www.pwc.com/nl Belastingnieuws Binnenlands Bestuur In deze editie Jaargang 3 Editie 2012/9 April 2012 Algemeen 1. Sluiting kantoren Belastingdienst BTW 2. Afvalverwerking en levering van stoom en warmte 3. Is door ProRail, OV-Fiets e.d. aan gemeenten in rekening gebrachte btw compensabel? 4. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur en BTW-compensatiefonds Overdrachtsbelasting 5. Geen terugwerkende kracht tijdelijke verlaging overdrachtsbelasting 6. Belastingvoordeel watervilla s Loonheffingen 7. Fiscale gevolgen auto van de zaak bij einde dienstbetrekking PwC 8. PwC Fiscaal Portaal Gemeenten/abonnees 9. Abonnement op PwC Fiscaal Portaal Gemeenten iets voor u? 10. Actualiteitenseminar Eindhoven 11. Netwerkbijeenkomst Friesland / Utrecht 12. Oude nummers Belastingnieuws Binnenlands Bestuur 13. Aanmelden collega s
Algemeen 1. Sluiting kantoren Belastingdienst Staatssecretaris Weekers van Financiën overweegt om meer dan de helft van de veertig Nederlandse belastingkantoren te sluiten. De vestigingen in Heerenveen, Helmond en Hilversum worden in de loop van 2012 gesloten. Met de sluiting verwacht de staatssecretaris een bezuiniging te realiseren. BTW 2. Afvalverwerking en levering van stoom en warmte Bron: HR 6 april 2012, nr. 11/00982 Op 6 april 2012 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een publiekrechtelijk rechtspersoon die - met het oog op de fabricage van voor de verkoop bestemde stoom - huishoudelijk afval verbrandt handelt als btw-ondernemer. Over de ontvangen vergoeding voor de geleverde stoom moet btw worden voldaan. Het voordeel is dat de publiekrechtelijke rechtspersoon de btw op de kosten van de verwerking, onder andere het afvoeren van bodemassen, in aftrek kan brengen c.q. van de Belastingdienst terugontvangt. De Hoge Raad heeft met dit arrest zijn eerdere jurisprudentie inzake de verwerking van compost, oud glas en slib gecontinueerd. Over de inzameling c.q. de ontvangen afvalstoffenheffing is geen btw verschuldigd. Het huisvuil wordt vervolgens verbrand. Hierbij komt stoom vrij dat wordt verkocht aan een Belgische elektriciteitsmaatschappij die met de stoom elektriciteit opwekt. Aan de elektriciteitsmaatschappij wordt btw in rekening gebracht voor de geleverde stoom. Bij de verbranding komen ook bodemassen vrij. De bodemassen zijn door een Nederlands bedrijf verwerkt en aan de Belgische publiekrechtelijke instelling is door het bedrijf Nederlandse btw in rekening gebracht over de vergoeding. De Belgische publiekrechtelijke instelling vraagt de betaalde Nederlandse btw terug bij de Nederlandse Belastingdienst omdat de bodemassen direct verband houden met de levering van stoom die in de hoedanigheid van btw-ondernemer wordt geleverd. De Belastingdienst weigert teruggaaf te verlenen omdat het verbrandingsproces verband houdt met het verwerken van afval en de stoom een bijkomend product van de verwerking van het afval is. De Hoge Raad bevestigt het oordeel van Hof s -Hertogenbosch dat het Belgische publiekrechtelijk lichaam bij de verwerking van afval handelt als btw-ondernemer. Wladimir Rouwenhorst 088 792 30 08 wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com Een in België gevestigde publiekrechtelijke rechtspersoon zamelt huisvuil in en int voor die activiteit een afvalstoffenheffing. De publiekrechtelijke rechtspersoon handelt voor die activiteit niet als btw-ondernemer maar als van overheid.
3. Is door ProRail, OV-Fiets e.d. aan gemeenten in rekening gebrachte btw compensabel? Regelmatig verstrekken gemeenten financiële bijdragen aan ProRail, OV-fiets e.d. (hierna:prorail). Hierbij kan worden gedacht aan bijdragen ter financiering van door ProRail te maken kosten in verband met de aanpassing van een station, de instandhouding van een station, het realiseren van fietskluizen, de bouw van een spoortunnel als onderdeel van de openbare weg, aanpassing spoorwegovergang etc. In relatie tot die gemeentelijke bijdragen verstrekt ProRail vervolgens een factuur, met vermelding van btw, aan de betreffende gemeente. Het spreekt voor zich dat de gemeente de door haar aan ProRail betaalde btw wil compenseren via het BTW-compensatiefonds. Een dergelijke handelwijze wordt echter veelvuldig door de Belastingdienst gecorrigeerd. In het bijzonder indien de gecompenseerde btw betrekking heeft op de door ProRail berekende btw inzake een bijdrage voor de kosten die zijn verbonden aan de aanpassing van een station, instandhouding van een station, fietskluizen e.d. Uit inmiddels door ons verkregen informatie is de door ProRail gehanteerde handelwijze gebaseerd op afspraken die in het verleden door ProRail met de Belastingsdienst zijn gemaakt. Nu wij echter vaak constateren dat de ten aanzien van gemeenten bevoegde eenheden van de Belastingdienst de gemeenten het recht op compensatie ontzeggen, is het van groot belang om te onderzoeken of ProRail in al die gevallen terecht een factuur met btw aan de gemeente uitreikt. Hierbij is van belang dat ProRail alleen een factuur met vermelding van btw aan de gemeente mag uitreiken indien ProRail ook daadwerkelijk een prestatie in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968 aan de gemeente verricht. In dat geval komt de door ProRail aan de gemeente in rekening te brengen btw in beginsel ook voor compensatie via het BTW-compensatiefonds in aanmerking. In de ons bekende gevallen bestaat er naar onze mening geen aanleiding om dit aan de gemeente toekomende recht op compensatie te beperken. Ter voorkoming van toekomstige, niet ingecalculeerde, financiële tegenvallers als gevolg van een correctie van de Belastingdienst adviseren wij gemeenten tijdig de fiscale gevolgen van de bijdragen aan ProRail te bepalen. In voorkomende situaties zal overleg met ProRail en/of de Belastingdienst noodzakelijk zijn. Wladimir Rouwenhorst 088 792 30 08 wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com 4. Algemene beginselen van behoorlijk bestuur en BTWcompensatiefonds Bron: Rechtbank Den Haag d.d. 9 december 2011, nr. AWB 11/1392 en 11/1393 In de relatie tussen het Rijk en gemeenten geldt het vertrouwensbeginsel. De gemeente is gebonden aan met de Belastingdienst gemaakte afspraken zolang zich geen ingrijpende wijzigingen in de bedrijfsvoering hebben voorgedaan. Dat beginsel stond onlangs ter discussie.
De desbetreffende gemeente heeft in het verleden met de Belastingdienst afspraken gemaakt over de handelwijze inzake het bepalen van de voor aftrek respectievelijk voor compensatie in aanmerking komende btw op de zogenoemde algemene kosten. In de praktijk praten we dan veelal over het zogenoemde mengpercentage. Met name zijn afspraken gemaakt over de hoogte van het mengpercentage, de periode waarvoor het afgesproken mengpercentage geldt en binnen welke bandbreedte niet tot een herijking van het mengpercentage zal worden overgegaan. De Belastingdienst heeft in een latere fase bij de gemeente een boekenonderzoek ingesteld naar de wijze waarop door de gemeente de btw is verrekend op de btwaangiften en de ingediende opgaven BTWcompensatiefonds. Bij het boekenonderzoek is naar de mening van de Belastingdienst een aantal fouten geconstateerd waaruit zou blijken dat de gemeente een grotere bijdrage uit het BTW-compensatiefonds heeft gekregen dan waarop de gemeente recht zou hebben. Dit wordt gecorrigeerd. De gemeente is het niet eens met deze correctie en stelt, nadat het ingediende bezwaar is afgewezen, beroep in bij de Rechtbank. De gemeente meent onder andere dat de door de Belastingdienst toegepaste correctie in strijd is met de algemene rechtsbeginselen van behoorlijk bestuur, in het bijzonder het vertrouwensbeginsel. In de beroepsprocedure stelt de Belastingdienst dat het vertrouwensbeginsel voor wat betreft het BTWcompensatiefonds niet van toepassing is. De Rechtbank oordeelt vervolgens dat het door de Belastingdienst ingenomen standpunt onjuist is. Een gemeente kan zich ook ten aanzien van de toepassing van het BTW-compensatiefonds op het vertrouwensbeginsel beroepen. Dit baat de gemeente echter niet. De Rechtbank is namelijk van mening dat de Belastingdienst in het verleden niet het in rechte te honoreren vertrouwen heeft opgewekt dat de door de gemeente voorgestane handelwijze als juist kan worden aangemerkt. Wladimir Rouwenhorst 088 792 30 08 wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com Dieks Boswinkel 088 792 16 91 dieks.boswinkel@nl.pwc.com Overdrachtsbelasting 5. Geen terugwerkende kracht tijdelijke verlaging overdrachtsbelasting Bron: Brief Staatssecretaris van Financiën d.d. 9 februari 2012, nr. DV/2011/596U Met ingang van 15 juni 2011 is het tarief van de overdrachtsbelasting voor de verkrijging van woningen tijdelijk verlaagd van 6% naar 2%. De tariefsverlaging geldt tot 1 juli 2012. De Tweede Kamer heeft de Staatssecretaris verzocht te bekijken of een ruimere terugwerkende kracht mogelijk is. Daarbij is een terugwerkende kracht tot 15 september 2010 voorgesteld. De Staatssecretaris geeft aan dat dit niet mogelijk is en hij daartoe ook niet juridisch is verplicht. Door het kabinet zijn ter zake ook geen mededelingen gedaan die vertrouwen hebben opgewekt.
Dieks Boswinkel 088 792 16 91 dieks.boswinkel@nl.pwc.com Myrthe Hinskens 088 792 56 85 myrthe.hinskens@nl.pwc.com 6. Belastingvoordeel watervilla s Bron: HR 9 maart 2012, nr. 11/01761 en Brief Staatssecretaris van Financiën d.d. 9 februari 2012, nr. DV/2012/109 U In zijn arrest van 9 maart 2012 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een marina (watervilla) een schip is. De marina bestaat uit een betonnen caisson met een diepgang van ongeveer 1,5 meter en een houten opbouw. Verplaatsing op eigen kracht is niet mogelijk. De marina is aan stabilisatiepalen bevestigd om kantelen te voorkomen. Deze omstandigheden verhinderen volgens de Hoge Raad niet dat de marina is bedoeld om te drijven en ook daadwerkelijk drijft zodat volgens de Hoge Raad sprake is van een schip. Een schip is in het algemeen een roerende zaak. Dat de marina tegen de wal aanligt en daarop een eigen tuin heeft, brengt niet met zich mee dat de marina duurzaam is bestemd om ter plaatse te blijven. Evenmin is de marina aard- en nagelvast met de ondergrond verbonden. Over de verkrijging is geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Aan de Staatssecretaris van Financiën zijn Kamervragen gesteld over het voormelde belastingvoordeel. In zijn antwoord op deze Kamervragen geeft de Staatssecretaris aan dat hij gaat onderzoeken of het belastingvoordeel dat eigenaren van drijvende roerende watervilla s genieten kan worden weggenomen. Het arrest creëert volgens de Staatssecretaris een verschil in fiscale behandeling in de overdrachtsbelasting en in de vermogensrendementsheffing van roerende waterwoningen aan de ene kant en van onroerende waterwoningen en gewone woningen aan de andere kant. Myrthe Hinskens 088 792 56 85 myrthe.hinskens@nl.pwc.com Loonheffingen 7. Fiscale gevolgen auto van de zaak bij einde dienstbetrekking Autoleaseregelingen bevatten doorgaans ook clausules voor het rijden in een duurdere auto van de zaak dan de normauto die past bij de functie van de betreffende werknemer. De werknemer betaalt dan de werkgever bijvoorbeeld maandelijks een bovennormbijdrage. Als een werknemer vervolgens op eigen initiatief het leasecontract beëindigt, bijvoorbeeld omdat de dienstbetrekking wordt opgezegd, is hij voor de resterende looptijd van het leasecontract de bovennormbijdrage verschuldigd in de vorm van een afkoopsom. Bij het beëindigen van het dienstverband wordt in de praktijk op verschillende manieren met de afkoopsom omgegaan. Werkgever en werknemer kunnen onder meer uitdrukkelijk overeenkomen dat de werkgever de afkoopsom kwijtscheldt of dat de werkgever van verhaal van de afkoopsom afziet. De fiscale gevolgen van kwijtschelding en afzien van verhaal zijn in de regel dezelfde.
Het voordeel dat de werknemer hierdoor krijgt, kwalificeert in beginsel als loon. Dit is anders als de ex-werkgever aannemelijk kan maken dat hij de afkoopsomvordering heeft kwijtgescholden in zijn hoedanigheid als crediteur en niet in zijn hoedanigheid als werkgever. Rechtbank Haarlem heeft in een feitelijke procedure uitspraak gedaan over de fiscale kwalificatie van de afkoopsom bovennormbijdrage die een werkgever in 2004 en 2005 had kwijtgescholden of niet had verhaald nadat een aantal werknemers vrijwillig uit dienst was getreden. De Rechtbank was van oordeel dat de kwijtschelding van de afkoopsom wel binnen de dienstbetrekking had plaatsgevonden. De werkgever had niet aannemelijk weten te maken dat de werkgever had kwijtgescholden in zijn hoedanigheid van crediteur. De Rechtbank vond het eerder aannemelijk dat de werkgever had kwijtgescholden in het kader van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Wat betreft het afzien van verhaal, was de Rechtbank van oordeel dat dit in feite hetzelfde is als kwijtschelding. De niet-verhaalde afkoopsommen merkte de Rechtbank aan als belastbaar loon uit (vroegere) dienstbetrekking. Wij adviseren de fiscale gevolgen van de auto van de zaak bij een einde van een dienstbetrekking na te gaan. Uiteraard assisteren wij graag bij het fiscaal optimaliseren van uw autoleaseregeling. Ook voor andere vragen over de loonheffingenpositie van uw organisatie kunt u contact met ons opnemen. Amsterdam Kas van der Meulen 088-792 5312 kas.van.der.meulen@nl.pwc.com Eindhoven Henk van Keersop 088-792 1458 henk.van.keersop@nl.pwc.com Rotterdam Paul van Agthoven 088-792 1560 paul.van.agthoven@nl.pwc.com Utrecht / Zwolle Jaap Verdegaal 088-792 4500 jaap.verdegaal@nl.pwc.com PwC 8. PwC Fiscaal Portaal Gemeenten/abonnees Aan het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten is een groot aantal items toegevoegd. In het bijzonder hebben wij het onderdeel kosten voor gemene rekening verder uitgewerkt. Daarnaast wordt binnenkort het onderdeel btw en buitenland opgenomen. Voorts werken wij op verzoek van enkele gemeenten het onderdeel vastgoed en grondexploitatie verder uit. Jeffrey Rous 088 792 19 63 jeffrey.rous@nl.pwc.com
9. Abonnement op PwC Fiscaal Portaal Gemeenten iets voor u? PwC heeft voor gemeenten de databank PwC Fiscaal Portaal Gemeenten ontwikkeld. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten is een online kennisbank die gemeenten ondersteunt bij het oplossen en onderkennen van btw-vraagstukken. Door de stroom aan jurisprudentie, beleidsbesluiten en regelgeving wordt de btwpositie van gemeenten immer steeds complexer. Verder bevat het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten een modellabelling die doorlopend wordt geactualiseerd. De wijzigingen in de modellabelling worden op een aparte pagina aangegeven. Voor een aantrekkelijke prijs hebben gemeenten toegang tot een groot aantal gegevens waaronder: een complete modellabeling met onderbouwing en brondocumenten; volledige documentatie over het BTWcompensatiefonds; overzicht (geldende/ingetrokken) beleidsbesluiten; overzicht jurisprudentie; overzicht kamerstukken; PwC notities en aantekeningen bij praktische zaken zoals sport, Brede Scholen, subsidies, grondexploitatie en vele andere onderwerpen; belastingbesparende mogelijkheden. Desgewenst kan een abonnement op het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten worden uitgebreid met (inhouse) cursussen en een Fiscale Vragenservice. Het PwC Fiscaal Portaal Gemeenten ondersteunt gemeenten volgens de Belastingsdienst bij het traject van Horizontaal Toezicht en geeft sturing en beheersing bij het opstellen van de beleidscyslus producten. Een folder treft u als bijlage bij deze nieuwsbrief aan. Voor een demonstratie, meer informatie of een referentie kunt u terecht bij: 10. Actualiteitenseminar Eindhoven De fiscaliteit is voortdurend aan verandering onderhevig. Ook gemeenten hebben met deze veranderingen te maken. In dit kader organiseert PwC voor gemeenten een actualiteitenseminar waarin ontwikkelingen en veranderingen op het gebied van de btw, BTW-compensatiefonds en de loonheffingen worden besproken. Ook besteden wij aandacht aan de mogelijkheden om btw te besparen. Het seminar is gratis toegankelijk. De bijeenkomst, inclusief lunch, vindt plaats op dinsdagmorgen 8 mei aanstaande op ons kantoor in Eindhoven. U kunt zich aanmelden via een e-mail aan: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com Voor meer informatie kunt u terecht bij: Myrthe Hinskens 088 792 56 85 myrthe.hinskens@nl.pwc.com
11. Netwerkbijeenkomst Friesland / Utrecht PwC Belastingadviseurs organiseert voor gemeenten in Friesland en Groningen op 8 mei aanstaande een btw/bcf netwerkbijeenkomst. Deze btw/bcf netwerkbijeenkomst wordt georganiseerd in Kollum. Op de bijeenkomst wordt informatie gegeven over nieuwe regelgeving, jurisprudentie, contacten met de Belastingdienst en belangrijke ontwikkelingen op btw/bcf gebied. Ook bestaat voor de deelnemers de mogelijkheid om met PwC Belastingadviseurs van gedachten te wisselen over de oplossing van de gemeentelijke btw/bcf-zaken. Ook in de regio Utrecht gaan wij met onder andere de gemeente Amersfoort btwnetwerkbijeenkomsten organiseren. 12. Oude nummers Belastingnieuws Binnenlands Bestuur Wilt u oude nummers uit 2010,2011 of 2012 van Belastingnieuws Binnenlands Bestuur ontvangen dan kunt u deze opvragen bij: Jeffrey Rous 088 792 19 63 jeffrey.rous@nl.pwc.com 13. Aanmelden collega s Indien u een collega wilt opgeven voor een abonnement op deze gratis nieuwsbrief, dan kunt u haar of hem, onder vermelding van naam, adresgegevens van uw organisatie en e-mailadres aanmelden door middel van het verzenden van een e-mail naar: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com of jeffrey.rous@nl.pwc.com. Aan deelname aan de btw-netwerkbijeenkomsten zijn voor medewerkers van gemeenten geen kosten verbonden. Heeft u interesse dan vernemen wij dat graag via een e-mail aan: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com
Colofon De nieuwsbrief Belastingnieuws Binnenlands Bestuur is een uitgave van PwC. Redactie drs. D.J. (Dieks) Boswinkel, M.M. (Myrthe) Hinskens LL.M, J. (Jeffrey) Rous MSc, mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels, W.A. (Wladimir) Rouwenhorst FB Abonnementen Een gratis abonnement voor u of uw collega verkrijgt u na aanmelding. Aanmelden kan door het sturen van een e-mail met vermelding van de nieuwsbrief waarop u zich wil abonneren, uw naam, adresgegevens van uw organisatie en e-mailadres naar: ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com. Mocht u deze nieuwsbrief niet langer willen ontvangen, dan kunt u op hetzelfde e-mailadres terecht. Reacties Als u op deze nieuwsbrief wil reageren kunt u een e-mail sturen aan ps.btw-nieuwsbrief@nl.pwc.com of contact opnemen met de redactie: drs. D.J. (Dieks) Boswinkel M.M. (Myrthe) Hinskens LL.M 088 792 16 91 088 792 56 85 dieks.boswinkel@nl.pwc.com myrthe.hinskens@nl.pwc.com mr. dr. J.J.P. (Joep) Swinkels W.A. (Wladimir) Rouwenhorst FB 088 792 30 08 wladimir.rouwenhorst@nl.pwc.com Voor algemene vragen en opmerkingen over deze nieuwsbrief kunt u ook terecht bij: drs. M.A. (Manon) Ultee Jeffrey Rous MSc 088 792 14 19 088 792 19 63 manon.ultee@nl.pwc.com jeffrey.rous@nl.pwc.com Deze publicatie is uitsluitend opgesteld als algemene leidraad voor relevante kwesties en dient niet te worden geïnterpreteerd als professioneel advies. U dient niet te handelen op basis van de in deze publicatie vervatte informatie zonder nader professioneel advies te hebben ingewonnen. Er wordt geen enkele expliciete of impliciete verklaring verstrekt of garantie geboden ten aanzien van de juistheid of volledigheid van de in deze publicatie vervatte informatie, en voor zover toegestaan krachtens de wet, aanvaarden de bij deze publicatie betrokken PwC firms, medewerkers en vertegenwoordigers geen enkele aansprakelijkheid, voor de gevolgen van enige handeling dan wel omissie door hetzij uzelf hetzij enige andere persoon op basis van de in deze publicatie vervatte informatie of voor enig besluit waaraan die informatie ten grondslag ligt. Bij PwC in Nederland werken ruim 4.500 mensen met elkaar samen vanuit 12 vestigingen en drie verschillende invalshoeken: Assurance, Tax & HRS en Advisory. We leveren sectorspecifieke diensten en zoeken verrassende oplossingen, niet alleen voor nationale en internationale ondernemingen, maar ook voor overheden en maatschappelijke organisaties. PwC firms leveren sectorspecifieke diensten op de gebieden Assurance, Tax & HRS en Advisory om waarde toe te voegen voor klanten. Meer dan 161.000 mensen in 154 landen in firms binnen het PwC-netwerk delen hun gedachten, ervaringen en oplossingen om nieuwe perspectieven en praktische oplossingen te ontwikkelen. 'PwC' is het merk waaronder member firms van PricewaterhouseCoopers International Limited (PwCIL) handelen en diensten verlenen. Samen vormen deze firms het wereldwijde PwC-netwerk. Elke firm in het netwerk is een afzonderlijke juridische entiteit en handelt voor eigen rekening en verantwoording en niet als vertegenwoordiger van PwCIL of enige andere member firm. PwCIL verricht zelf geen diensten voor klanten. PwCIL is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor het handelen of nalaten van welke van haar member firms dan ook, kan geen zeggenschap uitoefenen over hun professioneel oordeel en kan hen op geen enkele manier binden. 2012 PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284). Alle rechten voorbehouden