NT00377_1. Nadere Toegang op inv. nr 1. uit het archief van de. Nederlandse Hervormde Gemeente. Amerongen, (377) H.J.

Transcriptie

1 NT00377_1 Nadere Toegang op inv. nr 1 uit het archief van de Nederlandse Hervormde Gemeente Amerongen, (377) H.J. Postema November 2012

2 Inleiding Van de Nederlandse Hervormde Kerk te Amerongen zijn de kerkenraadsnotulen bewaard gebleven vanaf Het eerste deel, over de jaren , is in dit document volledig getranscribeerd. Inclusief het lidmatenregister achter het boek. 2

3 Transcriptie Kercken-boeck waer in register gehouden wort van de resolutien des kerckenraedts, genomen tzedert den 3 April Register der Resolutien van kerckelijcke saecken de Respective gemeenten van Amerongen ende Leersom ende der selver regeringhe aengaende genomen bij de kerckenraet aldaer, tzedert den 3 April a o 1642 wanneer ick Daniel van Henghel aldaer den dienst heb aengevangen Jnt Jaer 1642 Den 1 Maij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren: Js in dese eerste bijeencomste des kerckenraets ten tijde mijnes dienstes goetgevonden dat volgens kerckenordre ende andere welgestelde gemeenten de kerckenraet om de 14 daghen des sondaechs na de middach bij een sal komen, om te v[er]handelen tgene in kerckelijcke saecken sal voorvallen, ende daer schriftelijcke notitie van te houden: ende dat die absenteert sonder wettighe reden v[er]bueren sal de somme van N. Js mede doenmaels goetgevonden dat oock des Somers na de middach gepredickt sal worden tot Leersom, int plaets van smorgens vroegh, om dat die van Leersom gelegentheijt souden hebben om smorgens tamerongen te comen, ende die van Amerongen om snamiddaechs daer te comen. Jtem datmen mede gestadich te Leersum voor den Armen om sal gaen ende niet alleen op de genoemde hoogtijden als voordesen. Js mede noodtwendich geoordeelt dat die gene die haer kinderen sullen laeten doopen te vooren haerer ende skints naem den predicant sullen bekent maecken, op dat daer register mach van gehouden worden na luijdt der kercken ordrs a i 1619 artic. 60: ende is sulcx de gemeente voorgedraeghen. Doenmaels niet anders voor gevallen sijnde is de v[er]gaderinghe met een Dancksegginghe tot Godt gescheijden. 3

4 Den 6 Junij Js een geruijmen tijt om v[er]scheijden v[er]hinderingen geen bijeencomste geweest sijnde; is itmael Naer Aenroepinghe van de naem des Heeren Eerstelijck geoordeelt als stichtelijck ja noodtwendich dat het Avondtmael des Heeren om de dreij maenden dat is viermael int jaer wtgedeelt werde; daer het voor desen maer twee of dreijmael is gehouden. Js oock doenmals geresolveert voor de middach ende na de middach alsser tot Amerongen gepredickt wordt, neffens een Capittel wt Godts woordt, oock tot stichtinghe van die geene die niet leesen en kunnen, d eene reijs de tien geboden, d andere reijs d articulen des Christelijcken geloofs te laeten leesen. Jtem is oock beslooten een gesetten tijt van tot Leersem te prediken, te weten alle veertien daghen des Somers ende des Winters na de middach, int plaets dat sulx te vooren stondt ter discretie van de predicandt, die daer somtijts alle acht daghen, somtijts om de 14 dagen of drie weecken maer en predickten. Jtem dat den Anderen Sondach, als tot Leersom niet en wordt gepredickt, tot Amerongen nademiddaeghs sal gepredickt worden, ende besonder met een predicatie tot v[er]claringhe des Catechism: volgens kercken ordre artic 68, ende andere welgestelde kercken; ende de resolutie genomen bijde Synode deser provintie a o 1642, ende gearresteert bij onse Classis van Rhenen ende Wijck gehouden den 15 Novemb: a o Jtem datmen des Sondaechs na de middach, na de Catechismus predicatie sal houden een Catechizatie met vraeghen ende Antwoorden van jonghe ende oude Lieden, gelijck sulx nu veele jaeren bij eenighe onser Kercken tot v[er]wonderlijcke stichtinghe is gepractizeert, ende besloeten bij de Synode deser provincie gehouden a o 1642, ende goetgevonden bij onse Classis van Rhenen ende Wijck gehouden den 15 Novemb ende is de Christelijcke gemeente publikelijck van de stoel sulx bekent gemaeckt, daer toe v[er]maent, ende v[er]socht. Den 20 Novemb. Jn v[er]scheijden voorgaende bijeencomsten niet voorgevallen seijnde; Js op ditmael, naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren; inde v[er]gaderinghe gesprooken, van tgene in de Classis tot Wijck den 15 Novemb. gehouden was v[er]handelt: waer van na predicandt raport gedaen hebbende, hebben wij wt de v[oor]sz acten dit genoteert. Voor eerst aengaende den Artikel spreeckende van der schouten boeten, van de welck, na staten placcaten den Armen het derde part soude komen; is in 4

5 aenmerckinghe genomen ende geresolveert dat de predicandt of een van d Armmeesters onsen Drostus daer over eens sullen aenspreecken, ende sien der armen gerechicheijt, soo veel moghelijck is, te bevorderen Aengaende den Artikel spreeckende van de ouderlingen, als dat ieder gemeente een kerckenraedt hebbende vrij sal staen neffens haeren predicandt oock een ouderling tot de Classicale v[er]gadering te senden: ende dat die geene die sulx niet en doen ten minsten sullen gehouden weesen een credentie van haere gemeenten mede te brengen: Heeft de kerckenraedt daer in goet contentement genomen, ende na rijpe deliberatie geresolveert ende voorgenomen niet alleen int toecomende haeren predicandt, na ordre des Classis, met behoorlijcke credentie tot deselfde Eerw. v[er]gaderinghe te deputeeren na kercken-ordre a o 1619, artic.33. maer oock alle vlijticheijt daer toe aen te wenden ende middelen sien wt te vinden om neffens de predicandt oock een ouderling in toecomende af te senden; na kercken-ordre a o 1619 artic. 41. Aengaende den Artikel spreeckende van de opsicht der Schoolen is mede in achtinghe genomen ende geresolveert datmen met den Eersten all omme na de beste ordre sal v[er]nemen, ende dan soo verre moghelijck is, den selven hiermede sien inte voeren. Aengaende de Sondaeghsche Catechizatie die wij twee na malkanderen, een van Jonghe ende een van bejaerde persoonen plachten te houden, is geresolveert voor een tijt om de cortheijt der daghen alle sondach een der selve te houden, met v[er]wisselinghe om den anderen sondach. Jtem ons voorgecomen sijnde de Casus dat de voogden der onmondighe kinderen worden de houwelijcksche gebooden van de moeder doen ophouden, om dat sij van haere kinderen niet en was gescheijden, is na deliberatie, op het advijs van D. Lubertus Sprutius predicandt aen de Blauw-Capel ende andere bij hem geconsuleert, als mede van een Advocaet, v[er]staen de proclamatien voort te laeten gaen als die daer door niet en konden v[er]hindert worden. Heb ick oock doenmael de vergaderinghe voorgestelt of wij niet wel mochten tot Stichtinghe der gemeente een twee of dreij maenden in de winter midde weecks een Avondtpredicatie doen, ende hebbe mij daer toe geoffereert soo ver mijne crachten ende gelegentheijt sulx souden kunnen lijden: welck oock met goet contentement is aengenomen, ende geresolveert alles daer toe dienende te v[er]sorghen, ende sulx te besoecken. Den 4 December. De Naeme des Heeren aengeroepen sijnde. 5

6 Js bij de Kercken-raet gesproocken van de maniere van nieuwe lidtmaeten aentenemen tot het H. Avontmael des Heeren, ende is goet gevonden, datmen het daer toe sal sien te brengen, dat de nieuw aen te nemen lidtmaeten haere belijdenisse doen na de proefpredicatie in de kerck in presentie van eenighe der kercken-raet, nam: een ouderling of twee neffens de predicandt soo nochtans datmen de beschruemde hier in te gemoet sal comen, met sulx, als voor desen, int particulier te doen. De kerckenraet oock gehoort hebbende Het v[er]souck van de Ed. vrouw van Amerongen aengaende het luijen des sondaeghs voor de predicatie heeft toegestaen, ende goetgevonden het luijen, dat voor desen den eerstemael ten acht ueren, den anderemael ten half neghenen, ten derde mael ten neghenen wierde gedaen, nu de eerstemael ten sevenen, den andere mael ten achten, den derde mael ten neghen ueren te doen geschieden, gelijck in meest alle andere kercken. Den 18 December. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende Resumptie van de laestvoorgaende Acten: Js bij de kerckenraet gesproocken hoe dat men best v[er]sien soude in dat misbruijck dat tot nadeel van de kerck ende den Armen onder ons is, als dat de leden bij afsterven de kerck ofte den Armen iet maeckende dat int ruijg iemant van haere naeste bevolen laeten, ende belasten aen den armen wt te delen; int plaetze van sulx te doen geven aen de diakenen die daer toe gestelt sijn. Ende is goet gevonden de gemeente te v[er]manen ende te bidden dat ieder tgeen hij maeckt aen de kerck of den Armen sorghe draeghen dat het die geene die daer toe gestelt sijn v[er]handtrijck mach worden; ende dat in voeghen als volght. Dewijle ongetwijfelt veele lieden insonder in haer sterven de kerck ofte den armen van haere goederen bedencken, ende na haere gelegentheijt iet maecken; ende dat nochtans dies aengaende eenighe jaeren herwaerts weijnich of niet tot de kerck ofte den armen is gekomen. Soo wort ieder een v[er]maent die sijn lieberaliteijt aen de kerck ende mededogenheijt tegen den armen wil bewijsen: dat wanneer hij de kerck iet maeckt, daer bij wil bescheijden dat het de kerckmeesters ter handt gestelt werde: ende wanneer hij den armen iet maeckt daer bij wil beschijden, ende sorghe draghen, dat het den armmeester ter handt gestelt ende gegeven worde, welcke mannen te dien eijnde van de Christelijcke gemeente worden v[er]coren, om het welvaren van de Kerck ende den armen, te bevorderen. Op dat een ieder mach v[er]seeckert sijn, dat het geene hij gemaeckt heeft, comt ten behoefte van de kerck of den armen dien hij t gemaeckt heeft; daermen soo niet van en can v[er]seeckert wesen alsmen dat soo int ruijg bevolen laet die geene, die daer geen rekenschap sijn 6

7 gehouden van te doen; gelijck het te vreesen is dat door die slofficheijt de kerck ende den armen al veel te cort gekomen is. Oock is sulx noodich om dat de Aelmoessen bij de armmeesters van de armen gesocht worden, soo dat sij den armen geen behoorlijck onder-stant en kunnen doen; soo tgeene de lieden den armen maecken haer niet en wort behandicht. Daerom wort een ieder v[er]maent ende geboden die kennisse sou moghen hebben ofte crijghen, dat ietwes voor desen, aen den armen of kerck gemaeckt is van dese of gene, of naemaels gemaeckt sou moghen worden, dat sij dat de predicandt, of armmeesters, of kerckmeesters te kennen geven, dat die sulx moghen invorderen, of sorghe draeghen dat het volcomelijck tot behoefte van de kerck of armen mach comen. Jtem is mede doenmaels bij de kerckenraet gesproocken van die quade gewoonte van nieuwjaersingen; ende is goet gevonden de gemeente te v[er]manen daer van te willen wachten; op maniere als volgt: De Christelijcke v[er]gadering wort v[er]maent ende gebeden, alsoo het nieuwe jaer wederom voorhanden is; dat een ieder wil aflaeten ende sich onthouden van die quaede gewoonte van nieuw-jaer singen, als sijnde een saecke strijdende tegen de Christelijcke zedicheijt, eerbaerheijt ende schaemte, beeter lantlopers als modeste ende stille inwoonders passende; laet ons liever met het oude jaer dien ouden suer deesem afleggen, ende met het nieuwe jaer nieuwe Christelijcke zeden aennemen. Ende die de soodanighe voor desen wat hebben gegeven, worden v[er]maent ende gebeden, dat liever te willen geve aen den armen, dan tot v[er]sterckinghe van sulcken quaden gewoonte dat te geven aen sulcke lieden, die daer maer gewent sijn quaedt mede te doen, ende haer selven droncken ende vol te drincken: op dat de gevers geen deel en hebben aen haere sonden, met haer daer toe de middelen te v[er]rijcken. Jnt Jaer Den 1 Januarij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren; ende resumptie van de laest voorgaende Acten: Jsser doenmaels in de kerckenraet niet anders voorgevallen. Als dat v[er]haelt hebbe dat den Drost van mij predicandt aengesproocken sijnde over het derde van de boete voor den Armen (waer van gementioneert is in de sessie op den 20 Novemb. voorleden) geantwoort heeft hem sulx bekent te sijn, doch voor desen noijt gemaent sijnde oock niet gegeven te hebben, maer in toecomende daer sorghe voor te willen draeghen. 7

8 Den 15 Januarij Op datmael isser om v[er]hinderinghs geen bijeencomste der kerckenraet geweest derhalven niet v[er]handelt. Den 29 Januarij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de Laest voorgaende Acten. Js bij occasie van een voorgevallen boete, een der Diakonen belast bij den Drostus te onderstaen oft hij vande selve het derde part ten profijte van den Armen hadde bedongen: of andersins immers het derde part van tgeen waervoor hij v[er]accordeert voor den Armen van den selven te vorderen. Jtem is den selven Diaken belast eens bij den Drostus nader te onderstaen; of den Armen het darde part van alle boeten comt; of van eenighe alleen, ende welcke die sijn: op dat wij daer van wt staten placaten onderricht sijnde, het selve voor het toecomende moghen opteeckenen; ende wat naeder wtdrucken, om alle misverstandt te ontgaen. Den 12 februarij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de Laest voorgaende acten. Een der broederen ten deele raport doende vant geene in actis van den 29 Januarij lestleden; is dies aengaende evenwel niet te boeck gestelt alsoo noch breeder bescheijt v[er]wacht wierdt. Anders mede niet voorgecomen sijnde is de v[er]gaderinghe daer mede geïjndicht; ende met de gewoone dancksegginghe geslooten. Den 26 Februarij Jsser om d absentie van eenighe der Broederen ende andere v[er]hinderinghe geen bij eencompste geweest. Den 12 Meert Jsser om d absentie van alle de medebroederen geen bijeencomste geweest. 8

9 Den 19 Meert Naer Aenroepinghe van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Jsser gesproocken van de deputatie op den aenstaende Classis; ende is volkomelijck beslooten, volgens de resolutie genomen op den 20 Novemb s 1642, den predicandt ende een ouderling met behoorlijcke credentie tot den Classis te Wijck te houden te deputeren, gelijckerwijs oock geschiet is ende sijn gedeputeert Daniel van Henghel predicandt ende Guiljam Fremiu Ouderling met credentie volgens tgemeene ende gewoonelijcke formulier. Formulier des Credents Briefs Ghelucksalicheijt Die Kerckenraedt tot Amerongen heeft goetgevonden te deputeeren, ende deputeert mits desen op t wtgeschreven Classis tegens den 21 Martij deses Jaers tot Wijck te houden, haere Weerde Lieve Medebroeders den E n.u. bedienaer des H. Evangeliums alhier ende den E n.u. Ouderling van de gemeente der selver plaetse, om in de vreese des Heeren, nae den rechtsnoer des Goddelijcken Woordts, ende die gearresteerde aengenomen kercken-ordeninghe, met goeder conscientie, alle voorvallende kerckelijcke swaericheden, met die t saementlijcke Broeders aldaer v[er]gadert te helpen v[er]handelen, in alles adviseren, resolveren, ende helpen effectuëren, t welck tot der Eeren Godts, ende tot de meeste stichtinghe sijner Kercken dienlijck wesen mach. Beloovende alles, wat in conformite als boven van de selve haere weerde ende Lieve Broeders gedaen sal worden goet ende vast te houden, ende gewillich na te comen, even als of sij selfs alle tegenwoordich waeren geweest. Wenschende daer en tusschen d eerwaerdighe v[er]gaderinge den Rijcken seghen des H. Geestes, biddende dat het hemm gelieve int midden van haer te presideren, ende alle haere actien ten besten Ende tot een gewenscht eijnde te dirigeren. Actum in onse Kerckelijcke v[er]gaderinge den 19 e Meert 1643 stijlo Loci. Wt den Naem van den Kerckenraedt N.N./N.N. Den 2 April Js geen bij eencomste geweest. 9

10 Den 16 April Js mede van weghen v[er]hinderinghe geen bijeencomste geweest. Den 30 April Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren. Heb ick Raport gedaen van tgeene in Classe is v[er]handelt; ende is daer wt sonderlinghe niet genoteert: alleen aengaende tgeene is gesproocken van de subsidie te doen aen de v[er]druckte broederen van de graefschappen of hartoogdommen Gulck, Marck ende Cleef etc is geconsenteert aende selve de aenstaende Classe een subsidie te doen van tien gulden. Jtem hebbe raport gedaen dat ick volgens commissie mij van de kerckenraet gegeven Cornelis Hendrickse Coster hebbe geseijdt dat hij de Jonghens des saterdaeghs voor paesch de vasten niet meer wt en soude laeten luijen, gelijck voor desen gewoon was te schieden, dewijl sulx was een over geblevene paepsche superstitie: ende dat de selve oock heeft aengenomen sulx te sullen beletten. Jtem dat Meester Jillis Schoolmeester hebbe aengeseijdt wt naeme des Kerckenraets dat hij des Somers oock School moet houden: twelck hij oock heeft aengenomen ende belooft te doen. Js mede op v[er]soeck van de Ouste ouderling ende Diaken gesproocken van twee andere in haere plaetse te v[er]kiesen, ende heeft de kerckenraedt goet gevonden door de predicandt daer toe te laeten v[er]soecken Jan Huijbertse tot ouderling ende Jan Dirricksen tot diaken; ende de selve sulx aennemende, den toecomende sondach de gemeente voor te stellen: ende na de gewoonelijke voorstellinghen in haeren dienst te bevestighen. Js mede goet gevonden dat de Diaken met het v[er]setten van de Kerckenraedt als dan mede sijn reeckening sal doen van sijn ontfanck; op dat de selve dan met een mach geslooten worden: als mede dat de Christelijcke gemeente sulx te vooren sal worden bekent gemaeckt, om of iemant wou komen hooren. etc. Hebbe oock doenmaels ick predicandt de kerckenraedt voorgedraghen de namen der personen die de laest voorgaende rijse tot de Tafel des Heeren sijn toegelaten, met v[er]hael van tgeen mij van haer goet comportement bekent was; hebbe oock voorgelesen de Attestatie van de persoon die daer op was aengenomen, ende heeft de Kerckenraedt dit sich altsamen wel laeten gevallen. Ende alsoo is de v[er]gaderinghe met de gewoone dancksegginghe gescheijden. 10

11 Den 14 Maij Naer Aenroepingh van de Naeme des Heeren, ende resumptie der Acten Hebbe de kerckenraet v[er]toont twee attestatien van persoonen die tegen den naesten mede aen de Tafel des Heeren sochten toe gelaten te worden; ende heeft de kerckenraedt daer welgevallen in gehadt, ende dienvolgens goetgevonden de naeste rijse die selve te admitteren. De Broederen in de Acten v[oor]sz het v[er]soeck aengenomen hebbende sijn na gewoonelijcke voorstellinghe in haeren dienst bevesticht, ende hebben sessie genomen. Heeft mede de Diaken voor de Kerckenraedt sijn reeckeninge van een Jaer gedaen; ende is de selve geapprobeert ende voor goet opgenomen. De Kerckenraedt v[er]staen hebbende dat aen den Drostus wederom eenighe boete was v[er]vallen heeft Aelbert V[er]weij Diaken gecommitteert om den selven aen te spreecken voor het competent van den Armen; dae van sijn weder vaeren in de naeste v[er]gadering raport sal doen. Den 4 Junij Jsser om absentie van eenighe der Broederen geen bijeencomste geweest; ende tgeene te v[er]handelen was wtgestelt tot de naeste v[er]gaderinghe. Den 18 Junij Naer Aenroepinghe van de naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten Js gehoort het rapport van den diaken aengaende de commissie hem in actis van den 14 maij gegeven; dewelcke seijde dat den Drostus hem hadde geandtwoordt dat hij niet en meende dat den Armen het derde part quam van vecht of andere criminele boeten, ende dat hij, soo hem sulx wt staten placaten conde bewesen worden, willich was om te geven: waer op de kerckenraedt geresolveert heeft, deselve te doen krijghen ende in te sien. De kerckenr t mede gehoort hebbende dat den armen soude comen de derde van e boeten die over tfrauderen van Jmpost vallen, heeft mede goet gevonden de ordinantien in te laeten sien, om te weten waer de arm meesters haer na sullen hebben te reguleren. 11

12 Sijn op het aenstaende Classis gedeputeert neffens den predicandt Jan Huijbertsen Ouderling: welcke specialijcken in last is gegeven te bevraeghen van wat Boeten den armen het derde part comt, ende of sij oock Costen sijn gehouden te draegen. Den 2 Julij Naer Aenroepinghe van de naemse des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Wij in voorgaende acten gedeputeert tot de Classe raport gedaen hebbende van tgene in Classe was gepasseert is goet gevonden middeler tijt daer van te spreecken ende te handelen als 1 van jaerlijcks wat te contribueren 2 hoe men weeren sal de stouticheijt der papen ende paeps gesinde int plegen van haere exercitien ende prediken 3 ende de prophanatie des Sabbaths. Aengaende de oncosten die daer vallen over het deputeren van een Ouderling neffens de predicandt is goetgevonden dat den arm meester sulx bij provisie sal v[er]schieten ende datmen het naemaels aen de kerckmeesters sal sien te vinden. De saecke van den armen, in voorgaende actis in commissie gegeven, in Classe voorgestelt sijnde, is daer van gemaeckt een quaritur ad synodum. Den 16 Julij Isser van weghen v[er]hinderinghe geen bijeencomste geweest. Den 30 Julij Naer aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js de Oudtsten diaken gelast in te vorderen de 20 gulden de welcke den armen int maecken van seecker accoordt waeren toegeleydt, ende den Drostus neffens tgeene hem daer van quam soude ontfangen. Jtem is den selven gelast de weduwe van Lambert Gerritsen zal r aen te spreecken om die 50 guldens: ende den Decker aen de voet van den Dijck om de 25 guldens die sij den armen schuldich sijn. Den 13 Augusti 12

13 Jsser van weghen absentie der mede Broederen geen bijeencomste geweest: ende tgeene te v[er]handelen was wtgestelt tot den naesten. Den 20 Augusti Naer aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de Laest voorgaende Acten. Sijn tot de aenstaende Classis den 22 Augusti tot Wijck te houden gecommitteert den E Daniel van Henghel predicandt ende Loijs de Lilo ouderling. Dewijl bevonden wordt dat eenighe nae haere gedaene proclamatien langhen tijt wachten om haer inden houwelijcken staet te laeten bevestighen; ende dat daer door veele swaericheden ende quaet sou kunnen ontstaen, soo is goet gevonden datmen de sodanighen sal aenseggen datse de naest toecomende sondach sullen moeten komen trouwen; ende dat die geene die na desen langher als acht of veertien daghen na de derde proclamatie wachten sal aengeseijdt worden of dat sij sullen geciteert ende ontboden worden dat zij de kerckenraedt reden kommen geven waerom sij de confirmatie wtstellen; die dan daer van sullen oordeelen ende inversien na sij sullen vinden te behooren. Den 27. Augusti. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de Laest voorgaende Acten. Die in voorgaende Actis tot den Classis gecommitteert waeren raport doende van tgeen in Classis gepasseert, hebben gesijdt volgens commissie voor de v[er]druckte praedicanten in Gulick etc belooft te hebben 10 gulden; twelck oock sal wesen voor andere die van de Classis iet sullen begeren; ende sullen gegeven worden in meert De gecommitteerde Broeders hebben oock haere oncosten bedraegende ter somme van 3 gl. 18 st[uijvers] in reeckeninghe gebracht ende sal den arm meester bij provisie haer de selve goet doen. Den 24 Septemb. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. 13

14 D. van Henghel de v[er]gaderinghe voordraegende de Jntentie ende voorslag van de Wel. Ed. Heer van Amerongen om Aelbert Jacobse Verweij Coster te maecken in des Overleden Costers plaetse, ende 1 de selve afvraegende haer advijs ende of daer iemant iet tegen hadde, heeft v[er]claert neen, maer sulx geeren te moghen sien als sijnde niet alleen een persoon van de religie, maer oock sonder opspraecke ende Lidtmaet van de Kercke: dies hij aengenomen heeft wt aller naeme, als hij daer over bij sijn Ed. geadviseert sal worden, hem sulx bekent te sullen maecken. Jdem voorlesende Copije van een brief van haere Ed. Mog. Ordinaris gedeputeerden geschreven aen de gedeputeerde van ons Classis, om te schrijven den inhoudt aen alle resp. predicanten ende kercken raeden resorterende onder den Classe van Rhenenwijck, om aen te brenghen alle kerckelijcke ende geestelijcke goederen, Capellarien, vicarien etc Js daer op geresolveert bij de nabueren te v[er]neemen wat die daer in doen sullen, ende ons alsdan met haer te conformeren, ofte immers na gelegentheijt van saecken te reguleren. Den 8. October Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js op het v[er]soeck van Aelbert Jacobse V[er]weij Coster geaccordeert de Wel. Ed. Heer van Amerongen door de predicandt te laeten v[er]soecken om hem Verweij Acte ende Commissie van sijn Coster-schap te geven inhoudende dat hij het tractament met sijn appendentie ende dependentie alst voor desen geweest is soude genieten: mits datmen daer oock sou v[er]soecken bij te stellen het reglement tot goet onderhoudt ende opsicht vande kerck ende tgeene annex is bij de Kerckenraedt geconcipieert ende hem Verweij voorgehouden. Oock is ten v[er]soecke van den selven geaccordeert De Wel. Ed. Heer van Amerongen door de predicandt te v[er]soecken dat een boete ten profijt van de Coster mochte gesedt worden op die geene die over het kerckhof rijden, daer peerden, schaepen, verckens etc op drijven of weijden. Ende dat Nochte de boode of iemant anders als de Coster in de kerck ietwes sal moghen afleesen. Aengaende het aenbrengen der kerckelijcke goederen, is goetgevonden als men het selve doen sal immers te gaen met dese circumspectie ende voorsichticheijt datmen bij de selve niet en telle de arm ende Gasthuijs goederen, gelijck die in onser Kerkm[eesters] registeren bij een staen, maer de incompste der Gasthuijs goederen 1 Hierna zijn ruim drie regels onleesbaar gemaakt. Overigens zijn doorhalingen niet steeds verantwoord in deze transcriptie. 14

15 daer af laeten: Jtem datmen daer nevens stelle de ordinaire lasten; ende intgemeen oock te kennen geve de extraordinaire. Den 22 October. Jsser van wegen Absentie der medebroederen geen bijeencomste geweest. Den 19. November Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js tot den aenstaende Classis de predicant alleen gecommitteert, die wesen sou den 21 November. Js mede goetgevonden tot stichtinghe der gemeente des winters in de weeck des donderdaghsavont een avontgebeth ofte predicatie te doen; in conformite van de resolutie bij de kerckenr[aeden] genomen op den 20 Novemb. des Jaers twelck als donderdach toecomende sijn aenvanck soude nemen. Den. 26 November. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe ick van Henghel raport gedaen van tgeene in Classe was gepasseert; ende en is daer in niet geremerkeert noodich voor ons aen te teeckenen: als dat op het quaritur aengaende den armen boeten, waer van in actis van den 18 Junij 2 Julij, bij het Synode niet anders en is geantwoort, als dat men het selve als de placcaten op moet soecken: ende hem daer nae reguleren. Den 2 Januarij des Jaers Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js wederom den Oudsten Diaken gelast in te vorderen de 50 gl van de weduwe van Lambert Gerritsen (waervan oock in actis van den 30 Julij 1643) ende bij aldien sij immers tot de helft binnen een weeck ofte twee geen raet en soude weten: dat sij dan ten behoef van den armen een obligatie daer van passere, ende van desen tijt aen daer behoorlijcke intrest van geve. 15

16 Jtem in te maenden de 25. van den Decker aen den voet van den Dijck, (waervan oock in actis vs) ende soo hij geen gelt en geeft, of binnen acht ofte veertien daeghen belooft te geven, hem aen te seggen datmen hem op een ander manier sou moeten laeten aenspreecken. Jtem de 20 gl. waer van oock in Actis vs: welcke den Drostus niet ontfangen en heeft: maer heeft laeten staen voor den Armmeester te ontfangen. Js doenmaels mede goetgevonden dat de predicant ende Arm-meester de bussen eersdaegs souden gaen lichten. Den 28 Januarij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js goetgevonden met de Winter Avontpredicatien den 1 februarij voor dit jaer wt te scheijden ende op te houden, alsoo de daghen te seer lenghen, om de keerssen soo vroeg te kunnen gebruijcken. Den 11 februarij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Heeft de predicandt de v[er]gaderinghe voorgehouden wt den Drostus v[er]staen te hebben dat sijn wijle huijsvr. op haer dootbedde ietwes aen den Armen ofte de Kerck gemaeckt heeft, doch de somme niet wtdruckende; waer nae de Armmeesters staet te v[er]nemen. Den 17 Meert Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js tot den Classem den 19 Meert tot Wijck te houden gedeputeert den E Daniel van Henghel onsen predicandt met credentie nae het gewoone formulier. Js mede den Arm-meester geordeneert te geven de tien gulden voor de v[er]druckte predicanten in Gulick etc waer van in actis den 27 Augusti

17 den 24 Meert Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe raport gedaen van tgeen in Classe was gepasseert ende en is daer in niet geremerkeert noodich voor ons aen te teeckenen. Den 19 Maij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js op het v[er]soeck van de Oudste Ouderling Loijs de Lile ende oudste diaken Aelbert Jacobse V[er]weij gesproocken van twee andere in haere plaetse te v[er]kiesen, ende heeft de kerckenraedt goet gevonden door de predicandt daertoe te v[er]soecken Steven Gerritsen tot Ouderling ende Teeuwis Evertsen tot diaken, ende de selve sulx aennemende den toecomende sondach de gemeente voor te stellen, ende nae de gewoonelijcke voorstellingen in haere dienst te bevestigen. Js mede geresolveert dat de Diaken die afgaen sal al vooren reeckeninghe van sijn ontfanck sal doen, nae gewoonelijcke Ordre, ende datmen sulx de gemeente te vooren sal voorstellen ende bekent maecken. Den 29 Maij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Heeft de Oudste ende Afgaende Diaken Aelbert Jacobse V[er]weij sijn reeckeninghe gedaen ende is de selve voor goet opgenomen. Js mede tot Classem extraordinariam D. Daniel van Henghel gedeputeert, met gewoonelijcke credentie. De leden des Kerckenraedts die soo afgaen, sijn bedanckt voor haere moeijte ende dienst die sij Godt ende sijn kercke hebben gedaen. Den 16 Junij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. 17

18 De personen in actis den 19 Maij v[er]coren tot ouderling ende Diaken naer voorgaende voorstellingen bevesticht sijnde, hebben sessie genomen. Js tot den Classe den 18 Junij tot Rhenen te houden gedeputeert D. Daniel van Henghel met gewoonlijck credentie. den 14 Julij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe raport gedaen van tgeene in Classe gepasseert is, doch en is niet geremerkeert nodich voor ons aen te teeckenen. Hebbe aengedient dat Huijbert Tuenissen tot Elst bij seecker accoort aen den armen tot Amerongen drij gulden heeft belooft het welcke den armmeesters staet in te vorderen. den 28 Julij Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe aengedient wt den Drostus v[er]staen te hebben dat hij de 20 gulden van Armen, die welcke den armen waeren gemaeckt als te sien in actis van den 30 Julij ende 1 Jan. 1644: hadde ontfangen ende gegeven aen Ariaentgen van Thouwen van een kint, diese bij de armmeesters toegeleijdt waeren. Jn somma betaelt. Hebbe v[er]toont quitancie van D. de Leeuw van de Collecte voor de bedroefde protestanten in Ierlant bedraeghende ter somme van hondert ende twintich gulden. Hebbe voorgedraeghen hoe dat Gerrit Meeuwisse ende Trijntjen Jans die haer derde geboth al over drie weecken hadden gehadt, niet en quaemen om getrouwt te worden, jae dat de spraecke ging dat sij malcanderen wilden opschieten: ende is goet gevonden in conformite van de resolutie van den 20 augusti 1643 haer door de koster te laeten aenseggen dat sij als sondach toecomende sullen comen trouwen: of na de middach ten vier ueren aen de kerckenraedt sullen commen reden geven waer om sij sulx wt stellen. Den 25 augusti 18

19 Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe aengedient hoe dat de Coster aen Trijntjen Jans de Weet heeft gedaen, ende geseijt heeft dat sij geseijt hadde bij de predikandt te sullen comen, twelck nochtans niet en is geschiedt: hem en heeft hij de weet niet konnen doen alsoo hij niet int dorp ende was ende is daer op geresolveert als hij int dorp sal gecomen sijn haer beijde de Weet voorsz te laeten v[er]nieuwen. Tegen het aenstaende Classis op den 27 augusti tot Wijck te houden, is derwaerts gecommitteert D. Daniel van Henghel met gewoonelijcke credentie. Den 1 Septemb. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe raport gedaen van tgeen in Classe was gepasseert ende is daer in niet geremerkeert noodich voor ons aen te teeckenen. den 15 Septemb. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Hebbe aengedient dat Gerrit Meeuwissen ende Trijntjen Jans getrouwt sijn den 15 septemb[er] ende is daermede die saeck afgedaen. De kerckenraedt Roelof Arissen geciteert hebbende om hem te vragen waerom dat hij in anderhalf Jaer ende langer niet en was ten avontmael geweest, ende hem over andere dingen te hooren spreecken, heeft qualijck genomen dat hij gewijgert hadde te comen ende oock niet gekomen en is: ende heeft daerop geresolveert den selven tegen sondach toecomende na middach door de Coster wederom te laeten citeren. Den 21 September Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. De Kerckenraedt voorgecomen sijnde twee attestatien elck van twee geloofweerdighe persoonen lidtmaeten van de gemeente onderteeckent beijde inhoudende dat de soon ende schoondochter van Willem Aelbertsen van haer vader 19

20 hebben geseijt dat hij tot Zutphen een hoer heeft bij de welcke hij een overwonnen bastaerdt heeft, een dochterken van ontrent twee jaeren genaemt swaentjen 2 : ende dit quaet geruchte van Willem Aelbertsen vs alrede v[er]spreijdt sijnde door de heele gemeente tot ergernisse van velen; heeft de kerckenraedt dese saecke wel insiende goet gevonden hem door de Coster tegens morgen middach ten elf ueren te lasten citeeren om bij de Kerckenraedt te comen: ende alsdan hem dit geruchte van hem voor te houden, ende hart op sijn conscientie te binden, om soo hij tot bekentenisse komt, hem na kercken ordre te suspendeeren ende het gebruijck des H Avontmaels te ontseggen tot den tijt dat hij door boetvaerdicheijt hem wederom met de gemeente sal hebben v[er]soent: ende bij aldien hij het ontkent, hem evenwel te seggen dat de Kerckenraedt niet sien en kan hoe hij met stichtinghe dese mael ten avontmael sou kunnen gaen van wegen dit quaet geruchte, ende dat hij derhalven ditmael sich sal onthouden: daer en boven hem ernstelijck te belasten dat hij voor de toekomende reijs dese sijne beschuldighers sal sien op de mont te doen cloppen, ende hem met goede attestatien te purgeren, of dat de kerckenraedt hem van het gebruijck des Avontmaels sal moeten suspenderen ende afhouden. Den 22 Septemb. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. De koster raport gedaen hebbende dat hij wederom den weet aen Roelof Arissen hadde gedaen; ende de selve daer op niet gecompareert sijnde: de kerckenraedt met leetwesen sijn hartneckicheijt siende, dat hij tot tweemael toe geciteert sijnde, sich niet en heeft v[er]weerdicht jae gewijgert te comen, ende volgens dien sich de kerckelijcke v[er]maninghe te onderwerpen, strijdende sulx met de schuldighe plicht van een goet lidtmaet: heeft daer op op geresolveert hem door de Coster te laeten aenseggen met een extract wt dese resolutie, dat de kerckenraedt hem niet weerdich en oordeelt volgens godts woort ende kercken ordre om tot de tafel des Heeren te komen ende die H. spijse ende dranck delachtich te worden die Christus alleen voor de gelovigen die haere voor gangeren gehoorsaem sijn berijdt heeft, dies sij hem bij desen suspenderen ende het gebruijck des H. Avontmaels ontseggen ter tijt toe dat hij over dese sijne impertinente weijgering van te comen, ende andere dingen die de kerckenraedt hem hadde voor te houden satisfactie sal hebben gedaen. Hebbe raport gedaen hoe Willem Aelbertsen op de citatie is tmijnen huijse gekomen ende versocht dat men hem wilde excuseren, dat hij van wegen de sieckte van sijn vrou tot middach dat de Kerckenraedt soude v[er]gaeren niet en kon wachten: waer op ick Steven Gerritsen ouderling bij mijn ontboden hebbende, hem voorgehouden 2 Doop niet gevonden in doopboeken van Zutphen. 20

21 heb het quaede gerucht dat van hemm was, waer van in actis van den 21 September; welck hij heeft bekendt waer te sijn ende geseijdt dat het hem leet was, ende dat hij niet en hadde geweten dat hij daer sulcken groot een quaet aen dede alsoo hij door de ouderdom ende impotentie van sijn vrou ende rebellie ende debosie van sijn soon sulck voornemen hadde genomen. waer over ick hem aenseijde de resolutie des kerckenraedts hem suspenderende van het Avontmael ter tijt toe dat hij door boetveerdicheijt hem wederom met de gemeente sal hebben v[er]soent: ende hebbe hem daer en boven voorgestelt de grootheijt ende leelijchijt van sijn sonde, ende hem ernstelijck tot bekeeringhe vermaenend. Jtem hebbe aengedient dat ick den Drost hebbe aengesproocken wegen tgeene hij mij gesijdt hadde dat sijn Wijle huijsvr. aen den armen hadde gemaeckt, waer van in actie van den 11 febr waer op den drost mij geantwoordt heeft dat sijn wijle huijsvr. de somme van hondert gulden aen den armen heeft gemaeckt, die gereet leggende ende de armmeesters kunnen kommen haelen alst haer gelieft: doch dat hij gaeren soude sien, datse wel wierden wtgeset, alsoo den armen het Capitael tegenwoordich niet van nooden heeft aen te tasten; twelcke hem hebbe toegeseijdt sonder wijpe 3 te sullen geschieden. Jan Dirricksen diaken van wegen Met van Harren voorstellende hoe haer noch quamen veertich gulden van het houwen van een kint, haer aenbesteet, ende v[er]soeckende dat de armmeesters die wilden betaelen: is daer op geresolveert dat de armmeesters na het vermogen van de buers daer wat toe sullen geven, niet tegenstaende sij sulx niet gehouden en waeren, als in die aenbestading niet gekent sijnde, noch gesien hebbende de reeckening van het v[er]copen ende wtgeven van het goetjen dat de ouders van dat vs kint hadden naegelaten. Den 10 Novemb. Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. Js op het aenstaende Classis tot Wijck te houden, den 19 November gedeputeert D. Daniel van Henghel met gewoone credentie. Den 24 November Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. 3 Lezing onzeker. 21

22 Hebbe raport gedaen van tgeen in Classe was gepasseert: ende onder andere, hoe dat ick op het v[er]soeck van Willem Aelbertsen aldaer hadde voorgestelt; of iemant met die persoon daer mede hij in overspel terwijl sijn vrou leefden, vivente uxore geleeft heeft nae het overlijden van sijn huijsvrou sou moghen trouwen? Waerop met eenparighe stemmen geantwoort is dat sulx niet en behoort te geschieden. Volgens de resolutie des Synodi provinc Vltraj[ectinae] a o 1630 sess. tertia. ende dat ick des antwoords Willem Aelbertsen op sijn versoeck hadde gegeven ende hem daer mede afgeset. Den 8 December Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende Acten. De Kerckenraedt v[er]socht sijnde van Mor Willemse een neerlaegh gedaen hebbende, om sijne geboden te hebben met deliaen Sijmens, heeft hem sulx ingewillicht considererende dat hij hier ontrent drie jaeren opentlijck sonder v[er]volgt te werden heeft gewoont ende dat met kennisse van den Heer 4 ende officier te Scharpezeel ende vrinden aldaer daer het delickt is geschiet, alsmede van den Heer 5 ende officier alhier, soo dat de kerckenr[aet] sulx achte voor een stilswijgende vrijdom: te meer oock alsoo hij sulx met de vrinden hadde afgemaeckt. den 2 februarij 1645 Naer Aenroepinghe van de Naeme des Heeren ende resumptie van de laetste acten. Alsoo Onsen Drossaert Johan Verweij het tweede geboth van Willem Aelbertsen (waer van in actis van den 24 November a i 1644.) met een briefken door de Coster in de kerck hadde laten proclameren. de kerckenraedt sulx hoorende, heeft nodich geacht de Coster daer van te censureren, ende den drostus te laeten begroeten ende v[er]soecken dat dat geboth mochte worden geannulleert ende gerenoveert ter plaetse daert behoort, als tegens ordre geschiet: ontijdich, alsoo de voorsz Willem Aelbertsen vierdagen te voren op het raethuijs sijn eerste geboth hadde gehadt, ende de ordinantie beveelt de selve acht dagen te doen na den anderen: als mede op sijn onbehoorlijcke plaetse, alsoo die van den gerechte, de geboden, die bij haer v[er]socht worden, volgens ordinantie moeten doen met clockluijdinge voor den raethuijse ofte plaetse haerder v[er]gadering dewijl sulx nu tegens ordre in de kerck geschiet sijnde, die van de kerckenraet daer door opsraeck souden kunnen lijden, als 4 Lezing onzeker. 5 Idem. 22

23 of sijse hadden gedaen, alsoo men gemeenelijck v[er]staet bij haer gedaen te sijn tgeen gesijdt wordt in de kercke te sijn geschiet. den 9 februarij. Naer Aenroepinghe van den naeme des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Hebbe raport gedaen hoe dat ick volgens v[er]soeck ende begeerte van de kerckenraet de Coster over sijn doen bestraffende tot antwoort hebbe gecregen, dat de selve sich excuseerde om dat hij het briefken creeg onder de predicatie, ende soo hij het te voren hadde gecregen dat hij het de predicant soude hebben gecommuniceert, belovende dat sulx na desen niet meer en soude geschieden; als nu eerst bericht sijnde dat het tegens ordre was, dat hij te voren niet en hadde geweten of bedacht: ende dat ick den Drost daer over begroetende tot antwoort bequam dat sulx om de v[er]gadering van de menschen aldaer was geschiet, ende soo wij v[er]stonden dat sulx tot des kerckenraets nadeel sou kunnen strecken, dat hij dat geboth voor nul soude houden, ende weer op nieuw laten doen ter plaetse daert behoort: gelijck oock v[er]leden vrijdach geschiet is. Den 16 Martij Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Js op den aenstaende Classe tot Wijck te houden den 18 meert gedeputeert D Daniel van Hengel met gewonelijcke credentie. Den 23 Meert Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Hebbe Raport gedaen van tgeene in classe was gepasseert doch ende is niet aengemerckt noodich om voor ons aenteteeckenen. Den 4 April Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. 23

24 Jsser gesproocke, alsoo Hilletjen die Leijsjen het simpel kint hadde gehouden, onbequaem was geworden om hetselve langer waer te nemen, ende haer soo danich aenstelde dat men het haer niet langer dorst betrouwen, bij wie datmen het best wederom besteden soude: ende is eijndelijck met gemeen advijs goetgevonden onder andere die er na stonden het te doen bij Hendrickjen Tuenis met de welcke men besproocken is ende geaccordeert heeft op de navolgende conditien, ende dusdanich contract heeft gemaeckt. De Diakens der Gemeente tot Amerongen in der tijt hebben bestaijt met advijs van de predicandt ende kerckenraedt, gelijck sij bestaijen mits desen Leijsjen het simpel kint, aen Hendrickjen Tuenis, ende dat voor den tijt van een jaer, dat ingaen sal den vierden April 1645, ende wtgaen den 4 April 1646, voor de somme van hondert ende vijf en twintich Car[olus] guldens, haer bij vierendeel of hallif Jaeren te betalen, voor welck Jaer sich Hendrickjen vs oock sal v[er]binden aen het kint geven kost ende dranck, als mede belappen bewassen ende be???? 6, waeren 7 ende rijnigen na behooren: ende soo Hendrickjen of het kint voorsz quamen te sterven, so sal met de doot van een van beijden dit contract eijndigen ende ophouden, keer maet keer gelt: wat belangt linnen ende wolle bet ende bolster tot kints lijf behoorende, soo deselve Hendrickjen voorsz van de goede lieden niet ende worden gegeven, soo sullen de diakens de selve becostigen, mits dat Hendrickjen volgens haer presentatie daer toe sal geven al het geene haer aen gelt van de goede lieden voor ende om het kint soude mogen v[er]eert ende geschoncken worden, tot welcken eijnde de diakens thaeren huijse een bus sullen bestellen, daer sij tgeen gegeven wort, sal laeten insteecken, ende soo er meer gegeven waer als tot skints cleeding ende bedding waer v[er]eijst, soo sal tgeen overschiet comen tot profijt van Hendrickjen voorsz: de welcke belooft heeft bij den aenvanck daer toe te sullen doen een bedeetjen: ende hebben de diakens op haer v[er]soeck belooft,alsser een van de Arm-huijskens sou mogen comen open te vallen, alle mogelijck devoir te sullen aenwenden bij de Heer ende Vrou van Amerongen, dat sij met het kint daer in mocht woonen, dat sij haer nochtans niet ende willen noch kunnen toeseggen ende v[er]seeckeren. Ende v[er]binden partijen contrahenten tot onderhouding van den inhoudt deses wederseijts haer personen ende goederen; de selve submitterende allen hoven rechteren ende gerechten: ende sijn hier van twee eens luijdende instrumenten gemaeckt, ende bij de contrahenten wederseijts onderteeckent. Actum tot Amerongen den 4 e April Het merck V geset bij Hendrickjen Tuenis Met het kint heeft Hendrickjen van kleeding ontfangen 6 Lezing onzeker. 7 Idem. 24

25 7 Hemden 2 laeckentjens 2 rocken diese noch droeg ende 2 ouwe v[er]slete rocken 2 paer mouwen 2 kussentjens 1 groene deecken een vuren houte betsteetjen een paer koussen. een schorteldoeck Den 20 April Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Js men getreden tot de v[er]kiesinghe van de nieuwe leden des Kerckenraets die in plaetse van de geene die naer ordre afgaen sullen, souden comen: ende alsoo het volgens den 22 Articul van onse Kercken ordre ieder kercke vrijstaet soo veel ouderlingen alsser van nooden sijn na gelegentheijt de gemeente voor te stellen; gemaeckt oock datter voor desen hier ter plaetse vier ouderlingen sijn geweest, soo is eerstelijck geresolveert, dat alsoo het getal der litmaeten nu grooter is als oijt voor desen ende godlof daeglijcks toeneemt, de Kerckenraedt met twee ouderlingen te v[er]stercken op dat alsoo de besoeckinghe der gemeente dies te gevoechelijcker bij de predicandt ende een ouderling soo binnen als buijtens dorps soude moghen geschieden volgens den 23 Articul van onse Kerckenordre ende de practijcke van onse nabuerighe Kercken: ende is tot dien eijnde goetgevonden dat van de tegenwoordighe ouderlingen dit jaer niemant en soude afgaen maer noch een jaer blijven, ende sijn beneffens haer v[er]coren tot ouderlingen Cor Cornelissen ende Jan de Wael; ende in plaets van den oudsten diaken die naer ordre af sal gaen is v[er]coren Jan Aertsen; ende is de predicandt v[er]socht de voornoemde lieden daer toe te v[er]soecken ende te beweghen, ende de selve sulx aennemende over veertien daghen naer ordre de gemeente voor te stellen ende nae de gewoonelijcke voorstellingen in haeren dienst te bevestigen. den 11 Maij 25

26 Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Js voor de kerkenraedt gecompareert Francois Simon woonende bij de Heer van Broeckhuijsen, v[er]soeckende dat de geboden van Cornelis Teijmensz ende Maartgen Willems van Broeckhuijsen die alreede haer eerste geboth hadden gehadt mochten opgehouden worden; seggende dat de selve Maartgen Willems omtrent voor drij maenden al aen hem was v[er]looft geweest, hebbende hem ten dien eijnde ettelijcke maelen een oortjen op trou gepresenteert, twelck hij ettelijcke rijsen gewijgert hebbende, heeft Maartjen vs het hem daer nae doen presenteeren door een andere meijt, twelck hij doen aengenomen heeft: segt daeren boven Francois Simon dat hij bij Maertjen Willems op Doijerweert heeft geslapen ende sijn wil daermede gedaen. Js mede gecompareert Cornelis Dirricksen Blanckesteijn als grootvader van Marritjen Willems ende Cornelis Tijmensz haeren Bruijdegom dewelcke de beschuldiging van Francois Simon is voorgehouden, welcke wt de naem ende van weghen Marritjen Willems daer van hebben v[er]socht copije, twelck haer is geaccordeert. Js Wederom binnen gestaen Francois Simon, den welcken belast is tegen morgen na den middach ten vier ueren sijn bewijs in te brengen, de welcke??? 8 morghen na den haech v[er]trecken geseijdt heeft selfs niet te sullen kunnen present wesen, maer sijn bewijs aen monsueur de Grise te sullen oversenden om ons te behandigen. Sijn oock wederom binnen geroepen de personen voorsz van Marritjen Willems wegen; ende is haer belast met Marritjen Willems tegen morgen na middach ten vier ueren te compaereren ende haer te v[er]antwoorden, de welcke sulx hebben aengenomen. Den 12 Maij Naer Aenroepinge van de naem des Heeren ende resumptie van de laest voorgaende acten. Js voor de Kerckenraet gecompareert Marritjen Willems de welcke, haer voorgedragen sijnde de beschuldiging van Francois Simon, op het eerste te weten dat sij hem een oortjen door een andere meijt op trou soude hebben doen presenteren, geantwoort heeft dat sij wel jockender wijse hem het oortjen op trou hadde gepresenteert, maer dat sij die andere meijt geen last en heeft gegeven het oortjen Francois op trou te geven, maer dat die andere meijt het oortjen haer wt de 8 Lezing onzeker. 26

27 handt heeft genomen ende aen Francois gegeven welck sij siende dadelijck wederom heeft geeijscht. Wat belangt het tweede dat Francois seijt bij haer geslapen te hebben, daer op sijdt Marritjen Willems dat hij sulx liecht als een eerdief. Js Binnen geroepen Monsieur de Grise ende hem voorgehouden de antwoort van Marritjen Willems op de beschuldiging van Francois Simon; ende hem gevraecht of hij van wegen Francois Simon eenich beweijs hadde: de welcke ingelevert heeft seeckere Attestatie van Grietgen Dirricks inhoudende dat Marritjen Willems aen Francois Simon tot v[er]scheijden rijsen een oort stuijvers op trou heeft gepresenteert ende hij sulx wijgerende dat Grietjen Dirricks het Marritjen wt de hant hadde genomen ende aen Francois gegeven; doch alsoo eenighe dinghen wijfelachtich waeren in de selve attestatie is goet gevonden Grietgen Dirricks daer selfs eens over te hooren Js binnen gestaen Grietjen Dirricks de welcke afgevraecht sijnde of die saeck van het oortjen op trou te presenteeren in ernst of jockenderwijse was geschiet, heeft v[er]claert niet anders te weten of geschiede jockender wijse alsoo sij met malkanderen saeten en boerten. Ten anderen gevraecht sijnde of Marritjen Willems haer last hadde gegeven Francois het oortjen op trou te geven, v[er]claerde neen, maer dat sij het haer wt de hant hadde genomen, ende als sij het Francois gegeven hadde dat Marritjen het dadelijck heeft weer geeijst. Ten derden is Grietjen Dirricks gevraecht of sij oock eenighe teeckenen van oneerbaerheijt of alte familiaren omganck tusschen Marritjen ende Francois hadde gesien waer wt men sou moghen afnemen dat sij met den anderen oncuijsheijt soude hebben bedreven; heeft geantwoort neen ende dat sij noijt aen Marritjen eenighe oneerbaerheijt hadde bespuert of iet gesien dat sij aen haer suster niet sien en wilde. Js wederom binnen geroepen Marritjen Willems ende haer in ernst afgevraecht sijnde of sij bij Francois Simon hadde geslaepen ende oneerbaerheijt met hem gepleecht heeft ander mael geseijdt neen ende bij haer zalicheijt sulx te willen v[er]claeren. De Kerckenraedt Monsieur de Grise van wegen Francois Simon gehoort hebbende; ende geexamineert hebbende tot bewijs; heeft het bewijs gans crachteloos bevonden; alsoo die v[er]rschreven dochter was de welcke hij attestatie bracht sich met woorden soodanich v[er]claerde dat sij meer tegens als voor hem getuijgde: ende alsoo volgens den 9 ende 10 Artic. van haer Ed. Mog. Ordinantie op het houwelijck gemaeckt op geen ondertrou en mach gelet of acht gegeven worden ten waere daer van bleecke bij bekentenisse ofte een publiek instrument voor notaris ende twee getuijgen gedaen; het welcke hier niet en is; soo heeft de Kerckenraedt geresolveert sondach toecomende met de geboden voort te vaeren: te meer oock alsoo volgens den 5 Artic van de voorsz ordinantie een vrouws persoon onder de 20 jaeren haer sonder consent van haer voogden niet en can v[er]loven; ende dese dochter ende haer voogden v[er]claerden dat sij geen twintich jaeren oudt en was. 27