EVALUATIE GLADHEIDBESTRIJDING 2011-2012 1
1. INLEIDING Het afgelopen winterseizoen kenmerkt zich door een zachte winter met nauwelijks vorst en neerslag. Dit heeft geleid tot een zeer beperkte gladheidbestrijding. In deze evaluatie geven we antwoord op de volgende vragen: Hoe is wintergladheid te bestrijden; Wat is het huidig beleid; Hoe was de uitvoering in 2011-2012; Wat waren de voornaamste knelpunten/klachten; Wat kunnen we verbeteren; Wat zijn de kosten. 2
2. BESTRIJDEN VAN WINTERGLADHEID (TECHNIEKEN) Wintergladheid kan ontstaan door bevriezing van een natte weg, condensatie of neerslag in de vorm van sneeuw, hagel of ijzel. Gladheid kan op twee verschillende manieren worden bestreden, te weten preventief of curatief. Bij preventief strooien wordt dooimiddel aangebracht voordat het wegdek glad wordt. Bij curatief strooien is er sprake van bestrijding van gladheid die reeds aanwezig is. Er zijn twee methoden om dooimiddel op het wegdek te brengen, namelijk natzoutstrooien en droogzoutstrooien. Bij natzoutstrooien wordt droogzout uit de voorraadtrechter op de strooischotel gebracht, waar het vochtig wordt gemaakt met een kleine hoeveelheid pekel uit een voorraadtank. Het plakkerige natzout wordt vervolgens van de strooischotel geslingerd. Bij droogzoutstrooien wordt het zout (natriumchloride) in de aangeleverde vorm op de weg gebracht. In de regel is 7 g/m² natzoutstrooien even effectief als 15 à 20 g/m² droogzoutstrooien. Bij preventief strooien kan er sprake zijn van zowel een droge of natte weg. Op een droge weg heeft preventief natzoutstrooien een groot voordeel, het zout kleeft aan de weg. Bij preventief droogzoutstrooien bestaat het risico dat door wind en/of verkeer het zout (deels) van de weg verdwijnt. Een hogere dosering zou hiervoor een oplossing kunnen zijn, maar dit is het oogpunt van milieu en efficiency ongewenst. Op een natte weg is het voordeel van natzoutstrooien minder expliciet. Nu speelt alleen de verwaaiing en dus ook de snelheid van de strooier een belangrijker rol. Bij een lage snelheid, bijvoorbeeld in woonwijken, is het voordeel van natzoutstrooien minder. Een curatieve strooiactie op sneeuw kan zowel volgens de droogzout- als de natzoutmethode gebeuren. Op ijzel of aangereden sneeuw is de verdeling van het zout bij droog strooien minder goed, omdat het zout weg kan rollen/stuiteren. Bij curatief strooien speelt het probleem van verwaaiing ook, maar minder vanwege de lagere rijsnelheid van de strooiers en auto s. Bij preventief natstrooien is het noodzakelijk tijdig geïnformeerd te worden over (mogelijk) naderende gladheid. Pas dan kan de techniek van natzoutstrooien optimaal worden ingezet. Dit betekent wel dat de informatievoorziening betrouwbaar en tijdig moet zijn. Bij preventief strooien wordt in de regel vaker uitgerukt dan bij curatief strooien. Preventief strooien gaat immers uit van de kans dat het glad wordt, terwijl dit soms niet het geval blijkt. Curatief strooien vindt alleen plaats bij geconstateerde gladheid. 3
3. HUIDIG BELEID De gemeente zorgt voor de gladheidbestrijding binnen de bebouwde kom. De strooiroutes zijn per kern op een plattegrond aangegeven. De plattegronden zijn in de wintermaanden op de website van de gemeente Sluis te bekijken (de plattegronden zijn als bijlage toegevoegd). Het uitgangspunt van het beleid is dat iedereen binnen een afstand van maximaal 200 meter van een gestrooide weg woont. Het oppervlak van alle gemeentelijke verhardingen bedraagt in totaal circa 1.700.000 m². In totaal wordt op circa 600.00 m² verharding de gladheid bestreden. Omgerekend naar lengte is dit ongeveer 120 km. Het betreft voornamelijk (wijk)ontsluitingswegen, woonstraten, fietspaden en parkeerterreinen. Een groot deel van de ontsluitingswegen (doorgaande wegen) wordt vanuit de samenwerking met het waterschap gestrooid (oppervlak circa 110.000 m², lengte circa 20 km). Deze wegen worden preventief gestrooid met natzout. Het belangrijkste voordeel van preventief strooien is de hogere verkeersveiligheid. De overige verhardingen (circa 490.000 m², lengte circa 100 km) worden door de buitendienst curatief gestrooid met droogzout. Wij hebben geen strooimachines die geschikt zijn voor natzout. Bij hevige sneeuwval wordt naast strooien ook de sneeuw geruimd. In vergelijking met andere gemeenten betekent dat in de gemeente Sluis meer dan gemiddeld wordt gestrooid. In veel gemeenten worden alleen de doorgaande wegen, winkelgebieden en voetpaden naar speciale bestemmingen zoals bushalten, ziekenhuis, bejaardenhuizen ed. gestrooid. 4
4. UITVOERING 2010-2011 De gladheid op de routes die zijn aangegeven op de plattegronden is goed en op tijd bestreden. Er is geen gratis zout meer aan derden (particulieren) verstrek, conform eerdere besluiten. In totaal heeft de buitendienst circa 50 ton zout gestrooid. De opslagcapaciteit op de werkplaats in Oostburg is circa 200 ton. 5. KNELPUNTEN/KLACHTEN Er zijn geen meldingen binnengekomen over de gladheidbestrijding. 6. VERBETERPUNTEN Alle doorgaande wegen preventief strooien met nat zout Momenteel hebben we een samenwerkingsovereenkomsten met het waterschap. De samenwerking richt zich alleen op de doorgaande wegen. Waterschap Scheldestromen werkt momenteel aan een nieuwe samenwerkingsovereenkomst en een nieuw bestek, omdat de huidige overeenkomst in 2012 afloopt. Wij hebben inmiddels aangegeven dat we het samenwerkingsverband willen voortzetten en hebben het in te brengen areaal opgegeven. Het areaal is uitgebreid van circa 110.000 m² naar circa 170.000 m², waardoor alle doorgaande wegen van de gemeente Sluis in de nieuwe samenwerkingsovereenkomst komen. Dit betekent dat de buitendienst circa 60.000 m² doorgaande weg (vanaf seizoen 2012/2013) minder hoeft te strooien. Alle doorgaande wegen worden dan preventief gestrooid. Deze doorgaande wegen sluiten aan op de doorgaande wegen van het waterschap en de provincie waardoor een eenduidig strooibeeld ontstaat en daardoor een grotere verkeersveiligheid. Opgemerkt zij dat Terneuzen en Hulst hun arealen niet uitbreiden (kostenaspect). Terneuzen strooit overigens alle doorgaande wegen altijd preventief en nat. Inmiddels is het gladheidbestrijdingsbestek Zeeuws breed Europees aanbesteed. Dit heeft geleid tot een kostenverhoging van circa 30%. Deze verhoging wordt voornamelijk veroorzaakt door het afdekken van de risico s voor de overheden. Gladheidbestrijding speciale bestemmingen (voetpaden) Het is voor de gemeente ondoenlijk om alle trottoirs sneeuw- en ijsvrij te houden. Wel worden enkele voetpaden naar speciale, bestemmingen zoals bushalten ziekenhuis, gemeentehuis, bejaardenhuizen ed. opgenomen in de strooiroutes. Deze voetpaden worden vanaf seizoen 2012-2013 aan de plattegronden toegevoegd. Het ruimen van sneeuw op deze voetpaden is minimaal vanwege het ontbreken van voldoende beschikbare capaciteit (menskracht) en middelen. Tijdens het seizoen 2011/2012 hebben wij de gladheid op de voetpaden nabij bushalten, ziekenhuis, gemeentehuis, bejaardenhuizen ed. niet hoeven bestrijden. 5
Uitbreiding gladheidbestrijding bij uitzonderlijke omstandigheden Niet alle wegen worden gestrooid, het uitgangspunt is dat iedereen binnen een afstand van maximaal 200 meter van een gestrooide weg woont. Op basis hiervan zijn de strooiroutes gemaakt. Dit beleid wordt niet gewijzigd. Gladheid op wegen, buiten de afgesproken routes om, wordt in principe niet bestreden. Bij aanhoudende gladheid kan de gladheidcoördinator besluiten om gevaarlijke situaties buiten de afgesproken routes te bestrijden. Dit kan alleen nadat de afgesproken routes zijn uitgevoerd. Strooizout In de afgelopen winter was er volop strooizout beschikbaar. Voor het seizoen 2012-2013 is er samen met een aantal Zeeuwse gemeenten, Provincie en Waterschap een contract afgesloten voor de aankoop van strooizout. Hierbij zijn afspraken gemaakt over levering en prijs met de leverancier. Vanaf 2012 wordt levering van strooizout een onderdeel van het samenwerkingscontract. Wij hebben dan ook besloten niet deel te nemen aan het zoutloket, omdat dit geen voordeel voor onze gemeente heeft. Sterker nog, als hogere overheden zouttekort krijgen kunnen zij dit via het zoutloket vorderen van lagere overheden. Sneeuwruimen In de afgelopen winter was er geen sprake van hevige sneeuwval. Gladheidbestrijdingsplan Om aan te tonen dat aan de zorgplicht wordt voldaan en om ons optimaal te kunnen verweren tegen schadeclaims als gevolg van wintergladheid doet de gemeente er goed aan om een gladheidbestrijdingsplan vast te stellen. Daarom hebben wij besloten om in 2013 een gladheidbestrijdingsplan op te stellen. Klachtenregistratie m.b.t. gladheid Er zijn dit seizoen geen klachten binnengekomen. 6
6. OVERZICHT KOSTEN 2011/2012 In onderstaand overzicht zijn de kosten van het seizoen 2011-2012 op een rij gezet. Werkelijke kosten 2011-2012 lengte oppervlakte prijs prijs per m2 km m2 euro euro Samenwerking 20 110.000 17.700 0,16 Buitendienst Gemeentewerken 100 490.000 50.000 0,10 TOTAAL 120 600.000 67.700 Vanaf het seizoen 2012-2013 worden vanuit de samenwerking alle doorgaande wegen van de gemeente Sluis gestrooid. Dat betekent dat de gladheidbestrijding in de samenwerking wordt uitgebreid van circa 110.000 m² naar circa 170.000 m². Het areaal doorgaande wegen voor de buitendienst wordt dan 60.000 m² kleiner. De capaciteit die vrijvalt door minder doorgaande wegen te strooien, wordt ingezet op andere onderdelen zoals voetpaden, bushaltes en dergelijke. Bij een gelijkwaardige personele inzet in 2012-2013 als in 2011-2012 is het mogelijk om circa 30.000 m² (schatting) extra te strooien ten opzichte van het totale huidige areaal. Dit aantal extra m² is uiteraard veel minder dan 60.000 m² doorgaande wegen. Dit wordt veroorzaakt doordat doorgaande wegen met groot materieel (dus minder arbeidsintensief) worden gestrooid dan overige wegen (woonstraten met verkeersremmers, parkeerterreinen, voetpaden naar speciale bestemmingen enz.). 7