Nederland behoort tot de wereldtop van de internationale handel Vandaag wordt de Global Enabling Trade Report 2014 van het World Economic Forum (WEF) gepubliceerd. In dit rapport wordt uitgebreid aandacht besteed aan de mate waarin individuele economieën waaronder ook de Nederlandse economie instituties, beleid en services hebben ontwikkeld die een vrije goederenstroom over grenzen en naar de beoogde bestemming faciliteren. De op basis hiervan vastgestelde openheid van economieën voor internationale handel komt in het rapport tot uitdrukking in de zogenaamde Enabling Trade Index (ETI), die de kern vormt van het rapport. Op deze index stijgt Nederland naar een derde plaats. In het rapport zijn 138 economieën meegenomen. Het onderzoeksinstituut INSCOPE Research for Innovation van Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) voert namens het WEF de Executive Opinion Survey uit onder Nederlandse bedrijven onder leiding van Professor Henk Volberda, hoogleraar Strategisch Management & Ondernemingsbeleid aan RSM en wetenschappelijk directeur van INSCOPE Research for Innovation. De voornaamste bevindingen uit het Global Enabling Trade Report 2014 zijn: Nederland stijgt naar de 3 e plaats van de Enabling Trade Index. Hoewel Singapore en Hong Kong net als voorgaande jaren de lijst van de Enabling Trade Index blijven aanvoeren, is Nederland gestegen van de 10 e plaats (in 2010) via de 7 e plaats (2012) naar de 3 e plaats. Het rapport roemt Nederland onder meer om z n haven- en ICT-infrastructuur, en de kwaliteit, transparantie en efficiency van de douane en gerelateerde diensten. Nederland onderscheidend door excellente fysieke èn digitale infrastructuur Nederland behoort tot de wereldtop op het gebied van fysieke én digitale infrastructuur. Op het onderdeel infrastructuur staat Nederland op de 3 e plaats en haveninfrastructuur zelfs op de 1 e plaats. Hoogleraar Henk Volberda noemt een goede fysieke en digitale infrastructuur smeerolie om handel te drijven en het biedt wederzijds versterkende effecten tussen fysieke en digitale infrastructuur om de concurrentiepositie van Nederland in de aantrekkende wereldeconomie verder te versterken. Complexe Nederlandse belastingsysteem vormt een belemmering voor internationale handel. Ondanks dat de importbelastingen in Nederland tot de laagste ter wereld behoren (plaats 5), wordt het Nederlandse belastingsysteem om te importeren als complex ervaren (plaats 110) en zijn er veel verschillende importbelastingen waar een bedrijf mee te maken heeft (plaats 109). Volgens Professor Volberda draagt de complexiteit en hoeveelheid van Nederlandse importbelastingen er aan bij dat bedrijven aanzienlijk veel tijd en geld kwijt zijn om producten en diensten te importeren in Nederland, wat het voordeel van de lage importbelastingen gedeeltelijk vermindert.
Net als in voorgaande jaren wordt de top 10 van de Enabling Trade Index gedomineerd door landen met een relatief kleine thuismarkt met een groot belang bij een efficiënt en uitgebreid internationaal handelsverkeer, ook wel bekend als de global trade hubs. Bovenaan deze ranglijst staat Singapore, net als in 2010 en 2012. Hong Kong staat opnieuw op de tweede plaats. Volgens Professor Henk Volberda excelleert Singapore onder meer op het gebied van efficiency en transparantie van de douane en gerelateerde diensten, maar ook op het gebied van infrastructuur, zoals de beschikbaarheid en kwaliteit van transportdiensten. De overheid van Hong Kong biedt een zeer geschikte context voor importeurs en exporteurs. Nederland heeft de stijgende lijn doorgezet. Stond Nederland in 2010 nog op de 10 e plaats en in 2012 op de 7 e plaats, in de nieuwe lijst 10 van de Enabling Trade Index neemt Nederland de 3 e plaats in. In de Enabling Trade Index wordt Nederland geroemd om z n haven- en ICT-infrastructuur, en de kwaliteit, transparantie en efficiency van de douane en gerelateerde diensten. Op het gebied van beschikbaarheid en kwaliteit van transportdiensten neemt Nederland de 2 e plaats in en op ICT de 4 e plaats. Ook Nieuw Zeeland (4 e plaats), Finland (5 e plaats), Verenigd Koninkrijk (6 e plaats) en Zwitserland (7 e plaats) zijn gestegen op de van de Enabling Trade Index in vergelijking met het vorige rapport (zie ook Tabel 1). Ook Chili (8 e plaats) stijgt op de lijst. Dit land stond in 2010 nog op de 18e plaats en in 2012 op de 14 e plaats. De top 10 van de Enabling Trade Index wordt gecomplementeerd door Zweden (9 e plaats) en Duitsland (10 e plaats). De lijst van 138 landen wordt afgesloten door Angola (136 e plaats), Venezuela (137 e plaats), en Tsjaad (138 e plaats). Volgens Professor Henk Volberda is de stijgende positie van Nederland en andere landen in de top tien van de Enabling Trade Index vooral ten koste gegaan van Denemarken en Zweden. Deze twee landen stonden in 2010 en 2012 respectievelijk nog op de 3 e en 4 e plaats, maar zijn inmiddels gezakt naar achtereenvolgens de 17 e en 9 e plaats. Zo is het, in vergelijking met andere landen, door de Deense overheid voor in- en exporteurs in Denemarken lastiger geworden om hun werk uit te voeren, zijn de Deense markt en de voor Deense bedrijven buitenlandse markten lastiger te betreden, en worden de douane en gerelateerde diensten als minder transparant en efficiënt gezien. Voor Zweden geldt eveneens dat het in vergelijking met andere landen door de overheid voor in- en exporteurs in Zweden lastiger geworden om hun werk uit te voeren, zijn de Zweedse markt en de voor Zweedse bedrijven buitenlandse markten lastiger te betreden. Een kanttekening bij deze meting ten opzichte van de vorige meting is wel dat er meer gegevens zijn verzameld. Volberda vervolgt: Een relatief opvallend land in deze top tien in Chili. Dit land heeft haar handelsbeleid verbeterd over de afgelopen jaren. Zo is de economie meer geopend door het gemakkelijker te maken om producten te in- en exporteren en heeft Chili een eenvoudig en gemiddeld lage importbelastingen (met 3,5% de laagste wereldwijd).
Tabel 1 World Economic Forum Enabling Trade Index 2014 Top 10 Land Ranking 2014 Ranking 2012 1 1 Singapore Hong Kong 2 2 Nederland 3 7 4 Nieuw Zeeland 4 5 1 Finland 5 6 1 Verenigd Koninkrijk 6 11 5 Zwitserland 7 8 1 Chili 8 14 6 Zweden 9 4 5 Duitsland 10 13 3 = zelfde ranking; # = stijging (van #) in ranking; # = daling in ranking Bron: INSCOPE Research for Innovation, RSM Nederland heeft één van de beste fysieke èn digitale infrastructuur ter wereld Na een 11 e plaats in 2008, toen de eerste editie van rapport uitkwam, en daarna een nummer 10 notering in zowel 2009 als 2010, een 7 e plaats in 2012, staat Nederland nu op de 3 e plaats van de Enabling Trade Index. Zo staat de infrastructuur van Nederland op de 3 e plaats van deze ranglijst. Hierbij valt te denken aan havenen ICT-infrastructuur, de beschikbaarheid en kwaliteit van transportdiensten, transportinfrastructuur en ICT. Ook biedt de overheid een goede context aan im- en exporteurs in Nederland om hun werk uit te voeren (plaats 8 wereldwijd). Tevens staat Nederland op de 4 e plaats met de kwaliteit, transparantie en efficiency van de douane en gerelateerde diensten. Volgens Volberda is het belangrijk voor de Nederlandse handel dat Nederland tot de wereldtop behoort op het gebied van fysieke én digitale infrastructuur. Een goede infrastructuur dient als smeerolie om handel te drijven en om de concurrentiepositie van een land te versterken. Een goede infrastructuur verbindt bedrijven en consumenten beter met elkaar. Dit vergroot de concurrentie tussen bedrijven, omdat enerzijds bedrijven gemakkelijker hun activiteiten kunnen uitbreiden naar andere regio s, landen of werelddelen. Hierdoor leren bedrijven hoe ze beter kunnen concurreren. Anderzijds vergroot het ook de keuzemogelijkheden voor de consument omdat vergelijkbare producten en diensten uit allerlei landen te verkrijgen zijn. Een goede infrastructuur biedt dus voordelen voor zowel bedrijven als consumenten.
Dat Nederland tot de wereldtop behoort op het gebied van fysieke én digitale infrastructuur en efficiënte douanediensten noemt Volberda een krachtige combinatie. Producten en diensten kunnen dan sneller ontwikkeld, verkocht en gedistribueerd worden. Snel kunnen reageren, anticiperen en innoveren is een belangrijke onderscheidende factor voor bedrijven vandaag de dag. Een goede digitale infrastructuur kan de waarde van de fysieke infrastructuur ook versterken en visa versa. Denk hierbij aan producten die online gekocht worden en vervolgens fysiek snel gedistribueerd kunnen worden, of ICT-technieken die bijdragen aan het verbeteren van de benutting en veiligheid van wegen. Volberda vervolgt: Het aanleggen en verbeteren van transport infrastructuur kost over het algemeen niet alleen veel tijd en geld, maar wordt ook bepaald door lokale omstandigheden. Zo profiteert Nederland van de ligging aan zee om in combinatie met meerdere rivieren en een vlak landschap goederen snel naar Duitsland en andere Europese landen te vervoeren. De verwachting is dat ICT de komende jaren wereldwijd - een meer prominente rol gaat spelen. Zo faciliteert ICT-infrastructuur het leveren van diensten, zoals Internetbankieren, maar draagt het ook bij aan het vergroten van de toegankelijkheid en transparantie van bijvoorbeeld overheidsdiensten. Hoewel mobiele telefonie in de meeste delen van de wereld aanwezig is, is geavanceerde ICT-infrastructuur vooral in de ontwikkelde economieën te vinden, aldus Volberda. Complexe Nederlandse belastingsysteem vormt een belemmering voor internationale handel. Ondanks dat Nederland tot de wereldtop behoort op internationale handel, komen uit de Enabling Trade Index ook elementen naar voren waarop Nederland minder goed scoort. Zo wordt het Nederlandse belastingsysteem om te importeren als complex ervaren (plaats 110) en zijn er veel verschillende importbelastingen waar een bedrijf mee te maken heeft (plaats 109). Al met al neemt Nederland de 46 e plaats in om zaken te doen in eigen land. Henk Volberda licht toe: De importbelastingen behoren tot de laagste ter wereld plaats 5 wereldwijd. Echter, door de complexiteit en hoeveelheid van Nederlandse importbelastingen kost het bedrijven toch aanzienlijk veel tijd en geld om producten en diensten te importeren in Nederland. Dit vormt een belemmering voor Nederlandse bedrijven om producten en diensten te importeren in Nederland en daarmee vormt het ook een belemmering voor buitenlandse bedrijven om naar Nederland te exporteren. Nederland blijft op dit onderdeel ver achter ten opzichte van Singapore en veel landen in Oost en Zuidoost Azië. Volberda voegt nog wel toe dat Nederland op dit onderdeel op gelijke hoogte staat met landen als Duitsland, Finland, Ierland en Luxemburg. Ook komt uit het rapport naar voren dat Nederlandse bedrijven behoorlijk wat moeite ervaren om actief te worden in buitenlandse markten. Op dit onderdeel staat Nederland op de 97 e plaats. Zo geven Nederlandse bedrijven aan dat ze met aanzienlijke belastingen te maken krijgen als ze in het buitenland actief willen zijn (plaats 73). Ook komt naar voren dat Nederlandse bedrijven vaak meer importbelastingen dienen te betalen in bepaalde landen dan nabijgelegen landen (plaats 96). Deze laatstgenoemde verschillen kunnen bijvoorbeeld worden verklaard door regionale en/of bilaterale handelsovereenkomsten tussen landen. Volberda noemt dit het resultaat van dat Nederlandse bedrijven zaken doen met veel verschillende landen
over de hele wereld. Zo doen Nederlandse bedrijven veel zaken met bedrijven in de Verenigde Staten, maar profiteren zij niet van de NAFTA. Canadese of Mexicaanse bedrijven die zaken doen met de bedrijven uit de Verenigde Staten profiteren daar wel van. Zo zou een vrij-handelingsovereenkomst tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie een stap in de goede richting zijn om de positie van Nederland op dit onderdeel te versterken. Over het onderzoek: de Global Enabling Trade Report 2014 Voor elke van de in het rapport opgenomen economieën is een gedetailleerd profiel opgesteld, waarin duidelijk wordt welke zaken veranderd zouden moeten worden om in de toekomst meer te kunnen profiteren van de internationale handel en zich beter te positioneren in de globale arbeidsverdeling. De ranglijst geeft in feite weer op welke wijze en in welke mate landen handelsbarrières hebben opgebouwd die het profiteren van internationale handel in de weg staan. De Enabling Trade Index gebruikt een combinatie van harde data van de Verenigde Naties, Wereldbank, Wereldhandelsorganisatie en andere publiekelijk beschikbare bronnen alsmede de (grotendeels kwalitatieve) resultaten van een wereldwijd uitgevoerde Executive Opinion Survey. Het rapport is opgebouwd aan de hand van de volgende pilaren: 1) Markttoegang: de mate waarin buitenlandse goederenstromen welkom zijn in een land en buitenlandse markten toegankelijk zijn voor exporteurs in dit land; 2) Grensadministratie: de mate waarin de grensadministratie de in- en uitvoer van goederen faciliteert. 3) Infrastructuur: de mate waarin een kwalitatief hoogwaardige transport en ICT infrastructuur aanwezig is om goederenstromen binnen en over de grenzen te faciliteren. 4) Bedrijfsomgeving: De mate waarin politiek, regelgeving en veiligheid in een land impact hebben op de bedrijfsvoering van importeurs en exporteurs. Voor nadere informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met Prof. Dr. Henk W. Volberda (zie ook www.rsm.nl/hvolberda) op 010 408 2761 / 06 12 97 22 33 of via e-mail: hvolberda@rsm.nl. Prof. Volberda is Scientific Director van INSCOPE Research for Innovation en hoogleraar Strategisch Management aan RSM (Vakgroep Strategisch Management & Ondernemerschap). Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) wordt consequent gerekend tot de top 10 business schools in Europa en tot de top 3 in onderzoek. RSM biedt baanbrekend onderzoek en opleidingen ter verdere bevordering van excellence in alle aspecten van management. RSM is gevestigd in de internationale havenstad Rotterdam, een bruisend knooppunt van zaken, logistiek en handel. RSM richt zich primair op het ontwikkelen van zakelijke leiders met internationale carrières die gewapend met hun innovatieve gedachtegang een duurzame toekomst kunnen inslaan dankzij een gamma bachelor, master, MBA, PhD en executive programma's van het hoogste niveau. De ondersteuningsdiensten van RSM voor executives en alumni worden ook aangeboden vanuit het kantoor aan de Amsterdamse Zuidas, het hoofdstedelijke zakendistrict, en ook in Taipei in Taiwan. www.rsm.nl