6/1., 1, alinea 2) Voorafberekenen: maatregelen om EPB-eisen te halen, geldig voor alle startverklaringen ingediend vanaf 1 januari 2012 Voorafgaand aan de start van de werken dient de EPB-verslaggever een berekening te maken op basis van de materialen en de keuzes die door de architect en de ontwerper van de technische bouwsystemen (installaties voor energieopwekking, ruimteverwarming, bereiding van sanitair warm water, koeling, ventilatie en verlichting of een combinatie daarvan) zijn gemaakt om aan de EPB-eisen te voldoen. De architect en de ontwerper van de technische bouwsystemen zijn verplicht deze gegevens ter beschikking te stellen aan de aangifteplichtige en de EPB-verslaggever. Door deze voorafberekening verplicht te stellen voorafgaand de start van de werken, wordt de mogelijkheid gelaten om nog bijsturingen te doen als zou blijken dat het ontwerp niet aan de EPB-eisen zou voldoen. Het is dan ook raadzaam de verslaggever in het ontwerp stadium aan de stellen ten einde deze voorafberekening tijdig te kunnen bestellen. Als de berekening immers aantoont dat het ontworpen gebouw niet zal voldoen aan de EPB-eisen, dient de EPB-verslaggever dit verplicht te signaleren aan de aangifteplichtige en aan de architect. De EPB- 12 13

verslaggever geeft hen dan vervolgens één schriftelijk niet-bindend advies over hoe alsnog aan de EPB-eisen zou kunnen voldaan worden. De EPB-verslaggever toont daarbij aan welke punten kunnen worden bijgestuurd en bakent de probleemzones af. De aangifteplichtige zal de uiteindelijke beslissing nemen, mede op voorstel van de architect, om te voldoen aan de EPB-eisen en de eventuele noodzakelijke bijsturingen. Opmaken, indienen en bewaren van de startverklaring De EPB-verslaggever maakt de startverklaring op en dient deze in naam van de aangifteplichtige elektronisch in bij het Vlaams Energieagentschap vóór de start van de werkzaamheden. De EPB-verslaggever is verplicht gedurende 3 jaar van elke door hem opgestelde startverklaring een papieren afdruk en de bijbehorende gegevens bij zich te houden. Dit is een resultaatsverbintenis. Deze papieren afdruk wordt ondertekend door de aangifteplichtige, de architect en de verslaggever. De EPB-verslaggever dient de ondertekende versie ter beschikking te houden van het Vlaamse Energieagentschap. Daarenboven mogen de werken en handelingen pas worden aangevat nadat de startverklaring namens de aangifteplichtige door de EPB-verslaggever elektronisch bij het Vlaams Energieagentschap is ingediend. Opmaken en indienen EPB-aangifte De EPB-verslaggever maakt daarnaast, na de uitvoering van de werken, ook in opdracht van de aangifteplichtige de EPB-aangifte op en is ten aanzien van het Vlaams Energieagentschap verantwoordelijk voor de correcte rapportering in de EPB-aangifte van de feitelijke toestand ( as-built ) van het gebouw in overeenstemming met de werkelijkheid. Tijdens en na de uitvoering van de werken moet de EPB-verslaggever alle documenten (technische fiches, plannen, offertes, facturen, ) verzamelen om zijn EPB-aangifte op correcte wijze te kunnen indienen via de Energieprestatiedatabank. De aangifteplichtige, de architect, de aannemer of installateur stellen die gegevens op diens eerste verzoek ter beschikking. De EPB-aangifte dient binnen de 6 maanden na ingebruikname van het gebouw te worden ingediend. Indien bij controle blijkt dat de opgestelde en ingediende EPB-aangifte niet overeenstemt met de werkelijkheid dan legt het Vlaams Energieagentschap tot 5 jaar na het indienen ervan aan de EPB-verslaggever een administratieve geldboete op. Ook van de EPB-aangifte dient de EPBverslaggever gedurende 5 jaar een papieren afdruk met bijbehorende plannen en bijlagen bij zich te houden. Ook dit is een resultaatsverbintenis. Al deze documenten dienen ondertekend door de aangifteplichtige en de EPB-verslaggever. De EPB-verslaggever dient deze ondertekende versie ter beschikking te houden van het Vlaams Energieagentschap. Wat bij overdracht van de ene verslaggever naar de andere verslaggever? Tijdens elk moment van het bouwproces kan er een overdracht plaatsvinden van de ene verslaggever naar de andere verslaggever. Deze overdracht moet elektronisch gemeld worden in de energieprestatiedatabank. Onder de rubriek wijzigen verslaggever wordt de EPB-code van de vorige verslaggever en het energieprestatiedossiernummer van het dossier ingegeven. Wat betreft de ondertekende overeenkomsten, contracten, financiële afspraken,..gelden de gewone regels op de beëindiging van overeenkomsten uit het Burgerlijk Wetboek. Samengevat De taken en verbintenissen die de EPB-verslaggever op zich dient te nemen zijn bijgevolg concreet omschreven en decretaal vastgelegd : (1) hij dient de startverklaring met voorafberekening in naam van de aangifteplichtige op te maken en in te dienen bij VEA (2) hij dient de EPB-aangifte op te maken en in te dienen bij het Vlaams Energieagentschap. Hij dient daarbij feitelijk correct te rapporteren of het gebouw finaal voldoet aan de EPB-eisen. Welke taken op de EPB-verslaggever rusten zijn zodoende duidelijk en voor geen interpretatie vatbaar. Daarnaast is het niet uitgesloten dat de aangifteplichtige aan de EPBverslaggever contractueel nog een aantal bijkomende taken en verantwoordelijkheden toevertrouwt. Zo is het mogelijk dat aan de EPBverslaggever wordt opgedragen om de door de architect voorgestelde EPB-maatregelen na te kijken en desgevallend door te rekenen. Ook lijkt het dat op de verslaggever de algemene informatie- en voor- 14 15

lichtingsplicht rust die op elke professioneel van toepassing is. Dit wordt niet decretaal vastgelegd maar volgt uit de algemene zorgvuldigheidsverplichting die in hoofde van alle professionelen binnen het bouwproces aanwezig is. Hoewel de taak van de EPB-verslaggever binnen het kader van de energieprestatieregelgeving dus concreet decretaal werd omschreven, zal diens verantwoordelijkheid niet steeds eenduidig en uniform op voorhand af te lijnen zijn. Deze kan zeer situatie gebonden en verschillend zijn van geval tot geval. Zodoende zal de draagwijdte van diens verantwoordelijkheid steeds geval per geval beoordeeld dienen te worden. 3.3. Sancties: controles en boetes Er werd in het Energiedecreet een handhavingskader uitgewerkt op basis van administratieve boetes. Het Vlaams Energieagentschap ziet er op toe dat aan alle procedures is voldaan. Werd een startverklaring ingediend? Werd er tijdig een EPBaangifte ingediend? Voldoet het gebouw aan de EPB-eisen? Heeft de verslaggever waarheidsgetrouw gerapporteerd? De architect Zo riskeert ook de architect, die in gebreke blijft om de gegevens die aan de basis liggen van de keuze voor materialen en maatregelen inzake de EPB-eisen, over te maken aan het Vlaams Energieagentschap een administratieve geldboete. De EPB-verslaggever Blijkt na controle dat de startverklaring niet voldoet aan de voorwaarden inzake vorm en inhoud dan legt het Vlaams Energieagentschap de EPBverslaggever een administratieve geldboete op. Indien bij controle blijkt dat de EPB-aangifte niet met de werkelijkheid overeenstemt kan het Vlaams Energieagentschap tot vijf jaar na het indienen ervan aan de EPB-verslaggever een administratieve geldboete opleggen. van de administratieve geldboete op eigen kosten een EPB-aangifte in te dienen die wel in overeenstemming is met de controlevaststellingen. Ook als het Vlaamse Energieagentschap vaststelt dat het in de EPB-aangifte gerapporteerde E-peil slechter is dan het E-peil bij controle, dient de EPBverslaggever op eigen kosten de EPB-aangifte her in te dienen. Het wijzigingsdecreet bepaalt dat het VEA de registratie van een verslaggever kan schrappen als zij vaststelt dat een natuurlijke persoon of rechtspersoon niet aan die diplomavoorwaarden voldoet én toch optreedt als verslaggever. Indien een verslaggever niet onafhankelijk werkt en/of blijk geeft van onbekwaamheid, kan het VEA de verslaggever schorsen. De aangifteplichtige In geval van laattijdig of niet indienen van startverklaring of EPBaangifte kan het Vlaams Energieagentschap aan de aangifteplichtige een administratieve geldboete opleggen bij ingebreke blijven binnen de gestelde termijn. Ook indien uit de EPB-aangifte blijkt dat de EPB-eisen finaal niet werden gerespecteerd zal uitsluitend de aangifteplichtige gesanctioneerd worden met een administratieve geldboete. In dit laatste geval is de boete afhankelijk gesteld van de mate van de overtreding. Voor woningen aangevraagd in 2012 mag de netto-energiebehoefte voor verwarming van een wooneenheid niet hoger zijn dan 70 kwh/m². Indien er niet aan de eis voldaan is, voert het wijzigingsdecreet een boete in voor de aangifteplichtige. Er wordt slechts een administratieve geldboete gevestigd, als de totale administratieve geldboete die wordt opgelegd ten minste 250 euro bedraagt. Het wijzigingsdecreet van 18 nov. 2011 legt nu ook een maximumboete voor de aangifteplichtige vast. De limiet is gekoppeld aan het volume van het gebouw. De maximale boete bedraagt 25 euro per m³ nieuw gecreëerd beschermd volume bij nieuwbouw, volledige herbouw, ontmanteling en gedeeltelijke herbouw of uitbreidingen. Bij verbouwingen en functiewijzigingen bedraagt de maximumboete 10 euro per m³ verbouwd beschermd volume. Sven Vernaillen Advocaat De EPB-verslaggever dient binnen de zestig kalenderdagen na de vestiging 16 17

4. Beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de architect en de aangestelde in het kader van de EPB- regelgeving De EPB regelgeving heeft bijkomende taken en verplichten en ermee gepaard gaande verantwoordelijkheden gecreëerd. De EPB regelgeving is gewestelijke materie. De Gewesten hebben elk op hun manier invulling gegeven aan de omzetting van de Europese directieven. Niet alleen worden verschillende termen gebruikt: in Vlaanderen is er sprake van een EPB verslaggever, in Brussel spreekt men over een EPB adviseur en in Wallonie over een conseiller PEB. Ook de invulling van de taken vertoont aanzienlijke verschillen: de EPB verslaggever in Vlaanderen dient enkel gegevens te registreren terwijl de Waalse responsable PEB een veel actievere rol toebedeeld krijgt vermits hij de maatregelen mee moet ontwerpen en de uitvoering ervan controleren. De taak van de Brusselse adviseur zit dan weer ergens tussen beide omschrijvingen in. De architect zal als eerste aanspreekpersoon van de opdrachtgever rekening moeten houden met deze bijkomende taken en verplichten die sterk kunnen verschillen naargelang het gewest waarin de opdracht zich situeert. Deze taken kunnen toevertrouwd worden aan een bijkomende bouwpartner of door de architect zelf worden uitgevoerd mits hij daartoe over de vereiste erkenning beschikt Deze zullen hoe dan ook tevens een invloed hebben op de informatie en controleplicht van de architect. Een specifieke verzekeringsdekking voor de beroepsaansprakelijkheid die voortvloeit uit deze bijkomende taken en verantwoordelijkheden blijkt noodzakelijk. 4.1. De architect niet belast met de opdracht in het kader van de EPB regelgeving De aansprakelijkheden voortvloeiende uit de bijkomende taken dewelke toegevoegd worden aan de wettelijk verplichte taken van de architect (inzake informatie, ontwerp en controle) zal verzekerd zijn in de bestaande polis beroepsaansprakelijkheid. Hiervoor dienen geen specifieke verzekeringsmodaliteiten te worden voorzien of aangepast. 4.2. De architect tevens belast met de opdracht in het kader van de EPB regelgeving De bijkomende functies in het kader van de EPB regelgeving kunnen door de architect slechts aanvaard worden voor zover deze beschikt over de in het kader van deze regelgeving vereiste erkenning. De architect die over deze vereiste erkenning beschikt en op zijn werven de bijkomende diensten in het kader van de EPB regelgeving op zich neemt dient te zorgen voor de specifieke uitbreiding van zijn polis tot deze bijkomende activiteit. De polis zal dan uitdrukkelijk uitgebreid worden tot de activiteit van hetzij EPB verslaggever (Vlaams Gewest- hetzij EPB adviseur (Brussels Hoofstedelijk Gewest) hetzij Responsable PEB (Waals gewest) hetzij algemeen tot de activiteit van energiedeskundige in het kader van de EPB regelgeving in het algemeen zo hij over de vereiste erkenningen voor de drie gewesten beschikt. 4.3. De Aangestelde in het kader van de EPB regelgeving (EPB verslaggever-epb adviseur Responsable PEB) De architect of ingenieur die in hoofd- of bijberoep deze functie gaat uitoefenen zal een afzonderlijke polis of een uitbreiding van zijn bestaande polis beroepsaansprakelijkheid voor deze activiteit moeten afsluiten opnieuw met de uitdrukkelijke vermelding van het Gewest waarvoor hij de vereiste erkenning heeft Wie van plan is deze bijkomende functie op zich te nemen kan dus best een individueel voorstel met aangepaste verzekeringsmodaliteiten aanvragen. Meer info : tel. 02/411 41 14 www.protect.be 18 19

5. EPB-voorbeeldtekst voor lastenboeken Binnen het kader van de EPB-regelgeving kan volgende voorbeeldtekst in het lastenboek opgenomen worden: Voor het project dat in dit lastenboek werd beschreven gelden eisen met betrekking tot de energieprestatie en het binnenklimaat, zoals die zijn vastgelegd in de toepasselijke gewestelijke energieprestatieregelgeving. Vanaf de conceptfase is door de architect rekening gehouden met deze eisen. Om aan de eisen te voldoen is de opdrachtgever door de architect op de hoogte gebracht van de voorziene maatregelen.geen enkele wijziging ten opzichte van de beschreven concepten, installaties of materiaalkeuzes is toegelaten zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de architect. Hij zal de impact van de wijzigingen immers voorafgaand moeten kunnen laten nagaan. In overeenstemming met de regels van het goede vakmanschap staat de aannemer in voor de correcte uitvoering zodat in praktijk door middel van de voorziene maatregelen aan de gestelde eisen wordt voldaan. >>> Uw toekomst ziet er schitterend uit Uw beroepsaansprakelijkheid als EPB verslaggever beter verzekerd met Protect! Wie kiest voor een loopbaan als EPB-verslaggever weet dat dit niet helemaal risicovrij is. De vereiste beroepsverzekering is zo specifiek dat u beter geen risico neemt en meteen kiest voor dé specialist en marktleider in België, Protect. Protect biedt u tevens: een rechtsbijstandsverzekering een ongevallenverzekering Bovendien geniet u extra van de jarenlange ervaring via seminaries, een eigen infobulletin, permanente assistentie via telefoon, juridische bijstand met eigen studiedienst, een persoonlijke service en 45 bijzonder er va ren medewerkers. VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ - COMPAGNIE D ASSURANCES 6. Voorbeeld overeenkomst tussen EPB-verslaggever en opdrachtgever Tussen Hierna genoemd de Aangifteplichtige en Hierna genoemd de Verslaggever wordt met betrekking tot de bouwwerken op het goed Adres : Kadastraal : Aard van de werken : Bestemming : Aantal wooneenheden: EPB-eisen: Datum van afgifte van stedenbouwkundige vergunning : De Aangifteplichtige is eigenaar/opstalhouder/huurder bij akte verleden voor notaris naam te woonplaats op datum. Richtdatum voor aanvang der werken: Richtdatum voor het einde der werken: overeengekomen hetgeen volgt : Artikel 1 De Aangifteplichtige geeft middels onderhavige overeenkomst aan de Verslaggever opdracht om de EPB-aangifte op te maken conform de uitgevoerde werken en dit alles op de wijze en volgens de modaliteiten zoals voorzien in het Energiedecreet en de uitvoeringsbesluiten. De Aangifteplichtige en de Verslaggever gaan de verbintenis aan om de verplichtingen na te komen welke door het Energiedecreet en de uitvoeringsbesluiten en door de artikelen 2 en 3 van huidige overeenkomst aan hen zijn toevertrouwd. T 02 411 41 14 - www.protect.be Verzekeringsmaatschappij toegelaten onder het nr. 1.009 20 21

Artikel 2 : Verplichtingen van de Aangifteplichtige De Aangifteplichtige verbindt er zich toe aan de Verslaggever alle nodige gegevens ter beschikking te stellen, desgevallend via de tussenkomst van de verschillende participanten in het bouwproces (de architect en de betrokken aannemers), ten einde de Verslaggever in staat te stellen en toe te laten een EPB-aangifte op te stellen conform de uitgevoerde werken. Informatie van de Aangifteplichtige : A. Daartoe zal de Aangifteplichtige ten behoeve van de voorafgaande controleberekening aan de Verslaggever de plannen en de relevante karakteristieken van de schil en installaties die aan de basis zullen liggen voor het opmaken van de aanbestedingsdossiers, bezorgen. B. De aangifteplichtige brengt de verslaggever op de hoogte van de gekozen optie (A,B,C) voor het inrekenen van de bouwknopen in de EPB-software. a. Optie A vraagt een zeer verregaande en gedetailleerde studie van elke afzonderlijke bouwknoop. Indien gekozen wordt voor optie A dan 1. zal deze volledige studie uitgevoerd worden door 2. Zal deze optie een meerkost meebrengen van b. Bij optie B opteert de bouwheer voor het laten ontwerpen van EPB-aanvaarde bouwknopen. Deze bouwknopen worden één voor één geëvalueerd adhv 3 basisregels. Indien gekozen wordt voor optie B, dan : 1. Zullen de bouwknopen opgelijst worden door (architecte /verslaggever) 2. Zullen de details opgemaakt worden door 3. Zal deze optie een meerkost meebrengen van c. Optie C vraagt geen uitgebreide controle of bijkomend werk maar leidt tot een stijging van het K-peil met 10 punten. d. De bouwheer heeft gekozen voor optie C. Onmiddellijk na de uitvoering van de werken zal de Aangifteplichtige minstens de volgende niet exhaustief vermelde gegevens ter beschikking stellen: de plannen en de bestekken, gedetailleerde offertes (voor zover zij ook werden uitgevoerd) en gedetailleerde facturen van de aannemer(s) waaruit met zekerheid door de Verslagever kan worden afgeleid welke materialen en installaties werden geleverd en geplaatst, aangevuld met productdocumentatie en technische fiches van de geleverde en geplaatste materialen en installaties. De Aangifteplichtige zal er in zijn overeenkomsten met de verschillende participanten op toe zien dat deze bepalen dat de participanten de Verslaggever deze informatie bezorgen en dat zij instaan voor de juistheid van de verstrekte informatie. De Aangifteplichtige verbindt er zich toe de Verslaggever tevens op de hoogte te brengen van alle wijzigingen die werden doorgevoerd in het ontwerp en/of de uitvoering. De Aangifteplichtige moet de Verslaggever ten allen tijde toelaten de werf en de omgeving te bezoeken en te onderzoeken. De Aangifteplichtige zal het volledige dossier vermeld onder B binnen de maand na ingebruikname van het gebouw aan de Verslaggever bezorgen zodat deze voldoende tijd heeft voor het opmaken van de EPB-aangifte. De Aangifteplichtige verbindt er zich toe de papieren afdruk van de door de Verslaggever opgemaakte Startverklaring en EPB-aangifte met bijhorende documenten te ondertekenen. De Aangifteplichtige is ertoe gehouden een papieren afdruk van de ondertekende startverklaring alsmede de door de Verslaggever opgemaakte en mede- ondertekende EPB-aangifte en alle stavingstukken (plannen, bestekken/offertes, productinformatie, facturen, berekeningsnota s ) in verband met de uitgevoerde EBP-maatregelen te archiveren en bij te houden gedurende een periode van 10 jaar na het indienen van de EBPaangifte. Artikel 3 : Verplichtingen van de Verslaggever De voorafberekening van de EPB-eisen De Verslaggever berekent voorafgaand aan de start van de werken of het ontworpen gebouw voldoet aan de EPB-eisen. Bij deze voorafgaande controleberekening gaat hij na of het ontwerp met de voorziene materialen en installaties aan de gestelde EPB-eisen voldoet. Indien de gestelde EPB-eisen niet gehaald worden dan zal hij dit verplicht dienen te melden aan de aangifteplichtige en aan de architect. De Verslaggever zal hen vervolgens één schriftelijk niet-bindend advies geven over hoe alsnog aan de EPB-eisen zou kunnen voldaan worden. De Verslaggever toont daarbij aan welke punten kunnen worden bijgestuurd en bakent de probleemzones af. Hij gaat vervolgens na of het ontwerp mits de gemaakte aanpassingen inderdaad aan de gestelde EPB-eisen voldoet. De aangifte- 22 23

plichtige zal daarbij de uiteindelijke beslissing nemen om te voldoen aan de EPB-eisen en de eventuele noodzakelijke bijsturingen. Op vraag van de aangifteplichtige zal de Verslaggever ook de aanpassingen waartoe beslist wordt tijdens de uitvoering van de werken beoordelen en zo nodig narekenen en vergelijken met de geldende EPB-eisen. Indien blijkt dat deze aanpassingen het bereiken van de eisen in het gedrang brengen, zal hij dit melden aan de aangifteplichtige. Deze herrekeningen kunnen aan de aangifteplichtige worden verrekend. (zie art.4) De opmaak, het indienen en bewaren van de startverklaring De Verslaggever zal voor de start van de werkzaamheden een startverklaring opstellen en in naam van de aangifteplichtige elektronisch indienen bij het Vlaams Energieagentschap. De Verslaggever zal een papieren afdruk van de ondertekende startverklaring en de bijhorende gegevens gedurende 3 jaar bewaren en ter beschikking houden van het Vlaams Energieagentschap. Deze termijn vangt aan vanaf het indienen van de EPB aangifte. De opmaak, het indienen en bewaren van de EPB-aangifte De Verslaggever maakt, na de uitvoering van de werken, in opdracht van de aangifteplichtige de EPB-aangifte op en is ten aanzien van het Vlaams Energieagentschap verantwoordelijk voor de correcte rapportering in de EPB-aangifte van de feitelijke toestand ( as-built ) van het gebouw in overeenstemming met de werkelijkheid. Tijdens en na de uitvoering van de werken moet de Verslaggever alle documenten (technische fiches, plannen, offertes, facturen, ) verzamelen om zijn EPB-aangifte op correcte wijze te kunnen indienen via de Energieprestatiedatabank. De aangifteplichtige, de architect, de aannemer of installateur stellen die gegevens op eerste verzoek van de Verslaggever ter beschikking. De EPB-aangifte dient binnen de 6 maanden na ingebruikname van het gebouw door de Verslaggever te worden ingediend bij het Vlaams Energieagentschap. De EPB-verslaggever houdt gedurende 5 jaar een papieren afdruk met bijbehorende plannen en bijlagen bij zich te houden. Deze termijn vangt aan vanaf het indienen van de EPB aangifte. Al deze documenten dienen ondertekend door de aangifteplichtige en de EPB-verslaggever. De EPBverslaggever dient deze ondertekende versie ter beschikking te houden van het Vlaamse Energieagentschap. Artikel 4 : erelonen De opdracht wordt aangegaan voor de forfaitaire som van EUR, excl.btw. of De opdracht wordt aangegaan voor de forfaitaire som van.eur, excl.btw + een verrekening in daguren van EUR/uur excl BTW + verrekening van de kosten. of Het ereloon van de Verslaggever bedraagt % van de totale waarde van de bouwwerken, excl.btw. Dit ereloon is opeisbaar als volgt: % bij de overhandiging van de voorafgaande controleberekening % bij de overhandiging van de startverklaring % bij afgifte van de EBP-aangifte of Per prestatieverrekening in daguren van EUR/ uur excl.btw + verrekening van de kosten. Bij niet betaling binnen de maand na aanvraag worden de achterstallige erelonen zonder ingebrekestelling van rechtswege verhoogd met % intresten. Bij niet betaling van de erelonen zal de Verslaggever de Aangifteplichtige aangetekend in gebreke stellen. Indien aan de aanmaning binnen de veertien dagen geen gevolg wordt gegeven zal de Verslaggever het recht hebben zijn tussenkomst met onmiddellijke ingang te beëindigen vanaf de 15de dag volgende op de aangetekende ingebrekestelling. Artikel 5 : Verzekering De Verslaggever heeft zijn beroepsaansprakelijkheid verzekerd bij onder polis nr. Artikel 6 : Aansprakelijkheid De Verslaggever is verantwoordelijk voor een correcte rapportering van de feitelijke toestand. Hij draagt echter geen verantwoordelijkheid voor 24 25

het naleven van de EPB-eisen, noch voor het tijdig indienen van de EBPaangifte of de uitstelverklaring door de Aangifteplichtige. (tenzij hij hiervan zelf de oorzaak is) De Aangifteplichtige is gehouden de Verslaggever te vrijwaren voor alle boetes, burgerrechtelijke gevolgen en schade die als gevolg van de miskenning van de wettelijke en reglementaire verplichtingen en bepalingen inzake het Energiedecreet en de uitvoeringsbesluiten ten laste van de Verslaggever zouden worden gelegd en die te wijten zijn aan feiten en fouten waarvoor de Verslaggever niet verantwoordelijkheid kan worden gesteld. Artikel 7 : Beëindiging van de overeenkomst Indien de Aangifteplichtige een einde stelt aan de overeenkomst betaalt hij aan de Verslaggever het ereloon voor de uitgevoerde prestaties en een vergoeding voor gerechtvaardigde kosten en geleden schade die minimaal 20% bedraagt van het ereloon verschuldigd voor het overblijvend deel van de opdracht van de Verslaggever. Indien de Aangifteplichtige de uitvoering van de werken niet heeft aangevat binnen het jaar na aanstelling van de Verslaggever kan deze laatste besluiten dat de Aangifteplichtige de overeenkomst heeft beëindigd en kan hij desgevallend aanspraak maken op de hiervoor vermelde vergoeding. Bij opschorting of beëindiging van zijn opdracht zal de Verslaggever het Vlaams Energieagentschap verwittigen van de opschorting of beëindiging. Huidige overeenkomst wordt geacht intuitu personae te zijn aangegaan. De Verslaggever mag zijn opdracht als beëindigd beschouwen zo de Aangifteplichtige ophoudt te bestaan of in geval de Aangifteplichtige afziet van verdere uitvoering van het project of zijn project overdraagt. Ingeval van overlijden van de Verslaggever of wanneer de Verslaggever in de onmogelijkheid verkeert om zijn opdracht verder uit te voeren of ingeval van beëindiging van de overeenkomst zal de Aangifteplichtige in zijn vervanging dienen te voorzien. Hij zal de naam van de nieuwe Verslaggever per aangetekende brief mededelen aan de bevoegde instantie in een verklaring mede ondertekend door de architect belast met de controle en door de nieuwe verslaggever. Artikel 8 : Betwistingen Deze overeenkomst is onderworpen aan het Belgisch recht. Elk geschil dat zou kunnen rijzen naar aanleiding van de uitvoering of de interpretatie van deze overeenkomst behoort tot de uitsluitende bevoegdheid van de Belgische rechtbanken. Opgemaakt te in exemplaren op Elke partij erkent één door alle partijen ondertekend exemplaar te hebben ontvangen. Sven Vernaillen Advocaat Voorbeeld overeenkomst kan men downloaden op www.meeroverepb.be De Verslaggever kan zijn opdracht beëindigen, zonder afbreuk te doen aan zijn recht op schadevergoeding indien de Aangifteplichtige belemmert in de vervulling van zijn taak: - Indien de Aangifteplichtige nalaat de Verslaggever de nodige gegevens te bezorgen. - Indien de Aangifteplichtige weigert de papieren afdruk van de Startverklaring en van de EPB-aangifte met de bijhorende documenten te ondertekenen. - Indien de Aangifteplichtige de Verslaggever niet toelaat de werf en de omgeving te bezoeken en te onderzoeken. 7. Suggestie van bij te voegen bepalingen in de architectenovereenkomst in kader van EPB ARTIKEL X : ENERGIEPRESTATIEREGELGEVING X.1. De bouwheer verklaart op de hoogte te zijn gesteld door de architect omtrent de energieprestatieregelgeving welke tot doel het stimuleren van het energiezuinig bouwen en gebruik van gebouwen heeft. In dit kader worden eisen opgelegd op vlak van thermische isolatie, energieprestatie en gezond binnenklimaat. (meer informatie vindt u op www.energiesparen.be of op www.meeroverepb.be ) (eventueel kan u als architect de eisen nader specifiëren, en/of een informatieve brochure overhandigen waarnaar u in het contract verwijst) 26 27

De bouwheer is verplicht van bij het ontwerp rekening te houden met deze eisen en de nodige middelen te voorzien in zijn budget om de nodige werken en leveringen overeenkomstig de geldende eisen te laten plaatsvinden. X.2. De bouwheer verklaart bij ondertekening van huidige overeenkomst: voldoende geïnformeerd te zijn omtrent zijn wettelijke taken in het kader van de energieprestatieregelgeving waaronder de plicht van de bouwheer om een verslaggever aan te stellen, deze mede de startverklaring te laten ondertekenen en om deze behoorlijk ingevulde startverklaring voor de start van de werken in te dienen. op de hoogte gesteld te zijn dat de architect middels huidige overeenkomst niet is aangesteld als verslaggever; dat hij de nodige initiatieven heeft genomen of onverwijld zal nemen tot het aanstellen van een verslaggever en de identiteit van de verslaggever uiterlijk bij het indienen van de startverklaring zal meedelen aan de architect; op de hoogte te zijn van de verplichte voorafberekening bij het indienen van de startverklaring. Geïnformeerd is over de optie A,B,C voor het inrekenen van de bouwknopen in de EPB-software o Optie A vraagt een zeer verregaande en gedetailleerde studie van elke afzonderlijke bouwknoop. Indien gekozen wordt voor optie A dan: - zal deze volledige studie uitgevoerd worden door - Zal deze optie een meerkost meebrengen van o Bij optie B opteert de bouwheer voor het laten ontwerpen van EPB-aanvaarde bouwknopen. Deze bouwknopen worden één voor één geëvalueerd adhv 3 basisregels. Indien gekozen wordt voor optie B, dan : - Zullen de bouwknopen opgelijst worden door (architecte /verslaggever) - Zullen de details opgemaakt worden door - Zal deze optie een meerkost meebrengen van o Optie C vraagt geen uitgebreide controle of bijkomend werk maar leidt tot een stijging van het K-peil met 10 punten. o De bouwheer heeft gekozen voor optie X.3. De bouwheer zal zich houden aan het ontwerp opgesteld in samenspraak met de architect welke voldoet aan de minimale eisen zoals genoemd in artikel X.1. Hij zal zich onthouden om éénzijdig wijzigingen aan te brengen of nog andere dan de door de architect voorgestelde maatregelen te aanvaarden, zonder daartoe over het schriftelijke akkoord van de architect te beschikken. Bij het niet behalen van de eisen bij de voorafberekening zal de EPB-verslaggever één niet-bindend schriftelijk advies overhandigen aan de architect en de aangifteplichtige, over hoe alsnog aan de eisen kunnen voldaan worden. De bouwheer zal de uiteindelijke beslissing nemen, mede door overleg met de architect. De bouwheer ziet erop toe dat alle intervenanten bij het bouwgebeuren informatie, wijzigingen en aanpassingen met een impact op de EPB-aangifte onderling uitwisselen en aan de verslaggever overmaken, waarbij zij alle beslissingen voorafgaand voor advies voorleggen aan de architect. X.4. Wanneer de bouwheer zich niet houdt aan zijn wettelijke verplichtingen inzake de energieprestatieregelgeving zij het aan zijn contractuele verbintenissen zoals genoemd in huidige architectenovereenkomst, dan behoudt de architect zich het recht voor om na voorafgaandelijke en ultieme aangetekende ingebrekestelling, de architectenovereenkomst te verbreken opzichtens de bouwheer. In voorkomend geval zal de bouwheer een forfaitaire schadevergoeding verschuldigd zijn zoals bepaald in artikel (verwijzen naar de bepaling in de overeenkomst waarin is voorzien in schadevergoeding dat door de bouwheer moet betaald worden wanneer hij de architectenovereenkomst verbreekt) van huidige overeenkomst. Sven Vernaillen Advocaat Voorbeeld suggestie kan men downloaden op www.meeroverepb.be 28 29

Deze pocket kwam tot stand in het kader van het energieconsulentenproject van NAV/ORI. Het project biedt aan alle architecten ondersteuning in het kader van energiezuinig bouwen en de strengere energieprestatieregelgeving. Het wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid. Arch. Angeliques Verspeurt, coördinator energieconsulentenproject NAV, biedt samen met een team experten eerstelijnsadvies en support via informatieavonden. Naast deze diensten ontwikkelde het NAV de website: www.meeroverepb.be. Op de site wordt de belangrijkste informatie over de EPB-regelgeving en energiezuinig bouwen verzameld in een kennisdatabank. Er is een helpdesk aanwezig waar architecten vragen kunnen stellen. DECEUNINCK GEVELBEKLEDING KORAMIC KLEIDAKPANNEN ETERNIT GEVELBEKLEDING VMZINC GEVELBEKLEDING meeroverepb ENERGIECONSULENTENPROJECT NAV/ORI Auteurs: Sven Vernaillen, GSJ advocaten Marijke Evens, Protect NV Verantwoordelijke uitgever: NAV vzw, Spastraat 8, 1000 Brussel De vele gezichten van kwalitatieve buitengevelisolatie. Wilt u tot 25% energie besparen en tegelijkertijd uw woning een eigen gezicht geven? Kies dan voor Isofinish, een compleet en innovatief concept voor buitengevelisolatie en -afwerking, ondersteund door zes sterke merken uit de bouw. Isofinish zorgt voor een kwalitatief, doorlopend isolatieschild van Recticel Insulation, is geschikt voor nieuwbouw én renovatie en laat zich combineren met tal van mooie gevelafwerkingen. Een lust voor het oog en een must indien u blijvend wilt genieten van een lagere energiefactuur. www.isofinish.be Alle oplossingen en voorbeelden voorgesteld in het kader van deze brochure zijn puur informatief. Bij gebruik van deze teksten in projecten dient steeds de toepasbaarheid gecontroleerd te worden. De auteurs en NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor een verkeerde interpretatie, evenmin voor de gevolgen van deze informatie. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzondering mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de auteurs. Zes partners, één sterk concept voor buitengevelisolatie Publicatiejaar 2012

Isolatie rondom, de ultieme bescherming. Recticel Insulation, door de natuur geïnspireerd. Om duurzame isolatieproducten voor de woning te ontwikkelen, bestudeerden de product innovators van Recticel Insulation de natuur. En haalden er de eigenschappen uit die ons gamma zo uniek en efficiënt maken. Zo lieten ze zich inspireren door het ingenieuze beschermingssysteem van het gordeldier. Die kan zich volledig afsluiten van de gevaren van buitenaf. Net zoals Recticel Insulation elke woning volledig afsluit van weer, wind... en hoge energiefacturen. Elke woning, perfect geïsoleerd van onder tot boven. Inderdaad. Recticel Insulation biedt uiterst kostenbesparende, duurzame producten die elke woning - ook als het een passiefhuis betreft - optimaal isoleren. Neem nu Eurowall : met deze ultradunne spouwisolatie bespaart u ruimte. U kiest ook voor Powerroof, onze revolutionaire dakisolatie, én Eurofloor, de dunste vloerisolatie? Dan bent u bovendien zeker dat de isolatie in de woning naadloos in elkaar overgaat. Dank u wel, Moeder Natuur. Recticel Insulation - Tel. +32(0)56 43 89 43 recticelinsulation@recticel.com - www.recticelinsulation.be