Programma Diabetes Mellitus type II Algemene leerdoel deskundigheidssbevordering : Diabetes Mellitus Type II De zorgverleners rond de diabetespatiënt hebben de kennis en inzichten om professionele zorg te verlenen. Tevens willen we middels deze deskundigheidsbevordering duidelijkheid scheppen over wie welke deel van de zorg kan leveren en hoe we de communicatie onderling kunnen verbeteren. Competenties die centraal staan bij deskundigheidsbevordering Diabets Mellitus zijn: De leerling is in staat 1) aan de cliënt, eventueel mantelzorgers en leerlingen uit te leggen wat het ziektebeeld Diabetes Mellitus inhoud 2) de cliënt vaardigheden aan te leren van de zelfcontrole 3) de cliënt vaardigheden aan te leren van het spuiten van insuline. 4) de leerling heeft globale kennis van de werking, bijwerking en toepassing van de verschillende soorten tabletten 5) de leerling heeft globale kennis van de werking, bijwerking en toepassing van de verschillende soorten insulines 6) de cliënt voorlichten over het effect van goede voeding,bewegen en infectie bij Diabetes mellitus 7) de waarden van de bloedglucoses te interpreteren en zo nodig door te verwijzen naar de diabetes verpleegkundige 8) weet aan welke verschijnselen zij een hypo en hyperglycemie kan herkennen en geeft instructie aan de cliënt. 9) weet aan wie bijzonderheden m.b.t. de gegeven zorg en/ of ontregelingen gerapporteerd moeten worden. (de huisarts, internist, diabetesverpleegkundige van ziekenhuis of van de diabetesdienst, praktijkverpleegkundige/ POH) 10) de cliënt voor te lichten over mogelijke complicaties van diabetes m.b.t. de bloeddruk, de nieren, de ogen en de voeten 11) te reflecteren op een casus over een cliënt met diabetes mellitus ------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wat is diabetes? diabetesverpleegkundige werkzaam in 1e en/of 2e lijn De basiskennis omtrent Diabetes Mellitus opfrissen en zonodig aanvullen. De zorgverlener kan aan het eind van deze les: -in eigen woorden aan een patiënt uitleggen wat is diabetes? Daarbij onderste punten (zie inhoud van de les) aan bod laten komen. -Werking van het lichaam met en zonder diabetes. -De verschillen tussen Type 1 en Type 2. -De complicaties op korte en lange termijn. -De behandeling: stap 1: leefstijl aanpassen:-beweging -voeding -gewicht -niet roken -matig met drinken Stap 2: orale medicatie: Stap 3: insulinetherapie: En wat is het effect van de behandeling? -Welke controles worden door welke discipline gedaan? Didactische werkvormen: -Informatieoverdracht d.m.v. power point, waarvan de hand-outs van te voren uitgedeeld worden. Er wordt ingespeeld op vragen en op het niveau van de groep. Diabetesbehandeling vanuit de NHG-standaard huisarts, werkzaam met een diabetesverpleegkundige in de huisartsenpraktijk. Inzicht geven in de begeleiding en behandeling van Diabetes Mellitus in de huisartsenpraktijk. -in eigen woorden weergeven hoe de diabeteszorg in een huisartsenpraktijk eruit kan zien. -vertellen bij welke verschijnselen je aan diabetes moet denken en bij welke glucosewaardes de diagnose Dm gesteld wordt. -De risicofactoren bij het hebben van Diabetes benoemen -Weet dat streefwaardes van DM, cholesterol, bloeddruk, nierfunctie gecheckt moeten worden en heeft deze streefwaardes op papier.
-Kan de 4 groepen van orale medicatie opnoemen -Vertellen wat de werking en bijwerking is van een SU-derivaat en Metformine. -aangeven wanneer er overgegaan wordt op insuline en welke stappen je daarvoor moet nemen. Het stellen van de diagnose Diabetes. Wanneer de diagnose gesteld is komt de patiënt onder continue controle waarbij de risicofactoren nauwlettend in de gaten worden gehouden. Over welke riscofactoren en streefwaardes hebben we het dan? Via een stappenplan wordt er bekeken welke medicatie er nodig is bij te hoge glucosewaardes eventueel in combinatie met een te hoge bloeddruk en/of een te hoge microalbuminurie. Tevens wordt er uitleg gegeven over de diverse soorten orale medicatie. Wanneer wordt er besloten om over te gaan op insulinetherapie? Wat voor stappen zijn er nodig alvorens te kunnen starten met insulinetherapie? -Informatieoverdracht m.b.v. power-point -diverse voorbeelden zullen ingebracht worden door de docent -De groep wordt uitgenodigd om ervaringen en voorbeelden in te brengen. Voedingsvoorschriften Dietist De cursist heeft inzicht in de relatie van voedingsmiddelen tot DM type 2 en kan gezonde keuzes adviseren aan de patient. - uitleggen, van de meest gangbare producten, of er veel of weinig koolhydraten inzitten. - uitleggen wat het verschil in werking is van snelle en langzame suikers - uitleggen wat goede en slechte vetten zijn - uitleggen waarom voor een DM patiënt het belangrijk is om op te letten op zijn inname van vetten, zout, calorieën en verdeling koolhydraten. Welke voedingsmiddelen heft een mens nodig om gezond te blijven. Waar moet je op letten bij diabetes, hoog cholesterol, hoge bloeddruk, hoog gewicht. Wat zijn goede keuzes om te maken bij DM type II? -Informatief m.b.v. Power-Point
-Voorbeeld maaltijden worden rondgedeeld en besproken: welke maaltijd is nu de meest goede keuze? -stellingen Diverse soorten diabetes mellitus, waarbij m.n. het metabool syndroom centraal staat. internist-endocrinoloog, werkzaam in het Groene Hart Ziekenhuis. De cursisten zijn op de hoogte van het metabool syndroom en welke invloed dit heeft op het hele functioneren van het lichaam. Ook begrijpen zij dat de behandeling van diabetes afhankelijk is van het soort diabetes. Het verschil van behandeling in een huisartsenpraktijk en ziekenhuis zal opgemerkt worden. -Verwoorden wat het metabool syndroom inhoud -verschillende soorten DM opnoemen en uitleggen welkeverschillen er zijn in behandelingen -Verschillen benoemen in de behandeling en de zienswijze van de internist en huisarts De inhoud wordt geheel afgestemd op de groep. De internist zal ingaan op vragen vanuit de groep en zijn les daarop afstemmen. -Interactief samenspel tussen groep en internist. -Hierdoor zullen er geen hand-outs gegeven kunnen worden. Voetproblemen Wondvepleegkundige en diabetesverpleegkundige werkzaam in de 1e en/of 2e lijn Informatie over Diabetische voetproblematiek. De mogelijke veranderingen en risico s door aantasting zenuwen en/of bloedvaten en/of gewrichten Cursisten zien de noodzaak ervan in dat de preventieve en educatieve zorg m.b.t. de voeten bij diabetespatienten door alle verpleegkundigen en verzorgenden in alle settingen uitgevoerd dient te worden. Zij kunnen tips en adviezen geven m.b.t. goede voetzorg, goede schoenen. De cursisten zijn op de hoogte van wat ze van een wondverpleegkundige kunnen verwachten.
-opnoemen welke mogelijke veranderingen rondom de voet zich kunnen voordoen als gevolg van zenuw, bloedvat, gewricht beschadiging. -observatiepunten t.a.v. de voeten en schoenen verwoorden. - hun eigen schoenen beoordelen. -Vertellen hoe zij in hun eigen werkomgeving meer aandacht aan voetpreventie kunnen geven. - Verschillende gradaties van diabetische voetwonden herkennen. - Vertellen wanneer hij/zij een wondverpleegkundige inschakelt. -uitleg hoe de bloedvaten, zenuwen en gewrichten beschadigd kunnen worden -wat de gevolgen daarvan zijn -welke behandelingen mogelijk zijn -welke preventieve maatregelen zijn er van belang -Informatief mbv power-point. -Demonstratie voet en schoencontrole -praktijkopdracht: -Eigen schoenen beoordelen. -Voetcontrole bij elkaar adhv een voetenscreeningslijst Theorie: zelfcontrole, injecteren en insulinetherapie diabetesverpleegkundige, werkzaam in 1e en/of 2e lijn Richtlijnen m.b.t. een juiste glucosemeting, juiste injectietechniek zijn besproken. Informatie over de verschillende soorten en wijze van toedienen van insuline gegeven. -vertellen op welke wijze er eerst gekeken moet worden welke glucosemeter er het meest geschikt is voor de individuele patient. -vertellen hoe een juiste glucosemeting tot stand komt. -vertellen op welke wijze er eerst gekeken moet worden welke insuline er het meest geschikt is voor de individuele patient. -Benoemen dat er verschillende injectiepennen zijn die moeten combineren met de juist insuline en naaldjes. Laat zien dit in een overzicht terug te vinden. - van 3 soorten insulines het verschil in werking en gebruik uitleggen. - van deze 3 soorten uitleggen welke insulinepennen en naaldjes daarbij horen. -de observatiepunten benoemen bij het injecteren. Er wordt stilgestaan bij de keuze voor een bepaalde glucosemeter.
Waaraan voldoet een goede meter, hoe krijg je een betrouwbare meting en welke fouten worden er vaak gemaakt? Welke pensoorten zijn er om insuline te injecteren en wat zijn de afwegingen van je keuze. Welke naaldjes horen bij welke pennen? Waarom zijn er verschillende soorten insulines en pennen? Op welk tijdstip wordt welke insuline geïnjecteerd en waarom is dat tijdstip belangrijk? Wat zijn je observatiepunten bij het injecteren? -informatieoverdracht m.b.v. power-point -demonstraties worden gegeven met als doel dit later op de dag te gaan oefenen met elkaar. Glucosedagcurves meten en interpreteren. Diabetesverpleegkundige werkzaam in de 1e en/of 2e lijn -De cursist kan dagcurves interpreteren en weet welke actie s daarop Kunnen volgen. -Benoemen wat de streefwaardes zijn -vertellen op welke tijden en met welke reden een 4-punts en een 7-puntsdagcurve geprikt zal worden. -een dagcurve interpreteren -de juiste vragen stellen bij een te hoge of een te laag gemeten waarde -een keuze maken om wel/niet te starten met zelfcontrole -vertellen hoeveel stripjes bij welke patient vergoed worden Er wordt uitleg gegeven over de juiste streefwaardes. Ook zal er besproken worden waarom het handig is om op bepaalde tijdstippen te meten. Wat kan de glucosewaarde beïnvloeden. Welke actie is nodig bij een te hoge of een te lage waarde. Wanneer is het belangrijk aan zelfcontrole te doen. Hoe zit het met de vergoeding van de meetapparatuur en materialen. -Informatieoverdracht m.b.v. power-point. -Een aantal dagcurves worden besproken waarin er met de groep bekeken wordt wat de mogelijke oorzaken kunnen zijn van hoge, lage waardes, welke vragen moet je stellen en wat zou je actie kunnen zijn.
Theorie Insulinepomptherapie diabetesverpleegkundige werkzaam in de 2e lijn Basiskennis overbrengen van een insulinepomp -vertellen bij welke indicatie er gestart gaat worden met een insulinepomp -de globale werking van een insulinepomp uitleggen -verwoorden wat te doen bij een hypo en hyper bij een pompgebruiker. Wat is een insulinepomp, hoe werkt hij. Welke patiënten zijn er geschikt voor. Wanneer kies je voor een insulinepomp en welke soorten zijn er. Wat voor soort insuline wordt er gebruikt. Wat te doen bij een hyper en hypo. -Informatieoverdracht m.b.v. power-point. Een insulinepomp zal gedemonstreerd worden, hier kan later op de dag mee geoefend worden. Demonstratie, oefenen glucose meten, pomp, insulinepennen diverse diabetesverpleegkundigen werkzaam in de1e en/of 2e lijn. De cursisten krijgen ruimschoots de tijd om te oefenen met glucosemeters en injectiemateriaal. De cursisten gaan op de juiste wijze om met de glucosemeters, insulines en injectiematerialen. -laten zien hoe zij, volgens het stappenplan, een goede glucosemeting doen -laten zien hoe zij, volgens het stappenplan, juist injecteren. -zeggen dat zij de ruimte heeft gekregen om met de insulinepomp te oefenen. -Tijdens het oefenen worden vragen beantwoord door de diverse diabetesverpleegkundigen en wordt er voldoende informatie gegeven om op een juiste wijze met de materialen en insulines om te gaan Het oefenen zal gestructureerd in groepjes gebeuren: -4 groepjes met 1 diabetesverpleegkundige
-1 doos met alle insulinepennen+ampullen+naaldjes+spuitbal+container -3 verschillende glucosemeters+stripjes+oefenvloeistof (deze rouleren,totaal 20 meters) -stappenplan glucosemeten en injecteren. Kwetsbare ouderen met diabetes diabetesverpleegkundige werkzaam in de1e en/of 2e lijn. De cursisten krijgen handvatten aangeboden over hoe om te gaan met de diabetes bij kwetsbare ouderen. De zorgverlener kan aan het eind van de les; -benoemen welke streefwaarden gehanteerd worden. -benoemen wat de specifieke observatiepunten zijn. Er wordt aandacht geschonken aan de afwijkende steefwaarden bij kwetsbare oudere met diabetes. Tevens worden er handvatten aangeboden over hoe hiermee om te gaan. Didactische werkvorm: -Informatieoverdracht a.d.h.v. een powerpointpresentatie. -Interactief. -Hand-outs zullen voorafgaand aan de les uitgedeeld worden. Casusbespreking diabeteszorg Docenten: Één diabetesverpleegkundige werkzaam in de 1e lijn en één diabetesverpleegkundige werkzaam in de 2e lijn. De kennis, opgedaan uit voorgaande dagdelen, wordt in de casusbespreking toegepast. Cursisten zien de mogelijkheden en de beperkingen. De zorgverlener laat tijdens deze les zien dat hij/zij de opgedane kennis kan toepassen in de aangeboden casuistiek. De kennis van voorgaande dagdelen worden ingepast in de casuistiek. - Interactieve werkvorm - Plenaire casuistiekbespreking
Huiswerkopdracht: Diabetesverpleegkundige 1 e en/of 2 e lijn Doel van de opdracht: De cursist laat zien hoe hij/zij haar kennis, opgedaan uit de cursus, in zijn/haar werkveld wel/niet kan gebruiken. De cursist laat zien dat hij/zij inzicht heeft gekregen in de diabeteszorg. De zorgverlener geeft in het verslag weer: Opdracht A-verslag van de totale zorg aan de DMpatient Opdracht B- hoe de diabeteszorg rond deze patient geregeld is. -richtlijnen mbt voeding en beweging Opdracht A en B -legt het begrip insuline resistentie uit -geeft aan welke medicatie DM de patient gebruikt voor de DM en wat het effect en bijwerkingen zijn. -Interpreteert 4 dagcurves en motiveert de acties -geeft aan wat hij/zij anders zou willen/kunnen gaan doen preventief/curatief -Beschrijft hoe hij/zij de zorg van clienten in zijn/haar vakgebied zou willen verbeteren -Een overdracht met relevante gegevens naar 1 e of 2 e lijn. -De antwoorden zijn voorzien van een goed motivatie Inhoud van de opdracht: Er zijn 2 opdrachten: Opdracht a: patiëntenzorg, voor cursisten die nauw betrokken zijn bij mensen met DM Opdracht b: interview, voor cursisten die (nog) niet betrokken zijn bij mensen met DM Bij een onvoldoende voor de huiswerkopdracht krijgt de cursist tips ter verbetering en mag het nogmaals ingeleverd worden. Bij een voldoende voor de huiswerkopdracht zal een certificaat uitgereikt worden. De inleverdatum is ongeveer 2 maanden na de laatste cursusdag Huiswerkopdracht ------------------------------------------------------------------------------------------------------------