Gemeente van de HEER JEZUS CHRISTUS, gasten & luisteraars,

Transcriptie

1 Preek over Johannes 20 vers 18: Ik heb de HEER gezien! Paasfeest 2011 Gemeente van de HEER JEZUS CHRISTUS, gasten & luisteraars, Hoe zou Jezus eruit zien? Wat denken jullie? Ik heb hier een paar plaatjes om te laten zien dat iedereen altijd plaatjes maakt van Jezus zoals hij/zij zich Hem kan voorstellen: [dia 1-6 doorklikken] een typisch westerse (kinderbijbel) Jezus, een oosterse, een (chassidisch-) joodse, een Afrikaanse, een Amerikaanse en tot slot: een hele gewone voorstelling. We weten het natuurlijk niet. We weten dat Hij een jood was, een man, rond de dertig jaar oud. En, mocht je al weten hoe Jezus er tijdens zijn leven op aarde uit heeft gezien, dan weet je natuurlijk nog niet hoe Hij er nu, met zijn verheerlijkt lichaam uitziet. Maria weet het ook niet. Ze herkent Jezus niet. En dat is gek. Want zij heeft Jezus goed gekend. Waarom herkent Maria Hem eerst niet (en later wel?) Het kan natuurlijk zijn dat Jezus na zijn opstanding onherkenbaar is veranderd. Toch denk ik dat niet. Het heeft te maken met verwachtingen. Maria kwam op zoek naar een lijk. Ze kon zich niet voorstellen dat ze een levende Jezus zou ontmoeten [voorbeeld] Hoe kon het, dat Maria Jezus éérst niet herkent maar later wel. Daarover gaat de preek op deze paasmorgen. Als Maria naar de leerlingen gaat en hen vertelt wat Jezus tegen haar gezegd heeft dat valt ze het huis binnen met een persoonlijke belijdenis een getuigenis: Ik heb de HEER gezien. Eerst niet, later wel. Hoe kan dat? De evangelist Johannes focust vaak op bepaalde personen, individuen om te laten zien hoe zij heel persoonlijk tot geloof komen. Soms ineens (Samaritaanse vrouw, de blinde man), soms na een langer proces (Nicodemus, Petrus, Thomas). Even kort over wat er gebeurde op die eerste Paas-morgen.

2 Maria was naar het graf gekomen om Jezus lichaam te verzorgen. Niet met de verwachting om daar een leeg graf aan te treffen er was niemand van de leerlingen die Jezus zo verwachtte! en als zij het graf leeg aantreft, haalt ze Petrus en Johannes. Die kijken in het graf, zien de doeken liggen en komen tot geloof. Maria komt later pas tot geloof. Wanneer Jezus zich aan haar heeft bekend gemaakt zegt Hij tegen haar: ga naar mijn broeders en zusters ( ) De Heer is, ook na zijn opstanding erg geduldig. Hij noemt zijn leerlingen broers. In plaats van verraders. Petrus hoorde de haan nog kraaien. In zijn slaap waarschijnlijk wel 1000 keer. En ook Johannes was er niet op die eerste Paasmorgen om zijn Heer te begroeten bij het open graf. Vanochtend over Maria. Waarom zag zij niet meteen dat die tuinman Jezus was? En hoe komt het, dat zij Hem later wel ziet? Het heeft alles te maken met geloof. Geloof in de lichamelijke opstanding van de Here Jezus. Dat is een kernfeit in het christelijk geloof. Paulus zal later schrijven: Als de doden niet opstaan, is ook Christus niet opgewekt; en als Christus niet is opgewekt, is onze verkondiging zonder inhoud en uw geloof zinloos. (1 Kor. 15:13-14) Onmisbaar. Maar ook een struikelblok. In geen enkel plaatje of voorstelling komt dat voor. Wanneer Paulus de Atheners vertelt over de opstanding uit de doden, beginnen ze de spot met hem te drijven (Hand. 17:32). Ook voor de Joden is het evangelie van de opstanding ook een struikelblok aanstootgevend maar op een andere manier. Laten we eens kijken waarom Maria Jezus niet meteen herkent. Hetzelfde geldt trouwens voor de leerlingen, die later aan het vissen zijn. En voor de Emmaüsgangers. En voor Thomas. Er waren in die tijd twee redenen waarom mensen niet geloofden in Jezus. De ene reden kwam uit de Romeinse cultuur, de andere uit de Joodse manier van denken. Beiden manieren van denken hadden als het ware hun eigen roadblocs opgebouwd tegen het evangelie van de opstanding van Jezus Christus. En beide wegversperringen werken door tot op de dag van vandaag. Onze cultuur is voor een belangrijk deel gevormd door beide manieren van denken: Romeins en Joods.

3 Volgens de Romeinen zat de werkelijkheid als volgt in elkaar. Je had het lichaam slecht, breekbaar, vatbaar voor aftakeling een de geest. De geest is onsterfelijk, en in wezen goed. Verlossing is wanneer de geest, niet meer gehinderd door het lichaam, verder leeft. De boodschap over een lichamelijke opstanding was dus voor een Romein belachelijk. Het idee dat verlossing impliceert dat je nog steeds een lichaam hebt, was een schandaal. De Joden geloofden wel in een dag waarop mensen lichamelijk zullen opstaan. Lees daarover bijvoorbeeld het indrukwekkende hoofdstuk Ezechiël 37. Marta gelooft ook in zo n opstanding. Voordat Jezus Lazarus opwekt zegt ze tegen Hem: ik weet dat hij bij de opstanding op de laatste dag zal opstaan. (Joh. 11:24) Het probleem van de joden was niet zozeer een lichamelijke opstanding, maar de manier waarop. Zo gewoon. En alledaags. Jezus die met zijn verheerlijkt lichaam een visje roostert op een vuur. Jezus die opstaat met een lichaam waar de gaten, de tekenen van zijn kruisiging nog in zitten. Voor de meeste joden is Jezus tot op de dag van vandaag de Messias die faalde. Een mislukkeling. Maria en ook de andere Joden herkennen Hem niet omdat zijn verschijning niet past bij hun verwachting van een Messias. De Joden verwachtten een krachtpatser een koning. 1 Dé aanstoot, eerst voor de leerlingen maar later ook voor andere Joden was niet de boodschap dat er een Messias zou komen maar wel dat de Messias eerst zou moeten lijden. Het is het thema van Petrus eerste preek: Zo heeft God echter in vervulling doen gaan wat hij bij monde van alle profeten had aangekondigd: dat zijn Messias zou lijden en sterven. (Hand. 3:18) Ook Paulus zal later schrijven: De Joden vragen om wonderen en de Grieken zoeken wijsheid, maar wij verkondigen een gekruisigde Christus, voor Joden aanstootgevend en voor heidenen dwaas. (1 Kor. 1:22-23) Beide geesten zitten tot op de dag van vandaag in ons denksysteem. De Romeinse in de gedachte dat de mensen in wezen goed zijn, en bij het sterven verlost worden van hun lichaam. Of in een ander lichaam terugkomen. De Joodse in het maakbaarheidsdenken en de gedachte dat áls er een God is dat Hij dan wel even de boel krachtig zou moeten veranderen. En zo lang dat niet gebeurt zolang God zich niet zó openbaart aan mij geloof ik niet. 1 2 Sam. 7:1-17; Jesaja 9:5-6; 11:1-10; Jeremia 23:5; 33:14-15; Psalm 72; 89; Zacharia 9:9-10.

4 Daar tegenover staat het evangelie. Inderdaad, Hij komt om te oordelen de levenden en de doden. Alleen, wees voor jezelf en voor vele anderen blij dat Hij al zo lang geduld heeft met de dag waarop Hij terug komt. Want als Hij komt, oordeelt Hij ook jou en mij. En wij zijn helemaal niet in wezen goed. Daarom heeft Hij voor ons geleden. In de weg van de overgave is Hij gehoorzaam geweest tot in de dood. En om de héle mens te verlossen is Hij ook opgestaan met lichaam en ziel. Zodat jij straks kan dansen op een nieuwe aarde [voorbeeld]. Er zijn mensen die geloven in de opstanding als een geestelijke werkelijkheid. Jezus geest leeft door in iedereen die Hem op aarde volgt. Maar dat is niet Johannes boodschap. De feiten van wat er gebeurde op die eerste Paasmorgen kloppen daar gewoon niet mee. Een van de meest hardnekkige historische feiten is wel dat de vijanden van Jezus en de leerlingen nooit in de daarop volgende weken, maanden erin zijn geslaagd om het lichaam van Jezus te laten zien. Dan zou de hele beweging in één keer zijn opgerold. Maar er was geen lichaam. Ja, een verheerlijkt lichaam. Hoe kom je er nu uit? Hoe kunnen wij, hoe kan jij, nu geloven in een Jezus die lichamelijk is opgestaan uit de dood?! Een van de dingen die we tegenwoordig beter weten dan vroeger is dat niemand los van zijn of haar eigen voorstellingsvermogens / cultuur kan denken. Hoe kan je nou geloven in zo iets absurds? Hoe komt Maria eruit? Door Jezus zelf. Heb je gezien dat Maria niet zelf tot haar belijdenis komt, maar dat Jezus haar zo ver brengt? Jezus openbaart zich aan Maria. Het ging zeker niet als volgt: Maria kwam niet naar het graf om daar Jezus te zien en zei toen: Meester! waarop Jezus zei: Hoi, Maria! Het ging andersom. Jezus laat haar zien wie Hij is. Dat is genade, die omgekeerde beweging. Dat niet wij zijn begonnen God lief te hebben maar andersom. Dat Hij ons éérst heeft liefgehad. waarom huil je? En: Wie zoek je? Jezus is geduldig bezig zichzelf bekend te maken. En haar, net als de Samaritaanse vrouw heel serieus neemt, juist in haar verdriet en in haar vragen. Hij maakt zich zo bekend, dat Maria áls ze Hem ziet en herkent, ook echt begrijpt wie Hij is. De gekruisigde die is opgestaan.

5 Heb je gezien hoe Jezus zich ten slotte echt bekend maakt? Jezus openbaart zich door Maria s naam te noemen: Maria! Doordat Hij haar bij name noemt ontdekt zij wie ze is. Heb jij je naam al gehoord? Het is bijna het eerste, als je uit gelovige ouders geboren wordt. Toen zij je ten doop droegen noemde God je naam al. En bevestigde zo je bestaan. Geloven is horen. En horen is antwoord geven. Maria doet het je voor. Ze geeft, als ze haar naam heeft gehoord, antwoord: Rabboeni, Meester! Meester, dat is de aanspraak van de overgave. Als je ontdekt dat je naam genoemd is door je Schepper bij je doop, geeft je je dan ook over? Misschien is het nodig dat je het weer opnieuw doet als je al belijdenis hebt gedaan. Maria doet het je voor. Misschien ben je helemaal niet gedoopt maar ben je gaandeweg meer gaan verlangen naar die bevestiging. Mensen komen op verschillende manieren tot geloof. Lees Johannes. Maar het is God die namen noemt. Mensen ziet. Ook vanochtend. Jouw naam. Daarmee maakt Hij jou los van je verwachtingen, van de voorstellingen die je steeds zelf maakt. Van de onmogelijkheden. Van de plaatjes van God. Dat, en van de tranen. Maria geloofde en gaf antwoord: Rabboenie! En ze vertelde iedereen: ik heb mijn HEER gezien. En jij? [amen]