De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. The Role of Psychological Aspects in Treatment Outcomes of Manual Therapy and Physical Therapy in Non-Specific Neck Pain. 1 e begeleider: Dr. C.A.W. Bolman 2 e begeleider: Prof. Dr. L. Lechner Maart 2014 Open Universiteit Faculteit Psychologie Afstudeerrichting Gezondheidspsychologie
Inhoudsopgave Samenvatting 5 Summary 7 INLEIDING 9 1.1 Praktische relevantie 9 1.2 Eerder onderzoek interventies 10 1.3 Andere prognostische factoren van nekpijn, theoretisch kader 11 1.4 Uitkomstverwachtingen 12 1.5 Gezondheid beheersingsoriëntatie (Health Locus of Control) 13 1.6 Bewegingsangst (Fear avoidance beliefs) 15 1.7 Koppeling tussen psychologische aspecten en behandeleffecten 15 1.8 Doelstelling 16 1.9 Hoofdvraagstelling 17 1.9.1 Subvraagstelling 17 1.10 Onderzoekshypothesen 17 1.10.1 Uitkomstverwachtingen 17 1.10.2 Beheersingsoriëntatie 18 1.10.3 Bewegingsangst 18 METHODE 19 2.1 Onderzoeksdesign 19 2.2 Onderzoekspopulatie 19 2.3.1 Inclusiecriteria 19 2.3.2 Exclusiecriteria 20 2
2.3 Randomisatie 20 2.4 Interventies 21 2.4.1 Manuele therapie volgens de Utrechtse School 21 2.4.2 Fysiotherapie 21 2.4.3 Co-interventies 22 2.5 Meetinstrumenten 22 2.5.1 Credibility Expectancy Questionnaire (CEQ) 22 2.5.2 Beheersingsoriëntatie, Multidimensional Health Locus of Control (MHLC) 23 2.5.3 Fear Avoidance Belief Questionnaire (FABQ-DV) 24 2.5.4 Uitkomst variabelen 25 2.5.4.1 Global Perceived Effect (GPE) 25 2.5.4.2 Neck Disability Index (NDI-DV) 25 2.5.4.3 Numeric Pain Rating Scale (NPRS) 26 2.5.5 Definities behandelsucces 27 2.6 Statistische analyse 27 RESULTATEN 29 3.1 Locaties, setting en baseline karakteristieken 29 3.2 Overeenkomsten/Correlaties tussen de variabelen behandelsucces 30 3.3 Interne consistentie vragenlijsten psychosociale variabelen 30 3.4 Voorspellende variantie psychosociale variabelen op behandelsucces 30 DISCUSSIE 32 4.1 Verhouding tot de literatuur 33 4.2 Verklaringsmodellen uitkomstverwachting 34 3
4.3 Kritische kanttekeningen 36 4.4 Implicaties praktijk 40 4.5 Suggesties voor verder onderzoek 42 CONCLUSIE 43 VERWIJZINGEN 44 Bijlage 1 - Figuren en tabellen 67 Bijlage 2 - Toestemmingsverklaring METC 74 Bijlage 3 - Informed consent 79 Bijlage 4 - Meetinstrumenten 80 4
De rol van Psychologische Aspecten bij de Behandeluitkomsten van Manuele Therapie en Fysiotherapie bij Aspecifieke Nekpijn. Samenvatting Achtergrond In dit onderzoek, als secundaire analyse in een gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek naar de effectiviteit en kosteneffectiviteit van manuele therapie Utrecht en fysiotherapie bij patiënten met subacute en chronische aspecifieke nekpijn behandeld is van een aantal constructen aangenomen dat ze invloed hebben op resultaten van de behandeling bij nekpijn. Dit zijn uitkomstverwachtingen, beheersingsoriëntatie en bewegingsangst. Doel Nagegaan wordt of deze factoren een toegevoegde waarde hebben boven anamnestisch bekend zijnde (prognostische) variabelen, zoals leeftijd, eerder behandeld, eerder klachten, co-morbiditeit, algehele mentale en fysieke gezondheid. Deelnemers, procedure, onderzoeksontwerp In eerstelijns praktijken voor manuele therapie en/of fysiotherapie werden patiënten gerekruteerd. De interventie periode besloeg 6 weken met metingen op baseline, 7 en 26 weken. Een groep patiënten kreeg fysiotherapie, de andere manuele therapie. Meetinstrumenten Als uitkomstmaten van de interventie is gekozen voor ervaren herstel (gemeten met Global- Perceived-Effect), beperking (Neck-Disability-Index (Hains, Waalen & Mior,1998)) en pijn (Numeric-Pain-Rating-Scale). De predictoren die onderwerp van dit onderzoek zijn, zijn als volgt gemeten: uitkomstverwachtingen met Credibility/Expectancy-Questionnaire (Devilly & Borkovec, 2000), beheersingsoriëntatie met Multidimensional-Health-Locus-of-Control (Wallston et al., 1978) en bewegingsangst met Fear-Avoidance-Belief-Questionnaire 5
(Waddell et al, 1993). Backward hiërarchische logistische regressie analyse is uitgevoerd met SPSS 21. Conditie is als controle variabele en mogelijke moderator meegenomen. Resultaten In 16 locaties zijn 181 patiënten geïncludeerd. De populatie bestond uit 61,9% vrouwen, gemiddeld 49,0 jaar (SD=12,5). De verklaarde variantie van de bekende anamnestische gegevens varieert op de drie uitkomstmaten en twee follow up momenten tussen 6-15%. Van de onderzochte psychologische variabelen scoort de subschaal uitkomstverwachtingen tussen 5,7 en 12,2 % extra op deze verklaarde variantie. De beheersingsoriëntatie en bewegingsangst laten geen toegevoegde waarde zien. Er bleek geen moderator of Interactie effect op de interventie. Conclusie Inventariseren van uitkomstverwachtingen na een behandeling lijkt zinvol als prognostische variabele, waarna mogelijk specifiek kan worden geïntervenieerd ter vergroting van het behandelsucces. Op basis van de psychologische constructen kan geen therapievoorkeur worden bepaald. Sleutelwoorden: nekpijn, manuele therapie, fysiotherapie, uitkomstverwachtingen, beheersingsoriëntatie, bewegingsangst. 6
The Role of Psychological Aspects in Treatment Outcomes of Manual Therapy and Physical Therapy in Non-Specific Neck Pain. Summary Background This study is a secondary analysis of a randomized controlled study of the efficacy and costeffectiveness of manual therapy Utrecht and physiotherapy in patients with subacute and chronic non-specific neck pain. Of a number of constructs is believed to influence treatment outcome. These are outcome expectations, health locus of control, and fear avoidance beliefs. Aim To analyze whether these factors had an added value above anamnestic (prognostic) variables, such as age, previously treated, first time complaints, co-morbidity, and overall mental and physical health. Participants, procedure, design In primary care practices for manual therapy and / or physical therapy patients were recruited. The intervention period was 6 weeks, with measurements at baseline, 7 and 26 weeks. One group of patients received physiotherapy, the other manual therapy. Measurements As outcomes of the intervention has been chosen Global-Perceived Effect, disability (measured by Neck Disability Index (Hains, Waalen & Mior, 1998)) and pain (Numeric-Pain- Rating-Scale). The predictors that are the subject of this study are measured as follows: outcome expectations Credibility / Expectancy Questionnaire (Devilly & Borkovec, 2000), locus of control (Multidimensional Health Locus-of-control (Wallston et al., 1978)) and fear 7
avoidance beliefs with Fear-Avoidance-Belief-Questionnaire (Waddell et al, 1993). Backward hierarchical logistic regression analysis were analyzed with SPSS 21. Condition as a control variable and potential moderator is included. Results In 16 locations 181 patients were enrolled. The population consisted of 61.9% females, mean age 49.0 years (SD = 12.5). The explained variance of the known anamnestic data varies on the three outcome measures and two follow-up times between 6-15%. Of the examined psychological variables the subscale outcome expectations between scored 5.7 and 12.2% extra on the explained variance. The locus of control and fear avoidance beliefs showed no added values. There was no interaction effect on intervention. Conclusion Inquiries of outcome expectations after a treatment seems to make sense as a prognostic variable, after which may be intervened specifically to increase the success of treatment. On the basis of the psychological constructs no preference on therapy can be determined. Key words: neck pain, manual therapy, physical therapy, outcome expectancy, locus of control, fear avoidance beliefs. 8