Oefentekst voor het Staatsexamen

Transcriptie

1 Oefentekst voor het Staatsexamen Staatsexamen NT2, programma I, onderdeel lezen bij Hoofdstuk 7 van Taaltalent NT2-leergang voor midden- en hoogopgeleide anderstaligen Katja Verbruggen Henny Taks Eefke Jacobs u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2012

2 Deze oefentekst hoort bij hoofdstuk 7 van Taaltalent NT2-leergang voor midden- en hoogopgeleide anderstaligen van Katja Verbruggen, Henny Taks & Eefke Jacobs Uitgeverij Coutinho bv Alle rechten voorbehouden. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16h Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, Uitgeverij Coutinho Postbus AH Bussum info@coutinho.nl Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Personen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. ISBN NUR van 6

3 Oefentekst bij hoofdstuk 7 Land- en tuinbouw Lees de tekst en beantwoord de vragen. Je mag een woordenboek gebruiken. Probeer de vragen binnen twintig minuten te beantwoorden. Melkmachine Melken is het nadoen van een kalf dat aan de uier van de koe zuigt, waarna er melk uitkomt. Met een melkmachine kun je die zuigbeweging goed imiteren. Het melkstel is het apparaat waarmee de koe wordt gemolken. Het bestaat uit een soort hand met vier rubberen zuignappen, die voor het melken aan de uier van de koe worden gehangen. De vier rubberen zuignappen, bekers genoemd, worden door middel van lucht (vacuüm) ritmisch aangezogen en losgelaten, waardoor er een soort knijpbeweging plaatsvindt in de beker zelf. De melk die uit de uier komt, wordt door middel van lucht verplaatst en opgevangen. Het vacuüm zorgt er ook voor dat het melkstel blijft hangen aan de uier. Na het schoonmaken van de uier hangt de boer het melkstel onder de koe. Dit gebeurt meestal in een melkstal, maar kan ook op het land in de koebocht. Er bestaan verschillende soorten melkstallen. In een grupstal, dat is een traditionele melkstal, gaat de boer met het melkstel tussen de koeien. Hij sluit daar het melkstel aan op de melkleiding. Dit is een buizenstelsel dat loopt naar een centraal punt waar de melk in de melktank gepompt wordt. Bij een nieuwere techniek gaat de boer in een put staan van ongeveer één meter diep. Zo hoeft de boer minder te bukken. Het melkstel blijft daar. De koeien komen naar de boer toe en staan naast de melkput schuin of recht naast elkaar, met de achterkant, de uier naar de boer toe. De boer loopt langs de koeien en hangt onder elke koe een melkstel. Ook bestaat een uitvoering waarbij de boer op één plek blijft staan en de koeien in een soort draaimolen gaan, een carrousel of draaimelkstal, waardoor de boer niet telkens heen en weer hoeft te lopen en de koeien ook minder op elkaar hoeven te wachten. De nieuwste ontwikkeling, het automatisch melksysteem, ook wel melkrobot genoemd, zorgt ervoor dat er geen boer meer nodig is voor het melken van koeien. Bij een melkrobot stapt de koe zelf in een soort box en wordt dan automatisch gemolken. De gegevens over de hoeveelheid melk die de koe geeft, worden opgeslagen op een computer. Hygiëne is van groot belang. Alle onderdelen van de melkmachine moeten na het melken worden doorgespoeld met water met een schoonmaakvloeistof. Verder moeten de rubberen zuignappen ( tepelhouders ) regelmatig worden vervangen, want wanneer deze oud worden en het rubber uitdroogt zullen zich in kleine scheurtjes bacteriën verzamelen. De melkmachine wordt regelmatig onderhouden (minimaal één keer per twaalf maanden) door een gecertificeerde monteur, waarbij een rapport wordt opge- 3 van 6

4 maakt en nodige reparaties en afstellingen worden gedaan. Je kunt dit vergelijken met de apk-beurt voor auto s De prijs die door de zuivelfabriek wordt betaald voor de melk hangt, naast het vet- en eiwitpercentage van de melk, ook af van het bacteriegehalte van de melk: het kiemgetal. Hoe minder bacteriën, hoe beter de prijs. Ook wordt de melk onderzocht op het celgetal. Dit is een aanwijzing of de koe gezond is of misschien uierontsteking heeft. Voor beide zijn strenge normen opgesteld. Melk wordt voordat deze naar de zuivelfabriek wordt vervoerd, eerst in een tank op de boerderij opgeslagen, de melkkoeltank. Het spreekt vanzelf dat deze tank van een koelsysteem is voorzien. De melk wordt, voordat deze in de melktank komt, gefilterd en vaak al voorgekoeld. De melktank kan wel 10 tot liter melk opslaan. Vroeger werd de melk opgeslagen in melkbussen. Deze melkbussen werden twee keer per dag opgehaald door de melkrijder. In het oosten van Nederland kwam de melkrijder alleen s ochtends de bussen ophalen, en bracht ze s middag weer leeg en schoon terug. Op zondag werd in sommige dorpen ook niet opgehaald. Tegenwoordig gebeurt dit maar één keer per twee of drie dagen, uiteraard met een tankwagen, de Rijdende Melk Ontvangst. Afhankelijk van de grootte van de boerderij en de koeltank kan dit soms ook dagelijks zijn. Naar: nl.wikipedia.org/wiki/melkmachine 1 Wat is geen functie van het vacuüm? a Het zorgt ervoor dat de uier schoon is. b Het zorgt voor een knijpbeweging. c Het zorgt ervoor dat het melkapparaat op de goede plaats blijft. 2 Wat hoort bij: de koeien staan naast elkaar? a de melkrobot b de grupstal c de carrousel 3 Wat hoort bij: de koeien draaien rond? a de melkrobot b de grupstal c de carrousel 4 Wat hoort bij: de boer hoeft niets te doen? a de melkrobot b de grupstal c de carrousel 4 van 6

5 5 Wat wordt er in de tekst over het onderhoud gezegd? a De melkmachine moet ieder jaar vervangen worden. b Het onderhoud wordt ook wel apk-keuring genoemd. c De melkmachine moet ieder jaar gecontroleerd worden. 6 De prijs van de melk hangt niet af van a de hoeveelheid eiwitten in de melk. b de temperatuur van de melk. c het kiemgetal. 7 Wat is de juiste volgorde (van het begin tot het eind van het proces)? a melkstel, tankwagen, melkkoeltank b melkkoeltank, tankwagen, melkstel c melkstel, melkkoeltank, tankwagen 8 Wat wordt er in de tekst gezegd over het ophalen van de melk? a Hoe vaak de melk wordt opgehaald hangt ook af van het aantal koeien. b In het oosten van Nederland wordt de melk minder vaak opgehaald. c De melk wordt opgehaald met speciale bussen. 5 van 6

6 Sleutel bij de oefentekst 1 a 2 b 3 c 4 a 5 c 6 b 7 c 8 a 6 van 6