Wat doet de Arbeidsinspectie? Alles over de taken en werkwijze van de Arbeidsinspectie
1 De Arbeidsinspectie in het kort De Arbeidsinspectie (AI) maakt deel uit van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De AI houdt ondermeer toezicht op de volgende wetten: gebruik zouden kunnen leiden tot brand, giftige wolk die naast werknemers, ook de omgeving zwaar kan treffen Het werkterrein van de AI omvat alle particuliere opdrachtgevers geïnspecteerd. De belangrijkste taken van de Arbeidsinspectie: nemers zich aan voornoemde wetten houden (naleving van de wet). Het doel van illegale arbeid (illegale tewerkstel verdringing van legale door illegale 2 Wat doet de Arbeidsinspectie
vakantietoeslag houden, waarmee wordt voorkomen dat werknemers worden arbeidsongevallen in samenhang met de werknemers over hun arbeidsomstandig Het inzetten van sancties (dwangmiddelen) bij overtredingen ernst van de overtreding zet de AI in zwaarte pagina 11. Deze brochure geeft informatie over de taken, de werkwijze en de bevoegdheden van de Arbeidsinspectie. Voor meer informatie verwijzen wij naar onze website: www.arbeidsinspectie.nl Wat doet de Arbeidsinspectie 3
2 Wanneer heeft u met de Arbeidsinspectie te maken? In de volgende situaties heeft u met de Arbeidsinspectie (AI) te maken: Werkgevers en werknemers: Arbeidsomstandighedenwet, de loon wordt uitbetaald (Wet minimum Werkgevers: Voor het aan de AI melden van ernstige (meldingsplichtige) arbeidsongevallen en Voor het melden van zware ongevallen en te verrichten onderzoek dat daar Voor het aanvragen van ontheffingen ten omstandigheden (zoals optredens op handhavingsbeleid. Werknemers Voor het melden van klachten over uw minimumloon (zie verder pagina 12). www.arbeidsinspectie.nl 4 Wat doet de Arbeidsinspectie
3 Werkwijze Arbeidsinspectie Inspectieprojecten De meeste inspecties van de AI worden in aangekondigd: www.arbeidsinspectie.nl De nadruk van de inspecties ligt in sectoren Samenwerking rijksinspecties activiteiten met verschillende inspectiedien onnodige toezichtlast leiden. Daarom werken inspecties met elkaar samen. Het toezicht in zien op www.inspectieloket.nl. Arbeidsinspectie nauw samen met provincies, Zorgvuldige werkwijze zoeken van klachten van werknemers en het onderzoeken van meldingen van meldings plichtige arbeidsongevallen, is aan zorgvuldige procedures gebonden. Hoe deze procedures verlopen, kunt u zien op: www.arbeidsinspectie.nl Follow up De inspectieresultaten worden op onze internetsite www.arbeidsinspectie.nl gepubliceerd en met de geïnspecteerde gaan met plannen en maatregelen ter verbetering van de kwaliteit van het werk. Wat doet de Arbeidsinspectie 5
4 Toezicht op de naleving van wetten en regels Toezicht op de Arbeidsomstandighedenwet Transparante werkwijze hanteert de Arbeidsinspectie (AI), naast de werknemers opgestelde arbocatalogi 1. werknemers bestemde en op branches De brochures worden voor de start van een inspecteren branche toegezonden. branche beschreven. Voor een overzicht van de branchebrochures zie: www.arbeidsinspectie.nl De inspectie genschapsorgaan is, nodigt de inspecteur een vertegenwoordiger hiervan uit om met de inspectie mee te lopen. De resultaten van de inspectie worden ter plaatse met de overtredingen heeft gezien, hoort de werkgever welke overtredingen binnen welke periode moeten worden opgeheven 1 Werkgevers en werknemers kunnen samen afspraken maken over de wijze waarop zij aan de arbo-voorschriften van de overheid willen voldoen. Deze afspraken kunnen zij vastleggen in arbocatalogi. Hierin beschrijven werkgevers en werknemers de verschillende methoden en oplossingen die zij samen hebben geformuleerd om aan de voorschriften die de overheid stelt te voldoen. Voorbeelden zijn: beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normen en praktische handleidingen. De verantwoordelijkheid voor de arbocatalogi ligt volledig bij werkgevers en werknemers (of werkgevers- en werknemersorganisaties, bijvoorbeeld binnen een bepaalde sector). De catalogus moet ter globale toetsing aan de Arbeidsinspectie worden aangeboden. Nadat een catalogus met positief resultaat door de Arbeidsinspectie is getoetst, worden de beleidsregels voor die sector ingetrokken. Op 1 januari 2010 worden alle arbobeleidsregels ingetrokken. (zie verder: www.arbeidsinspectie.nl) 6 Wat doet de Arbeidsinspectie
worden genomen. De werkgever hoort tevens wat de eventuele sanctie is (zie voor een overzicht van de sancties pagina 12). over het opheffen van de overtreding(en) Hard waar het moet, soepel waar het kan (Arbowet en Arbeidstijdenwet) De AI inspecteert vaker in sectoren waar de overtreding van de wet(ten) hoger is. worden opgetreden. Als een overtreding minder ernstig is, zal de AI meewegen hoe het met de algemene aandacht voor gesteld. Als dit in orde is, dan wordt met een Wanneer die aandacht echter structureel ontbreekt, zal er harder worden opgetreden. en bevat specifieke bepalingen voor arbeid door kwetsbare groepen zoals kinderen, Wat doet de Arbeidsinspectie 7
aantasten. De AI ziet er op toe dat de in de ziet, worden sancties ingezet (zie voor een overzicht van de sancties pagina 11). vreemdelingen (illegale tewerkstelling) Geldige tewerkstellingsvergunning Het laten werken van illegale arbeidskrach ten gaat ten koste van legale arbeidskrach hun arbeidsomstandigheden en huisvesting vaak onder de maat en worden sociale premies en belasting ontdoken. zeer ongewenst is. Hierom verbiedt de Wet arbeid vreemdelin particulieren om vreemdelingen, die geen arbeidsmarkt, zonder geldige tewerkstel lingsvergunning voor zich te laten werken. Voor een overzicht van de nationaliteiten arbeidsmarkt hebben zie: www.arbeidsinspectie.nl de Arbeidsinspectie aan op het werk aanwezige personen om zich te legitimeren. particuliere opdrachtgevers voor deze werknemers over tewerkstellingsvergunnin gen moeten beschikken. Als dit zo is, gaat Is dit niet het geval, dan is sprake van illegale tewerkstelling, wat een ernstige overtreding van de wet is en met hoge boetes wordt bestraft: 8.000 per illegale werknemer. Particuliere opdrachtgevers betalen 4.000 per illegale werknemer. Medewerkingsverplichting In de Wet arbeid vreemdelingen is de Dit verplicht werkgevers om mee te werken niet aan wordt meegewerkt, een boete illegale tewerkstelling. Samenwerking in interventieteams Veel van de controles vinden plaats in zogenaamde interventieteams. De Arbeidsinspectie werkt dan in wisselende samenstelling o.a. met de Politie, het 8 Wat doet de Arbeidsinspectie
(zoals zwartwerken) en illegaliteit gecontro leerd. Door opeenstapeling van de verschillende boetes, kunnen deze nog hoger oplopen dan hiervoor is aangegeven. Tips De AI onderzoekt ook tips van derden, die vreemdelingen. werk vindt u op onze website: www.arbeidsinspectie.nl minimumloon en Recht op minimumloon Nederland werken, hebben recht op toepassing als de werkgever in het buiten land is gevestigd en als de werknemer een vreemdeling is (zie hiervoor). hebben werknemers recht op een mini onze website: www.arbeidsinspectie.nl en op de site van het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid: www.szw.nl De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de naleving van de Wet minimumloon en van het loon kan een boete worden opgelegd van maximaal 6.700 per ling van het vakantiegeld: maximaal 3.125 per onderbetaalde werknemer. en duur van de onderbetaling. U wordt tevens verplicht het te weinig betaalde loon dit niet, dan kunt u per dag dat u in gebreke kan oplopen tot 400 per dag (last onder dwangsom). zware ongevallen met Major Hazard Control mensen, gebouwen en omgeving (o.a. Wat doet de Arbeidsinspectie 9
onderhoud en de technische en organisato moeten zodanig worden georganiseerd en ongeval tot een minimum wordt beperkt en dat ook de eventuele gevolgen zo klein Specifieke wetgeving Arbobesluit. Waar het om de arbeidsveiligheid en gezondheid van werknemers gaat, is deze wetgeving gekoppeld aan artikel 6. van de Arbeidsomstandighedenwet. 10 Wat doet de Arbeidsinspectie
Toezicht door de Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie houdt toezicht op de naleving van deze specifieke wetgeving. Dit gebeurt via inspecties en uitgebreide beoordeling van processen, organisatori inventarisaties en evaluaties. De AI werkt overheidsorganisaties. door de AI geïnspecteerd. overtreding van de wetgeving opmerking(en), worden de door de werkgever te nemen maatregel(en) en de niet het geval is, worden zwaardere sancties ingezet. overtredingen van de wet(ten) waarneemt, De ernst van de overtreding(en) bepaalt de Wat doet de Arbeidsinspectie 11
5 Andere taken van de Arbeidsinspectie Het onderzoeken van klachten van werknemers over hun arbeidsomstandigheden, arbeidstijden en/of betaling onder het wettelijk minimumloon een klacht indienen als hun werkgever zich in onderling overleg met de werkgever de problemen op te lossen. voor de AI. Deze kunnen behalve van de een (rechts)hulpverlener. Anonieme meldingen en tips van niet (direct) belanghebbenden, worden alleen situatie op een arbeidsplaats, waardoor de anonieme tips onderzocht. bevoegdheden heeft, worden naar de desbetreffende instantie doorverwezen. hoe een klacht kan worden ingediend en wat de verdere procedure is. Het onderzoeken van meldingsplichtige arbeidsongevallen worden ongevallen verstaan die tot ongevallen direct aan de Arbeidsinspectie te melden. Voor het niet direct melden van een meldingsplichtig ongeval, kan een boete worden opgelegd. 12 Wat doet de Arbeidsinspectie
Werkwijze Alle meldingsplichtige ongevallen worden door de Arbeidsinspectie onderzocht. slachtoffer als eventuele getuigen gehoord. verloop van de procedure en over de (terugvorderen) van de geleden schade. Het ongevalsonderzoek vindt zo snel situatie op de plaats van het ongeval ongeval kan vormen. Werkgevers zijn verplicht om mee te werken aan het onderzoek en de inspecteur alle gewenste hulp, gelegenheid en informatie te geven. gen ziet, worden sancties ingezet (zie hiervoor pagina 11). Het onderzoeken en melden van zware ongevallen en incidenten met gevaarlijke stoffen Naast het onderzoeken van zware ongeval 2, meldt de Arbeidsinspectie een aantal van deze Door het verzamelen van incidentgegevens verbeteringen in de sector te realiseren. Voor de overige zware ongevallen in tieve waarde van het onderzoek. cedure van arbeidsongevallen zie onze website: www.arbeidsinspectie.nl 2 Verplicht zijn om zich aan het Besluit Risico s Zware Ongevallen te houden. Wat doet de Arbeidsinspectie 13
6 Meer weten? Hebt u naar aanleiding van deze brochure nog vragen, dan kunt u contact opnemen met: het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, tussen 10.00 en 12.00 uur en tussen 14.00 en 16.00 uur, op onze website: www.arbeidsinspectie.nl Ongevallen en klachten klachten over uw arbeidsomstandigheden Arbeidsinspectie in Utrecht. Kantoor Utrecht Postbus 820 3500 AV Utrecht via Postbus 51 aanvragen, onder vermelding van de titel. De brochure downloaden kan www.arbeidsinspectie.nl heid, dan kunt u op werkdagen van 8.00 tot 14 Wat doet de Arbeidsinspectie
Deze brochure is een uitgave van: Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie maakt deel uit van Werkgelegenheid. ai 74q542 Gratis uitgave