SMPE/e- Post Master cursus Stralingsbescherming en Dosimetrie: Opleiding tot Coördinerend Deskundige (voorheen deskundigheid stralingsbescherming niveau-3) cursusinformatie S&D 2016-2017 1 / 16
SMPE/e Post-Master cursus Stralingsbescherming en Dosimetrie: Opleiding tot Coördinerend Deskundige (voorheen deskundigheid stralingsbescherming niveau-3) Locatie SMPE/e: TU/e Science Park, Eindhoven. Zie hier voor bereikbaarheid, route en plattegrond en www.tue.nl. Data S&D 2016-2017: 7 + 8, 21 + 22 november, 5 + 6 december 2016. 9 + 10, 23 + 24 januari, 6 + 7, 23 + 24 februari, 15, 20 + 21 maart, 10 april (scriptie dag) + 15 mei 2017 (examen). Deze post-master cursus is speciaal ontworpen voor klinische fysici (in opleiding) en andere academisch opgeleide technologie professionals die werkzaam zijn in de zorg. De cursus leidt op tot Coördinerend Deskundige (voorheen deskundigheid stralingsbescherming niveau-3). De cursus beslaat 19 dagen voor hoor- en werkcolleges, practicum en rondleiding bij radiologische faciliteiten op het complex van de (TU/e). Het practicum wordt op het Science Park TU/e (bij de SBD) en bij de Philips Healthcare Academy in Best uitgevoerd. De cursus wordt afgesloten met een scriptie en een examen. De colleges worden gegeven door een breed scala aan docenten die het gehele vakgebied bestrijken, afkomstig uit verschillende toepassingsgebieden in ziekenhuizen, onderzoeksinstellingen, bedrijven en ministeries. Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan vragen rond de stralingsveiligheid in ziekenhuizen. Deze cursus is door de betrokken ministeries erkend als opleiding tot Coördinerend Deskundige (voorheen deskundigheid stralingsbescherming niveau-3 ) volgens de wettelijke richtlijnen voor erkenning van opleidingen op het gebied van stralingsbescherming. De cursus voldoet ook aan de desbetreffende opleidingseisen van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF), voor registratie als Klinisch Fysicus. De cursus wordt verzorgd door SMPE/e in samenwerking met de Stralingsbeschermingsdienst (SBD-TU/e). Doel van de cursus: Aan het eind van de cursus kunnen de cursisten zelfstandig als coördinerend deskundige functioneren en zijn de cursisten voorbereid op hun rol als stralingsdeskundige in een ziekenhuis. Zij kunnen dan preventief optreden (b.v. door afschermingsberekeningen en prospectieve risico inventarisaties uit te voeren), actief optreden (b.v. door de bij een incident passende maatregelen te nemen) en in een adviserende rol optreden (b.v. door beschermingsmaatregelen te treffen ten behoeve van dosisreductie in het kader van ALARA). Inhoud en leerdoelen: De onderwerpen die tijdens deze cursus behandeld worden zijn gerelateerd aan de leerdoelen van deze cursus m.b.t. de kennisdomeinen wiskunde, stralingsfysica, toestellen en bronnen, dosis, effect en risico, wet- en regelgeving, meetmethoden, inwendige besmetting, praktische stralingsbescherming, en niet-ioniserende straling. Zie verder het document 'Leerdoelen cursus Stralingsbescherming en Dosimetrie' (voor deelnemers verkrijgbaar via het office en in te zien via Sharepoint). Voor een overzicht van de onderwerpen die behandeld worden in deze cursus, zie blz. 5 van dit cursusboek. 2 / 16
Toelatingscriteria en benodigde voorkennis: deze Post-Master cursus is specifiek afgestemd op de doelgroep klinisch fysici in opleiding en overige academisch opgeleide technologie professionals die werkzaam zijn in de zorg. Bij een afgeronde HBO-opleiding (fysisch/technisch) is het aan de cursusleiding om te beoordelen of men kan deelnemen aan deze cursus en onder welke voorwaarden (bijv. extra cursus/zelfstudie i.v.m. de benodigde voorkennis). Van alle deelnemers wordt verwacht dat men over voldoende voorkennis beschikt op het vlak van stralingsfysica (basisbegrippen atoom-en kernfysica), zie o.a. het TU/e Master-vak Stralingsfysica en Radio-isotopen en ioniserende straling. Voor meer informatie: ir. Gilles Moerdijk G.I.Moerdijk@tue.nl). Studiemateriaal: het benodigde studiemateriaal wordt tijdens de cursus aan de cursisten verstrekt. Boeken* en hand-outs (via Sharepoint). Inleiding tot de Stralingshygiëne (paperback) * A.J.J. Bos, F.S. Draaisma, W.J.C. Okx (2007) Handboek Radionucliden * Albert Keverling Buisman, (3 e druk 2015) Afronding cursus: de cursus wordt afgerond met een verslag over het practicum, een scriptie over een klinisch relevant stralingsbeschermingsvraagstuk binnen de instelling en een schriftelijk examen. Het schriftelijke examen bestaat uit een toets op parate kennis door middel van multiple choice en een landelijk gecoördineerd schriftelijk theorie examen (niveau 3) bestaande uit 4 open vragen. Let op: aan het schriftelijke examen op 15 mei 2017 (kennistoets en landelijk gecoördineerd examen) kan pas meegedaan worden als de rest van de cursus helemaal is afgesloten, incl. goedgekeurde scriptie en practicum verslag (en deelname aan ten minste 80% van alle cursusdagen)! Na afronding van de cursus volgens alle cursusvoorwaarden met een voldoende voor het examen, ontvangt de cursist een diploma. Zie verder: examenreglement en SMPE/e cursusvoorwaarden (voor de deelnemers op te vragen via office: smpee@tue.nl en in te zien via Sharepoint). Cursuskosten: 5.000,- (incl. examen en de mogelijkheid tot 1x herkansing; daarna kost elk herexamen 300,- onafhankelijk van het soort herkansing). Studiebelasting: naast bovengenoemde cursusdata wordt de cursist geacht veel extra tijd vrij te reserveren voor zelfstudie, het werken aan tussentijdse opdrachten, het schrijven van de scriptie en het oefenen en leren voor het examen [indicatie: 12 ECTS = 336 uren]. Overige informatie m.b.t. registratie, deelname en afronding: zie SMPE/e cursusvoorwaarden, website 'cursussen'. Cursusleiding: ir. Gilles Moerdijk: G.I.Moerdijk@tue.nl, Tel: 040 247 3354 en ing. Leon van Riel: L.v.Riel@tue.nl, Tel: 040 247 3861. Cursusoffice: SMPE/e: smpee@tue.nl: Tel: 040 247 2134 3 / 16
Start cursus: Voorbereiding door deelnemers formulier persoonlijke gegevens deelnemer invullen. (incl. verwachtingen m.b.t. de cursus). updaten benodigde voorkennis. (zie blz. 3) alsmede een ruime inzet voor zelfstudie, het werken aan tussentijdse opdrachten, het schrijven van een scriptie en het voorbereiden voor het examen. De cursus vergt een actieve deelname aan de colleges (aanwezigheidsregistratie) en practica (verslag). Tijdschema cursusdagen* 6 colleges à 60 min per dag, met 15 min pauze ertussen, 1h lunchpauze 9:15 10:15 College 1 10:15 10:30 Pauze 10:30 11:30 College 2 11:30 11:45 Pauze 11:45 12:45 College 3 12:45 13:45 Lunch 13:45 14:45 College 4 14:45 15:00 Pauze 15:00 16:00 College 5 16:00 16:15 Pauze 16:15 17:15 College 6 Locatie *TU/e Science Park, Eindhoven. * tenzij anders vermeld in programma!!!!! 4 / 16
opzet S&D 2016-2017: dag # Datum thema 2016 start deelnemers hebben zich voorbereid op de cursus (zie benodigde voorkennis) dag 1 7 november stralingsfysica / wisselwerking dag 2 8 november dosimetrie / wisselwerking dag 3 21 november vervoer / instrumentatie / afscherming / ingekapselde bronnen dag 4 22 november afscherming / practicum dag 5 5 december practicum / werkcollege dag 6 6 december practicum / werkcollege deadline: uiterlijk 6 december 2016 aanleveren onderwerp scriptie dag 7 9 januari inwendige besmetting: werknemer en patiënt 2017 dag 8 10 januari biologische effecten / zwangerschap dag 9 23 januari stralingsbescherming in het ziekenhuis (1/3) dag 10 24 januari stralingsbescherming in het ziekenhuis (2/3) / werkcollege dag 11 6 februari risico-inventarisatie en risicomanagement dag 12 7 februari raamwerk stralingsbescherming / introductie vergunningsverlening dag 13 23 februari stralingsbescherming in het ziekenhuis (3/3) dag 14 24 februari werkcollege en rondleiding (GE Healthcare, TU/e Science park) deadline: uiterlijk 6 maart 2017 inleveren scriptie dag 15 15 maart practicum röntgentoestellen (Philips HA Best) dag 16 20 maart ioniserende straling in het dagelijks leven dag 17 21 maart Kernenergiewet en de overheid 21 maart Tevens: Nascholingsdag klinisch fysici en andere stralingsdeskundigen dag 18 10 april 2017 presentaties, nabesprekingen en beoordeling van de scripties dag 19 15 mei 2017 examen Bijlage 1: practicum overzicht 5 / 16
Dag 1 Thema: stralingsfysica / wisselwerking Datum: 07 11 2016 Dag 1 maandag 7 november 2016 Traverse zaal 4 Sessie onderwerp docent 1 kennismakingsronde & opzet cursus Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / Martina Kunze (Radboud UMC) 2 3 stralingsfysica Markus Wendling (Radboud UMC) 4 werkcollege stralingsfysica Markus Wendling (Radboud UMC) 5 6 wisselwerking: algemeen en direct & indirect ioniserend Martina Kunze (Radboud UMC) Dag 2 Thema: dosimetrie / wisselwerking Datum: 08 11 2016 Dag 2 dinsdag 8 november 2016 Traverse zaal 4 1 werkcollege wisselwerking Jaap Glas / Gilles Moerdijk 2 fysica van dosimetrie Martina Kunze (Radboud UMC) 3 werkcollege dosimetrie Jaap Glas / Gilles Moerdijk 4-5 dosimetrie bij stralingsbescherming: grootheden & eenheden 6 dosimetrie uitwendige blootstelling Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 6 / 16
Dag 3 Thema: vervoer / instrumentatie / afscherming / ingekapselde bronnen Datum: 21 11 2016 dag 3 maandag 21 november 2016 Flux 10.177 1 vervoer van radioactieve stoffen Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 2 3 detectie en instrumentatie (inclusief demonstratie apparatuur) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 4 afscherming elektromagnetische straling Jaap Glas 5 afscherming röntgenkamers Janneke Ansems (Bravis ziekenhuis) 6 ingekapselde bronnen Leon van Riel (SBD-TU/e) Dag 4 Thema: afscherming / practicum Datum: 22 11 2016 dag 4 dinsdag 22 november 2015 Flux 10.177 Sessie onderwerp docent 1 afscherming radiotherapiekamer Jaap Glas 2 3 practicum (zie bijlage 1) 4 5 practicum (zie bijlage 1) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / Leon van Riel (SBD-TU/e) / Paul Jonkergouw (Radboud UMC) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / Leon van Riel (SBD-TU/e) / Paul Jonkergouw (Radboud UMC) 5 6 werkcollege (zie bijlage 1) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 7 / 16
Dag 5&6 Thema: practicum / werkcollege Data: 05 12 2016 en 06 12 2016 dag 5 maandag 5 december 2016 Flux 8.097 / 1.137 sessie Onderwerp docent Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / 1 3 practicum (zie bijlage 1) Leon van Riel (SBD-TU/e) / Paul Jonkergouw (Radboud UMC) 4 6 practicum (zie bijlage 1) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / Leon van Riel (SBD-TU/e) / Paul Jonkergouw (Radboud UMC) dag 6 dinsdag 6 december 2016 Flux 0.116 sessie Onderwerp Docent Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / 1 3 werkcollege (zie bijlage 1) Leon van Riel (SBD-TU/e) 4 6 verslag practicum* Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) / Leon van Riel (SBD-TU/e) Aanleveren onderwerp voor scriptie* Coördinator: Gilles Moerdijk Datum: uiterlijk 05 12 2016 Aanleveren onderwerp voor scriptie over een klinisch relevant stralingsbeschermingsvraagstuk binnen het ziekenhuis of de instelling *Voor de regels omtrent opzet en beoordeling van de scriptie en het practicumverslag, zie het examenreglement (in Sharepoint). 8 / 16
Dag 7 Thema: inwendige besmetting: werknemers en patiënten Dag-coördinator: Paul Jonkergouw Datum: 09 01 2017 dag 7 maandag 9 januari 2017 Flux 0.116 1 inwendige dosimetrie, algemeen en werknemer deel 1 Paul Jonkergouw (Radboud UMC) 2 3 inwendige dosimetrie, werknemer werkcollege deel 1 Paul Jonkergouw, Gilles Moerdijk 4 inwendige dosimetrie, werknemer deel 2 Paul Jonkergouw (Radboud UMC) 5 6 inwendige dosimetrie, werknemer werkcollege deel 2 Paul Jonkergouw, Gilles Moerdijk Dag 8 Thema: biologische effecten / zwangerschap Dag-coördinator: Paul Jonkergouw Datum: 10 01 2017 dag 8 dinsdag 10 januari 2017 Flux 0.116 1 stochastische effecten 2 weefselreacties Gerard van den Aardweg (LUMC) 3 risicomodellering 4 zwangerschap 5 lage dosis (LNT): capita selecta (o.a. ooglensdosis) Liesbeth Onderwater (stralingsarts) Paul Jonkergouw (Radboud UMC) 6 inwendige dosimetrie patiënt: programma demo Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 9 / 16
Dag 9 Thema: stralingsbescherming in het ziekenhuis (1/3) Datum: 23 01 2017 dag 9 maandag 23 januari 2017 Flux 0.116 1 Persoonsdosimetrie Tom Grimbergen 2 3 stralingsbescherming patiënt bij Radiologie Willy Hummel (MC Leeuwarden) 4 loodschorten bij medische röntgentoepassingen 5 grootheden patiëntdosimetrie/radiologie/ct Frank de Lange (Radboud UMC) 6 uitloop / discussie onderwerpen Dag 10 Thema: stralingsbescherming in het ziekenhuis (2/3) / werkcollege Datum: 24 01 2017 dag 10 dinsdag 24 januari 2017 Flux 0.116 1 werkcollege Gilles Moerdijk 2 3 stralingsbescherming in de Nucleaire Geneeskunde Jorn v. Dalen (Isala) 4 5 risico analytische modellen (NVKF, NCS) Christiaan van Swol (Anthonius Nieuwegein) 6 Werkcollege Gilles Moerdijk 10 / 16
Dag 11 Thema: risico-inventarisatie en risicomanagement Datum: 06 02 2017 dag 11 maandag 6 februari 2017 Flux 0.116 sessie Onderwerp docent 1 2 stralingsbescherming in de praktijk: Radiotherapie Wim Dries (CZ Eindhoven) 3 leidraad risicoanalyse (HARAS / NCS) 4 risico analytische modellen (NVKF, NCS) Marcel Wiegman (Radboud UMC) Marcel Wiegman (Radboud UMC) 5 6 werkcollege: casus Risico-Inventarisatie Gilles Moerdijk Dag 12 Thema: raamwerk stralingsbescherming / introductie vergunningsverlening Dag-coördinator: Paul Jonkergouw Datum: 07 02 2017 dag 12 dinsdag 7 februari 2017 Flux 0.116 sessie Onderwerp docent 1 2 Paul Jonkergouw raamwerk voor stralingsbescherming (ICRP) (Radboud UMC) 3 ethiek in de stralingsbescherming Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) (?) 4 milieu analyse in kader van vergunningsaanvraag (Uitvoeringsregeling EZ: AGIS, DOVIS) 5 6 werkcollege wetgeving en vergunningsverlening Paul Jonkergouw (Radboud UMC), Gilles Moerdijk 11 / 16
Dag 13 Thema: Stralingsbescherming in het ziekenhuis (3/3) Datum: 23 02 2017 dag 13 Donderdag 23 februari 2017 Traverse zaal 4 1 diagnostische referentie niveaus 2 optimalisatie van CT 3 introductie werkcollege stralingsbescherming 4 5 uitwerking casussen 6 presentatie casussen en discussie Dag 14 Thema: Werkcollege en rondleiding Datum: 24 02 2017 dag 14 vrijdag 24 februari 2017 Traverse zaal 4 Leon van Riel, 1 2 werkcollege examenvragen Gilles Moerdijk 3 Introductie rondleiding Gilles Moerdijk GEHC (*) 4 6 rondleiding: GE Healthcare* Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) * Locatie: GE Healthcare Life Sciences Core Imaging, Cygne Centre, De Rondom 8, 5612 AP Eindhoven. GE Healthcare is gevestigd op het terrein van de Technische Universiteit in Eindhoven. 12 / 16
Deadline inleveren scriptie* Datum: uiterlijk 06 03 2017 De scriptie dient uiterlijk 6 maart 2017 te zijn ingeleverd bij de cursusleiding (Gilles Moerdijk). Let op: aan het examen op 15 mei 2017 kan pas meegedaan worden als de rest van de cursus helemaal is afgesloten, incl. goedgekeurde scriptie en goedgekeurd practicum-verslag en aan min. 80% deelname is voldaan. Zie examenreglement en de SMPE/e cursusvoorwaarden in Sharepoint). Dag 15 Thema: Röntgen practicum in Best Datum: 15 03 2017 dag 15 Maandag, 15 maart 2017 locatie PHA, Best (*) sessie onderwerp Docent 1 3 Ton Dahmen (Philips) practicum röntgen Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) 4 practicum röntgen 5 6 Uitwerking en presentatie Ton Dahmen (Philips) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) * Locatie: Philips Healthcare Academy, Professor Holst Centrum, Gagel 1, 5684 Best (vlakbij Eindhoven). Dit is het opleidingsinstituut van Philips Healthcare Nederland. 13 / 16
Dag 16 Thema: ioniserende straling in het dagelijks leven Datum: 20 03 2017 dag 16 maandag 20 maart 2017 Flux 0.116 sessie onderwerp: ioniserende straling in het dagelijks leven Docent 1 stralingsbelasting in Nederland 2 stralingsonderzoek RIVM t.b.v. de overheid Harry Slaper (RIVM) 3 NPK /ongevallen (Tsjernobyl / Japan) 4 (-5) Niet-Ioniserende straling (EM & UV) Eric van Rongen (GR) 5 (5-)6 biologie en gezondheid: risicoperceptie Fred Woudenberg (GGD) Dag 17 Thema: Kernenergiewet en de overheid Datum: 21 03 2017 dag 17 dinsdag 21 maart 2017 Flux 0.116 [ook voor nascholing Klinisch Fysici en andere stralingsdeskundigen] sessie onderwerp: Kernenergiewet en de overheid (Historisch en Europees perspectief, update BbS, Inspectie, centraal loket, registratie etc.) docent 1 stralingswetgeving BSS/BS 2 3 beleid(sontwikkeling) en Inspectie Ton Vermeulen (ANVS) 4 5 vergunningaanvraag bij Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) 6 casus verzamelvergunning Iris van Gelder (ANVS) Iris van Gelder (ANVS) / Gilles Moerdijk 14 / 16
Dag 18 Thema: Presentaties, besprekingen en beoordeling van de scripties Datum: 10 04 2017 dag 18 maandag 10 april 2017 Flux 0.116 1 3 presentaties scripties door deelnemers Martina Kunze (Radboud UMC) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) Leon van Riel (SBD-TU/e) 4 6 presentaties scripties door deelnemers Martina Kunze (Radboud UMC) Gilles Moerdijk (SBD-TU/e) Leon van Riel (SBD-TU/e) Afsluiting cursus Examen * Coördinatoren: Gilles Moerdijk en Leon van Riel Datum: 15 05 2017 dag 19 maandag 15 mei 2017 MultiMediaPaviljoen, zaal 3 1 3 examen (instituutsgebonden deel) Gilles Moerdijk Leon van Riel 4 6 examen (landelijk deel) Gilles Moerdijk Leon van Riel * Let op: aan het examen op 15 mei 2017 kan pas meegedaan worden als de rest van de cursus helemaal is afgesloten, incl. goedgekeurde scriptie en practicum-verslag! 15 / 16
Bijlage 1: practicum (bij 3 groepen) (22 november 2016, 05-06 december 2016, 6 maart 2017) practicum 1: stralingsdosimetrie en ingekapselde bronnen (FLX 8.097) practicum 2: open radioactieve stoffen en vervoer (FLX 8.097) practicum 3: gammaspectrometrie (FLX 1.137) werkcollege: vraagstukken boek Bos (FLX 0.116) practicum 1 practicum 2 practicum 3 werkcollege Ruimte FLX 8.097 FLX 8.097 FLX 1.137 FLX 0.116 Dag PJ LR GM GM 2016-11-22 13:45 17:15 2016-12-05 09:15 12:45 2016-12-05 13:45 17:15 groep 1 groep 2 groep 3 groep 2 groep 3 groep 1 groep 3 groep 1 groep 2 2016-12-06 09:15 12:45 alle groepen 2016-12-06 13:45 17:15 uitwerken verslag practicum 4: röntgenpracticum bij Philips Healthcare Academy in Best 16 / 16