Bagage Kennis van de Nederlandse samenleving Aftekenlijsten Zesde, herziene druk Nelleke Koot Deze aftekenlijsten zijn van : u i t g e v e r ij c o u t i n h o c bussum 2011
Deze aftekenlijsten horen bij de zesde, herziene uitgave van Bagage. Kennis van de Nederlandse samenleving van Nelleke Koot. 2001 Uitgeverij Coutinho b.v. Alle rechten voorbehouden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht. nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl). Eerste druk, 1998 Zesde, herziene druk 2011 Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. ISBN 978 90 469 0248 6 NUR 740
Aftekenlijst bij hoofdstuk 1 Hoe ziet Nederland eruit? 1 Ik kan vertellen waar Nederland in Europa ligt, wat de naam Nederland betekent en hoe Nederland zichzelf beschermt tegen het water. 2 Ik kan op de kaart aanwijzen in welke gemeente en provincie ik woon. Ook kan ik aanwijzen waar de Randstad ligt en een aantal belangrijke steden hierbij noemen. 3 Ik kan de verschillende seizoenen benoemen en over elk seizoen iets vertellen. 4 Ik kan de belangrijkste feiten vertellen over de landbouw, de industrie en de dienstensector in Nederland. 5 Ik kan vertellen hoeveel mensen er in Nederland wonen; ik kan de belangrijkste bevolkingsgroepen benoemen en vertellen waarom zij naar Nederland zijn gekomen. 6 Ik kan vertellen wat vrijheid van godsdienst en scheiding tussen kerk (religie) en staat betekent. 7 Ik kan vertellen over het verschil tussen schrijftaal en spreektaal in Nederland en een aantal voorbeelden noemen. 8 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 1) uitgevoerd. 9 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 1 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 2 Omgaan met Nederlanders 1 Ik kan vertellen welke feesten en herdenkingsdagen er in Nederland zijn en hoe men deze verschillende dagen viert of herdenkt. 2 Ik kan een felicitatiekaart schrijven en versturen. 3 Ik kan vertellen hoe je kunt reageren op familieberichten. 4 Ik kan een paar verschillen noemen tussen formele en informele gesprekken. 5 Ik kan kennismaken en een gesprek voeren met een Nederlander (bijvoorbeeld mijn buurman of buurvrouw). 6 Ik kan een gesprek met de buren voeren over aankomende overlast, het verminderen van overlast of mijn excuses maken na overlast of schade. 7 Ik kan vertellen wat Nederlanders belangrijk vinden in de omgang met anderen (zelf kiezen, afspraken maken, eigen mening geven, eigen initiatief). 8 Ik kan telefonisch een afspraak maken of afzeggen. 9 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 2) uitgevoerd. 10 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 2 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 3 Gezondheid 1 Ik kan vertellen wanneer en wat de regels en gewoonten zijn als je naar de huisarts in Nederland gaat. 2 Ik kan vertellen wie mijn huisarts is en hoe ik hem of haar kan bereiken. 3 Ik kan een afspraak maken met de assistent van mijn huisarts of tandarts; ik kan een gesprek voeren met de huisarts en mijn klachten duidelijk maken. 4 Ik kan vertellen wat een apotheek is en ik kan vertellen wat de aanwijzingen bij de medicijnen betekenen. 5 Ik kan vertellen waar het ziekenhuis is en wanneer je daarheen gaat; ik kan iets vertellen over de speciale gezondheidszorg. 6 Ik kan informatie vinden over zorgverzekeringen en kan een aanvraagformulier voor een zorgverzekering invullen. 7 Ik kan zorgtoeslag aanvragen. 8 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 3) uitgevoerd. 9 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 3 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 4 Wonen 1 Ik kan vertellen dat er huur- en koopwoningen zijn in Nederland en uitleggen wat de kosten zijn van het wonen. 2 Ik kan vertellen welke communicatiemiddelen je in een woning kunt gebruiken en wat daar allemaal voor nodig is (telefoon, radio en televisie, internet). 3 Ik kan informatie vinden over verschillende woonverzekeringen, vertellen welke verzekeringen er zijn en hoe ik een verzekering moet afsluiten. 4 Ik kan een gesprek voeren met de woningbouwvereniging en mijn voorkeur aangeven. Ik kan mij zelf inschrijven bij een woningbouwvereniging. 5 Ik kan vertellen hoe ik ontheffing van gemeentelijke belastingen en/of huurtoeslag kan krijgen. 6 Ik kan de meterstanden opnemen en doorgeven. 7 Ik kan vertellen hoe en waarom je veilig om moet gaan met gas en elektriciteit; ik kan gevaarlijke stoffen herkennen. 8 Ik kan vertellen over hoe men in Nederland afval scheidt en waarom men dit doet. 9 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 4) uitgevoerd. 10 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 4 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 5 Dienstverlenende instanties 1 Ik kan vertellen wat ik kan doen bij de gemeente (inschrijven, aangeven geboorte kind, wijzigingen in persoonsgegevens, aanvragen rijbewijs, paspoort of ID-kaart, naturalisatie). 2 Ik kan vertellen welke vergunningen je aan kunt vragen bij de gemeente (verbouwing, schotel plaatsen, enzovoort). 3 Ik kan vertellen wat de politie in Nederland doet en hoe ik aangifte moet doen bij de politie (bijvoorbeeld als mijn fiets gestolen is). 4 Ik kan vertellen wat de identificatieplicht betekent en welke regels daarbij horen. 5 Ik kan vertellen waar en wanneer ik (rechts)hulp kan krijgen (het invullen van papieren, het verkrijgen van rechtshulp). 6 Ik kan vertellen wanneer, waar en hoe je een uitkering of bijzondere bijstand kunt aanvragen. 7 Ik kan vertellen wanneer, waar en hoe je kinderbijslag kunt aanvragen. 8 Ik kan vertellen hoe je een bankrekening kunt openen en hoe en wanneer je een bankrekening moet blokkeren. 9 Ik kan vertellen wat een pinpas en een chipknip is en hoe ik beide kan gebruiken. 10 Ik kan een gesprek voeren met een verzekeringsmaatschappij om informatie te vragen en/of een verzekering af te sluiten. 11 Ik kan een schadeformulier invullen, zodat de verzekering mijn schade betaalt. 12 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 5) uitgevoerd. 13 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 5 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 6 Opvoeding en onderwijs 1 Ik kan vertellen wat het consultatiebureau is en wat je daar kan doen en voor welke leeftijd dit is bedoeld. 2 Ik kan vertellen wat kinderbijslag is en hoe en wanneer je dat kunt aanvragen. 3 Ik kan vertellen welke soorten kinderopvang er zijn en voor welke leeftijd dit is bedoeld. 4 Ik kan vertellen wat kinderopvangtoeslag is en hoe en wanneer je dat aan kunt vragen. 5 Ik kan vertellen wat een peuterspeelzaal is, wat de voorschool is en wanneer je kind daarheen kan. 6 Ik kan vertellen wat de leerplicht is en wat vrijheid van onderwijs betekent. 7 Ik kan vertellen hoe het onderwijssysteem van Nederland in elkaar zit (basisschool, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs). 8 Ik kan vertellen welke gewoontes er zijn binnen het basisonderwijs en voortgezet onderwijs in Nederland. 9 Ik kan vertellen hoe en wanneer je tegemoetkoming in de studiekosten en studiefinanciering kunt krijgen. 10 Ik kan vertellen welke onderwijsmogelijkheden er zijn voor volwassenen. 11 Ik kan vertellen wat de meeste Nederlanders belangrijk vinden bij de opvoeding van kinderen. 12 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 6) uitgevoerd. 13 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 6 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 7 Werken 1 Ik kan vertellen wat het UWV WERKbedrijf is en hoe en wanneer ik me in moet schrijven. 2 Ik kan vertellen op welke manieren ik werk kan zoeken: het UWV WERKbedrijf, het uitzendbureau, banenbeurzen, netwerken, reageren op vacatures, solliciteren via internet. 3 Ik kan vertellen wat functie-eisen zijn en kan een aantal voorbeelden noemen. 4 Ik kan een sollicitatiebrief schrijven. 5 Ik kan een curriculum vitae schrijven. 6 Ik kan vertellen wat mijn rechten en plichten als werknemer zijn onder andere het arbeidscontract, salaris, belasting en dergelijke. 7 Ik kan vertellen wat ik moet doen als ik ziek ben als werknemer. 8 Ik kan vertellen wat een cao en vakbond is. 9 Ik kan vertellen wat er nodig is als je zelf een bedrijf wilt beginnen in Nederland. 10 Ik kan vertellen wat er gebeurt als je werkloos bent en welke rechten en plichten je dan hebt. 11 Ik kan vertellen met welke organisaties ik te maken heb en wat zij zoal doen, wanneer je werkloos bent of wordt: het UWV, het UWV WERKbedrijf, het re-integratiebedrijf. 12 Ik kan vertellen wat het Juridisch Loket en de sociaal raadslieden zijn; ik kan vertellen wanneer en hoe ik hun hulp kan vragen. 13 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 7) uitgevoerd. 14 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 7 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 8 De geschiedenis van Nederland 1 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland aan het eind van de middeleeuwen: Tachtigjarige Oorlog, Willem van Oranje. Ik kan vertellen wat je nu nog van deze tijd kunt merken. 2 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland in de gouden eeuw: scheepvaart en handel, het kolonialisme en de slavenhandel, de cultuur en kunst in de gouden eeuw. Ik kan vertellen wat je nu nog van de gouden eeuw kunt merken. 3 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland in de acttiende eeuw (Napoleon) en wat je er nu nog van kunt merken. 4 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland in de negentiende eeuw (industriële revolutie) en wat je er nu nog van kunt merken. 5 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog en welke effecten dat nu nog heeft; ik kan vertellen waarom Nederlanders 4 en 5 mei belangrijke dagen vinden. 6 Ik kan vertellen over de watersnoodramp en welke effecten dat nu nog heeft. 7 Ik kan de belangrijkste ontwikkelingen noemen van Nederland en de Verenigde Naties, de NAVO en de Europese Unie. 8 Ik kan vertellen over de banden van Nederland met mijn land van herkomst (geschiedkundig, economisch, cultureel). 9 Ik kan over de belangrijkste ontwikkelingen vertellen van Nederland in de jaren zestig en zeventig; ik kan vertellen wat je nu nog van deze tijd kunt merken. 10 Ik kan de belangrijkste ontwikkelingen noemen van Nederland in de 21 e eeuw 11 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 8) uitgevoerd. 12 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 8 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 9 Normen en waarden 1 Ik kan vertellen wat normen en waarden zijn en kan de belangrijkste waarden van Nederland opnoemen. 2 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat iedereen zich zo goed mogelijk moet kunnen ontwikkelen. 3 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat iedereen recht heeft op eigen keuzes en beslissingen (kleding, partnerkeuze, abortus, euthanasie, enzovoort). 4 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat iedereen verantwoordelijk is voor zichzelf en de keuzes die hij maakt. 5 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat Nederlanders privacy belangrijk vinden (eigen huis, binnen leven). 6 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat iedereen gelijkwaardig is (man en vrouw zijn voor de wet gelijk, meisjes en vrouwen kunnen een zelfstandig bestaan opbouwen). 7 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt hoe je respect voor anderen toont. 8 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat de zorg voor anderen in Nederland belangrijk is. 9 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat er seksuele vrijheid in Nederland is (kleedgedrag, homoseksualiteit, ongehuwd samenwonen). 10 Ik kan voorbeelden noemen waaruit blijkt dat er vrijheid van meningsuiting is. 11 Ik kan voorbeelden noemen van discriminatie, ik weet dat het strafbaar is en waar ik hulp kan krijgen. 12 Ik kan voorbeelden noemen van wat wel en niet bij de wet strafbaar is (huiselijk geweld, eerwraak, slaan van kinderen, geweld op straat, besnijdenis van meisjes, wapenbezit zonder vergunning, enzovoort). 13 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 9) uitgevoerd. 14 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 9 bij Bagage
Aftekenlijst verwachtingen hoofdstuk 10 Politiek 1 Ik kan vertellen dat Nederland een democratie heeft en wat dat inhoudt. Ook kan ik vertellen dat de grondwet de belangrijkste wet is in Nederland en de belangrijkste onderdelen van de grondwet benoemen (vrijheid van meningsuiting, gelijke behandeling, discriminatieverbod, kiesrecht). 2 Ik kan vertellen dat Nederland een rechtsstaat is en wat dat inhoudt; onder andere dat de rechterlijke macht onafhankelijk is en dat de wetten van de staat boven die van religie en traditie staan. 3 Ik kan vertellen dat Nederland een koninkrijk is en wat dat inhoudt. Ook kan ik vertellen over de positie en rol van het koningshuis en wie de koning(in) is. 4 Ik kan vertellen hoe het landelijk bestuur is georganiseerd (Eerste en Tweede Kamer) en dat de rijksoverheid verantwoordelijk is voor ontwerpen en handhaven van de wet. 5 Ik kan vertellen wat het provinciaal bestuur is, hoe het is georganiseerd en dat de hoofdtaak van de provinciale overheid op het gebied van planologie en milieu ligt. 6 Ik kan vertellen wat het gemeentebestuur is, hoe het is georganiseerd in Nederland en wat de belangrijkste taken zijn. 7 Ik kan vertellen wat het belang van de Europese Unie is voor Nederland. 8 Ik kan vertellen over de belangrijkste politieke partijen en wat zij op politiek gebied willen bereiken. 9 Ik kan vertellen waarom er belastingen zijn en voorbeelden noemen over wat er met het belastinggeld wordt gedaan. 10 Ik kan vertellen wat Prinsjesdag is en wat er dan gebeurt in Nederland. 11 Ik heb een van de praktijkopdrachten (hoofdstuk 10) uitgevoerd. 12 Ik heb de bijbehorende toets gemaakt en had 80 procent of meer van de vragen goed. Aftekenlijst 10 bij Bagage