Speelgoed met magneten : verkenning 2008 Factsheet Voedsel en Waren Autoriteit (Deel)projectnummer: zw08221e Toezichtarrangement 22: Producten voorzien van CE markering Warenklachtenlijn VWA: (0800) 0488 E-mail: info@vwa.nl Internet: www.vwa.nl 1
1 INLEIDING De Europese commissie heeft een spoedmaatregel opgesteld voor magneetspeelgoed. Deze spoedmaatregel is een eerste stap, op dit moment is de CEN normcommissie aanvullend bezig met het opstellen van technische eisen voor magneetspeelgoed. De noodzaak van deze maatregelen is gelegen in het feit dat er ernstige incidenten hebben plaats gevonden met magneetspeelgoed. Bij meer dan 80% van de incidenten was een magnetische bouwdoos betrokken. De overige incidenten vonden plaats met overige magnetische speelgoedfiguren. Onder magneetspeelgoed wordt verstaan: speelgoed dat bestaat uit, of bevat, een of meer magneten die ingeslikt kunnen worden en bereikbaar zijn voor kinderen. Dit betekent dat niet al het speelgoed met magneten, maar alleen het speelgoed dat magneten bevat én waarvan de magneten inslikbaar zijn én waarvan de magneten bereikbaar zijn voor kinderen onder deze spoedmaatregel valt. De spoedmaatregel is op 21 juli 2008 ingegaan. Al het magneetspeelgoed moet voorzien zijn van een waarschuwing. "Opgelet! Dit speelgoed bevat magneten of magnetische onderdelen. Magneten die in het menselijk lichaam aan elkaar of aan een metalen voorwerp hechten, kunnen ernstig of dodelijk letsel veroorzaken. Raadpleeg onmiddellijk een arts als magneten worden ingeslikt of ingeademd (of een soortgelijke tekst). De waarschuwing moet duidelijk, leesbaar en voor de consument zichtbaar worden aangebracht. VWS heeft een bijeenkomst met de branche georganiseerd, een zogenoemd regulier overleg warenwet, waarin is afgesproken per 1 oktober 2008 zo goed mogelijk aan de intentie van de beschikking voldaan moet zijn. Na 1 januari 2009 voldoen alle producten aan de regel. De branche heeft inmiddels te kennen gegeven dat de ondernemers op de hoogte zijn van deze maatregel en dat de verwachting is dat deze maatregel zal worden nageleefd. 2 DOELSTELLING Monitoring van het naleefgedrag van de ondernemers. Nagaan of er nog magneetspeelgoed wordt aangetroffen dat niet voldoet aan de eisen gesteld in de spoedmaatregel. 3 WERKWIJZE 3.1 Inspectiecriteria De VWA heeft in totaal in het kader van dit project 31 bedrijven bezocht. Speelgoedzaken zijn goed voor 46 % van de omzet voor wat betreft de verkoop van speelgoed. Van elk van de 4 grootste formule-speelgoedspeciaalzaken met meer dan 150 verkooppunten werden 3 filialen bezocht en 2 filialen van formulebedrijven met minder dan 25 verkooppunten. De overige 17 bedrijven die werden bezocht waren zelfstandige ondernemingen, waarvan 2 ambulante ondernemers (markt) en 3 internetbedrijven. 3.2 Onderzoekscriteria: Tijdens de inspecties wordt geregistreerd of er magneetspeelgoed aanwezig is. Of de waarschuwing vermeld is en of deze in de Nederlandse taal gesteld is. Tevens wordt naam en adres van de importeur/producent die op de verpakking staat genoteerd. 2
Speelgoed met magneten dat niet voorzien is van een waarschuwing wordt bemonsterd voor laboratoriumonderzoek om na te gaan of de magneet bereikbaar en inslikbaar is. Tenzij het artikel al op een eerdere locatie bemonsterd is. De RAPEX meldingen die in 2008 over dit onderwerp bij de VWA terechtkomen worden verzameld. De betreffende bedrijven krijgen een standaardbrief opgestuurd met daarin de aanvullende informatie, zodat men op de hoogte is van de gestelde eisen (naleefhulp). 4 RESULTATEN Er zijn 31 inspecties uitgevoerd in oktober, november en december 2008. Bij 6 bedrijven werd geen magneetspeelgoed aangetroffen, 5 hiervan hebben speelgoed als nevenactiviteit. Bij de overige 25 bedrijven werden 684 speelgoedartikelen aangetroffen die voorzien waren van magneten. Op 178 artikelen werd de verplichte waarschuwing aangetroffen, op 4 artikelen hiervan was de waarschuwing echter niet in het Nederlands. Op 506 artikelen was de waarschuwing niet aanwezig (zie tabel 2 Bijlage). Omdat ter plaatste niet in alle gevallen kon worden vastgesteld dat het speelgoed inslikbaar was, zijn er 64 monsters genomen die op het laboratorium onderzocht zijn. Van deze 64 monsters bleken 3 monsters toch voorzien te zijn van de waarschuwing maar was deze niet zichtbaar bij aankoop. Vijf monsters bleken bij nader onderzoek niet voorzien te zijn van magneten. Van de overige 56 monsters vertoonden er 25 inslikkingsgevaar. Het percentage magneetspeelgoed zonder waarschuwingstekst bedraagt 45%. Dit percentage is gebruikt om het totale aantal magneetspeelgoederen in de 25 bedrijven te schatten zonder waarschuwing en met gevaar voor inslikken. Tabel 1. Resultaten van het laboratorium monsteronderzoek en de inventarisatie in winkels Waarschuwing aanwezig op aantal monsters in lab. onderzoek Inslikgevaar aanwezig bij aantal monsters in lab. onderzoek Waarschuwing aanwezig op aantal monsters in winkels ja 3 39 178 (waarvan 4 niet in het Nederlands) nee 56 25 (45%) 506 227 totaal 59 64 684 Geschat aantal producten in winkels met inslikgevaar In totaal zijn er bij 25 bedrijven dus ongeveer 227 speelgoedartikelen aangetroffen waarop de spoedmaatregel van toepassing is en waarvoor de consument niet voor het gevaar van magneten werd gewaarschuwd. Bij slechts twee bedrijven waren alle aangetroffen speelgoedartikelen met magneten voorzien van de waarschuwing. Het aangetroffen magneetspeelgoed is afkomstig van 42 verschillende producenten of EU importeurs. 6 producenten hadden al hun magneetspeelgoed voorzien van de waarschuwing, 5 producenten soms wel en soms niet (oude voorraad mogelijk) en 31 producenten waren kennelijk nog niet op de hoogte van de spoedmaatregel, geen van hun artikelen waren voorzien van de waarschuwing. Van deze 31 producenten zijn er 12 afkomstig uit Nederland. 5 CONCLUSIE 3
De consument is ultimo 2008 nog onvoldoende op de hoogte gebracht van de gevaren die magneetspeelgoed in zich heeft. De winkelbedrijven hebben onvoldoende opdracht gekregen hun huidige voorraad te bekijken en indien noodzakelijk van de waarschuwing te voorzien. Ook zijn veel producenten kennelijk nog niet op de hoogte van de spoedmaatregel of heeft nog geen actie ondernomen richting de voorraad die al eerder geproduceerd is. 4
6 BIJLAGE Tabel 2. Overzicht van de inspectiegegevens Bedrijf Magneetsplg tot. aant. zonder met waarsch. maar aangetr. poducten met waarsch. waarsch. niet in ned. taal* 1 Ja 5 3 2 0 2 Ja 40 8 32 0 3 Ja 2 2 0 0 4 Ja 12 7 5 0 5 Ja 12 7 5 2 6 Ja 41 6 35 0 7 Ja 28 8 20 0 8 Ja 42 4 38 0 9 Ja 29 11 18 1 10 Ja 24 10 14 1 11 Ja 3 0 3 0 12 Ja 15 8 7 0 13 Nee 0 0 0 0 14 Nee 0 0 0 0 15 Nee 0 0 0 0 16 Nee 0 0 0 0 17 Ja 38 10 28 0 18 Ja 8 2 6 0 19 Ja 28 7 21 0 20 Ja 5 0 5 0 21 Ja 58 8 50 0 22 Nee 0 0 0 0 23 Ja 41 6 35 0 24 Ja 39 0 39 0 25 Ja 93 28 65 0 26 Ja 1 0 1 0 27 Nee 0 0 0 0 28 Ja 18 1 17 0 29 Ja 48 1 47 0 30 Ja 14 1 13 0 31 Ja 40 40 0 0 totaal 684 178 506 4 * Dit magneetspeelgoed is meegerekend in het totaal van 178 in de kolom met waarschuwing, omdat ze wel voorzien zijn van een waarschuwing, maar niet in de Nederlandse taal 5