Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? Frans Thissen
Een dorp: Nisse 1955 Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 2
Een dorp: Nisse 1979 Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 3
Een dorp: Nisse 2012 Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 4
Veranderingen in dorpen Het Autonome dorp : Bloei van het autonome dorp tijdens de Wederopbouw: 1950-1970 Nieuwe welvaart bleef in het dorp Het autonome dorp als machtig beeld De opkomst van het Woondorp : Verplaatste consumptie (mobiliteit) Schaalvergroting (sociale en economische domein) Schaalverkleining (culturele en politieke domein) Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 5
Verschillen tussen bewoners en dorpen Autonome dorp Woondorp Je bent er geboren of opgegroeid, je komt van het dorp Je werkt er en je doet er je boodschappen: je woont op het dorp Je bent er gaan wonen om de mooie woning en aangename woonomgeving Voor je sociale contacten en voorzieningen ben je niet afhankelijk van het dorp Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 6
Verschillende beoordeling van de leefbaarheid Autonome dorp Oordeel over de voorzieningen in het dorp is belangrijk Woondorp Oordeel over de eigen woning en de woonomgeving is belangrijk We hebben nog een kleine supermarkt en we hebben nog een bakker Want als je dat niet meer hebt op een dorp en dat zouden we misschien meer moeten gaan beseffen met z n allen Eigenlijk hebben we heel doelbewust voor dit dorpje gekozen want het is de Parel van de Zak. En die Zak sprak ons vreselijk aan Het landschap trok ons ontzettend Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 7
Leefbaarheid in het autonome dorp Relatie wordt steeds losser: 1. Schaalvergroting van veel voorzieningen is autonoom 2. Gedrag van bewoners regionaliseert Bewoners baseren hun oordeel steeds vaker op kwaliteit woonfunctie Aantal inwoners neemt vooral af door kleinere huishoudens Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 8
Leefbaarheid in het woondorp Krimp heeft pas effect als woonfunctie wordt aangetast Voorzieningen als resultaat van leefbaarheid Dorpen ontwikkelen profiel (succesvol / minder succesvol) Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 9
De sociale staat van het platteland (SCP) Thuis op het Platteland: Leefsituatie op het Nederlandse platteland is gunstig: Gunstige woonsituatie Grotere betrokkenheid bewoners Toegenomen mobiliteit Overgebleven Dorpsleven: Leefbaarheid op het platteland is beter, mede dankzij de bevolkingssamenstelling Sociale vitaliteit Traditionele, verbindende sociale vitaliteit Vernieuwende sociale vitaliteit Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 10
Veranderende lokale betrokkenheid Vrouwen op het Friese platteland 1993 2007 Door toegenomen arbeidsparticipatie hebben vrouwen minder tijd voor omvangrijke inzet in het traditionele vrijwilligerswerk Door toegenomen arbeidsparticipatie beschikken vrouwen over meer vaardigheden en grotere netwerken waardoor zij actiever zijn in modernere vormen van vrijwilligerswerk en in belangenverenigingen Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 11
De betekenis van ontmoetingsplaatsen Ontmoetingsplaatsen vormen een voorwaarde voor leefbaarheid Dorpshuizen zijn primair een resultaat van leefbaarheid Sociale vitaliteit wordt allereerst beïnvloed door de kenmerken van bewoners (sociaal kapitaal) Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 12
Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? Goed wonen: de kwaliteit van woningen en woonomgeving is doorslaggevend Ontmoetingsfunctie: zowel binnen als buiten is ruimte nodig voor ontmoeting Sociaal kapitaal: de aanwezigheid van bewoners met grote sociale netwerken is van belang voor lokale ontwikkeling Geef bewoners de gelegenheid zich door middel van verhalen te oriënteren op een veranderende identiteit. Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? 13
Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies U kunt deze presentatie downloaden vanaf: http://thissen.net/rural/noord- Brabant/ Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? Frans Thissen