A12 te Ekeren Samenwerkingsovereenkomst IX wijk Schoonbroek Gemeentelijke Begeleidingscommissie: 23/06/2015 Projectverantwoordelijke: ir. Mustafa Aktas A12 te Ekeren 1 / 16
1. SITUERING... 3 2. PROBLEEMSTELLING... 3 3. DOELSTELLINGEN... 3 4. ANALYSE VAN DE BESTAANDE TOESTAND... 4 4.1. AKOESTISCHE ANALYSE... 4 4.2. RUIMTELIJKE EN STEDENBOUWKUNDIGE ANALYSE... 4 4.2.1. Situering op macroniveau... 4 4.2.1.1. Gewestplan... 4 4.2.1.2. Categorisering van de weg... 5 4.2.2. Situering op mesoniveau... 5 5. VISIE VAN DE PARTNERS... 6 6. MOGELIJKE OPLOSSINGEN MET HUN EFFECTEN... 6 6.1. GELUIDSSCHERMEN/-BERMEN... 6 6.2. GELUIDSARME WEGVERHARDING... 7 6.3. SNELHEIDVERLAGING... 7 7. AFWEGING EN KEUZE VAN DE OPLOSSING... 7 8. UITWERKING VOORSTEL GELUIDSSCHERM... 8 8.1. ALGEMEEN... 8 8.1.1. Plan... 8 8.1.2. Verschillende voorstellen... 10 8.1.3. Uitwerking keuze... 10 8.2. AKOESTISCH... 11 8.3. BEPLANTING... 13 8.4. ARCHITECTURAAL... 13 8.5. 3D-VISUALISATIE VAN HET GELUIDSSCHERM TER HOOGTE VAN WIJK SCHOONBROEK... 13 9. KOSTENRAMING PER PARTIJ... 13 10. VERDERE PROCEDURE... 15 11. BIJLAGEN... 16 Verwijde A12 te Ekeren 2 / 16
1. Situering De site is gelegen langs de A12 ten noorden van Antwerpen, ter hoogte van de wijk Schoonbroek op het grondgebied van de deelgemeente Ekeren/stad Antwerpen. Deze nota handelt over het plaatsen van geluidsschermen langs de A12 in de rijrichting van Bergen op Zoom. Dit vanaf kmpt. 39.300 tot kmpt. 39.910 (= in aansluiting op bestaande geluidsschermen). Figuur 1: Situering projectsite (bron: www.bing.be) 2. Probleemstelling Langs de A12 te Ekeren zijn in 2003 geluidsschermen geplaatst om de woningen in wijk Schoonbroek akoestisch af te schermen van het verkeer op de A12. Het bestaande scherm is echter onvoldoende ver doorgetrokken. Hierdoor heeft een gedeelte van de wijk Schoonbroek nog steeds te kampen met geluidsoverlast van de naastgelegen A12. 3. Doelstellingen Met deze samenwerkingsovereenkomst verbinden de partijen zich ertoe geluidsschermen te bouwen langs autosnelwegen, om de geluidshinder afkomstig van het wegverkeer te verminderen en zo de verkeersleefbaarheid te verhogen, waar en in de mate dat het wegverkeerslawaai onvoldoende kan worden verminderd door een stille wegverharding en/of een snelheidsbeperking. Dit ten einde de bewoners van de woningen langs dit deel van de A12 een comfortabelere levens- en belevingskwaliteit aan te bieden. A12 te Ekeren 3 / 16
4. Analyse van de bestaande toestand 4.1. Akoestische analyse In bijlage 1 is het rapport van de geluidsmetingen van 11 juni 2014 opgenomen. Gebaseerd op de gemeten en berekende geluidsniveaus van de bestaande toestand, wordt in deze studie besloten dat ter hoogte van alle immissiepunten de 60 db(a) drempel wordt overschreden en bijgevolg geluidsmilderende maatregelen nodig zijn. De geluidswerende constructies dienen op het terrein te worden geplaatst zonder kans op akoestische lekken. Een minimale geluidsabsorptie dl_ van 10 db (volgens de norm NBN EN 1793-1) en een minimale geluidsisolatie dlr van 25 db (volgens de norm NBN EN 17932) is vereist. 4.2. Ruimtelijke en stedenbouwkundige analyse 4.2.1. Situering op macroniveau 4.2.1.1. Gewestplan De projectzone is gelegen in groengebied ten oosten van de A12 vinden woongebied terug en ten westen vinden we natuurgebied en natuurgebied met wetenschappelijke waarde of een natuurreservaat terug. Figuur 2: Situering projectgebied op gewestplan (bron: www.geopunt.be) A12 te Ekeren 4 / 16
4.2.1.2. Categorisering van de weg De A12 is in het Ruimtelijke structuurplan Vlaanderen geselecteerd als hoofdweg. Figuur 3: Categorisering der wegen (bron: Ruimtelijke Structuurplan Vlaanderen) 4.2.2. Situering op mesoniveau De projectsite situeert zich ten noorden van de stad Antwerpen, tussen de op- en afrittencomplexen 15 en 16 van de A12 (Bergen-Op-Zoom Antwerpen). Figuur 4: Situering op mesoniveau A12 te Ekeren 5 / 16
5. Visie van de partners Stad Antwerpen District Ekeren De stad Antwerpen wenst de geluidsoverlast door wegverkeer voor haar bewoners te verminderen. Vlaams Gewest (Agentschap Wegen en Verkeer) Het Vlaams gewest wenst het geluidsniveau voor bewoners langs de A12 te verminderen. Samenwerkingsovereenkomst IX vormt het instrument om geluidschermen langs de A12 in samenwerking met de lokale overheid te realiseren. 6. Mogelijke oplossingen met hun effecten 6.1. Geluidsschermen/-bermen Een geluidsscherm/-berm is effectief voor de onmiddellijke omgeving van de A12. Voor de eerstelijnsbebouwing levert een goed gedimensioneerd geluidsscherm/-berm een geluidsreductie op van ongeveer 10 db(a) op gelijkvloersniveau en van ongeveer 8 db(a) op het niveau van de eerste verdieping. Hoe verder men zich van het geluidsscherm/-berm verwijdert hoe kleiner deze reductie wordt. Op ongeveer 250 m van de autosnelweg is de reductie beperkt tot maximum3 db(a). De geluidsniveauverlaging is groter naarmate de omweg (het verschil in afstand, die het verkeersgeluid tussen de bron en ontvanger moet afleggen, respectievelijk voor en na de uitvoering van een geluidwerend scherm) groter wordt. Dit is het geval voor woningen op korte afstand (zie figuur): Afgelegde weg voor plaatsing scherm Afgelegde weg na plaatsing scherm Op grote afstand wordt de werking van een scherm minder doordat het verschil in afgelegde weg kleiner wordt. De geluidstralen vertonen een kromming (door de toenemende windsnelheid met toenemende hoogte) en de invloed van het wegverkeer op verder gelegen rijvakken groter wordt groter naarmate de woningen zich op grotere afstand van het scherm bevinden (zie figuur hieronder). Afgelegde weg voor plaatsing scherm Afgelegde weg na plaatsing scherm A12 te Ekeren 6 / 16
6.2. Geluidsarme wegverharding Ter hoogte van de woonzones is de wegverharding van de A12 uitgevoerd op 2x2 rijstroken in SMA-C. Bij snelheden van 120 km/uur is enkel ZOA (Zeer Open Asfalt) geluidsarmer dan SMA (SplitMastiekAsfalt). De te verwachten geluidsreductie is hiervoor 0.5 db(a). Na 2 à 3 jaar slibben de holle ruimten van ZOA, die zorgen voor de geluidsabsorptie, dicht. Hierdoor gaat het akoestisch voordeel van ZOA helemaal verloren. SMA blijft zijn positieve akoestische eigenschap door zijn fijne korrelverdeling wel behouden. 6.3. Snelheidverlaging Een snelheidsverlaging van 120 km/uur naar 90 km/uur levert een geluidsreductie op van ongeveer 1 db(a). Deze reductie is beperkt omdat de snelheidslimiet van vrachtwagens op autosnelwegen reeds 90 km/uur bedraagt. Wetende dat de geluidsemissie van een vrachtwagen overeenkomt met 8 personenwagens blijft de geluidsreductie beperkt. Een snelheidsverlaging van 120 km/uur naar 70 km/uur geeft een verlaging van het geluidsniveau van 3 db(a). 7. Afweging en keuze van de oplossing Een verhoging of verlaging van 1 db(a) is het kleinste verschil dat hoorbaar is voor de mens. Decibels worden voorgesteld op een logaritmische schaal. Een verlaging van 3 db(a) betekent fysisch een halvering van het geluid, maar wordt door de mens slechts als een beperkte reductie waargenomen. Een verlaging van 10 db(a) betekent fysisch 10 keer minder geluid, maar wordt door de mens ervaren als een halvering van het geluid. Weerslag van de verschillende mogelijke oplossingen: Mogelijke oplossing Te verwachten weerslag op geluid Economisch verantwoord Maatschappelijk verantwoord Geluidsscherm -10 db(a) ja ja Geluidsarme - 0.5 db(a) nee ja wegverharding Snelheidsverlaging 120 km/uur 90 km/uur 120 km/uur 70 km/uur - 1 db(a) - 3 db(a) nee nee ja nee De enige maatschappelijk en economisch verantwoorde oplossing met een beduidend resultaat naar geluidsreductie is hier het plaatsen van een geluidsscherm. A12 te Ekeren 7 / 16
Aangezien de gemeten geluidsniveaus lager zijn dan 80 db(a), wordt het project enkel gerealiseerd door de Vlaamse overheid mits een medefinanciering wordt voorzien door de betrokken gemeente (in casu de stad Antwerpen District Ekeren). De stad Antwerpen is zich terdege bewust van de situatie en is bereid om de nodige financiële inbreng te doen. De stad Antwerpen heeft daartoe al de nodige budgetten voorzien op haar begroting. 8. Uitwerking voorstel geluidsscherm 8.1. Algemeen 8.1.1. Plan De geluidsschermen worden op 2,00 m van de rechterrand van de watergreppel langs de A12 ingeplant en strekken zich uit van hmpt 39.300 tot hmpt. 39.910 (= in aansluiting op bestaande geluidsschermen). Zodoende zal in totaal een lengte van ca 610m bijkomende geluidschermen met een schermhoogte van 4,50 m worden gerealiseerd. A12 te Ekeren 8 / 16
Figuur 5: Grondplan plaatsing schermen (bron: Akoestische studie A12 Ekeren) A12 te Ekeren 9 / 16
8.1.2. Verschillende voorstellen Twee verschillende schermen worden weerhouden. Een samenvatting van de verschillende voorstellen: Voorstel Type Type op brug Commentaar 1 Geperforeerde Geperforeerde De akoestische kunststofcaissons kunststofcaissons eigenschappen van dit type 2 Geperforeerde aluminiumcaissons Geperforeerde aluminiumcaissons scherm voldoen aan de eis De akoestische eigenschappen van dit type scherm voldoen aan de eis Beide types worden als evenwaardig beschouwd. Bij aanbesteding zal gekozen worden voor het goedkoopste type. 8.1.3. Uitwerking keuze Er wordt gebruik gemaakt van geperforeerde kunststofcaissons of geperforeerde aluminiumcaissons. 1 draagstructuur HEA-profielen 2 plint beton; gekleurd in de massa 3 scherm geperforeerde kunststofcaissons of geperforeerde aluminiumcaissons De elementen worden horizontaal gemonteerd tussen HEA profielen. Geluidsisolatie karakteristiek DL R 25 db; Geluidsabsorptie karakteristiek DL α 10 db. Figuur 6: Geperforeerde kunststofcaissons Figuur 7: Geperforeerde aluminiumcaissons A12 te Ekeren 10 / 16
8.2. Akoestisch Het plaatsen van de geluidsschermen zal de geluidsoverlast in de wijk Schoonbroek beduidend doen verminderen. Navolgende figuren geven de voor en na situatie weer: Figuur 8: Geluidskaart bestaande toestand (bron: Akoestische studie A12 Ekeren) A12 te Ekeren 11 / 16
Figuur 9: Geluidskaart ontworpen toestand (bron: Akoestische studie A12 Ekeren) A12 te Ekeren 12 / 16
8.3. Beplanting Vanuit akoestisch oogpunt is het niet wenselijk om een geluidsscherm, dat gekozen wordt voor zijn geluidsabsorberende karakter, volledig te laten overwoekeren door een dichte bladgroei. Deze bladeren gaan het poreuze materiaal afdekken met verlies aan geluidsabsorptiegraad tot gevolg. In het kader van dit project, vanwege de eis inzake de minimale geluidsabsorptie DL α 10 db is dit dus niet gewenst. Lage struiken, kleiner dan 1m hoogte, en sporadisch een groter element, zal de werking van een geluidsabsorberend scherm meestal wel niet in gevaar brengen. Beperking in hoogte en/of dekkingsgraad zal misschien wel het nodige onderhoud van deze beplanting of aanplantingen vragen. Aan de achterzijde van de geluidsschermen is reeds beplanting aanwezig: op plaatsen waar de beplanting minder dicht begroeid is, zal nieuwe beplanting geplaatst worden. 8.4. Architecturaal De caisson zullen uit 4 verschillende kleuren bestaan. Deze worden random geplaatst. 8.5. 3D-visualisatie van het geluidsscherm ter hoogte van wijk Schoonbroek Navolgende figuur geeft een beeld van de ontworpen situatie met bijkomende geluidsschermen. Figuur 10: 3D visualisatie (bron: Akoestische studie A12 Ekeren) 9. Kostenraming per partij Art 9 1 van de modeltekst voor samenwerkingsovereenkomst IX luidt: A12 te Ekeren 13 / 16
De gemeente levert volgende financiële bijdragen in de kosten voor het project: het maximaal gemeten geluidsniveau (gevelbelasting) LAeq, veroorzaakt door het wegverkeer, bedraagt minstens 80 db(a) ter hoogte van de woning met de meeste geluidshinder: de gemeente betaalt 0% van de bouwkosten; het maximaal gemeten geluidsniveau (gevelbelasting) LAeq, veroorzaakt door het wegverkeer, bedraagt minstens 65 db(a) ter hoogte van een ziekenhuis: de gemeente betaalt 0% van de bouwkosten; het maximaal gemeten geluidsniveau (gevelbelasting) LAeq, veroorzaakt door het wegverkeer, bedraagt minstens 65 db(a), maar is kleiner dan 80 db(a): de gemeente betaalt een procentuele bijdrage (B) die wordt berekend volgens de volgende formule: B = -5 LAeq + 400 (af te ronden op de eenheid). De procentuele tegemoetkoming wordt evenwel verminderd met 10% als meer dan de helft van de woningen die zich bevinden in een strook van 250 meter vanaf de rand van de rijbaan, gebouwd is vóór de openstelling van de gewestweg. De procentuele tegemoetkoming die op deze wijze bepaald wordt, bedraagt... % -... % =... het maximaal gemeten geluidsniveau (gevelbelasting) LAeq, veroorzaakt door het wegverkeer, bedraagt minder dan 65 db(a): de gemeente betaalt 100% van de bouwkosten. Projectzone Schoonbroek: Gemeten LAeq= 66dB(A) tussen kmpt. 39.300 en kmpt. 39.910 op de A12 (Bergen-Op-Zoom Antwerpen) LAeq= 65 db(a) en meer dan 50% van de woningen vóór openstelling autosnelweg geeft: o aandeel gemeente: B=(-5 x 66 + 400)-10% = 60% o aandeel Vlaams gewest: 40% o eigenschappen scherm: 4,50m hoog 610 m lang Raming van de uitgaven: 806.611,57 exclusief BTW, 976.000,00 inclusief BTW. Aandeel stad: 483.966,94 (inclusief BTW) Aandeel Vlaams gewest: 322.644,63 (inclusief BTW) A12 te Ekeren 14 / 16
10. Verdere procedure (Timing indicatief) - Advies van kwaliteitsadviseur: 01/08/2015 - Ondertekening van de samenwerkingovereenkomst door de stad 15/09/2015 - Ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst door de Administrateur Generaal: 30/09/2015 - Publicatie bestek: 30/09/2015 - Ontvangst der offertes: 10/11/2015 - Gunning: 03/03/2016 - Aanvang der werken: 15/05/2016 A12 te Ekeren 15 / 16
11. Bijlagen Bijlage 1: rapporten geluidsmetingen (in aparte bijlage) A12 te Ekeren 16 / 16