Toelichting op Eind- en toetstermen nieuwe instroom Schoonmaak- en Glazenwassersbranche Betreft Auteur Eind-en toetstermen nieuwe instroom Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en Glazenwassersbranche, RAS Datum september 2008 1
INFORMATIE VOOR WERKGEVERS 1. Waarom deze eindtermen? In de CAO Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf 2008-2009 is de afspraak opgenomen dat de werknemer gedurende de eerste 12 maanden van het dienstverband (inleerperiode) de zgn. medewerker nieuwe instroom - het aanbod zal krijgen voor een opleiding die hem/haar in staat stelt te voldoen aan de door de branche vastgestelde eindtermen, waarmee een door de branche erkend certificaat wordt verkregen. De RAS heeft deze eindtermen vastgesteld. 2. Wat zijn eindtermen? Eindtermen beschrijven de kennis en vaardigheden die de werknemers nodig hebben om hun vak uit te oefenen. D.w.z. wat kan de werknemer (vaardigheden) en wat kent uw werknemer (kennis). Anders gezegd: eindtermen geven het antwoord op de vraag wat de cursist kent, snapt en kan na afronding van de opleiding. Een voorbeeld: een werknemer kan het sanitair met de microvezelmethode schoonmaken, hij weet welke persoonlijke beschermingsmiddelen hierbij nodig zijn en waarom deze persoonlijke beschermingsmiddelen nodig zijn. De eindtermen zijn voor de RAS de basis voor de examens. Tijdens het examen zal er dus gekeken worden of uw werknemer voldoet aan de gestelde eindtermen. 3. Wat zijn toetstermen? Toetstermen behoren bij eindtermen. De toetstermen zijn de handelingen die een schoonmaker moet doen om bijvoorbeeld sanitair schoon te maken. Het is daarbij belangrijk dat deze handelingen niet alleen goed worden uitgevoerd maar ook in de goede volgorde. Als een werknemer tijdens het examen alle handelingen rondom sanitaironderhoud goed en in de juiste volgorde doet, voldoet hij daarmee aan de eindterm van sanitaironderhoud. 4. Welke eindtermen zijn er? Er zijn eindtermen (en toetstermen) vastgesteld voor de nieuwe instroom in de algemene schoonmaak (schoonmaak van kantoren en gebouwen, bij particulieren, in de gezondheidszorg, in hotels en recreatiebungalows). Voor het opleidingstraject nieuwe instroom specialistische reiniging worden vooralsnog de eind- en toetstermen van de van toepassing zijnde vakopleidingen SVS gehanteerd (zie: 9.). De eindtermen nieuwe instroom algemene schoonmaak zijn opgenomen in een basismodule en aanvullende modules. De basismodule nieuwe instroom algemene schoonmaak beschrijft de kennis en vaardigheden waarover iedere medewerker nieuwe instroom algemene schoonmaak dient te beschikken. De basismodule is voor alle nieuwe medewerkers algemene schoonmaak gelijk én verplicht. Afhankelijk van het object waar uw werknemer werkzaam is, is het mogelijk in aanvullende modules een opleiding te volgen en examen te doen. Er zijn vier verschillende aanvullende modules, te weten: 1. particulieren 2. gezondheidszorg 3. hotels 4. recreatiebungalows 2
De aanvullende module is niet verplicht, maar de RAS raadt aan de basismodule te combineren met de van toepassing zijnde aanvullende module. Alleen dan is uw werknemer goed geschoold voor zijn taak. 5. Welke onderwerpen zijn opgenomen in de basismodule en welke in de aanvullende modules? Hieronder vindt u een schema waarin is aangegeven welke onderwerpen in de basismodule en welke in de aanvullende modules voorkomen: BASISMODULE AANVULLENDE Particulieren Gezondheidszorg Hotels Recreatiebungalows ONDERWERPEN IN AANVULLENDE Patiëntenkamer/kamer op verpleegafdeling 6. Hoe zorgt u ervoor dat uw werknemer goed wordt opgeleid? Als werkgever heeft u via de CAO de verplichting gekregen om een opleidingsaanbod te doen aan uw nieuwe werknemer. Hoe u het opleidingsaanbod vorm geeft, mag u zelf bepalen en zal afhangen van de mogelijkheden die u als werkgever heeft en de werknemer die het opleidingsaanbod moet krijgen. De RAS geeft daarvoor geen regels. Een aantal mogelijkheden op een rij voor u: a. U kunt door een goede praktijkbegeleiding op de werkvloer uw werknemer zo begeleiden en scholen dat deze het examen behaalt. U kunt de praktijkbegeleiding zelf (of via één van uw ervaren werknemers) regelen of een externe deskundige hiervoor inhuren. b. U kunt zelf de opleiding geven aan uw werknemer. U kunt hiervoor ook één van uw ervaren werknemers inzetten. c. U kunt een opleidingsinstituut vragen de opleiding voor u te regelen. d. U kunt samen met een andere werkgever een opleiding bij een opleidingsinstituut inkopen. Let u er in alle gevallen op dat uw werknemer na afloop van de opleiding kan voldoen aan de exameneisen (de zogenaamde eind- en toetstermen). 3
7. Waar moet u op letten bij het inkopen van een opleiding? Het is belangrijk dat het opleidingsinstituut uw werknemer opleidt om bij het examen te kunnen voldoen aan de eind- en toetstermen, die de RAS heeft opgesteld en hanteert. Zorg er dan ook voor dat het opleidingsinstituut weet welke eind- en toetstermen dit zijn. Op de website van de RAS is de meest recente versie van deze termen te vinden. Wij adviseren u bij het inkopen van een opleiding goede afspraken te maken over: a. groepsgrootte b. startdatum c. betaling van de opleidingskosten (let op: deze worden niet meer voorgefinancierd door de RAS; afspraken over betaling als examen niet wordt behaald) d. de duur van de opleiding e. opleidingslocatie en f. de voorbereiding op het examen. 8. Welke opleidingsinstituten zijn er? Omdat de eindtermen pas sinds kort bekend zijn is op dit moment nog niet duidelijk welke opleidingsinstituten de opleiding nieuwe instroom gaan aanbieden. De RAS gaat ervan uit dat SVS BV de opleiding nieuwe instroom algemene schoonmaak gaat aanbieden. 9. Hoe zit het met de specialistische schoonmaak? Voor werknemers nieuwe instroom specialistische reiniging worden vooralsnog de einden toetstermen van de van toepassing zijnde vakopleidingen SVS gehanteerd. Het gaat hier om werknemers in de glaswas, gevelonderhoud, vloeronderhoud, reiniging na calamiteiten, reiniging in de foodverwerkende industrie en reiniging van rollend materieel. Dit betekent dat als de werkgever de medewerker nieuwe instroom specialistische reiniging de toepasselijke vakopleiding van SVS aanbiedt, voldaan wordt aan de CAO-verplichting. 10. Wat gebeurt er met de opleidingen voor medewerkers in dienst vóór 1 april 2008? Voor de medewerkers die al voor 1 april 2008 in dienst waren (= niet nieuwe instroom) worden in 2009 alle huidige vakopleidingen ( zowel voor de algemene schoonmaak als de specialistische reiniging) uitgevoerd en geëxamineerd door SVS 4
ALGEMENE INFORMATIE 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding De aanleiding tot het ontwikkelen van de eind- en toetstermen nieuwe instroom is de afspraak die in de CAO Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf 2008-2009 is neergelegd: Gedurende de eerste 12 maanden van het dienstverband (inleerperiode) zal de werknemer het aanbod krijgen voor een opleiding die de werknemer in staat stelt te voldoen aan de door de branche vastgestelde eindtermen, waarmee een door de branche erkend certificaat wordt verkregen. De werknemer moet dit aanbod aanvaarden. 1.2 Verantwoording De RAS heeft een branchebrede werkgroep ingesteld om haar over de eind- en toetstermen nieuwe instroom te adviseren. Er is besloten twee sets eind- en toetstermen te ontwikkelen: één set voor de algemene schoonmaak en één voor de specialistische reiniging (glazenwassen, gevelonderhoud, vloeronderhoud, reiniging na calamiteiten, reiniging in de foodverwerkende industrie en reiniging van rollend materieel). Reden hiervoor is dat de werkzaamheden in de algemene schoonmaak niet voorkomen in de specialistische reiniging. Vanwege de omvang van het project is ervoor gekozen de eind- en toetstermen stapsgewijs te ontwikkelen, te beginnen met die voor de algemene schoonmaak. Door de centrale examinering op basis van de eind- en toetstermen is gewaarborgd dat het examen onafhankelijk en met behoud van kwaliteit plaatsvindt. 1.3 Definitie en reikwijdte van de eind- en toetstermen Eindtermen zijn beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een cursist aan het eind van een opleiding de examenkandidaat minimaal zou moeten beschikken. Anders gezegd: eindtermen geven het antwoord op de vraag wat de cursist kent, snapt en kan na afronding van de opleiding. De eind- en toetstermen hebben betrekking op de (examens van de) opleidingen voor de beginnende beroepsbeoefenaar in de schoonmaak- en glazenwassersbranche. 1.4 Relatie tussen eind- en toetstermen De eindtermen beschrijven op hoofdzaken het te bereiken doel: over welke kennis en vaardigheden moet de examenkandidaat beschikken (bijvoorbeeld: vaardig zijn in het op ergonomisch verantwoorde wijze toepassen van microvezel schoonmaaktechniek interieuronderhoud). De toetstermen beschrijven op welke wijze het doel uit de eindtermen concreet bereikt wordt: door de in de toetstermen beschreven handelingen juist en in de goede volgorde uit te voeren en door bijvoorbeeld te weten dat bij microvezel schoonmaaktechniek geen reinigingsproduct gebruikt wordt. 5
Om te voldoen aan een eindterm moet een examenkandidaat tijdens het examen laten zien dat hij/zij de concrete handelingen beschreven in de bijbehorende toetstermen op de juiste manier en in de goede volgorde uitvoert. 1.5 Functie eind- en toetstermen nieuwe instroom De eind- en toetstermen nieuwe instroom zijn bedoeld om er voor te zorgen dat de kwaliteit van medewerkers en het niveau van de dienstverlening in de branche hetzelfde blijft of liever nog stijgt. Ze beschrijven de kennis en vaardigheden die de medewerkers nodig hebben om hun vak uit te oefenen én dienen als basis voor de af te nemen examens. Door te voldoen aan de eindtermen (en de onderliggende toetstermen) zullen medewerkers nieuwe instroom, ongeacht waar zij werkzaam zijn, beschikken over gelijkwaardige praktische vaardigheden en theoretische kennis. Omdat de eind- en toetstermen voor de basismodule redelijk breed opgezet zijn, is bovendien geborgd dat medewerkers breder inzetbaar zijn dan tot nu het geval is. Dit is voor de werkgever én de werknemer van groot belang. 1.6 Geldigheid van de eind- en toetstermen nieuwe instroom De eind- en toetstermen zijn geschreven op basis van de huidige beroepspraktijk en weten regelgeving. Omdat deze aan veranderingen onderhevig zijn, zal de RAS periodiek de geldigheid en actualiteit van de eind- en toetstermen beoordelen en indien nodig updates uitbrengen. Via de website van de RAS (www.ras.nl) is altijd de meest actuele versie van de eind- en toetstermen beschikbaar. Daar kunnen ook suggesties ter aanvulling en/of wijziging worden gemeld. Overigens, het is en blijft de verantwoordelijkheid van de werkgever en de opleidingsinstelling om constant de actualiteit van onderwijsprogramma, onderwijsdoelen en literatuur te bewaken en te borgen. 2 EIND- EN TOETSTERMEN NIEUWE INSTROOM 2.1 Algemeen De eind- en toetstermen nieuwe instroom zijn gebaseerd op de eind- en toetstermen van de huidige vakopleidingen. Daarnaast heeft het bestuur van de RAS, op advies van de werkgroep, besloten om: - uit te gaan van de nieuwste methodieken en de huidige stand der techniek. Dit betekent dat alleen de microvezeltechnologie in de eindtermen is opgenomen; - uit te gaan van de afspraken die gemaakt zijn het kader van het Arboconvent en zijn opgenomen in de ArboCAO; - uitzonderingen niet mee te nemen in de eind- en toetstermen. De eind- en toetstermen zijn: - zo algemeen als mogelijk en zo specifiek als nodig geformuleerd; - beschreven op het eindniveau; - alleen op de opleidingen tijdens de inleerperiode van toepassing; - onderverdeeld in theoretische en praktische eind- en toetstermen, aangeduid met een t respectievelijk een p. 2.2 algemene schoonmaak 6
De eind- en toetstermen nieuwe instroom algemene schoonmaak bestaan uit een basismodule en, per specialisme verschillende, aanvullende modules. De basismodule beschrijft de kennis en vaardigheden waarover iedere medewerker nieuwe instroom algemene schoonmaak dient te beschikken. De aanvullende modules richten zich op de specifieke kennis en vaardigheden die daarnaast nodig zijn bij schoonmaakwerkzaamheden voor particulieren, in de gezondheidszorg, in hotels of in recreatiebungalows. De basismodule is voor elke medewerker nieuwe instroom algemene schoonmaak verplicht en gelijk. De aanvullende module is niet verplicht, maar de RAS raadt aan de opleiding van de basismodule te combineren met de van toepassing zijnde aanvullende module. In het onderstaande schema is opgenomen welke onderwerpen in de basismodule en welke in de aanvullende modules algemene schoonmaak zijn opgenomen BASISMODULE AANVULLENDE Particulieren Gezondheidszorg Hotels Recreatiebungalows ONDERWERPEN IN AANVULLENDE Patiëntenkamer/kamer op verpleegafdeling 2.3 specialistische schoonmaak Voor de specialistische reiniging (glazenwassen, gevelonderhoud, vloeronderhoud, reiniging na calamiteiten, reiniging in de foodverwerkende industrie en reiniging van rollend materieel) heeft de RAS nog geen eind- en toetstermen nieuwe instroom vastgesteld. De eind- en toetstermen van de huidige vakopleidingen blijken namelijk zo ver uit elkaar te liggen dat het vaststellen van een gemeenschappelijke basismodule lastig is. Voor de examens specialistische reiniging handhaaft de RAS daarom vooralsnog de einden toetstermen van de diverse specialistische vakopleidingen van SVS. 7