Noord-zee-wier-keten. Zonder samenwerking,... geen keten

Vergelijkbare documenten
MIP Zeewier voor voedsel & veevoer

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

SAMEN WERKEN AAN DUURZAME ZEEWIERTEELT OP ZEE. Vlaams Aquacultuur Platform 10 juni 2015 Koen van Swam

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

PHA programma: Introductie & consortium vorming

Zeewier als duurzame grondstof voor food, feed en groene chemie. Middelburg, 12 juni 2013 Willem A. Brandenburg

Wat moeten we doen met zeewier? Johan van Groenestijn, Jelle van Leeuwen, Paulien Harmsen

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Masterclass Duurzaam Ondernemen

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch,

Innovatie met biomassa: meer dan techniek

Lokale kweek, verwerking en vermarkting van zeewier

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen

VERKENNING van de BioBased Economy

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017

Werken aan een nieuwe sector in Nederland. Koen van Swam Stichting Noordzeeboerderij

Bio Base Europe Innovation & Training for the bio-based economy

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Masterclass Duurzaam ondernemen: Businessplan Biobased Economy Zuidwest-Nederland

Byosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012

De Biobased Economy in de Zuidvleugel

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Wat is de rationale voor Regionale Biomassaketens?

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November Marc Rosiers Nicolas De Lange

Safe production of Marine plants and use of Ocean Space. 2de Nederlands-Belgische Zeewierconferentie: DE MULTIFUNCTIONELE NOORDZEE

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

ZEEWIERTEELT HEEFT DE TOEKOMST

Activiteiten Colruyt Group

Meervoudig ruimtegebruik op zee

Campus Zeeland Investeren in economische structuurversterking in de Zuidwestelijke Delta

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Zeeuws Vlaanderen. 22 juni 2017

Bioraffinage, de brug tussen landbouw en de chemie

Voedselverspilling; eerst preventie en van reststroom naar grondstof

Duurzame Warmte uit Biomassa

Business cases Bio Base Greenport WO mei 2016

Hout in de BBE. Houtachtige Bio massa in het. Nederlandse Klimaat. Energie beleid.. Probos 27 Jan 2011 Ton Runneboom

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn

Wie zit er op mijn ei te wachten?

CO 2 capture overview

W210 Resource use efficiency voor de circulaire koolstofeconomie. Dr. Harriëtte Bos, Wageningen UR-FBR

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Toolbox for Circle Regions. UrbanWINS Webinar

Campus Zeeland. Regiobijeenkomst Schouwen Duiveland en Tholen. Bruinisse, 20 juni 2017

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO

Urban Farming Long Term future with Algae?

De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie

Mark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

afvalhout . een inkijkje in de Nederlandse afval- en recyclingsector Motie nr november 1979 Ladder van Lansink

TO2 s Biobased & Circular Economy programma s DLO, ECN, TNO. Erik van Seventer et al. Den Haag, 22 mei 2015

Technologie ontwikkeling als aandrijver van de circulaire economie Biobased economy met MEST & MINERALEN

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

Kansen en milieuaspecten van de verschillende nieuwe transportbrandstoffen

OPEN PRODUCTIE CONCEPT. BioRaf 24/10/2013 Johan Verbruggen

Praktijkgericht onderzoek Hogeschool Rotterdam. Bijeenkomst Platform BioDelta Zuid Holland

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products

Dutch North Sea Strategy Community of Practice Multi Use pilots Northsea. Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots

STRATEGO: Coaching session

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015

ECOSYSTEEM TOPSECTOR ENERGIE

Horizon MKB instrument & Fast track to Innovation. Martijn Lammers. Nationaal Contactpunt voor het MKB in Horizon 2020.

Power to Power Energy management systems for local grids

HEBBEN WE AQUACULTUUR NODIG? HET EINDE VAN JACHT OP VIS

Smart Delta Resources

Natuurvezels, Natuurlijk Witte Donderdag 2018 in Woerden, Leon Joore M.SC

Voorbeelden circulaire economie - Projectresultaten in de praktijk

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

Transitie naar een duurzame BBE CBBE-docentendag te Wageningen

Smart Delta Resources Platform

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs

GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE

KB Biobased Economy in R(&D)eality. Erik van Seventer - WUR BbE team. Den Haag, 12 mei 2009

De BBE is een onderdeel van een duurzame economie!!

Klimaatafspraken van Parijs betekenis voor de Nederlandse akkerbouw

Het Groene Hart Werkt

Biobased technologie. Tuinbouw Kennisdag. 27 november 2012, Brenda Israël-Hoevelaken

MCN-EFRO project Blauwdruk ( ) Combinatie: offshore wind energy met large-scale mussel farming

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

Bio NL. Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

Subsidies Biobased Economy

Biobased economy in het Groene Hart

Transcriptie:

Noord-zee-wier-keten Zonder samenwerking,... geen keten TO2-dag 22 mei 2015 Floris Groenendijk

Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van zeewier voor het Nederlands bedrijfsleven. 3. Innovativiteit van het onderwerp. LT programma van TO2. 4. Samenwerking tussen de TO2-instituten en met fundamenteel onderzoek. 5. Wat gebeurt er om ons heen (internationaal).

Thinking in one function? Horns Rev

Bio-Offshore(ECN-C 05-008) Seaweed cultivation area 5.000 km2 (<10 % of the NL area of the North Sea; 57.000 km 2 ) Integration with off-shore wind parks & (other) aquaculture operations Energy potential up to 350 PJ th (50 ton dry biomass/ha/yr > 25 Mton dry biomass/ yr) Zelfde orde van grootte als de hoeveelheid energie van 6000 MW wind gedurende één jaar. 2014-09-05 REWIN, BOM, LIOF, SRE, Impuls Zeeland 5

Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van zeewier voor het Nederlands bedrijfsleven. 3. Innovativiteit van het onderwerp. LT programma van TO2. 4. Samenwerking tussen de TO2-instituten en met fundamenteel onderzoek. 5. Wat gebeurt er om ons heen (internationaal).

De waarde piramide voor groene grondstoffen

Opschalingstraject zeewier op de Noordzee 600 Turnover ( ( M/yr) Size: 5 km2 Products: functional proteins ; chemical grade mannitol ; pure alginic acid Size: 10-50 km2 Products: Fermentation products (BDO, PLA succinic acid); thermochemical products (Furanics); bulk Minerals Size: 200-5000 KM2 Products: biobased fuels; bulk proteins, minerals Producution Cost curve ( /t) 3k EUR/t 0 Size: 1-10 Ha Products: high added value medical alginate (mannitol) 2015 2020 2025 2030 2035 2040 300 EUR/t Mijlpaal 1:2020 Business case industriele produktie zonder risicoopslag rendabel zonder subsidie Mijlpaal 2:2025 We produceren 5% van wereldproduktie Alginaat in pilot installatie Mijlpaal 3:2030 Eerste Demo zeewier verwerkingsfabriek op industriele schaal Mijlpaal 4:2035 Eerste zeewier verwerkingsfabriek op commerciele schaal

Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van zeewier voor het Nederlands bedrijfsleven. 3. Innovativiteit van het onderwerp. LT programma van TO2. 4. Samenwerking tussen de TO2-instituten en met fundamenteel onderzoek. 5. Wat gebeurt er om ons heen (internationaal).

De gehele keten Veredeling Teeltlocate Teelt techniek Uitgangsmateriaal Oogsttechniek Raffinage Producten 1. Deze keten gebruiken voor lange termijn visie 2. Stukjes uit deze keten uitlichten voor korte termijn teasers

Wetenschappelijke uitdagingen Veredeling van ( en tot) de juiste soorten om zo efficiënt mogelijk het doelproduct te telen. De samenstelling van zeewier (varieert door het seizoen). Fysieke omstandigheden bepalen de samenstelling Processing (biorefinery); eiwit eruit krijgen is al een kunst (laat staan kaas maken). Verliezen door ziekte, schimmels, vraat,... Rol van Zeewier in het Ecosysteem Waar zijn de beste locaties: (misschien NIET op de Noordzee) Garantie en behoud van duurzaamheid is van groot belang (PPP).

Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van zeewier voor het Nederlands bedrijfsleven. 3. Innovativiteit van het onderwerp. LT programma van TO2. 4. Samenwerking tussen de TO2-instituten en met fundamenteel onderzoek. 5. Wat gebeurt er om ons heen (internationaal).

DLO (FBR, WLR,ALTERRA, PRI, LEI, IMARES)

Stuurgroep vanuit het bedrijfsleven!! WP Governance WP Technical feasibility WP Ruimtelijke Aspecten WP Ecological feasibility WP Economical feasibility Eval uatio n WP Fysiologie van zeewier WP Processing 15

Vastgesteld doel van ons project een doorbraak realiseren in de ontwikkeling van zeewier, zodanig dat het bedrijfsleven investeert in een vervolg dat leidt tot een duurzame zeewierproductie. Middelen: goede samenwerking en een korte termijn aansprekend product zodat we bedrijfsleven interesseren.

Ulva Lactuca (green) in TO2 Carbohydrate extraction (ECN) What is most optimal extraction method? Carbohydrates (Non)food applications and biofuels Ulva Residues (LR) - How to reduce mineral content? - In vitro/ in vivo experiments (material, budget) Feed (LR) - High value feed ingredient (proteins) - Potential competitive feed ingredient Protein extraction (FBR) How to deal with hindrance of carbohydrates? Proteins Technical application (FBR) Production of PUR-like foam: proof of concept Food Production of cheese Additional research questions: ECN: What is the variation in composition (carbohydrates/proteins) in time? LR: What bioactive (e.g. immuunmodulating) components can be obtained? 17

TOP-TEAMS Diensten Topteam FOOD Topteam CHEMIE Topteam WATER Topteam ENERGIE BIOBASED ECONOMY ZEEWIER Bedrijven met zoekbereidheid Duurzame eiwitten, olie en andere grondstoffen NUTRECO UNILEVER AGRIFIRM... Hoogwaardige grondstoffen DSM AKZO DOW Winnen op zee HEERMA IHC SMIT... Duurzame energie en CO2 vastlegging SHELL Grootschalige teelt van ZEEWIER SUSTAINABLE ECONOMY product product product Zeewier biedt producten voor meerdere sectoren. De maritieme sector is onontbeerlijk voor haar diensten ten aanzien van operaties op zee. Uiteraard moeten ook de andere sectoren kennis input leveren.

Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van zeewier voor het Nederlands bedrijfsleven. 3. Innovativiteit van het onderwerp. LT programma van TO2. 4. Samenwerking tussen de TO2-instituten en met fundamenteel onderzoek. 5. Wat gebeurt er om ons heen (internationaal).

Huidige energie initiatieven om ons heen Crown Estate, 15,000 km 2 zeewierteelt voor biogas productie (al het gas in Schotland, 2035!) Denmark, MAB3, ethanol en biogas France, zeewier voor biogas Norway, Bio-ethanol EU, zeewier naar biofuel In alle Skandinavische landen Lopen ketenprojecten zoals TO2.

Nederland, zeewier en de toekomst We zijn groot in agrocultuur We zijn beroemd om onze visserij We zijn vermaard om onze maritieme sector Gas bracht ons energiezekerheid...... Zeewier is een logische stap En om over 10 jaar gesteld te staan, moeten we NU versnellen.

Dank voor uw aandacht