BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot afwijzing van een verzoek tot het nemen van een besluit als bedoeld in artikel 56, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 413: Leidse Stripshop - PS Games I. INLEIDING 1. Op 10 april 1998 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit (hierna: "d-g NMa") een verzoek ontvangen van de Leidse Stripshop om toepassing van artikel 6 van de Mededingingswet (hierna: "Mw") ten aanzien van PS Games. II. FEITELIJKE ACHTERGROND 2. De Leidse Stripshop, gevestigd te Leiden, heeft de NMa verzocht een onderzoek in te stellen naar de prijsbinding die voor het spel 'Magic' is afgesproken en als eis voor leveranties wordt gesteld. De Leidse Stripshop stelt dat zij door de distributeur PS Games, gevestigd te Helmond, geen Magic-kaarten geleverd krijgt omdat zij zich niet aan de vastgestelde verkoopprijs houdt. 3. Magic is een spel dat wordt gespeeld met speciale kaarten. De Magickaarten kan men kopen in gespecialiseerde spellenwinkels, maar ook in verschillende andere winkels. Er bestaan kaartsets van 180 en van 360 kaarten. Een consument koopt de kaarten meestal per zakje van 15 stuks, maar kan veelal ook losse kaarten kopen. De Magic-kaarten worden in series uitgebracht. Het spel kan alleen worden gespeeld met kaarten van n bepaalde serie. 4. Magic wordt in het algemeen als een van de betere kaartspelen in zijn soort gezien. Er zijn wel vergelijkbare kaartspelen, zoals Star Trek en Star Wars, maar Magic geniet een voorsprong, die het mede heeft verkregen doordat het als eerste op de markt verscheen. 5. Er worden geregeld Magic-toernooien georganiseerd, waarbij de importeurs support verlenen. Deelnemers aan toernooien spelen met hun eigen kaarten. 6. Er zijn in Nederland twee bedrijven die Magic-kaarten importeren en distribueren: PS Games en 999 Games. 7. Er zijn diverse verkooppunten van Magic-kaarten in Leiden. Naast verkoop in de Leidse Stripshop worden Magic-kaarten in Leiden verkocht door verschillende andere ondernemingen, te weten The Magic Friends, Warp 9, Dumpie, De Tombe (Oegstgeest), een postzegelhandel (is onlangs met de verkoop gestopt), een sigarenzaak en een speelgoedwinkel. Daarnaast kunnen Magic-kaarten worden gekocht via Internet.
8. De NMa heeft mondeling vragen gesteld aan de heren P. Erades (The Magic Friends), A.R. Pak (Warp 9) en F. Tibosch (PS Games). Verklaring van de heer Erades (The Magic Friends) 9. Bij The Magic Friends is, aldus de heer Erades, het omzetaandeel van Magic een stuk lager dan vier jaar geleden. In vergelijking met vier jaar geleden zijn er nu meer verkooppunten, waaronder Internet. 10. De heer Erades betrekt Magic-kaarten van zowel PS Games als van 999 Games. PS Games heeft geen specifieke leveringsvoorwaarden met de heer Erades afgesproken. De levering is 'standaard' de prijzen zijn adviesprijzen. De heer Erades heeft nooit met een leveringsweigering te maken gehad. 11. De heer Erades heeft veel tijd en energie gestoken in de promotie van het spel Magic in Leiden. Hij vond het daarom vervelend dat andere winkels, zoals de Leidse Stripshop, zijn klanten overnamen door Magic-kaarten tegen lage prijzen aan te bieden, zonder zelf aan de promotie van het Magic-spel bij te dragen. 12. Deze onvrede vormde de aanleiding tot publiciteit in de pers en leidde vervolgens tot een bijeenkomst in de Holiday Inn te Leiden op 18 maart 1998. Op deze bijeenkomst waren de heren Tibosch (PS Games), Edink (Leidse Stripshop), Erades (The Magic Friends), Pak (Warp 9) en De Tombe (De Tombe; Oegstgeest) aanwezig. Zij hebben de koppen bij elkaar gestoken vanwege de negatieve publiciteit die ontstond door 'onrust in de markt'. Ten aanzien van korting is, aldus de heer Erades, door de winkeliers onderling afgesproken dat 10% korting wordt gegeven op de adviesprijs (aan leden met een kortingkaart). Bij de verkoop van Magic-dozen mocht aan leden een extra korting van 5% worden gegeven. Ook de heer H. Edink (Leidse Stripshop) ging hiermee akkoord. Men ging 'prima' uit elkaar; alles leek 'in kannen en kruiken'. Echter, direct na deze bijeenkomst werden, aldus de heer Erades, de afspraken door de Leidse Stripshop geschonden. Verklaring van de heer Pak (Warp 9) 13. De heer Pak koopt Magic-kaarten in bij zowel PS Games als 999 Games. PS Games en 999 Games hebben geen specifieke leveringsvoorwaarden met de heer Pak afgesproken. De heer Pak heeft nooit met een leveringsweigering te maken gehad. De heer Pak verkoopt pas sinds september 1997 Magic-kaarten. In Leiden zijn Magic-kaarten op meerdere plaatsen te koop. 14. Er is een bijeenkomst in Holiday Inn geweest (18 maart 1998) waarbij de heren Tibosch (PS Games), Edink (Leidse Stripshop), Erades (Magic Friends), Pak (Warp 9) en De Tombe (De Tombe; Oegstgeest) aanwezig waren. De bijeenkomst vond, aldus de heer Pak, plaats naar aanleiding van onderlinge discussies tussen de Leidse winkeliers over de prijsstelling van Magic-kaarten. De heer Tibosch (PS Games) nam hiertoe het initiatief, maar zowel PS Games als de Leidse afnemers wensten deze bijeenkomst. 15. De heer Pak heeft aangegeven dat de importeur geen prijzen oplegt, maar dat de aanwezige winkeliers tijdens genoemde bijeenkomst
hebben afgesproken om Magic-kaarten niet onder een bepaalde prijs te verkopen. De heer Pak en zijn collega's streven naar 'rust in de markt'. Daarvoor is, aldus de heer Pak, een minimumprijs nodig. Wat korting betreft is 10% (op de adviesprijs) het maximum. Direct na de bijeenkomst in Holiday Inn hield de Leidse Stripshop zich niet aan de afspraken. Verklaring van de heer Tibosch (PS Games) 16. De heer Tibosch heeft aangegeven dat het onderhavige probleem een probleem tussen de winkeliers in Leiden is en dat hij er belang bij heeft dat er geen negatieve publiciteit ten aanzien van het spel Magic ontstaat. Het Amerikaanse moederbedrijf Wizard, dat het patent op het spel Magic in bezit heeft, is uiterst beducht voor negatieve publiciteit. De heer Tibosch benadrukte dat PS Games 'promotie voor het spel Magic' belangrijk vindt. Het spel moet zoveel mogelijk gespeeld worden. 17. PS Games levert vooral aan strip- en spellenwinkels, waar ook vrijwel altijd losse kaarten te koop zijn. 999 Games levert vooral aan winkels die alleen spellen verkopen en verkoopt daardoor relatief meer bij introductie van een nieuwe release van Magic-kaarten. 18. PS Games is met het oog op de 'promotie voor het spel', waarin de eerder genoemde negatieve publiciteit niet past, gestopt met levering van Magic-kaarten aan de Leidse Stripshop. 19. De heer Tibosch benadrukte dat PS Games geen prijzen oplegt. Bovendien zou dit geen zin hebben. Hij wees erop dat een Magic-doos met een adviesprijs van f 250,- (incl. BTW) via Internet besteld kan worden voor US$ 63 (excl. BTW), waar dan nog US$ 10 15 aan verzendkosten bijkomt. Op vele plaatsen liggen de prijzen van de dozen die door PS Games zijn geleverd, onder de door PS Games geadviseerde verkoopprijs van f 250,-. In Nederland zijn er, aldus de heer Tibosch, ongeveer 500 verkooppunten van Magic-kaarten. De inkoopprijs van een doos bedraagt f 150,- (incl. BTW). III. VERLOOP VAN DE PROCEDURE 20. De Leidse Stripshop verzoekt de NMa in haar brief, die de NMa op 14 april 1998 heeft ontvangen, een onderzoek in te stellen naar verticale prijsbinding met betrekking tot het spel Magic. 21. Op telefonisch verzoek van de NMa heeft de Leidse Stripshop in haar brief d.d. 28 mei 1998 nadere informatie verstrekt ten behoeve van het onderzoek naar verticale prijsbinding. 22. Op 9 oktober 1998 heeft de NMa mondeling vragen gesteld aan de heer Pak van Warp 9. 23. Op 6 november 1998 heeft de NMa mondeling vragen gesteld aan de heer Erades van The Magic Friends. Daarbij was de heer Tibosch van PS Games op verzoek van de heer Erades, aanwezig. 24. Bij brief d.d. 26 november 1998 heeft de NMa schriftelijk aanvullende vragen gesteld aan de Leidse Stripshop. De antwoorden hierop zijn op
9 december 1998 ontvangen. 25. De NMa heeft eind december een beperkte telefonische enqute uitgevoerd met betrekking tot de prijsstelling van Magic-kaarten. IV. BEOORDELING 26. De Leidse Stripshop stelt dat zij door PS Games geen Magic-kaarten geleverd krijgt, omdat zij zich niet aan de door PS Games vastgestelde verkoopprijs houdt. Eerst zal worden nagegaan of deze uitspraak voldoende feitelijke grondslag heeft, alvorens tot een toetsing van eventuele gedragingen en/of afspraken in het kader van het verbod van artikel 6 Mw over te gaan. Adviesprijs of vastgestelde prijs 27. Vastgesteld moet worden of de door PS Games gehanteerde adviesprijzen ook daadwerkelijk adviesprijzen zijn, of dat niet-naleving van die adviesprijzen door toedoen van PS Games toch op enigerlei wijze leidt tot commercile beperkingen van de desbetreffende afnemer en mogelijk zelfs tot beindiging van de levering aan de desbetreffende afnemer. Indien van enige commercile beperking dienaangaande geen sprake is, dat wil zeggen dat er direct of indirect geen enkele druk wordt uitgeoefend om adviesprijzen na te leven, vallen adviesprijzen niet binnen de werkingssfeer van het verbod artikel 6 Mw. 28. De heer Tibosch heeft aangegeven dat PS Games daadwerkelijk adviesprijzen hanteert en dat elke afnemer vrij is haar eigen prijzen vast te stellen. Ook in haar brief d.d. 28 april 1998 aan de Leidse Stripshop heeft PS Games benadrukt dat "PS Games alleen maar een adviesprijs geeft en kan geven. Of nu de detailhandel met die adviesprijs wil werken is enkel zijn keuze". Wel geeft PS Games in dezelfde brief aan voorstander te zijn van een zekere rust in de markt, maar benadrukt dat het "wel of niet daaraan vasthouden" voor haar geen argument is om de levering te stoppen. 29. Zowel de heer Erades van The Magic Friends en de heer Pak van Warp 9 hebben aangegeven dat PS Games geen prijzen oplegt. Zij kunnen zelf hun prijs vaststellen. 30. Uit een beperkte telefonische enqute van de NMa is gebleken dat de prijzen van Magic-dozen, die door PS Games zijn geleverd, op diverse verkooppunten in Nederland onder de f 250,- (incl. BTW) liggen. Het blijkt veel voor te komen dat leden van spel- of winkelverenigingen korting krijgen. Deze korting bedraagt veelal 10% van de adviesprijs. Op dozen worden (soms) hogere kortingen gegeven. 31. De heer Tibosch van PS Games heeft er op gewezen dat het opleggen van prijzen verder ook geen zin zou hebben omdat een doos met een adviesprijs van f 250,- (incl. BTW) via Internet voor US$ 63 besteld kan worden. Dit komt (inclusief US$ 10 15 aan verzendkosten en een dollarkoers van f 2,-) neer op een prijs van f 170,- f 180,- (incl. BTW). Omdat deze prijs ver onder de adviesprijs van PS Games ligt, is het moeilijk voorstelbaar dat winkeliers de adviesprijzen zullen (kunnen) volgen.
32. Op grond van het bovenstaande kan geconcludeerd worden dat er niet voldoende feitelijke grondslag bestaat om aan te nemen dat levering van Magic-kaarten door PS Games afhankelijk is van het wel of niet volgen van de door PS Games geadviseerde verkoopprijs. Er is derhalve onvoldoende grond te veronderstellen dat er in de woorden van de heer Edink van de Leidse Stripshop "prijsbinding voor het spel Magic afgesproken is (wordt) en als eis voor leveranties wordt gesteld". Verdere overwegingen 33. Uit de gesprekken met de heren Erades en Pak is gebleken dat de winkeliers Erades (The Magic Friends), Pak (Warp 9), De Tombe (De Tombe; Oegstgeest) en Edink (Leidse Stripshop) onderling prijsafspraken met betrekking tot Magic-kaarten hebben gemaakt. Dergelijke prijsafspraken vallen in beginsel onder het verbod van artikel 6 Mw. Het aantal betrokken bedrijven en de omzetten van de desbetreffende winkels zijn echter dusdanig laag dat er hoogstwaarschijnlijk 1 sprake is van een bagatel in de zin van artikel 7 van de Mededingingswet, waardoor het verbod van artikel 6 in casu buiten werking wordt gesteld. Overigens beschikt de d-g NMa over de mogelijkheid om alsnog artikel 6 van toepassing te verklaren indien de genoemde prijsafspraken, gezien de marktverhoudingen op de relevante markt, in aanzienlijke mate afbreuk doen aan de mededinging. 1 Dit is het geval als de gezamenlijke omzet van de vier betrokken ondernemingen in 1997 beneden de 10 miljoen gulden ligt als het de levering van uitsluitend goederen betreft. 34. Het bovenstaande neemt niet weg dat indien er nieuwe feiten boven tafel komen, er, mede afhankelijk van de prioritering van de NMa, een nieuw onderzoek kan worden ingesteld om vast te stellen of er sprake is van overtreding van de Mededingingswet. V. BESLUIT 35. Gelet op het voorgaande is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit van oordeel dat er na afloop van het onderzoek in onderhavige zaak onvoldoende feitelijke grondslag bestaat voor een redelijk vermoeden van een overtreding van de Mededingingswet. Hij zal derhalve geen rapport als bedoeld in artikel 59 Mw op laten maken. Datum: 21 januari 1999 w.g. A. W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na de dag van bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd bezwaarschrift indienen bij de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, Sectie Beschikkingen, Bezwaar en Beroep, Postbus 16326, 2500 BH Den Haag. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.