Grote Bickersstraat 7 1013 KS Amsterdam Postbus 1903 1000 BX Amsterdam tel 020 522 59 99 fax 020 22 15 44 e-mail info@veldkamp.net www.veldkamp.net Muziek telt! Onderzoek naar behoefte en imago van muziekonderwijs bij Nederlandse publiek (18 jaar en ouder). Joep Wils augustus 2010 projectnummer: P5401/V5402
Inhoud Inleiding 2 Steekproef en aanpak van het onderzoek 3 1 Korte toelichting bij resultaten in tabellendeel 4 1.1 Tabellendeel Muziek telt! 4 1.2 Korte toelichting op de resultaten van onderzoek 4 1.3 Bijlagen
2. Inleiding In opdracht van Kunstfactor heeft Veldkamp in juli 2010 data verzameld inzake: 1. amateurkunstbeoefening in Nederland ( jaar en ouder); o trend onderzoek 2010 (vervolg op 2009 1 ); o aanvulling met vragen over: invloed economische recessie gebruik van computer en internetapplicaties (13 jaar en ouder) soort muziek waar men zich mee bezig houdt 2. gevoelswaarde amateurkunst (13 jaar en ouder); 3. onderzoek muziek telt in het onderwijs (18 jaar en ouder). In deze rapportage vindt u de resultaten (in tabelvorm)van het onderzoek naar de waardering en het imago van muziekonderwijs bij een representatieve steekproef van personen van 18 jaar en ouder in Nederland. Dit onderzoek hebben wij uitgevoerd voor Muziek telt!. Muziek telt is een samenwerkingsverband van Muziekcentrum Nederland, het Fonds voor Cultuurparticipatie en Kunstfactor. Muziek telt! Voor het onderzoek muziek telt is een representatieve steekproef van in totaal n=924 personen van 18 jaar en ouder benaderd. De vraagsteling is in onderling overleg met de opdrachtgever afgestemd. Deze rapportage bestaat uit een tabellendeel waarin alle resultaten terug te vinden zijn. Ook geven we een toelichting op de aanpak van het onderzoek en enige toelichting hoe de cijfers in de tabellen te vertalen zijn naar de totale populatie. In de bijlagen vindt u meer gedetailleerde informatie over de onderzoeksmethodiek. Ook is de gehanteerde vraagstelling terug te vinden. 1 In onderling overleg en op verzoek van Kunstfactor zijn de in 2009 apart behandelde kunstdisciplines muziek(instrumenten) en zang samengenomen tot één discipline: muziek. P5401/V5402 rapportage muziek telt! onderzoek Veldkamp 19-8-2010
3. Steekproef en aanpak van het onderzoek Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van het access panel van Veldkamp/TNS NIPO. In het access panel hebben we online toegang tot circa 10.000 personen in Nederland. De ondervraagden vullen hierbij thuis op de eigen pc een computergestuurde (zelfinvul)vragenlijst in. Niet alleen biedt dit instrument de mogelijkheid zeer kostenefficiënt en snel gegevens te verzamelen, ook wordt met dit instrument in de regel een hoge respons behaald. De respondenten in het panel zijn via traditionele onderzoeksmethoden geworven (schriftelijk, mondeling en telefonisch), het is dus geen internetpanel. Hierdoor zijn de kwaliteit en de representativiteit van het panel gewaarborgd. Er is daarbij extra geworven onder groepen waar het computerbezit relatief lager ligt, zoals onder ouderen of lager opgeleiden, om verzekerd te zijn van een socio-demografisch evenwichtige opbouw van het panel. Vanwege de hoge respons is slechts een kleine weging noodzakelijk voor representativiteit. Om de loyaliteit van de panelleden te verhogen en de kwaliteit van de data te waarborgen, worden de panelleden beloond voor hun deelname aan het onderzoek. De resultaten van het onderzoek zijn standaard herwogen naar landelijke ideaalcijfers van de populatie van 18 jaar en ouder voor wat betreft de belangrijkste achtergrondvariabelen, zoals: sekse; leeftijd; Nielsen regio-indeling; grootte huishouden; en opleiding. In het tabellendeel (bijlage 1) zijn de resultaten uitgesplitst voor de belangrijkste achtergrondvariabelen zoals: sekse en leeftijd regio opleiding en huishoudgrootte wel of geen kinderen in het basisonderwijs P5401/V5402 rapportage muziek telt! onderzoek Veldkamp 19-8-2010
4. 1 Korte toelichting bij resultaten in tabellendeel 1.1 Tabellendeel Muziek telt! Bij de juiste interpretatie van de resultaten in het tabellendeel dient altijd goed gelet te worden op de steekproefbasis. Alleen resultaten die gepercenteerd zijn op de totale steekproef (in dit geval n=924) kunnen worden gebruikt om een berekening naar de totale populatiecijfers te maken. Voor de berekening naar populatiecijfers kan men uitgaan van: totaal 12,7 miljoen personen van 18 jaar en ouder. In bijlage 1 is het tabellendeel met de resultaten te vinden. Voorbeeld interpretatie resultaten in de tabellen inzake mening over muziekonderwijs. Het blijkt (bijlage 1: zie tabel 7 / vraag 50) dat in totaal 82,5% van de personen van 18 jaar en ouder vindt dat muziekles een vast onderdeel van het basisonderwijs moet zijn. Dit betekent dat rekeninghoudend met de steekproefmarges in werkelijkheid tussen de 80-85% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder deze mening is toegedaan. Uitgaande van afgerond 83% gaat het om ruim 10 miljoen Nederlanders. Op deze wijze kunnen de diverse resultaten in dit tabellendeel geïnterpreteerd worden. 1.2 Korte toelichting op de resultaten van onderzoek Uit het voorbeeld hiervoor blijkt al dat de meeste Nederlanders van 18 jaar en ouder het muziekonderwijs een belangrijk onderdeel van het totaal onderwijspakket vinden. 80% onderschrijft het belang van creatieve vakken waaronder muziek. Van de vier belangrijkste creatieve vakken (beeldende vorming, drama, dans en muziek) vindt men muziek het belangrijkste. Dit blijkt als men 100 belangpunten mag verdelen over de vier vakken: belangpunten muziek 34 beeldend 24 dans 21 drama 21 totaal 100 P5401/V5402 rapportage muziek telt! onderzoek Veldkamp 19-8-2010
5. Een kleine meerderheid van 57% vindt het belangrijk dat kinderen een muziekinstrument bespelen. Bij de 55-plussers ligt dit percentage significant hoger (9%). Bijna de helft (49%) is het eens met de stelling dat muziek maken kinderen minder agressief maakt, 10% is het hier niet mee eens en de overige 41% staat hier neutraal tegenover of weet het niet. Dat muziek maken makkelijk zou zijn wordt door iets meer personen ontkend (34% mee oneens dan erkend (28% mee eens). De overige 38% heeft een neutrale mening hierover of weet het niet. In de twee grafieken hierna is, aan de reactie op de 13 uitspraken over muziek en muziekonderwijs te zien dat de waardering en positieve werking van muziekonderwijs breed gedeeld wordt in de Nederlandse samenleving. 1 Houding ten opzichte van muziekonderwijs 7 van de 13 stellingen (gesorteerd op percentage mee eens) uitspraken over muziekonderwijs: met muziek kun je je uitleven 85 3 muzikaal talent moet zich kunnen uiten 83 8 3 samen muziek maken is leuk 83 8 3 zingen kun je overal en altijd oefenen 78 10 9 3 door te zingen train je je stem en ademhaling 77 12 5 muzikale voorbeelden zijn inspirerend 71 18 7 4 kinderen krijgen zelfvertrouwen door hun creatieve prestaties tijdens muziekles 70 17 7 0 20 40 0 80 100 % (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) mee oneens weet niet n=924 respondenten 18 jaar en ouder P5401/V5402 rapportage muziek telt! onderzoek Veldkamp 19-8-2010
. 2 Houding ten opzichte van muziekonderwijs overig van de 13 stellingen (gesorteerd op percentage mee eens) uitspraken over muziekonderwijs: kinderen van nu zijn het cultuurpubliek van de toekomst 9 19 7 5 instrument bespelen is belangrijk voor kind 57 28 10 5 door muziek te maken worden kinderen minder agressief 49 2 10 15 koorzang is plezierig voor kind 4 3 11 7 door muziek te maken kunnnen kinderen beter leren 41 34 12 13 muziek maken is makkelijk 28 34 34 4 0 20 40 0 80 100 % (helemaal) mee eens neutraal (helemaal) mee oneens weet niet n=924 respondenten 18 jaar en ouder 1.3 Bijlagen De bijlagen bij deze rapportage bestaat uit: tabellen met resultaten (uitgesplitst naar enkele belangrijke achtergrondvariabelen); gehanteerde vragenlijst. P5401/V5402 rapportage muziek telt! onderzoek Veldkamp 19-8-2010
Bijlage 1: tabellen met resultaten personen 18 jaar en ouder op basis van: Sekse en Leeftijd Regio Opleiding en grootte huishouden Wel of geen kind(eren) in het basisonderwijs in huishouden
Bijlage 2: gehanteerde vragenlijst
Muziek telt onderzoek vragenlijst Vraag 0 Hoe belangrijk vindt u het dat kinderen zich op school, naast rekenen en taal ook creatief ontwikkelen met vakken zoals: muziek, drama, beeldende vorming en dans? Vindt u dat heel erg belangrijk, tamelijk belangrijk, niet zo belangrijk of helemaal niet belangrijk?. 1: Heel erg belangrijk 2: Tamelijk belangrijk 3: Niet zo belangrijk 4: Helemaal niet belangrijk 5: Weet niet Vraag 1 De vakken voor creatieve ontwikkeling op school kunnen we indelen in 4 soorten: drama (toneel e.d.), beeldende vorming (tekenen, schilderen e.d.), muziek en dans Wij willen graag van u weten hoe belangrijk u deze vakken vindt voor de creatieve ontwikkeling van kinderen. Vindt het ene belangrijker dan het andere? U kunt dit aangeven door 100 belangpunten te verdelen over deze 4 vakken. Dus als u drama of dans het belangrijkste vindt dan geeft u daar de meeste punten en als u muziek of beeldende vorming het belangrijkste vindt dan geeft u daar de meeste punten aan Hoeveel punten u per vak geeft maakt niet uit, zolang het totaal maar 100 is. (categorieën worden at random aangeboden) drama (toneel e.d.) beeldende vorming muziek dans Totaal. punten. punten. punten. punten === 100 punten Vraag 3 Hoe belangrijk vindt u muziekles voor kinderen? Vindt u dat heel erg belangrijk, tamelijk belangrijk, niet zo belangrijk of helemaal niet belangrijk?. 1: Heel erg belangrijk 2: Tamelijk belangrijk 3: Niet zo belangrijk 4: Helemaal niet belangrijk
5: Weet niet Vraag 4 U krijgt nu een aantal uitspraken over muziekles voor kinderen. Kunt u per uitspraak aangeven in hoeverre u het ermee eens bent? Uitspraken: (worden at random aangeboden) a. samen muziek maken is leuk b. zingen kun je overal en altijd oefenen c. een instrument bespelen is belangrijk voor een kind d. koorzang is plezierig voor kinderen e. muzikale voorbeelden zijn inspirerend f. met muziek kun je je uitleven g. door te zingen train je je stem en ademhaling h. talent moet zich kunnen uiten i. door muziek te maken worden kinderen minder vaak agressief j. door muziek te maken kunnen kinderen beter leren k. muziek maken is makkelijk l. liefde voor cultuur bijbrengen: kinderen van nu zijn het cultuurpubliek van de toekomst m. kinderen krijgen zelfvertrouwen door hun creatieve prestaties Daar ben ik het.. 1: Helemaal mee oneens 2: Enigszins mee oneens 3: Niet mee een/niet mee oneens 4: Enigszins mee eens 5: Helemaal mee eens : Weet niet Vraag 5 Vindt u dat muziekles een vast onderdeel moet zijn van het lespakket op de basisschool? 1: Ja 2: Nee 3: Weet niet Vraag Denkt u dat muzikale vorming een positieve invloed kan hebben op de cito-score? 1: Ja 2: Nee 3: Weet niet Vraag 100 Einde vragenlijst Dit was de laatste vraag. Hartelijk dank voor de medewerking.