De Verenigde Hollandse Zeil Compagnie (november 2010) De stichting Verenigde Hollandse Zeil Compagnie (VHZC) stelt zich tot doel de hele Nederlandse Beroeps Zeilvaart van ruim 450, doorgaans historische zeilschepen en varend Nationaal erfgoed nationaal en internationaal te promoten. Daarnaast willen de VHZC het gebruik van en de ontwikkelingen m.b.t. milieuvriendelijke brandstoffen en vormen van energieopwekking aan boord van beroeps (zeil)schepen ondersteunen d.m.v. praktijkvoorbeelden en voorlichting. Als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) strekt de voorlichting zich tevens uit naar consumenten aan de wal met informatie en activiteiten omtrent milieuvriendelijk gebruik en productie van energie. Er is bewust gekozen voor een stichting in plaats van een vereniging. De VHZC wil snel en accuraat kunnen inspelen op ontwikkelingen in de praktijk. Wij hebben hiervoor regelmatig contact met schippers/eigenaren van de vloot, leveranciers, adviserende, ondersteunende en regelgevende organisaties. Met betrekking tot internationale, m.n. Europese marketing en promotie van de Nederlandse Beroeps Zeilvaart met zeilende passagiersschepen en de negatieve berichtgeving hierover in de media. Persberichten Oostzee In regelmatig in de nationale en internationale pers en sociale media verschijnende berichtgeving m.b.t. problematiek van de Nederlandse vloot zeilende passagiersschepen op de Oostzee wordt de suggestie gewekt dat de veiligheid van de Nederlandse zeilende passagiersschepen niet op orde is. There's no smoke without a fire! Deze negatieve roem van de Nederlandse zeilende passagiersvaart snelt elke positieve promotie en/of marketingcampagne ver vooruit, neemt inmiddels onacceptabele vormen aan en veroorzaakt voor de hele vloot Nederlandse passagierszeilschepen, niet alleen in de Oostzee, significant economische schade. Reden genoeg voor de VHZC om zich in deze materie te verdiepen, het e.e.a. te onderzoeken en een standpunt in te nemen. Het probleem Zonder in technische details te treden zijn wij, gezamenlijk met andere partijen van mening dat de problemen deels veroorzaakt worden door onduidelijkheid welke voorschriften op deze schepen van toepassing zijn en deels door de weigering van lidstaten om elkaars nationale voorschriften te respecteren. Het probleem is derhalve niet de veiligheid van Nederlandse zeilschepen, maar de
acceptatie van nationale wetgeving en certificaten door andere lidstaten van de EU, m.a.w. de interpretatie van definities en voorschriften van internationale en Europese regelgeving t.a.v. de Nederlandse vloot zeilende passagiersschepen door onbekendheid van de betrokken scheepvaartautoriteiten met de uitgangspunten van het Europees Verdrag of het bewust of onbewust negeren daarvan. Met deze achtergrond handelen de betreffende lidstaten mogelijk in strijd met het principe van het vrije verkeer van diensten en goederen binnen de Europese Unie. Deze kwestie wordt ook in andere Europese landen met toenemende belangstelling gevolgd waardoor wij van mening zijn dat deze kwestie de opmaat is voor protectionisme, oneerlijke concurrentie en vergaande handelsbelemmeringen in heel Europa (en mogelijk zelfs in Nederland) en niet meer uitsluitend een uit de hand gelopen geschil tussen een klein aantal Europese lidstaten t.a.v. acceptatie van technische regelgeving m.b.t. veiligheid en het aan de ketting leggen van enkele schepen een aantal jaren geleden. Zeilschepen en veiligheid Zeilschepen zijn er, als het directe gevolg van historische en regionale ontwikkeling in scheepsbouw, het vaargebied en handelsgewoontes in alle landen in vele soorten en maten. Het reguleren van een zo'n grote verscheidenheid aan schepen in één voorschrift is een enorme uitdaging. Bestaande historische zeilschepen opnemen in een nieuwe versie van Europese richtlijnen lijkt niet alleen, maar is onmogelijk. Het zou vergelijkbaar zijn met het toepassen van voorschriften voor hogesnelheidstreinen op een paardentram of een speeltreintje in een pretpark. Hoewel deze soorten vervoersmiddelen hun passagiers veilig moeten kunnen vervoeren, is het vanzelfsprekend dat elk type daartoe eigen, specifieke veiligheidsvoorschriften vereist die significant van elkaar afwijken. Hetzelfde is van toepassing van veiligheidsvoorschriften op reguliere koopvaardijschepen, cruiseschepen, veerboten en ro ro passagiersschepen in vergelijking met zeilschepen. Als er al behoefte is, hetgeen naar ons inzien zeer de vraag is, aan Europese veiligheidsregelgeving voor (historische) zeilpassagiersschepen, zou dit moeten gebeuren in Europees verband met separate afspraken, inhoudende specifieke richtlijnen voor uitsluitend zeilende passagier, eventueel zeilende vrachtschepen en niet met een veelvoud aan separate afspraken tussen Europese landen onderling. EU regelgeving voor bijzondere, zoals (historische) zeilschepen, doorgaans nationaal en Europees erfgoed, verdienen dus meer aandacht op hun specifieke technische, operationele en specifieke vaareigenschappen, rekening houdend met de economische consequenties voor de exploitatie van deze zeilschepen.
Nationaal en Europees Voor de van reguliere passagiersschepen afwijkende passagierszeilschepen is het aannemelijk om een minimum aantal veiligheidsvoorschriften, gelijkwaardig aan een aantal voor zeilschepen toepasbare hoofdstukken uit SOLAS, af te leiden en vast te stellen en deze in combinatie met een aantal overeen te komen gelijkwaardige Europese richtlijnen gezamenlijk in nationale voorschriften per vlagstaat uit te werken. Dit garandeert een hoog niveau van veiligheid en geeft lidstaten de gelegenheid om in de nationale voorschriften rekening te houden met de specifieke technische operationele eigenschappen van de onder hun vlag varende zeilschepen, beantwoord aan de individuele risico profielen van hun zeegaande (historische) zeilschepen en houd rekening met een economisch toepasbare en haalbare regelgeving. Aandachtspunten Een combinatie van onderstaande aandachtspunten zou dit mogelijk kunnen maken: Definities Voor elk lidstaat/vlaggenstaat geldende, eenduidige en gelijkluidende definities van bijvoorbeeld "ships, not propelled by mechanical means", "traditional ships", "historical ships", etc. bindend vaststellen. Technische eigenschappen van zeilschepen Erkenning dat zeilende passagiersschepen significant afwijkende technische, operationele eigenschappen hebben ten opzichte van reguliere passagierschepen op lijndiensten, veerboten, cruiseschepen, ro ro schepen etc. en dit bindend voor de Europese lidstaten vaststellen. Vaareigenschappen van zeilschepen Erkenning van specifieke vaareigenschappen, zoals stabiliteit onder zeil, het functioneren van machines en installaties onder (snel wisselende) hellingshoeken, afhankelijkheid van weersomstandigheden en navigatievoorwaarden moeten worden erkend als afwijkende, echter standaard eigenschappen van zeilschepen en deze voor de Europese lidstaten bindend vaststellen. Functies van zeilschepen Erkenning dat zeilende passagiersschepen verschillende functies hebben; op langere internationale reizen worden zeilschepen vaak geëxploiteerd als Sail Training Ship, bij maritieme evenementen worden ze geëxploiteerd als dagtochten passagiersschip in nationale vaart of als aangemeerd schip met grote hoeveelheden bezoekers.
Voorschriften Onuitvoerbare voorschriften, m.n. niet zinvol of zelfs levensbedreigend, zoals voorschriften voor meldingsplicht, branddeuren, waterdichte schotten, navigatiebruggen, etc. worden uitgesloten. Uitzonderingen Voor een aantal categorieën schepen, zoals o.a. voor (historische) zeilschepen zouden op grond van hierboven vermelde redenen (nationale) uitzonderingen, vrijstellingen en/of gelijkwaardige richtlijnen mogelijk moeten zijn. Informatie Voor de (haven)autoriteiten van elk lidstaat/vlaggenstaat moet duidelijke informatie aanwezig zijn m.b.t. de verleende vrijstelling van andere vlagstaten m.b.t. hun zeilende passagiersschepen. Meldingen In plaats van, zoals nu geldend, voorafgaande goedkeuring of melding zou het havenstaten mogelijk moeten zijn gegrond bezwaar in te dienen tegen door andere lidstaten verstrekte uitzonderingen, vrijstellingen of afwijkende richtlijnen als zij menen het daar niet mee eens te kunnen zijn. Dit moet getoetst kunnen worden aan eerder gezamenlijk vastgestelde Europese richtlijnen. Communicatie Diverse richtlijnen met verschillende meldingsvoorschriften veroorzaken een zware operationele en administratieve belasting voor exploitanten van (historische) zeilschepen op korte reizen en dagtochten. Een kritische evaluatie, rekening houdend met specifieke operationele en economische eigenschappen van (historische) zeilschepen is derhalve noodzakelijk. Een alternatief, bijvoorbeeld voor de nu geldende voorschriften zou het exploitanten van o.a. (historische) zeilschepen mogelijk moeten maken om hun passagiersinformatie via elektronische weg bij het Rescue Coordination Centre van hun vlaggenstaat te registreren. De administratiekosten van de exploitant worden hiermee buitengewoon verlaagd, de 24 uurs beschikbaarheid van deze gegevens wordt significant verbeterd. Nationale regelgeving Met bovenstaande aandachtspunten is het voor vlaggenstaten mogelijk met specifieke technische, operationele en economische eigenschappen van hun (historische) zeilschepen rekening te houden in de nationale regelgeving voor zeilschepen, voor de havenstaten is een acceptabel veiligheidsniveau gegarandeerd en tenslotte, voor scheepseigenaren is een economisch verantwoorde exploitatie van hun schip mogelijk.
Nederland In de afgelopen decennia zijn miljoenen geïnvesteerd in grootschalige aanpassingen, internationaal erkende keuringen voor alles wat los en vast zit aan deze schepen, alles t.b.v. de veiligheid van de opvarenden, gasten en bemanning, van deze schepen. Bovendien heeft Nederlandse een van de weinige, zo niet de enige internationaal erkende beroepsopleiding voor de kleine en grote zeilvaart. Voor Nederland is de regelgeving voor zeilschepen en hun bemanningen al vele jaren ruim voldoende vastgesteld en wordt deze door de verschillende klassebureaus en overheidsinstanties voldoende gewaarborgd. Als er al behoefte is, hetgeen naar ons inzien zeer de vraag is, zou de Nederlandse regelgeving als basis kunnen dienen voor Europese regelgeving. Meer problemen Omdat zeilschepen, in tegenstelling tot reguliere passagiersschepen als veerboten en andere lijndiensten niet op reguliere, vaste routes varen, zouden exploitanten van zeilschepen met de huidige voorgenomen bilaterale overeenkomst tussen lagere overheden van Nederland en Denemarken gedwongen zijn om hun schepen niet alleen volgens deze specifieke, echter ook Europese voorschriften te certificeren en ook nog moeten voldoen aan ongetwijfeld afwijkende nationale en internationale eisen van bezochte landen bij reizen binnen en buiten de Europese Unie. Internationaal Zeilschepen worden doorgaans wereldwijd gecertificeerd op basis van uitsluitend nationale wetgeving of op basis van de IMO Special Purpose Ship (SPS) code. Slechts enkele, meestal zeer grote zeilschepen zijn gecertificeerd als SOLAS passagiersschip. Klassebureaus Veel internationaal erkende klassebureaus zijn niet bereid om zeilschepen en historische schepen onder klasse te nemen omdat het hierbij doorgaans gaat om oude schepen en omdat slechts zeer beperkte kennis van dergelijke schepen bij internationaal erkende bureaus aanwezig is. Dit praktische probleem, m.n. keuring en inspectie van dergelijke schepen wordt op dit moment doorgaans gedaan door particuliere, niet internationaal erkende klassebureaus onder toezicht van de betrokken autoriteiten van de lidstaten. Wanneer voor zeilschepen en historische schepen vereist wordt dat zij door internationaal erkende klassebureaus gecertificeerd worden, levert dit het praktische probleem op dat deze schepen nergens terecht kunnen of dat zij, waar het wel lukt, met bijna onoverkomelijke financiële consequenties geconfronteerd worden. Veel niet internationaal erkende, klassebureaus, meestal particulier, zullen failliet gaan waarbij veel kennis van en ervaring met zeegaande passagiers en vrachtzeilschepen, m.n. in Nederland, verloren gaat.
Uitvlaggen Strenge(re) Europese voorschriften voor EU zeilschepen en het wegvallen van niet internationaal erkende klassebureaus zou het speelveld van zeilende passagiersschepen ernstig kunnen verstoren en het zou er uiteindelijk toe kunnen leiden dat EU zeilschepen onder niet Europese vlag gebracht worden. Deze ontwikkelingen zijn onwenselijk t.a.v. de beoogde veiligheid aan boord van alle zeilende (niet alleen Nederlandse) passagiersschepen in Europese territoriale wateren. Onderhandse overeenkomsten In aansluiting aan de bovenstaande aandachtspunten is het vanzelfsprekend dat deze separate overeenkomst tussen Nederland en Denemarken niet door lagere overheden of met behulp van nationale behoudsorganisaties kunnen worden onderhandelt of dergelijke overeenkomsten tussen landen onderling mogen worden gesloten. De voorgenomen, voor zeilschepen onevenredig zware, regelgeving is technisch en operationeel deels onuitvoerbaar en bemoeilijkt het in stand en operationeel houden van de maritieme erfenis van Europa, traditionele en historische zeilschepen, door belemmering van een economisch verantwoorde exploitatie van deze schepen. Overeenkomsten, die daardoor mogelijk zonder nationale en/of Europese toetsing onrechtmatig zijn en verdragende gevolgen hebben voor de betrokken partijen, m.n. eigenaren van zeilende passagiersschepen en in groter verband, voor de hele Nederlandse nationaal en internationaal opererende vloot zeilende passagiersschepen en eventueel toekomstige zeilende vrachtschepen. Lagere overheden van twee, al eeuwenlang zeer bevriende Europese naties en Koningshuizen proberen deze, zich al jarenlang voortslepende kwestie m.b.t. dit onderwerp echter wel en helaas zonder succes op te lossen, geflankeerd door particuliere rechtszaken tegen lidstaten en klachtenprocedures bij de Europese Commissie. Het roer moet om Onderhandelingen door lagere overheden en eventuele daardoor tussen landen gesloten overeenkomsten zijn ongewenst, deels technisch en/of operationeel niet uitvoerbaar, stroken niet met de uitgangspunten van het Europees verdrag en dienen derhalve niet te worden aangegaan of onverwijld te worden beëindigd. In afwachting van een eventuele richtlijnen dient de vigerende Europese regelgeving te worden nagekomen, m.n. door nationale voorschriften van andere lidstaten t.a.v. de scheepvaart te accepteren, het principe van het vrije verkeer van diensten en goederen en de uitgangspunten van het Europees verdrag te respecteren.
TENSLOTTE De VHZC wil, mede namens de Nederlandse nationale vloot van ruim 400 zeilende passagiersschepen het onderbrengen van deze traditionele en historische zeilschepen, het Nederlands varende zeilende erfgoed, in nieuwe voorschriften voor de reguliere koopvaardijschepen, cruise en passagiersschepen ten stelligste afraden. Argumentatie Door een eenduidige definitie van zeilschepen vast te stellen, deze schepen expliciet uit te sluiten van regelgeving voor de reguliere passagiersvaart en de verantwoordelijkheid voor veiligheid van zeilschepen uitsluitend bij de lidstaten onder te brengen zal in combinatie met de controlerende bevoegdheid (als havenstaat) van andere lidstaten voldoende waarborg zijn voor de veiligheid van zeilschepen en is het (vermeende) probleem opgelost. Informatie Er zijn uitgebreide studies gedaan naar nationale en internationale regelgeving voor zeilschepen, de specifieke veiligheidsrisico's van de zeilvaart vergeleken met de reguliere handelsvaart en zijn basisconcepten ontwikkeld voor nationale en Europese regelgeving voor deze schepen. Contact Wij zijn u graag van dienst om u in contact te brengen met organisaties die op deze onderwerpen diepgaand onderzoek hebben verricht en de betreffende rapportage beschikbaar hebben. Aarzelt u a.u.b. niet hiervoor per email contact met ons op te nemen info @ vhzc.nl