indtijd (I). Preek over Lucas 17 vers 20 tot 18 vers 8. In christelijke boekhandels of op websites kan je terecht voor verschillende opvattingen over de gebeurtenissen in de eindtijd. 1 Een bekende is die waarin Jezus nog twee keer terug komt waarbij de eerste keer staat voor de zgn. opname van de gelovigen. Lucas 17 speelt daarin soms een rol: de één wordt meegenomen, ander achtergelaten. 2 De fascinatie voor Apocalyps en eindtijd is er trouwens niet alleen bij christenen. Er zijn talloze films en boeken over, van pure fictie tot die met een kern van waarheid (denk bijvoorbeeld aan An inconvenient Truth van Al Gore). Daniël 7 Tijdens het leven van Jezus op aarde was er ook een populaire profetie over de eindtijd. Je kunt hem nog steeds lezen in Daniël 7. Het gaat over de komst van een Mensenzoon - een messiasfiguur die na een periode van grote verdrukking van de heiligen/gelovigen door vier beesten die uit de zee opkomen (en dan vooral het vierde beest) de macht krijgt. Daniël 7 vers 13-14: In mijn nachtelijke visioenen zag ik dat er met de wolken van de hemel iemand kwam die eruitzag als een mens. Hij naderde de oude wijze en werd voor hem geleid. Hem werden macht, eer en het koningschap verleend, en alle volken en naties, welke taal zij ook spraken, dienden hem. Zijn heerschappij was een eeuwige heerschappij die nooit ten einde zou komen, zijn koningschap zou nooit te gronde gaan. Nu is het teken dat volgens Daniël vooraf zal gaan aan deze eindtijd-gebeurtenis (de vernietiging van het laatste beest dat uit de zee opkwam) o.a. de onderdrukking van de heiligen (Daniël 7:25). Wat er verder ook van zij, de politieke situatie in de tijd van Jezus gaf er alle aanleiding toe bij dit vierde beest te denken aan de Romeinen. 3 Als Jezus spreekt over het koninkrijk van God, twaalf apostelen aanstelt, is dat dus als een vlam bij een kruitvat. Iedereen stond op scherp: Jezus, zijn leerlingen, de leiders van het volk, de schriftgeleerden, Herodus, zelfs de Romeinen. Er stond wat te gebeuren. Jezus gaat zijn leerlingen dan voorbereiden op wat er komen gaat. Hij doet dat in hst. 17 niet voor de eerste keer. In hoofdstuk 12 had Jezus de mensen die Hem volgden al verweten dat zij de tekenen van de tijd niet konden duiden: 1 Bijv. http://www.eindtijd.nl/ 2 Lucas 17:34-35. 3 Lees bijv. Lucas 13:1.
Als jullie een wolk zien opkomen in het westen zeggen jullie meteen dat er regen op komst is. [ ] Huichelaars, hoe kan het dan dat jullie deze tijd niet kunnen duiden? Jezus daagt de mensen dus uit om conclusies te trekken uit wat er nu eigenlijk aan de hand is. Om 1+1+1 te doen: Daniël, de mensenzoon, Romeinen, Herodus, de farizeeën, Jezus die optreedt als een koning. Inderdaad, er is een beslissende fase aangebroken voor Israël. Maar hoe? De vraag van de farizeeën Het fascinerende (voor ons) is dat Jezus zijn leerlingen in Lucas 17 voorbereid op gebeurtenissen die verder gaan dan wat er zou gebeuren op Goede Vrijdag en Pasen. De aanleiding is een vraag van de Farizeeën: wanneer komt dat koninkrijk van God? Zo n vraag is natuurlijk spottend bedoeld, dat is duidelijk. Lucas hééft al verteld dat de Farizeeën zich niet door Johannes de Doper lieten dopen. 4 M.a.w.: zij staan er niet neutraal in. De boodschap van de heraut (Johannes de Doper) raakt hen niet persoonlijk. De strekking van de vraag van de farizeeën is dan ook als volgt. Nou, Jezus van Nazaret, je hebt nogal de mond vol van de komst van Gods koninkrijk! Maar wat zien we daar eigenlijk van? Komt er nog iets van, of niet? En als we even parkeren dat zij daar natuurlijk best heel veel van hadden kunnen zien (wonderen, menigtes mensen die Jezus volgen alleen niet de mensen die zij zouden hebben uitgekozen een dodenopwekking) 5 dan kunnen we ons bij die vraag toch wel iets voorstellen, denk ik. Wat komt er eigenlijk terecht van Gods koninkrijk met Jezus als koning? De machten van de wereld, de grote en de kleine hebben, zo lijkt het, vrij spel. Ondertussen praat Jezus maar. Gaat die merkwaardige weg waarbij Hij uiteindelijk komt te hangen tussen hemel en aarde en nu dat woord wordt nog steeds bediend, gebroken aan tafel. IS DAT HET? Wat heb je daaraan als je in Noord-Korea woont. Of, minder heftig, belachelijk wordt gemaakt op je werk of op school? Of, nog minder heftig maar niet minder dodelijk, als je er gewoon niks van merkt. Eerder het tegenovergestelde? Jezus koning, o ja? Goeie vraag dus, ook al is die hier spottend bedoeld. Wat mag je verwachten als je Jezus volgt? Jezus geeft antwoord. 4 Lucas 7:30. 5 Jezus waarschuwde al in Lucas 16:31 dat mensen die zich niet laten gezeggen door Mozes en de profeten ook niet zullen luisteren als er iemand uit de doden zal opstaan.
En uit dat antwoord blijkt dat er in de tijd twee komsten van Jezus zijn waar serieus rekening mee moet gehouden worden. De eerste komst is de komst van Jezus, geboren uit Maria om te lijden, te sterven en weer op te staan. Daarna, na zijn opstanding, hemelvaart en Pinksteren, verwachten we de komst van de Mensenzoon op de wolken, zichtbaar voor iedereen. 6 Over die laatste komst, de komst van de Mensenzoon en (vooral) de tekenen van de eindtijd volgende week meer (n.a.v. Lucas 21) hoewel ik er niet helemaal aan ontkom om daar vanochtend al iets over te zeggen. Wederkomst We beginnen vandaag in vers 24, waar Jezus vertelt hoe de komst van de Mensenzoon eruit zal zien. Dan hebben we het dus over zijn tweede, wederkomst. Het betekent zoiets als: áls Ik terugkom vraagt niemand zich af wat er precies aan de hand is. Er zijn dan geen begeleidende verschijnselen nodig om het moment te duiden. Dan hoeft niemand (ook de farizeeën niet) te vragen: Is dit het? Maar eerst (vs. 25) moet Hij veel lijden en door deze generatie verworpen worden. Wacht even. Dat betekent dus dat Jezus in de profetie van Daniël het vierde beest, met zijn mond vol grootspraak, het beest dat in opstand zal komen tegen de Hoogste God en de heiligen zal onderdrukken enz. (Daniël 7) niet vereenzelvigd met de Romeinen maar met de Joden (de leiders: deze generatie )! De farizeeën zitten dus ineens zelf in het verhaal, maar niet als heiligen. Als beest en wat voor één! 7 We gaan verder. Daarná komt er een dag waarop hem (dat vierde beest dus) zijn macht ontnomen wordt en waarop hij voor eeuwig verdelgd en vernietigd wordt. Bij de komst van de Mensenzoon. Wat er staat in vers 37 kan helpen verduidelijken wat Jezus hier bedoelt. Als Jezus heeft uitgelegd hoe het er aan toe zal gaan op de dag waarop Jezus terugkomt (op die dag zal de één worden meegenomen en de ander worden achtergelaten, vs. 30-36) vragen de leerlingen: Waar HEER? Waar een lijk is, daar zullen de gieren zich verzamelen. Nu moet je weten dat gieren (in de beleving van mensen in de oudheid) familie waren van adelaars. En dat de adelaar het embleem was van de Romeinen [dia 1]. Nu zegt Jezus dus: waar de Romeinen zich verzamelen, daar ligt het lijk. Welk lijk? Het lijk van het vierde beest, dat in opstand komt tegen God en zijn heiligen. Het vierde beest is dus de macht van Jeruzalem en zijn leiders, en die van de tempel! 6 O.a. Handelingen 1:11, Openbaringen 1:7. Voor die laatste komst reserveer ik, zoals Jezus in Lucas 17 ook doet, de titel Mensenzoon. 7 Vgl. 2 Petrus 3 over de dag van de HEER en de spotters die vragen: waar blijft Hij nu?
Jezus bereidt zijn leerlingen voor op de gebeurtenissen in en rond Jeruzalem met in het centrum de tempel. Kijk nu, en straks, eens goed. Het teken (Daniël 7:11) dat voorafgaat aan de komst van de Mensenzoon straks dus zal zijn de verwoesting van Jeruzalem (70 na Christus). Als Hij inderdaad het centrum van Gods regering is (het hof, Dan, 7:16), als Hij echt verhoogd is, dan is er geen plaats meer voor Jeruzalem en de tempel. Volgende week hierover meer (n.a.v. Lucas 21). [leeg scherm] De komst van het koninkrijk van God Oké. Wat dit allemaal betekent kunnen we pas zeggen als we ook een volgende stap hebben genomen, en daarvoor moeten we terug in de tekst van Lucas 17. De Farizeeën vroegen Jezus: wanneer komt dat koninkrijk van U?! Jezus gaat dan aan zijn leerlingen uitleggen: als de Mensenzoon verschijnt à la Daniël 7, dan merken jullie het wel. Het teken dat we goed op weg zijn naar die dag zal zijn de verwoesting van Jeruzalem, met in haar midden de tempel van God. Laat daarover geen misverstand bestaan. Let goed op! Wees gewaarschuwd, alert. Altijd, als leerling van Jezus. Zorg ervoor dat je niet slapend wordt aangetroffen als Jezus terugkomt (o.a. Luc 12:40). Maar nu. Tegen de farizeeën zegt Jezus dus: de komst van het koninkrijk van God laat zich niet aanwijzen, en men kan niet zeggen: Kijk, hier is het! of: Daar is het! Maar weet wel: het koninkrijk van God ligt binnen uw bereik. Daarna zegt Jezus tegen de leerlingen dit: Er komt een tijd dat jullie ernaar zullen verlangen een van de dagen van de Mensenzoon te zien, maar jullie zullen die dag niet meemaken. (vers 22). De mensen zullen wel zeggen: kijk hier! of: kijk daar! Maar doe dat niet en schenk er geen aandacht aan, want (dat vertelde ik zonet) als ik kom als Mensenzoon is dat duidelijk genoeg voor iedereen (24). Jezus maakt hier een belangrijk onderscheid tussen de komst van het koninkrijk van God en de komst van de Mensenzoon. Helemaal in de lijn van Daniël zegt Jezus dat als Hij komt op de wolken met de heerlijkheid van het door God gegeven koningschap, met zijn hofhouding, dat iedereen dat zal zien. Maar, zegt Jezus direct daarbij: die dagen komen nog (de dagen van de Mensenzoon). Jullie krijgen ze niet te zien. Sommigen krijgen daarin een kijkje, een voorproef. zoals Johannes op Patmos, Stefanus toen hij gestenigd werd, Paulus. Maar jullie niet. Wij niet.
Dat zouden wij wel willen. Ik wel. Te midden van alle spot en teleurstelling, een inkijk in de hemelse glorie van Jezus, gezeten aan de rechterhand van God, de Vader. De zekerheid van het geloof waarop wij hopen. Dat het echt zo is. Dat Hij alle macht heeft, in de hemel en op de aarde. Dat ís zo, maar blijft voorlopig een zaak van het geloof. Nog niet van aanschouwen. Het is dus volhouden. Er zijn mensen die de komst van het koninkrijk van God, aan de hand van verschillende profetieën en schriftteksten hebben uitgerekend of uitgetekend. Soms letterlijk, soms minder letterlijk met verhalen over een opname in het Engels rapture van gelovigen, waardoor zij de grote verdrukking ontlopen en soms ook worden aangemoedigd het aardse leven te laten voor wat het is. De één wordt meegenomen, de ander achtergelaten. Ik zou je willen aanraden hier erg mee op te passen. Omdat 1) wanneer Jezus verschijnt als Mensenzoon, als Redder en Rechter van de wereld, we dat zeker zullen weten en omdat 2) gelovigen, de heiligen van Daniël 7, de grote verdrukking niet zullen ontlopen. De beelden schuiven hier ineen. Op de grote dag vindt er een scheiding plaats. Definitief. Wie dan nog dacht wat huisraad mee te nemen, komt bedrogen uit. Wie dan wordt meegenomen geen geluk. Maar let op: hij of zij wordt niet opgenomen maar meegenomen, opgepakt. Die komt om. Jezus maakt een duidelijk punt hier. Twee eigenlijk. Eén over gehechtheid. Als je hart ten diepste gehecht is aan de verkeerde dingen aan je huis, je bezittingen of denk aan de vrouw van Lot aan de plek waar je familie is opgegroeid, aan wat je hebt opgebouwd. Aan je fotoalbums. Dan kom je om. Het andere punt is bemoedigender. Het christelijke leven in het koninkrijk van God is het leven hier en nu. De grote dag, die komt. Maak je daar maar geen zorgen om. Jezus maakt een duidelijk onderscheid tussen de dagen van het koninkrijk van God en de dagen van de Mensenzoon. Het onderscheid kan misschien worden verduidelijkt, voor de ouderen onder ons, door het verschil dat vroeger wel gebruikt werd tussen een huwelijkssluiting en het consumeren van het huwelijk (gemeenschap hebben). Toegepast op de gemeenschap met Christus: het ene is gebeurd, het tweede nog niet.
De weduwe Het laatste punt. De gelijkenis over de noodzaak om altijd te bidden en niet op te geven (18:1) is de toepassing van het onderwijs van Jezus over de eindtijd. De weduwe, dat zijn de christenen, de volgelingen van Jezus. Zij moeten leven met veel onrecht. Want ze hebben hier op aarde, als het erop aan komt, geen thuis. En toch komt er een dag en als dat het geval is bij een onrechtvaardige rechter, dan zeker bij God! dat er recht verschaft wordt. Spoedig recht, dat betekent hier vooral ineens, zoals bij die bliksemflits. Dan, zonder uitstel. Het onrecht dat christenen ervaren is dus dat je wel christen bent maar in de verdrukking. Dat je er vaak niks van merkt. Soms eerder omgekeerd. En toch, er komt een dag Maar dan draait Jezus het perspectief ineens om. Is je dat opgevallen? Hij blijft niet hangen bij de weduwe en háár recht. Maar Hij vraagt ineens: als de Mensenzoon komt, zal hij dan geloof vinden op aarde? Ik hoop dat je kunt begrijpen hoe ongelofelijk bemoedigend dit is. De weduwe bidt, smeekt om recht. Zo kan je er ook in staan als christen. Dit heb ik niet verdiend! Maar dan is er altijd ook iets van: wat heb ik dan wel verdiend? Let op: de komst van de Mensenzoon is niet ons recht. Dat hebben wij niet verdiend. Het is Gods recht. Want het is Zijn Zoon die ze verworpen hebben. Maar wat nu, als zijn recht jouw recht is? Als zijn verheerlijking jouw verheerlijking is? Als je bij Hem hoort? Het kan! Hoor jij bij Hem? Dat is de vraag! De dagen van de Mensenzoon komen. Waarop je ziet wat je gelooft. Echt waar. Maar het koninkrijk van God, zegt Jezus tegen de farizeeën, is al gekomen! Tegen alle verwachtingen in, te midden van spot, verdrukking en twijfel. Het laat zich niet aanwijzen in iets dat je nu al hebt. Een nationale staat. Trouwens, ook niet in kerkelijke activiteiten. Of in een gelukkig leven. Het koninkrijk van God ligt, zegt Jezus, binnen uw bereik. Mooie vertaling. Je kunt er dus iets aan doen. Het betekent niet: in jezelf (hoe zou Jezus dat kunnen zeggen van de farizeeën?). Het is een uitnodiging: voor wie gelooft en besluit dat te doen wat de weduwe in de gelijkenis van Jezus deed en doet (de weduwe is de kerk). Kom, Jezus, kom! Waar het op aan komt Conclusie? Staar je niet blind op voortekenen of wat dan ook. Of op wat je nu hebt. Of niet. Maar bekeer je. De dag van de Mensenzoon komt ineens. Het zal zijn als in de dagen van Noach en van Lot.
Wie dacht dat de dagen van Noch en Lot dieptepunten waren in de geschiedenis kan ik uit de droom helpen. Juist niet: de mensen aten, dronken, trouwden, kochten en verkochten, plantten en verbouwden. Net als nu, eigenlijk. Tot het oordeel kwam, ineens. Dan is er geen tijd meer om te beslissen. Of voor een goed gesprek. Dat is eng óf bemoedigend. Dat ligt er maar aan hoe je reageert. Want het koninkrijk van God ligt binnen jouw bereik. Het hangt niet af van je omstandigheden. Of die nu goed zijn of slecht, of gemengd. Het hangt af van geloof. Jezus komt terug. De weduwe heeft God aan haar kant. Nu al. Voor haar is het koninkrijk van God al begonnen. Ze heeft een adres. Iemand die van haar houdt. Iemand die aan haar kant staat in de hemel. Die Iemand houdt ook van jou. Hier, nu. En straks voor eeuwig. [amen]