1568 sept. 18 convent Jonge Hof te Alkmaar In aanwezigheid van notaris Adriaan Willemsz Terling visiteren Willem Franken (van Horssen) biechtvader van het Nicolaasconvent te Utrecht en minister-generaal van het Kapittel van Utrecht, Willem van Ameren deken van het kapittel van Sint-Salvator te Utrecht en conservator van het Kapittel van Utrecht, Paulus Tapheus biechtvader van het Ursulaconvent te Delft, Gerard (Pietersz) biechtvader van het Catharinaconvent te Hoorn en de biechtvader van het Bethlehemconvent bij Utrecht het convent Jonge Hof te Alkmaar, zetten biechtvader Maarten Formerius uit zijn ambt, laten de zusters een nieuwe mater kiezen en benoemen Gerard (van Aken) biechtvader van (het convent Mariënkroon te) Culemborg tot nieuwe biechtvader. Origineel: A. RegA Alkmaar, archief klooster Jonge Hof nr. 18. Origineel in de vorm van een handschrift, op de voorzijde getiteld Acta visitationis in conventu Sancte Mariae in Nazareth Alcmaer 1568. a Van die eerste vtsettinge Martini Formerii presbiteri. N o 12. G. Maten: ca. 211 162 mm. De ongepagineerde codex bestaat uit 1 enkelblad met kim; 2 bifolia; 2 bifolia; 3 bifolia. Na de tekst volgt het signet van de notaris: Ita est. Adrianus a Terling notarius admissus [... c ]. Niet eerder gedrukt. Vgl. nr. 173. Zie voor andere oorkonden van het Kapittel van Utrecht met betrekking tot de visitatie van zijn conventen de nrs. 145 en 195. Vgl. ook nr. 67. De in deze oorkonde beschreven gebeurtenissen vonden plaats op twee achtereenvolgende dagen. De in de eerste zin aangebrachte verandering en de wisseling van de kleur inkt (zie noot h) wijzen er op dat het origineel niet ineens in het net werd geschreven maar werd vervaardigd op 17 en 18 september. Bij de opmaak van de onderstaande tekst is de in het origineel aangebrachte alinea-indeling gevolgd. Anno 1568 den 18 d septembris compareerden jnt conuent vant Jonge Hoff binnen der stede van Alcmaer de eerwaerdige heeren heer Willem Franco pater van Sinte Nicolaes binnen Vuijtrecht ende minister generael der derde ordene van Sinte Franciscus de penitentia geasso- cieert sijnde mit den eerwaerdigen heer Willem van Ameren deeken van Sinte Saluatoer binnen Vuijtrecht als conseruator vande voorn. dorde ordene, heer Paulus Tapheus pater van Sinte Vrsulen te Delft, heer Gerrit pater van Sinte Catherine binnen Hoorn ende den pater van Bethleem buijten Vuijtrecht, alle gecommitteert zijnde bijt generael capittel binnen der stede van Aemstelredam jn Sinte Vrsulen conuente gecelebreert den XVII e dage septembris anno voorn., om te destitueeren eenen heer Maerten Phormerium de welcker hem seluen als pater tegens wille vant voors. generael capittel jnt voors. Jonge Hoff IX ofte X jaeren gehouden hadden, alwaer den voors. minister generael geassocieert alsbouen gecomen sijnde jnt voors. conuent vant Jonge Hoff gevonden heeft alle die dooren van paters huijssinge open staen ende jnde saele opt cantoer voer alle man tprincipael verhuijer bouck van alle die landen ende goederen des conuents voors., welcke voors. den minister generael jn sijne bewaernisse heeft genomen tot proffijte ende oerbaer vant voors. conuent, ende heeft ter stondt bijde mater gegaen vande voors. heer Maerten gestelt ende haer beuolen dat zij terstont soude heer Maerten ontbieden te comen jnt conuent, ende gecomen sijnde is met hem gegaen jnde saele van des paters huijsinge ende heeft aldaer sittende ant cantoer mit die andere heeren voors. sijne commissie beginnen te openbaeren ende tegen den voors. heer Maerten aldus geseijt: a aanvankelijk twee andere regels beschreven, echter doorgehaald A. b Ar. A. c volgt een moeilijk leesbare afkorting waarvan de betekenis onduidelijk is A. d veranderd uit 17 A. 1
Siet domine, V L. is wel bekent dat wij hier dickwils sijn geweest ende hebben versocht an V L. dat v belieuen soude te vertrecken vuijt deesen conuente (alzoe ghij van een ander oerden sijt, ende oeck van ons generael capittel alzoe dat behoert nae onse priuilegien ende statuten niet geadmitteert en sijt als pater) twelck V L. niet belieft en heeft, mar sijt mit ons gecomen jn processe voer onsen E. heer den conseruatoer, bij wiens sententie diffinitijff nochtans verclaert is dat V L. incapabel waert om dit selfte officie vant paterscip te bedienen, alle twelcke niet tegen staende sijt gebleuen tegen wille van ons generael capittel bedienende tvoors. paterschap, js daeren bouen dit voors. conuent mit V L. geaccordeert in presentie van commissarijssen vande houe dat V L. soude vertrecken op een zeekeren tijt vuijten voors. conuente, blijckende bij seekere acte daer van gepasseert zijt, nochtans jn als gebrekelijcke gevallen ende tvoors. offisie vant paterschap bliuen bedienende tegen onse wille. Soe ist dan dat ick als minister generael der dorde ordene van sinte Franciscus de penitentia onder wiens gehoersaemheijt, auctoriteijt ende macht dit conuent is resorterende ende specialijcke oecke mit dese eerwaerden heeren hier toe gecommitteert v als nv ontslae van alle alsulcke bewijn als ghij tot noch toe gehadt hebt tegens onse wille van dit voors. conuent, ende beuele v dat ghij mij terstont sult ouerleueren alle alsulcker slotelen, boucken ende andere dese conuente toecomende, ende vertrecken vuijt desen conuente, ende wij en houde v niet voer pater van dit conuent mar ic houde mij selue nv als pater ende wat datter van dese tijt off gedaen sal worden, tselfde sel geschieden vuijt mijnen naem ende niet vuijt v naem. Al waer den voors. heer Maerten op antwoerden, seggende: Siet mijn heeren, ick en ben van gheen meninge ofte sien alsoe te vertrecken vuijt desen conuente twelcke ick eerlijcke ende duechdelijcken geregiert hebben voer ende aleer dat ic mij seluen gedefendeert hebbe van alsulcke dingen daer ick bij requeste ende logenachttich geaccuseert sijn, ende dat gedaen sijnde soe wil ic eerst mijn rekeninge doen ende daer en tenden sal ic sie wat ic doen sal ofte anders doet ghij mij fortse ende gewelt, ende begeerde den voors. heer Maerten oeck bij hem te hebben een notarium die hem dienen soude. Op alle tgeene de minister generael geprotesteert heeft, beuelende hem euenwel te willen vertrecken, ende woude heer Maerten sijn defensie doen, dat mochte hij doen alzoe hijt verstonde, ende wilde hij sijn rekeninge doen, dat mochte hij doen buijten den conuente op stede huijs van Alcmar oft daer hij begaerde. Opt welcke heer Maerten seijde dat hij niet en wilde vertrecken vuijt den conuente noch eenige slotelen ofte boucken ouerleueren ende dat hij den man wilde sien die hem soude doen gaen vuijt tvoors. conuent. Den minister generael heeft de scijfsuster beuolen als pater het eeten gereet te maken ende de tafel te willen decken ende heeft oeck seluer doen wijn halen. Opden selfden dage ontrent III vuijre nae middach is de minister generael mitte voors. heeren gegaen nade spijncamer ad scrutinium ende om te visiteeren ende heeft eerst die oude maters die bij heer Maerten voors. geset was ende bij twee waerlijcke priesters binnen Alcmar geconfirmeert was e als meester Heijnrick Docker heer Dirck Jans z. cappelaen vande Grote Kercke binnen Alcmar e gedestitueert van haer materschap ende haer beuolen ouer te leueren alle haer slotels. Daer nae heeft de minister generael mitte voors. heeren gehoert voces omnium virginum de regimine conventus et electione novae matris vel ministrae. f Ick heer Adriaen Willemssen notarijs onders. ben gesonden vande generael ende andere heeren om te gaen op den dormijter bij suster Meijmerich Claesdochter die siecke lach, om te horen de stem van haer. Soe sijn de heren daer ende tusschen vuijt de spijncamer gegaen ende heer Maerten is daer jn gecomen ende heeft daer gevonden noch op die tafel leggen e e deze in een andere kleur inkt geschreven passage boven de regel en in de marge, door middel van een verwijstekentje ingevoegd A. f f deze passage, die in afwijking van de rest van de tekst de volledige breedte van het blad beslaat en in een andere kleur inkt is geschreven, is mogelijk later geschreven dan het voorgaande A. 2
tnotarijs bouck vant generael capittel ende andere copien de welcke hij genomen heeft ende heeft tegen den generael commen seggen dat hijt genomen hadde ende wilde tselfde niet weder geuen voor ende aleer hem weder gegeuen soude worden tverhuijerbouc dat de generael ofte jemant vande andere heeren genomen hadde. f Alsser nv een nieuwe mater eendrachtelijcken bijde stemmen der machden gecoren was, soe en heeftet de generael mitte voors. heeren noch niet goetgedocht de nieuwe mater te openbaeren ende te confirmeeren mar heeft eerst ande oude mater versocht om te hebben de slotel vant zegelkistken, gebiedende haer op de gehoersaemheijt die selfde ouer te leueren, welke tselfde niet en heeft willen doen, ende binnen middelke tijt soe is heer Maerten voors. daer bij gecomen ende heeft haer beleijt jn presentie vande minister generael dat zij de slotel niet ouerleueren en soude, ende wat haer ter cause van dien ouerquame dat soude hij haer vuijtdragen, seggende: Siet maer, ghij en hebt met haer niet te doen. Daer nae is de minister generael gegaen nade sale van paters huijssinge ende heeft de scijff suster beuolen op haer gehoersaemheijt dat sij wat gereet soude maken om te claesien alsoet vasten dach was ende dat sij de bedden soude gereet maken. twelcke horende de voirs. heer Maerten heeft de selfde scijffsuster beuolen dat sij den minister generael mit andere voors. heeren geen eeten ofte drincken geuen soude nochte voer haer geen bedden soude gereet maken. Hier nae is wederom den minister generael gegaen bijde oude mater, begerende secundarien de slotel vant zegel kistken ende noch andere slotels, de welcken doer verbieden van heer Maerten tselfde niet en heeft willen doen. De minister generael heeft de doere vande g camer daert segel kistken jn stont toe gesegelt ouermidts die oude mater de slotel niet en wilde geuen. Alsoe de scijff suster onwillich was om eenich eeten ofte drincken ofte eenige bedden gereet te maken, soe heeft de minister generael haer beuolen op haer gehoersaemheijt dat sij soude gaen vuijt paters huijsinge binnen jnde gemeente, twelcke sij niet en heeft willen doen, mar seijde: Ic begeer op mijn gehoersaemheijt hier te bliuen, ende doet ghij mij hier van daen gaen, ic sal roupen cracht ende gewelt. Ontrent nae acht vuijren sauonts is heer Maerten gecomen bijde minister generael ende andere voors. heeren ende heeft geseijt hoe dat hij zeekere missiuen ontfangen hadde vande hoecheijt vande hartoech van Aluen, jnhoudende datter zeekere twee commissarijssen soude comen jn seekere besoenge binnen der stede van Alcmar ende dat zij gefouriert waren binnen sijnen conuente, ende want hij cleijne plaetse hadde om te logieren soe versochte hij ande minister generael dat hem gelieuen wilde mette andere heeren te vertrecken vuijt de conuente ende gaen jn een herberge daer hij alle dingen doen gereet hadde maken, h daer de generael op antwoerde: Domine, V L. en heeft hijer geen seggen meer. Jndien de commissarijssen comen, soe sijnse mij als generael ende nv pater van desen conuente wellecom ende ic sal haer tracteeren alsoemen alsulcke commissarijssen behoert vande maters te tracteeren, mar om te vertrecken en sijn wij van geene meeninge. Alsoe de scijff suster duer i heer Maertens gelt den generael ende voors. heeren geen eeten of drincken wilde geuen noch eenige bedden te spreijen, ende dat de generael an gheeninge dingen en mochte comen ende die oude mater ofgestelt was ende de nieuwe noch niet geconfirmeert ende dat daer duer geen regement was binnen den conuente, soe heeftet den generael mitte andere heeren goetgedacht dat men de nieuwe geeligeerde mater soude confirmeeren, ende is de minister generael mitte andere heeren gegaen nade spijncamer toe ende hebben aldaer Clemens Claesdochter als geeligeerde mater geconfirmeert. Al waer heer Maerten is gecomen, non vocatus, ende heeft aldaer gegaen lancs die spijncamer, gebiedende ende beuelende als of hij pater geweest hadde. g va uit andere letters A. h vanaf hier in andere kleur inkt voortgezet A. i aanvankelijk van, echter doorgehaald en boven de regel verbeterd A. 3
Den generael heeft de nieuwe mater beuolen dat zij wat gereet soude doen maken voerde heeren te eeten ende om te slapen. Nae dien dat de mater nv geconfirmeert was, soe is de generael conseruatoer ende andere voors. heeren gegaen nade saele vande pater ende int gaene is heer Maerten voer gelopen ende heeft tlogijs vandes patershuijssinge gesloten ende den generael mitte conseruatoer ende andere heeren daer vuijt willen houden, twelcke siende die conseruatoer heeft geseijt tegen heer Maerten: Wel domine, wilt ghij de duere voer ons sluijten ende laten ons hier op strate staen? Flux, ghij sulter nv seluer vuijt gaen, ende souden alzoe den voors. heer Maerten doen gaen hebben vuijten conuente, hadde hij haer niet ontloopen. Op den 19 septembris heeft de generael ende andere voors. heeren verstaen dat heer Maerten was gegaen vuijt tvoors. conuent ende hebben ter stont doen sluijten alle die doeren vant conuente ende beuolen den mater dat zij alle die doeren van getrouwe susteren doen bewaren soude ende datmen den voors. heer Maerten niet en soude jn laten comen. Den generael heeft de mater beuolen datsij alle die slotelen vant conuente daermen mede vuijt mochte gaen soude laten vermaken. De generael is geweest jnt spraeckhuijs ende heeft de mater beuolen datse die spraecksuster daer soude van daen nemen ende setten daer een ander ende beuelen haer niemant jn te laten ter tijt dat de generael mitte andere heere gereijst soude sijn. De generael heeft geweest jnt molkenhuijs ende heeft beuolen datmen thec daermen mitte schuijte mede jn comt soude sluijten ende datmen de molckerhuijspoorte oeck soude sluijten ende datmen de slotel soude brengen jnde maters handen ende wederom daer soude halen. Den generael heeft de broutster beuolen ouer te leueren die slotel vande waterpoerte ende alsijse van doen hebben soude, datse dan vuijt maters handen soude halen. Naen dien dat den dienst der misse vuijt was, soe is de generael mit die andere heeren gegaen nade spijncamer ende heeft daer doen comen alle die susteren ende heeft aldaer ex sua auctoritate gestelt ende geconfirm- meert heer Geraert pater van Culenburch om pater nv te sijn vant voors. conuent. Als den pater nv geconfirmeert was, soe heeft den generael ende andere voors. heeren bij haer geropen de mater mit vier ofte vijff vande ouste susteren ende conuentualen ende heeft bij haerluijden aduijse ende consente geordineert datmen een suster soude ordineeren om den pater te dienen, ende datmen voer de paters sciue niet sal cooken mar datmen alle des paters montcost sal halen van tsconuents koken ende die selfde rechten doer paters sciue, ende hebben geordineert voer paters sciue suster Aefge Fransdochter. Js oec geordineert dat den pater sal houden een jongen die de pater sal dienen, want de scijff suster slapen sal jnt conuent. Suster Anna Jansdochter is geordineert om kock j te weesen. Suster Maritge Remmers is geordineert tot kosterisse. Suster Agniese Tijmisdochter ende suster Guertge Gerrits- dochter sijn geordineert om tspraeckhuijs te bewaren. Ontrent X e vuijre zijn gecomen bijden generael ende voors. k heeren jnde spijncamer den schout ende twee burgemeesters van Alckmar ende hebben versocht ande generael ende voors. heeren dat sij wilde gedogen ende gehengen (om alle vorder quaet ende rumoer die zij besorchde) dat heer Maerten soude mogen comen jnden conuente ende alsoe lange daer blijuen ter tijt toe hij soude gedaen hebben sijne rekeninge ende reliqua vanden goeden des conuents. Opt versouck vande schout ende burgemeesters der stede van Alcmar om dat heer Maerten Phormerium jnt conuent weder soude mogen comen om te doen rekeninge van sijnen ontfanck ende vuijtgaeff geeft die generael minister, den reverenten deeken van Sinte Saluatoers als conseruatoer ende andere heeren voer antwoert dat zij om zeekere redenen wille niet en begeeren heer Maerten binnen den conuente, mar jndien hij j aanvankelijk cok, echter doorgehaald A. k aanvankelijk oock (?), echter doorgehaald A. 4
rekeninge wilde doen dat hij soude neemen III oft IIII goede mannen aen sijn sijde die hij betroude, ende dat tconuent soude desgelijcks doen, ende gaen opt stadthuijs van Alcmar ende doen daer sijn rekeninge, ende wat die goede mannen soe van hem daer toe geeligeert als bijden conuente seijden duechdelijcken ontfangen te sijn ende vuijt gegeuen, dat zij luijden dat van waerde, vast ende gestade soude houden. Hier nae compareerde wederom den schout ende burgemeesters der stede van Alcmar ende versochten vuijten naem van heer Maerten (alzoe de generael niet gehengen en wilde dat den selfden heer Maerten soude mogen comen binnen den conuente) dat hij soude mogen hebben restitutie van zeekere vijfhondert Carolus gulden die hem l eertijts bij zeeker accoert vande conuente beloeft waren ende oeck ontfangen hadden mar nv corts wederom tot oerbaer ende profijt aengeleijt. Op tversouck van mijn heer den schout ende burgemeesters der stede van Alckmar vuijten naem van heer Maerten Phormerius als gedestitueerde pater van Jonge Bagijnhoff Sinte Marie jn Nazareth binnen Alcmar om te hebben restitutie van zeekere vijfhondert Carolus gulden die sij seijden de voors. heer Maerten toegeseijt te weesen bij zeekere commissarijssen, de welcke sij seijden hem vant conuent ontfangen te hebben mar weder tot proffijt des conuents aengeleijt, soe geeft heer Willem Franco generael den eerwaerden deeken van Sinte Saluatoers als conseruatoer mit heer Paulus Cornelissen pater van Sinte Vrsulen conuente te Delft, den pater van Sinte Catherine jn Hoorn ende den pater van Bethleem buijten Vuijtrecht voor antwoert dat zij bereijt sijn te stellen zeekere sufficiante borge ende cautie daer heer Maerten mede te vreden sal sijn, ende bij zoe varde men beuinden sal (sijn rekeninge gedaen hebbende van sijnen ontfanck ende vuijtgeuen) hem de voors. vijfhondert gulden te competeeren, datmen hem die sal betalen onder wettelijcke, dat hij wederom schuldich sal sijn borch te stellen daer de generael conseruatoer, pater, mater ende conuentualen mede te vreden sijn sullen, dat bij jndien hij beuonden wort bij slote van sijn rekeninge meer duechdelijcke ontfangen te hebben dan vuijtgegeuen, dat hij tselfde wederom den voors. conuente sal op leggen ende betalen. Den minister generael heeft jn presentie vande schout ende burgemeesters der stede van Alckmar toegesegelt den camer daer heer Matteus Giet jn was leggende om dat die burgemeesters seijden dat daer veel goets jn was van sommige burgers diet daer geborgen hadde jnden turbelenten tijt, ende den minister generael heeft gepresenteert dat de burgemeesters soude ordineeren twee schepenen mit haeren gesworen secretarijs om te comen ende die goeden van heer Maerten te jnuentarieren, ende bij alsoe verde daer eenige dingen beuonden worde sommige burgers toetebehoeren dat hij m presenteerde tselfer haer luijden te geuen mits hebbende recipisse van dien. De schout ende burgemeesters der stede van Alckmar hebben versocht ende begeert vande generael conseruatoer ende andere paters hier onders. om te hebben tverhuijerbouck van tjonge Bagijnhoff Sinte Marie jn Nazareth omdat selfde te doen copieren bij haeren gesworen secretarijs om heer Maerten gedestitueerde pater vant voorss. Jonge Bagijnhoff tselfde soe gecopieert sijnde ouer te leueren om sijne rekeninge daer nae te mogen doen mits soe belouen de schout ende burgemeesters tselfde bouck weder te leueren jn handen vande pater ende mater vant voors. Jonge Bagijnhoff als nv geconstitueert, twelcke de eerwaerdige heeren den generael conseruatoer, heer Paulus pater van Sinte Vrsulen te Delft, de pater van Sinte Catherine jn Hoorn ende de pater jn Bethleem buijten Vuijtrecht geconsenteert hebben mits ouerleuerende een zeker notarijs- bouck vant generael capittel der dorder ordene sancti Francisci de penitentia mit zeekere copien van placaten ofte prouisien de welcke heer Maerten gedesti- tueerde pater tegens wille, weete ende begeerte vanden voors. heeren genomen heeft vande spincamer daer de voors. heeren geseten hadden om te eeligeeren een andere pater ende mater. Ten selfden dage heeft de minister generael, siende alle die vensters vande n camer daer heer Maerten alle sijn dingen hadde staen open sijnde, die selfde camer die hij smorgens l de m uit t A. m aanvankelijk z, echter doorgehaald A. n aanvankelijk des, echter doorgehaald A. 5
toegesegelt hadde, weder om geopent, ende, die vensters toegesloten hebbende, heeft weder die camer toe gesegelt. Dit naevolgende is geschiet jn de spincamer vant voors. conuent op de visitatie, den XVIII en dage septembris anno 1568 bijden eerwaerdigen heeren de minister generael, den conseruatoer ende Paulus pater van Sinte Vrsulen conuente te Delft, pater van Sinte Catherine conuent binnen Hoorn ende den pater vant Bethleem buijten Vuijtrecht. o Suster Dijrckge van Weene heeft gecosen tot mater suster Clemens Claesdochter. Suster Gerrit Dijrcsdochter oude mater, out ontrent 77 jaren, zeijt bij haer conscientie dat de ordinantie vant conuente soe wel niet onderhouden en wort alst behoert, heeft ande pater geen quaet gesien, seijde oeck dat hij wel preeken conde, seijde dat hijt goet vant conuent vercofte tegen haer wil ende seijde dat hij nv lest, doen hij lant vercopen wilde, dat hij die susteren vraechde om consent mar datter de susteren niet in consenteeren en wilde, nietemin seijt dat hijt euen wel vercochte. Ende haer onderteijcken was aldus: p. q Suster Aecht Dijrcxsdochter, out ontrent 87 iaren, zeijt bij haer conscientie dat hij onbequaem is om pater te weesen want hij coopt, hij vercoopt ende al dat hem belieft dat doet hij, seijt oeck dat hij alle dage droncken is, seijt oec dat hij noijet rekeninge gedaen heeft ende dat om sijn tijrannie drie susteren vuijt gelopen sijn, seijt oec dat hij lieuer heeft dat de susteren kijuen dan te vreden sijn. r Suster Catherine Pietersdochter, out ontrent 75 jaren, zeijt bij haer conscientie datmen geen capittel noch regel noch ordinantie duer hem en hout, seijt dat hij vercoopt ende al doet sonder consent ende en doet noch rekeninge noch bewijs van geenen saicken ende daer en wort geen vrede gehouden om sijnen wille, seijde oeck s de gemeen spreeck te weesen dat als hij droncken is gaet op onbe- hoerlijcke plaetse jnt conuent, seijt oeck dat de pater geseijt hadde tegen eenen Frans van Teijlingen: Ic woude wel dat ic hem sage die mij hier van daen driuen soude, seijt oeck dat suster Clemens Claesdochter veel van hem geleden heeft ende dat hij haer wel gestoten heeft jn presentie vande burgemeesters ende haer broeder. Ende suster Catherina hadde dit aldus onderteijckent: t. u Suster Marijcken Remmendochter, out ontrent 62 jaren, zeijt bij haer conscientie dat de pater lant vercocht heeft, tleste tegen consent vande gemeen susteren, seijde dat zij teerste vercofte lant geconsenteert te hebben om haer schulden te betalen, rogge op de solder te hebben, die huijsen in rake ende daeke te houden ende die reste in de kiste, mar seijde geen van allen gedaen te sijn noch niet en weeten waert gelt van dien gebleuen is, seijde oec geen vrede onder haer te weesen, seijt oeck dat hij dagelijcs droncken is ende dat hij dan comt onder de susteren mit veel quaet gelaets ende begeert hem wel quite te weesen want seijde: Als hij hier blijft en soument geen vier jaer mogen houden. Ende suster Marijcken hadde dit aldus onderteijckent: v. w Suster Clemens Claesdochter, out ontrent 59 jaren, gevraecht sijnde op haer professie zeijt dat pater Maerten alle auonde droncken is ende seijt dat suster Guert Jans mit II andere (om sijn dreijgementen ende gelaet dat hij met haer hadde) wech gelopen sijn, seijt noch voerts dat hij drie percelen van landen vercoft heeft ende dat hij ouer een maent ontfangen heeft elfhondert Carolus gulden daer de mater mar of ontfinck ende gesien heeft LXXX gulden, daer wel tsiaers of quamen LII Carolus gulden, seijt oec dat suster Marijcken Claes dochter, die voorde sciue is, dat sijt met hem hout ende seijde grote sprake te weesen dat hij te doene gehadt hadde mit een susterken genoemt Marijcken Jansdochter. Ende suster Clemens Claes dochter hadde dit aldus onderteijckent: x. y o vervolgens een ruimte ter grootte van ca. tien regels onbeschreven gelaten A. p volgt een merkteken: I A. q hierbij in de marge: Heeft gecosen Aefge Joris tot mater A. r hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Clemens Claesdochter tot mater A. s aanvankelijk een andere letter, echter doorgehaald A. t volgt een merkteken: XX A. u hierbij in de marge: Heeft gekosen suster Clemens Claes A. v volgt een merkteken: Ma A. w hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Clemens Claesdochter A. x volgt een niet nader te duiden merkteken A. y hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Marijcken Remmen A. 6
Suster Aechge Jansdochter, out ontrent 54 jaeren, gevraecht sijnde op haer professie ende conscientie seijt dat de conuersatie van haer pater niet goet en is, dat hij oec veel drinckt, dat hij hem niet leegen en mach om biechte te hooren of om een goet punctge te seggen, seijt ooc dat hij comt droncken jnt conuent loopen bijde susters, hebbende somige bijder handt, ende gaen vuijte wege alse hem sien soe sijnse bevreest, hij vercoopt ende coopt tegen wille vande conuentualen, dan heeft een stuc vercoft mit consent vande conuentualen om de schulden te betalen, rogge op de solder te hebben, vt supra als suster Marijcken Remmen seijt, seijt dat hij geen rekenschap doet ende datter geen regel noch ordinantie gehouden wort, ende hadde dit aldus onderteijckent: z. a Suster Grietge Jansdochter, out ontrent 42 jaren, seijt bij haer professie seijt dat hij vercoft ende gecoft heeft tegen consent vande conuentualen mar teerste lant mit consent, om reden vt supra, ende hadde dit aldus onderteijckent: b. c Suster Agnietge Thijmisdochter, out ontrent 48 jaren, seijt op haer professie den pater niet profitelijcke te sijn voort conuent, seijt dat hij dickwils drinckt ende comt dan jnt conuent, seijt dat hem een stuck lants geconsenteert is mar tleste lant niet, heeft ooc geen rekeninge vande penningen gedaen, seijde oeck alle die saicken daert eerste lant om vercoft was niet volbrocht te weesen ende begeert hem niet te houden alst mit vrede te wercke gaen mach, ende hadde dit aldus onderteij- kent: d. e Suster Aefge Fransdochter, out ontrent 52 jaren, seijt bij haer professie dat de pater haer niet en dient want hij vercoopt haer landen buijten consent ende wille, ende seijde jnt eene geconsenteert te hebben die oude susteren om redenen als suster Marijcken Remmen gekent heeft mar sij niet, mar jnt andere lant en esser niet altoes geconsenteert, ende seijt dat hij alle auont droncken drinckt ende loopt dan binnen half dol, ende seijt datter drie susteren vuijtgelopen sijn om sijnen dreijgementen ende seijde datse wel wederom begeeren in te comen als de pater uijtgeset sal sijn ende seijt dat hij haer mede wel gedreijcht heeft om dat zij hem wel vermaende waerom dat hij tlant vercopen woude, ende seijde dat hij wel berucht was mit Marijcken Jansdochter ende seijt dat hij selde f biechte hoort ende datter een ander comt hooren biechte ouermits sijn dagelijcs droncken drincken. Ende heeft aldus onderteijckent: g. h Suster Alit Jans dochter, out ontrent 49 jaren, vermaent sijnde bij haer professie seijde geen onduecht te weeten vande pater ende seijt een stuc lants vercoft te weesen bijde pater om redenen wille bij consent van XV of XVI susteren mar alle gader niet aengaende die ander drie perceelen van landen dier vercocht sijn is buijten weete vande conuentualen geschiet, seijde dat hij sijn dienst, biechte ende ander dingen hout als een ander gedaen heeft, seijde dat hij somtijts wel droncken drinckt ende dat hij dan wel binnen comt. Sij en weet niet vande geene die vuijtgelopen sijn dan dat sij haer seluen niet wel gedrogen en hebben mar qualijcken gesproken tegen die pater, mater ende andere conuentualen. Ende heeft aldus onderteijckent: i. j Suster Hillegont Dijrcxsdochter, out ontrent 47 jaren, heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Marijcken Claes dochter, out ontrent 41 jaren, heeft gecosen tot mater suster Aefge Jorisdochter. Suster Guert Aelbrecht dochter, out ontrent 46 jaren, seijde dat zij de pater jn geender wijs begeerde te houden ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Maritge Fransdochter, out ontrent 43 jaren, persisteert bij haer woorden jn de leste visitatie geseijt ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. z volgt een merkteken: + A. a hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Clemens Claes dochter A. b volgt een merkteken: X A. c hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Aefge Jorisdochter A. d volgt een niet nader te duiden merkteken A. e hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Marijcken Remmen dochter A. f de d uit een andere letter (f?) A. g volgt een merkteken: + A. h hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Clemens Claes dochter A. i volgt een merkteken: X A. j hierbij in de marge: Heeft gecosen suster Aefge Frans dochter A. 7
Suster Guertge Gerritsdochter, out ontrent 40 jaren, persisteert bij haer leste confessie ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claesdochter. Suster jonge Aechtge Jansdochter, out ontrent 38 jaren, die persisteert bij haer leste confessie ende heeft gecosen tot mater suster Agniete Thijmisdochter. Suster Maritge Jansdochter, out ontrent 37 jaren, persisteert bij haer leste k confessie ende seijde dat zij de pater niet en begeerde te houwen want het argert meer alst betert, ende seijde dat hij met Maritge Cornelisdochter berucht was, ende heeft gecosen tot mater Marijcken Remmen. Suster Neeltge Willems dochter, out ontrent 35, persisteert bij haer leste confessie niet te vreden sijnde mit haer pater ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claesdochter. Suster Maritge Gerritsdochter, out ontrent 36 jaren, persisteert bij haer leste confessie ende begeerde geen mater te kiesen dan als de pater vuijtgeset soude sijn ende begeerde als dan tot mater suster Clemens Claesdochter. Suster Geertgen Oelaerts dochter, out ontrent 40 jaren, persisteert bij haer leste confessie ende begeert pater eerst quijte te weesen eer mater aengeset is ende kiest tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Maritge Cornelis dochter, out ontrent 30 jaren, heeft gecosen tot mater suster l Aecht Jans dochter l. Suster Pieterge Pieters dochter, out ontrent 36 jaren, persisteert bij haer leste confessie, niet te vreden sijnde mit die pater, ende heeft gecosen tot mater suster Marijcken Remmendochter. Suster Anna Jans dochter, out ontrent 40 jaren, persisteert bij haer leste confessie dat de pater haer geslagen hadde ende datter Maritge Frans, Aefge Frans ende Marijtge Cornelisdochter bij waren ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Trijntge Jacopsdochter, out ontrent 22 jaeren, persisteert bij haer leste confessie ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Trijn Sijmonsdochter heeft gecosen tot mater Aefge Jorisdochter. Suster Liefge Jansdochter, out ontrent 28 jaren, persisteert bij haer leste confessie ende heeft gecosen tot mater suster Clemens Claes dochter. Suster Meijmerich Claes dochter heeft gecosen tot mater suster Aefge Joris dochter. Daer sijn gecosen ses maters te weeten: Aefge Joris: IIIII, Aefge Frans: I, Agniete Tijmis: I, Marijcken Remmen: IIII, ende Clemens Claes dochter IIIII IIIII IIIII I, Aecht Jansdochter: I. Aldus gedaen ende geschiet binnen der stede van Alckmaer jnt conuent vant Jonge Hoff op jaer, dach, maent is bouen ter presentie van E. heeren voors. jn kennisse ende bijweesen van mij notarijs publijc bijde coninklijke maiesteits secreten raide in sijnen houe van Bruijssele geadmitteert ende hier onders. [Signet]. k aanvankelijk pro, echter doorgehaald A. l l aanvankelijk Clemens Claes dochter, echter doorgehaald en onder de regel verbeterd A. 8