Schets van de Procesgang Handelingsgericht Arrangeren SWV VO 20.02 Groningen Ommelanden november 2014 1
Gerelateerd aan de procesgang handelingsgericht arrangeren SWV PO 20.01 Het handelingsgericht arrangeren kent slechts één route welke loopt vanuit de basis van de piramide naar de top en indien mogelijk weer naar beneden. Dat wil zeggen de route begint in het gebied van de basisondersteuning, overstijgt deze en komt uit in het gebied van de extra ondersteuning (arrangementen op de school). De route kan doorlopen tot in de top waar de extra ondersteuning in de vorm van - ondersteuning in de klas, - individueel, - binnen een tussenvoorziening van de VO school - plaatsing in het VSO tot de mogelijkheden behoort. De beschreven stappen dienen als een referentiekader en zullen in de praktijk worden gecombineerd (bijvoorbeeld stap 2 en 3). Stap 0 basisondersteuning en extra ondersteuning op schoolbestuurlijk niveau (bekostigd vanuit de basisbekostiging en ondersteuningsbekostiging van de scholen). Onder de basisondersteuning verstaan we het door het SWV GO afgesproken geheel van preventieve en licht curatieve handelen dat beschikbaar is voor alle leerlingen. Hiermee worden zowel de onderwijskundige als leergebiedoverstijgende doelen bereikt. Hieronder valt - Een aanbod voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie (conform de protocollen) - Onderwijsprogramma s en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een meer of minder dan gemiddelde intelligentie, - (Ortho)pedagogische en/of orthodidactische programma s en methodieken die gericht zijn op sociale veiligheid en het voorkomen/aanpakken van gedragsproblemen. - Fysieke toegankelijkheid - Curatieve ondersteuning in samenwerking met ketenpartners - Consultatieve begeleiding - Observatie en onderzoek - Ondersteuning en begeleiding van leerkrachten. Bovengenoemde interventies zijn structureel beschikbaar voor en/of binnen de school en moeten de continuïteit in de schoolloopbaan van een leerling ondersteunen. Voor alle genoemde interventies geldt dat een diagnose behulpzaam kan zijn voor het inzetten van handelingsgerichte aanpak. Er wordt geen indicatie afgegeven die recht geeft op extra (leerling- gebonden) financiering. Doel is om alle leerlingen te laten profiteren van het aanbod aan de klas. Hierbij gaan we uit van drie niveaus waarbinnen het onderwijs kan worden vormgegeven. 2
Niveau 1.Basisondersteuning Het handelen dat ingezet kan worden door alle docenten en wordt vastgelegd in een groepsplan. Dit wordt bekostigd met de middelen voor de basisbekostiging per leerling (lumpsum) en de middelen vanuit het SWV voor de ondersteuningsstructuur. Niveau 2.Verdieping op groepsniveau a. Het handelen dat ingezet kan worden door alle docenten voor lln. die binnen het basisaanbod extra uitdaging nodig hebben m.b.t. het behalen van de doelen. De doelen zijn hetzelfde, de criteria om deze doelen te behalen worden uitgebreid en opgenomen in het groepsplan. Dit wordt bekostigd met de middelen voor de basisbekostiging per leerling (lumpsum) en de middelen vanuit het SWV voor de ondersteuningsstructuur. - Uitdaging; - Minder leertijd; - Kortere instructie; - Complexere stof; - Meervoudig strategiegebruik; - Cognitieve autonomie etc. b. Het handelen dat op groepsniveau kan worden ingezet voor leerlingen die aanvullend op het basisaanbod extra aanbod en bijbehorende doelen nodig hebben, dit wordt opgenomen in het groepsplan. Dit kan, na toekenning op schoolniveau, plaatsvinden met behulp van de inzet van ondersteuningsmiddelen die beschikbaar zijn binnen de scholen (ondersteuningsbudget). - Extra vakken; - Vakken op een hoger niveau; - www.schoolaanzet.nl/voortgezet-onderwijs/inhoudelijke-themas/excellentiehoogbegaafdheid/ Niveau 2 Intensivering op groepsniveau a. Het handelen dat op groepsniveau kan worden ingezet voor leerlingen die binnen het basisaanbod intensivering nodig hebben m.b.t. het behalen van de doelen, dit wordt opgenomen in het groepsplan. De doelen zijn hetzelfde, de ondersteuning om deze doelen te behalen wordt geïntensiveerd. Dit wordt bekostigd met de middelen voor de basisbekostiging per leerling (lumpsum) en de middelen vanuit het SWV voor de ondersteuningsstructuur. - Herhaling instructie; - Meer leertijd; - Ondersteunende materialen; - Enkelvoudige leerstrategieën; - Meer sturing op het leren - concretere opgaven etc. 3
b. Het handelen dat op groepsniveau kan worden ingezet voor leerlingen die aanvullend op het basisaanbod intensivering nodig hebben met betrekking tot het behalen van de doelen, dit wordt opgenomen in het groepsplan. Dit kan, na toekenning op schoolniveau, met behulp van de inzet van ondersteuningsmiddelen die beschikbaar zijn binnen de scholen (ondersteuningsbudget) worden ingezet. - Trajectklas - Inzet van een klassenassistent - Intensivering van een deel van het aanbod op groepsniveau - Inzet positive behaviour support (PBS) - Inzet individuele ontwikkelingsgesprekken in relatie tot voortgang en doelen - Begeleiding van leerlingen rondom plannen en organiseren (geclusterd aanbod aan meerdere leerlingen) Niveau 3 Verdieping op individueel niveau a. Het handelen dat ingezet kan worden door alle docenten voor lln. die binnen het basisaanbod extra uitdaging nodig hebben m.b.t. het behalen van de doelen. De doelen zijn hetzelfde, de criteria om deze doelen te behalen worden uitgebreid en opgenomen in het groepsplan. Dit wordt bekostigd met de middelen voor de basisbekostiging per leerling (lumpsum) en de middelen vanuit het SWV voor de ondersteuningsstructuur. - Uitdaging; - Minder leertijd; - Kortere instructie; - Complexere stof; - Meervoudig strategiegebruik; - Cognitieve autonomie etc. b. Het handelen dat ingezet kan worden voor leerlingen die aanvullend op het basisaanbod extra aanbod en bijbehorende doelen nodig hebben. Dit wordt opgenomen in een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Dit kan, na toekenning op schoolniveau, plaatsvinden met behulp van de inzet van ondersteuningsmiddelen die beschikbaar zijn binnen de scholen (ondersteuningsbudget). - Extra vakken - Vakken op een hoger niveau - www.schoolaanzet.nl/voortgezet-onderwijs/inhoudelijke-themas/excellentiehoogbegaafdheid/ 4
Niveau 3 intensivering op individueel niveau a. Het handelen dat op groepsniveau kan worden ingezet voor leerlingen die binnen het basisaanbod intensivering nodig hebben m.b.t. het behalen van de doelen, dit wordt opgenomen in het groepsplan. De doelen zijn hetzelfde, de ondersteuning om deze doelen te behalen wordt geïntensiveerd. Dit wordt bekostigd met de middelen voor de basisbekostiging per leerling (lumpsum) en de middelen vanuit het SWV voor de ondersteuningsstructuur. - Herhaling instructie; - Meer leertijd; - Ondersteunende materialen; - Enkelvoudige leerstrategieën; - Meer sturing op het leren - Concretere opgaven etc. b. Het handelen dat ingezet kan worden voor leerlingen die aanvullend op het basisaanbod intensivering nodig hebben met betrekking tot het behalen van de doelen. Dit wordt opgenomen in een ontwikkelingsperspectiefplan (OPP). Dit kan, na toekenning op schoolniveau, met behulp van de inzet van ondersteuningsmiddelen die beschikbaar zijn binnen de scholen (ondersteuningsbudget) worden ingezet. - Inzet van een aantal dagdelen ondersteuning in/vanuit een tussenvoorziening - Inzet individuele ontwikkelingsgesprekken in relatie tot voortgang en doelen - Intensivering van een deel van het aanbod op individueel niveau - Begeleiding van leerlingen rondom plannen en organiseren - Kortdurende trajecten in een tussenvoorziening - Symbiosetrajecten (bekostigd vanuit het VSO) 5
Bij het vaststellen van een mogelijke onderwijsondersteuningsvraag bij handelingsverlegenheid en/of een ondersteuningsvraag aan het ECT worden onderstaande stappen gevolgd: Stap 1 (mentor en ondersteuningsteam) Beginsituatie vastleggen - De school brengt in kaart wat de mogelijkheden van de school op het actuele moment zijn en vult daartoe de matrix in. - In hoeverre zijn de mogelijkheden binnen de school op niveau 1, 2 en 3 voldoende benut? Dat wil zeggen wat heeft de school tot nu toe gedaan? En wat heeft dat opgeleverd? (Evaluaties groepsplan, OPP, verslaglegging groeps- en leerlingbespreking. Gespecialiseerde individuele interventies en bijbehorende evaluatie(s) ). Actuele situatie Klas leerling docenten schoolteam ouders Aandacht en tijd Specifieke deskundigheid Methoden en materialen en faciliteiten Inrichting schoolgebouw Samenwerking ketenpartners Stap 2 (mentor en ondersteuningsteam) Vaststellen Dat extra ondersteuning nodig is. - Waaruit blijkt dat de ondersteuningsbehoefte van de leerling de basisondersteuning, in relatie tot het schoolondersteuningsprofiel, overstijgt? - In hoeverre wijkt de onderwijsbehoefte van de leerling/klas af van het groepsaanbod? - Welke specifieke deskundigheid* binnen de basisondersteuning is al betrokken? - Op welke wijze zijn de ouders betrokken? *:Bij de basisondersteuning hoort: begeleiding, observatie en onderzoek door een deskundige met diagnostische expertise ondersteuning en begeleiding van docenten door een deskundige die niet tot de eigen school behoort bij specifieke vragen, benutten van expertise, via de ouders, van artsen en psychiaters. 6
Stap 3 indien nodig wordt er een aanvraag gedaan voor ondersteuning vanuit het ECT Zie voor meer informatie www.passendonderwijsgroningen.nl Hier vindt u de aanvullende informatie en relevante stukken over het Expertise- en Consultatie Team (ECT) van samenwerkingsverband Groningen Ommelanden onder de button SWV 20.02 Groningen Ommelanden. Bovenaan in het keuzemenu vindt u de button ECT. Stap 4 (mentor en ondersteuningsteam en ouders) Vaststellen Waarom extra ondersteuning nodig is. - Op welke wijze is de ondersteuningsstructuur binnen de school (orthopedagoog / GZ psycholoog /generalist/schoolpsycholoog) bij de klas/leerling betrokken? (denk aan: onderbouwing van het waarom) - Wat vinden de ouders en wat vindt de leerling zelf van de gewenste ondersteuningsbehoefte? - Hoe ziet het ontwikkelingsperspectief (groepsplan/opp) er uit en geeft dat voldoende richting? - Wat is de integrale beschrijving van de stimulerende en belemmerede factoren in relatie tot de onderwijsbehoefte en het beoogde uitstroomperspectief? M.a.w. antwoord op de vraag: wat is er aan de hand? Vindplaats is een groepsoverzicht (magister/overzicht dat binnen de school wordt gebruikt voor de groepsbespreking) of een OPP. Stap 5 (door de school en/of Expertise en Consultatie Team {ECT}) Vaststellen Wat er nodig aan extra ondersteuning. - Wat is concreet nodig om de leerling/klas het passende arrangement te bieden waarmee de leerling /klas weer kan profiteren van een groepsaanbod? - De matrix* wordt aangevuld met wat verder nodig is. - Op welke wijze zijn de ouders betrokken bij het vullen van de matrix? * Extra ondersteuning moet maatwerk zijn, toegesneden op de vragen: Wat heeft deze klas, leerling nodig? Wat heeft de docent nodig? Wat heeft het schoolteam nodig? Welke ondersteuning hebben de ouders nodig? Gewenste situatie, fine tuning Klas leerling docent schoolteam ouders Aandacht en tijd Specifieke deskundigheid Methoden en materialen en faciliteiten Inrichting schoolgebouw Samenwerking ketenpartners 7
Stap 6 (door het ondersteuningsteam en het ECT) Vaststellen Waar de extra ondersteuning gerealiseerd kan worden. - Kan de extra ondersteuning worden gerealiseerd op de huidige reguliere school setting? - Kan het worden gerealiseerd binnen een andere reguliere schoolsetting in de regio? - Door naar stap 6. - Indien wordt vastgesteld dat de extra ondersteuning niet binnen de reguliere schoolsetting kan worden gerealiseerd door naar stap 7. Stap 7 (door het ondersteuningsteam en het ECT) Vaststellen Hoe de extra ondersteuning gerealiseerd kan worden. Toekennen van de ondersteuning binnen de school. - Vastgesteld wordt door wie de extra ondersteuning wordt uitgevoerd. - Vastgesteld voor welke omvang de extra ondersteuning wordt uitgevoerd. - Vastgelegd worden evaluatie momenten, effecten en opbrengsten. - Aangegeven wordt hoe ouders worden betrokken. - Bij inzet van ondersteuning op niveau 3 wordt er een OPP opgesteld. Stap 8 Aanvraag toelaatbaarheidsverklaring Voortgezet Speciaal Onderwijs (door het ondersteuningsteam en het ECT) Zie voor meer informatie www.passendonderwijsgroningen.nl onder de button Commissie van Advies. 8