KB Biobased Economy in R(&D)eality. Erik van Seventer - WUR BbE team. Den Haag, 12 mei 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KB Biobased Economy in R(&D)eality. Erik van Seventer - WUR BbE team. Den Haag, 12 mei 2009"

Transcriptie

1 KB Biobased Economy in R(&D)eality Erik van Seventer - WUR BbE team Den Haag, 12 mei 2009

2 Welke toekomst willen we?

3

4 Of?

5

6 Trends To Do : Eco 2* Toenemende uitputting en vervuiling Voedsel Volume X 3 Bevolking -> 9Mrd Diet -> high protein Energie Calorie X 3 Welvaart BRIC up Groei westen Milieu GHG Emissie X 3 Fossiel dependent Kringloopsluiting Duurzame landbouw Lower (fossil) inputs Biorefinery Renewable energy Verlaag gebruik door o.a. biorefinery Geo spreiding Verlaag uitstoot Verhoog opname Materialen en Chemie Volume X 3 Depletion Renewables, lower inputs, Biogeochemical cycling Wild Card???? * Eco2 = Economy + Ecology

7 LNV KB : Biobased Economy Biobased Economy Overheid & Biobased Economy WUR & Biobased Economy WUR Biobased Economy R(&D)eality Discussie

8 Looking for renewable resources

9 Including food and feed production, the Biobased Economy: Photosynthesis Biobased products Biomass Closing the loop: No waste & Climate- neutral Life sciences & Sust. Chem.

10 Functionalised chemicals can be made from Biomass without major enthalpy differences C x H y naphtha C x H z N C x H y C x H z N amine C x H z O y (OCH z ) v lignin C x H y O z oil / fat Enthalpy Oil / gas Petrochemical way one raw material C x H z O chemicals many products C x H z O y NS v protein C x H z O y Biomass carbohydrate Biorefinary way many raw materials Source: Johan Sanders

11 DuPont / Tate & Lyle BioProducts: 1,3 Propanediol factory, Loudon, USA

12 LNV KB 2008: Biobased Economy Biobased Economy Overheid & Biobased Economy WUR & Biobased Economy WUR Biobased Economy R(&D)eality Discussie

13 Dutch Gouvernment vision Biobased Economy: Closing the loop. 6 March 2008 Dutch Parliament

14

15 Doelen van het overheidsprogramma Bio-based Economy Substantiele CO 2 reductie in Nederland Verminderde afhankelijkheid van olie en gas Versnelde innovatie Behoud / nieuwe werkgelegenheid Duurzaamheid door hele waardeketen van biomassa BbE verankerd als integraal concept in de EU Bron: Roel Bol, LNV

16 Programma Groene Grondstoffen [Innovatie Agenda] Bioraffinage: optimale valorisatie van biomassa Ontwikkeling kennisbases, kansrijke routes, pilots & demo s. Waarborgen van de duurzaamheid van biomassaketens Certificering, pilots verduurzaming biomassa importketens. Vergroten binnenlandse beschikbaarheid van biomassa Aquatisch, plantenveredeling, reststromen uit natuur. Beleidsinnovatie: - Creëren kosteneffectief stimuleringskader. Marktontwikkeling: Rijk 10: 100% duurzaam inkopen & launching customer. Bron: LNV

17 LNV KB 2008: Biobased Economy Inleiding Biobased Economy Overheid & Biobased Economy WUR & Biobased Economy WUR Biobased Economy R(&D)eality Discussie

18 Agriculture also combined with Biobased Economy a strong need for change Now Higher output Lower energy & fossil inputs Combine & biorefinery Future sustainable growth Food Inefficiency Recycling & by-products Food Fuels Chemistry New Materials Feed Fibres Feed Fibres Nature preservation, biodiversity Nature preservation, biodiversity

19 Wageningen UR co-operates with other Hotspots and Ministries related to Biobased Economy Cooperation with (inter)national Industry and knowledge institutes ECN Wetsus Bio2Value Water & Energy CCC & B-BASIC RUG TUD LNV; EZ; VROM; IPE R dam DSTI RUU B-BASIC & CatchBio TU/e Bio-Materials CatchBio WUR UT DPI EU International

20 Dutch Biorefinery initiative Biorefinery workshop Utrecht, October 14 th 2008

21 PROGRAM Biorefinery is the sustainable processing of biomass into a spectrum of marketable products and energy PRODUCE BIOMASS CONVERT BIOMASS PRODUCE BIO-BASED PRODUCTS Sustainable available (parts) of crops/plants Algae Biochemical conversion Specialty chemicals Food & feed Primary residuals (road grass, wood trimmings, Secondary residuals (beet pulp, beer brush) (Base)chemicals & materials Fuels Power Waste Tertiary residuals (animal fat, dung, GFT) (Thermo)chemical conversion Heat Waste Very broad area Focus needed Base on SWOT for Netherlands

22 WUR in three R&D area s 1. Sustainable biomass production Optimalisation of biomass production for biorefinery towards bio-based materials, -chemicals and biofuels/bioenergy, combined with food, feed. 2. Biorefinery towards biobased products Optimal and sustainable conversion of biomass into biobased materials, -chemicals en biofuels/bioenergy; Integrated and optimized with food & feed. 3. Sustainable biobased chains Design & evaluation of sustainable and profitable Biobased Economy chains (profit, planet en people).

23 Cellulose biotech./chemical Sugar Raw material Residues Lignocelluloses Lignoce llulosic Feedstock (LCF) Residues Hemicelluloses (Polyoses) biotech./chemical Cogeneration Heat and Power, Extractives Fuels, Chemicals, Polymers and Materials A B Lignin chemical Lignin Raw material C

24 LNV KB 2008: Biobased Economy Inleiding Biobased Economy Overheid & Biobased Economy WUR & Biobased Economy WUR Biobased Economy R(&D)eality Discussie

25 In 2008 KB-10 twee voorbeeld projecten 1. Plant als chemische fabriek: Itaconzuur 2. Biobutanol: biobrandstof & grondstof chemie KB-10 en EOS-LT

26 Filmpjes

27 LNV KB 2008: Biobased Economy Inleiding Biobased Economy Overheid & Biobased Economy WUR & Biobased Economy WUR Biobased Economy R(&D)eality Discussie en vragen

28 Discussie en vragen.

29 Dank voor uw aandacht! Met dank aan heel veel WUR collega s. (voor details zie svp de hand-out; projectbeschrijvingen)

30 Afsluiting Wageningen UR

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach Biobased economy vanuit ketenperspectief Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach 1 Van lineair naar circulair 2 Van ketens naar netwerken Productie biomassa

Nadere informatie

Rijkslandbouwschool. Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie. Wageningen Campus: volop innovatie. Drie bodemtypes. Groei wereldbevolking

Rijkslandbouwschool. Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie. Wageningen Campus: volop innovatie. Drie bodemtypes. Groei wereldbevolking Rijkslandbouwschool Wageningen UR NIOO-KNAW Centrum voor Bodemecologie Prof. dr. Martin J. Kropff, Rector Magnificus Duivendaal 1886 Drie bodemtypes Wageningen Campus: volop innovatie Binnenveld Wageningse

Nadere informatie

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg

Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Energie uit bintjes en bieten 1981 een doodlopende weg Prof. dr ir R. Rabbinge Prov. Gelderland / Arnhem, 19 oktober 2015 1 Bio-fuel in historisch perspectief ethanol Energie uit Bieten en Bintjes, Chemisch

Nadere informatie

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial

Nadere informatie

Wat is de rationale voor Regionale Biomassaketens?

Wat is de rationale voor Regionale Biomassaketens? Wat is de rationale voor Regionale Biomassaketens? Wolter Elbersen (Wageningen UR) Amersfoort, 1 december 2011 Biomassa en Bioenergie in Nederland Netherlands 4 million ha total and 2 million ha agriculture

Nadere informatie

KennisBasis Biobased Economy. Erik van Seventer Programmaleider Biobased Economy (BU Manager Biobased Products)

KennisBasis Biobased Economy. Erik van Seventer Programmaleider Biobased Economy (BU Manager Biobased Products) KennisBasis Biobased Economy Erik van Seventer Programmaleider Biobased Economy (BU Manager Biobased Products) Inspirerende toekomst? Of? KennisBasis Biobased Economy (BbE) Biobased Economy BIOSYNERGY:

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

KB Biobased Economy. Erik van Seventer - WUR BbE team. Den Haag, 20 mei 2010

KB Biobased Economy. Erik van Seventer - WUR BbE team. Den Haag, 20 mei 2010 KB-10 2009 Biobased Economy Erik van Seventer - WUR BbE team Den Haag, 20 mei 2010 LNV KB-10 2009: Biobased Economy Biobased Economy Enkele BbE R&D programma s Leidraad: Ontwikkeling van een Biobased PET

Nadere informatie

Innovatie met biomassa: meer dan techniek

Innovatie met biomassa: meer dan techniek Biobased innovation Innovatie met biomassa: meer dan techniek InnoTeP Nijmegen, 26 September 2014 Hans Langeveld (Biomass Research) Foluke Quist-Wessel (AgriQuest) foluke.quist@gmail.com hans@biomassresearch.eu

Nadere informatie

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen Digitaal kennisplatform bio-economie een initiatief van de POM Oost-Vlaanderen als provinciale antenne

Nadere informatie

Masterclass Duurzaam Ondernemen

Masterclass Duurzaam Ondernemen Masterclass Duurzaam Ondernemen Gijsbrecht Gunter Projectmanager Mobiel: 06 52 123 146, e-mail: gijsbrechtgunter@impulszeeland.nl Terneuzen, 10 november 2011 Inhoudsopgave 1 Wat is Biobased Economy 2 Agenda

Nadere informatie

VERKENNING van de BioBased Economy

VERKENNING van de BioBased Economy VERKENNING van de BioBased Economy Biobased of Biowaste? Vereniging van Ver(s)kenners Martijn Wagener 28-nov-2013 Indeling Introductie Virida! Wat is de Biobased Economy?! Principes: cascadering en raffinage!

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong

Interdepartementaal Programma BioBased Economy. Dirk de Jong Interdepartementaal Programma BioBased Economy Dirk de Jong 2 Drivers van de BioBased Economy Innovatie Milieubeleid Broeikasgassen (o.a. CO 2 ) Werkgelegenheid Regionaal en landbouwbeleid Energiezekerheid

Nadere informatie

Innovatieve ketensamenwerking & onderwijs

Innovatieve ketensamenwerking & onderwijs Innovatieve ketensamenwerking & onderwijs 2e docentendag CBBE 24-06-2015 Gert-Jan van Delft HAS Hogeschool samen-vatting Innovatie, onderwijs, ketensamenwerking en BBE overzicht Ketens in BBE perspectief

Nadere informatie

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry 2015 9 april 2015 Jeroen Koot -CEO Content Bio-methanol belangrijke grondstof voor o.a. transport en chemie BioMCN ontwikkelt duurzame en bio-based

Nadere informatie

Hout in de BBE. Houtachtige Bio massa in het. Nederlandse Klimaat. Energie beleid.. Probos 27 Jan 2011 Ton Runneboom

Hout in de BBE. Houtachtige Bio massa in het. Nederlandse Klimaat. Energie beleid.. Probos 27 Jan 2011 Ton Runneboom Hout in de BBE Houtachtige Bio massa in het Nederlandse Klimaat en Energie beleid.. Biobased Economy (BBE) De BBE is een onderdeel van een duurzame economie!! Het gaat om het creëren van toegevoegde economische

Nadere informatie

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality Next Generation Energy Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality ZIRK Technology biedt (nieuw) inzicht en ondersteuning bij het produceren van Bioproducten

Nadere informatie

Biobased technologie. Tuinbouw Kennisdag. 27 november 2012, Brenda Israël-Hoevelaken

Biobased technologie. Tuinbouw Kennisdag. 27 november 2012, Brenda Israël-Hoevelaken Biobased technologie Tuinbouw Kennisdag 27 november 2012, Brenda Israël-Hoevelaken Workshop Biobased technologie en onderwijs Doel: Samen inventariseren wat er binnen het onderwijs (mbo/hbo) nodig is om

Nadere informatie

150 years. BASF: We create chemistry

150 years. BASF: We create chemistry BASF: We create chemistry Chemistry powers Sustainability NRK Nieuwjaarsbijeenkomst 2016 14 januari 2016, BASF De Meern Charles van der Horst BASF Nederland B.V. Our understanding is derived from megatrends

Nadere informatie

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange

Agri Investment Fund. Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015. Marc Rosiers Nicolas De Lange Agri Investment Fund Studienamiddag Bio Economie 9 November 2015 Marc Rosiers Nicolas De Lange Inhoudstafel 1. Agri Investment Fund 2. Actiedomeinen FromFarm tofood Smart Farming Sustainable Farming Biobased

Nadere informatie

De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen

De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen Circular & Biobased Economy Erik van Seventer Program Director Circular & Biobased Economy Hengelo, 19 mei 2017 Voor vanmiddag CO 2 en mineralen

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair

Nadere informatie

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl

Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl Bioraffinage de biovaluator van de toekomst www.costa-due.nl Rob van Haren ism met werkgroep biocascadering Costa Due (prov Groningen): Ad Pot (Cosun), Frans Goudriaan (HTU), Anita Westenbroek (NVP), Sjef

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s:

Nadere informatie

Nederland en de Biobased Economy

Nederland en de Biobased Economy Nederland en de Biobased Economy Hoe mobiliseren we de benodigde (houtachtige) biomassa Peter Paul Schouwenberg RWE TKI BBE Wageningen, 3 juli 2014 Informatie voor belanghebbenden Duurzaamheid vaste biomassa

Nadere informatie

Onderzoek voor duurzame energie

Onderzoek voor duurzame energie PowerPoint heeft het automatisch downloaden van deze externe afbeelding niet toegestaan om te voorkomen dat uw privacy in het gevaar komt. U kunt de afbeelding alsnog downloaden en weergeven door op de

Nadere informatie

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink

Biobased Asfalt. Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp. Dr. Richard Gosselink Biobased Asfalt Werkconferentie Topsector Energie: sessie Duurzaam dorp Dr. Richard Gosselink Wageningen UR: organizational structure Supervisory Board Executive Board Concern staff Facility Services Agrotechnology

Nadere informatie

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food

Nadere informatie

TO2 s Biobased & Circular Economy programma s DLO, ECN, TNO. Erik van Seventer et al. Den Haag, 22 mei 2015

TO2 s Biobased & Circular Economy programma s DLO, ECN, TNO. Erik van Seventer et al. Den Haag, 22 mei 2015 TO2 s Biobased & Circular Economy programma s DLO, ECN, TNO Erik van Seventer et al. Den Haag, 22 mei 2015 De toekomst...2030...2050 Resource efficiency Circulaire economie Direct use of solar energy Vernieuwde

Nadere informatie

W210 Resource use efficiency voor de circulaire koolstofeconomie. Dr. Harriëtte Bos, Wageningen UR-FBR

W210 Resource use efficiency voor de circulaire koolstofeconomie. Dr. Harriëtte Bos, Wageningen UR-FBR W210 Resource use efficiency voor de circulaire koolstofeconomie Dr. Harriëtte Bos, Wageningen UR-FBR Prioriteiten NL voor circulaire economie Biomassa en voedsel Kunststoffen Bouw Maakindustrie Consumptiegoederen

Nadere informatie

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen

Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen Dicht bij huis meer rendement halen uit gras, maïs en andere eiwitbronnen Heusden, 11 en 12 september 2014 Prof. Dr. J.P.M. (Johan) Sanders Biobased Commodity Chemicals (BCH) De nieuwe uitdaging voor biomassa

Nadere informatie

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie Irene Mouthaan, themaleider Bio-based Economy, directie Industrie & Handel, ministerie van LNV en IPE 0 Opbouw Presentatie Bio-based Economy

Nadere informatie

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk B r u g t u s s e n m a r k t e n k e n n i s i n d e r e g i o v o o r d e b i o b a s e d e c o n o m y Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk Prof. dr. Gert-Jan Euverink 14 11-2012

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

1 jaar FISCH: time to party?

1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar 1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar FISCH: eerder een meiboomviering Het staat symbool voor voorspoed en vruchtbaarheid voor de bewoners van het huis. Deze traditie vindt zijn oorsprong in het feit

Nadere informatie

Natuurvezels, Natuurlijk Witte Donderdag 2018 in Woerden, Leon Joore M.SC

Natuurvezels, Natuurlijk Witte Donderdag 2018 in Woerden, Leon Joore M.SC Natuurvezels, Natuurlijk Witte Donderdag 2018 in Woerden, Leon Joore M.SC Inhoud Zelf introductie en kadering circulaire BBE Introductie lignocellulose vezels Natuurvezels in papier en karton applicaties

Nadere informatie

Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving

Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving Biobased Economy als onderdeel van een duurzame samenleving Dr. Hans Derksen Lector Biobased Economy Het petrochemisch tijdperk? een kort interval in de geschiedenis van de mensheid! De wereldoliereserves

Nadere informatie

supply storage Nuclear energy Sustainable

supply storage Nuclear energy Sustainable Er bestaan uitgebreide statistieken van bio-energieproductie in Nederland. De herkomst van de biomassa is echter zeer slecht te achterhalen. De duurzaamheid van bioenergie hangt echter wel zeer nauw samen

Nadere informatie

kunststofindustrie naar Geert Scheys

kunststofindustrie naar Geert Scheys Transitie van de kunststofindustrie naar duurzame ontwikkeling Geert Scheys FEDERPLAST.BE Producenten van kunststof- en rubberartikelen LEDEN Agoria & Essenscia 236 effectieve leden (producenten) 18 aangesloten

Nadere informatie

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN

Dr Doede J Binnema. Programm leader Food&Nutrition HANNN Dr Doede J Binnema Programm leader Food&Nutrition HANNN Why is a cluster needed? Healthy Ageing has become an important pillar of R&D (e.g. Lifelines & ERIBA) in the three provinces of the Northern Netherlands

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

De BBE is een onderdeel van een duurzame economie!!

De BBE is een onderdeel van een duurzame economie!! Biobased Economy (BBE) De BBE is een onderdeel van een duurzame economie!! Het gaat om het creëren van toegevoegde economische waarde en het maken van optimale keuzes terwijl doelstellingen gehaald worden

Nadere informatie

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP LEENTJE CROES, PROGRAM MANAGER Chemical industry2012 Labour creation Trade

Nadere informatie

kansen voor verpakkingen & biobased product ontwikkeling

kansen voor verpakkingen & biobased product ontwikkeling kansen voor verpakkingen & biobased product ontwikkeling 31 januari 2012 Hogeschool HAS den Bosch Dr. Ir. Gert-Jan van Delft Lector Biobased Product Ontwikkeling kansen voor verpakkingen & biobased product

Nadere informatie

ZIRK Technology. Next Generation Energy

ZIRK Technology. Next Generation Energy ZIRK Technology ZIRK Technology BV is een jong bedrijf in oprichting. Het bedrijf is een verbindende schakel tussen innovatieve bedrijven en industrie in de biobased economy. Met ruime ervaring van fundamenteel

Nadere informatie

Biorefineries Strategy fot the Netherlands

Biorefineries Strategy fot the Netherlands Biorefineries Strategy fot the Netherlands Biorefinery workshop Wageningen, 16 June 2006 René van Ree, Ed de Jong Content Biomass-related policy goals Current biomass use Long term potential for biomass

Nadere informatie

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle,

Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, Presentatie BTG BioLiquids Bio Energie dag Zwolle, 14-10-2010 Organisation Medewerkers Participatie Maatschappij BTG B.V. 100% BTG Biomass Technology Group B.V. (NL) Consultancy Technology 100% 78% 100%

Nadere informatie

Megatrends, uitdagingen en perspectieven

Megatrends, uitdagingen en perspectieven Megatrends, uitdagingen en perspectieven Prof. dr ir Rudy Rabbinge Universiteitshoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselzekerheid Greenport Nederland Conferentie 18 november 2010 Inhoud Megatrends Uitdagingen

Nadere informatie

Geïntegreerde Bioraffinage

Geïntegreerde Bioraffinage Geïntegreerde Bioraffinage in de TKI Biobased Economy 1 De Biobased Economy Teelt van biomassa ogst en mobilisering biomassa Primaire productie en verwerking Bioraffinage Verwerking nieuwe biomassa en

Nadere informatie

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products

Toekomstige Biobased Materialen. Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products Toekomstige Biobased Materialen Dr Harriëtte Bos Wageningen UR, Biobased Products Geld verdienen met biomaterialen 23 november 2011 Groene grondstoffen in non-food toepassingen Zo oud als de mensheid!

Nadere informatie

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Nelo Emerencia, Speerpuntmanager Onderwijs & Innovatie Utrecht, 9 februari 2012 DAS Docentenconferentie

Nadere informatie

Hoe ontwikkel je een regionale economy?

Hoe ontwikkel je een regionale economy? 1 Hoe ontwikkel je een regionale economy? Model van 5 elementen Excellent Science World leading and accessible positions in sciences People make the difference Attracting world class scientists and talented

Nadere informatie

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV

Uitgangspunten Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Uitgangspunten 1 Doelen Klimaatakkoord Parijs Houd ruimte in beschikbare carbon budget voor BV Nederland 1 (versnel waar mogelijk) Organiseer zo optionaliteit / ruimte om tegenvallers op te vangen 2 Impact

Nadere informatie

Cascadering, kringloopsluiting en symbiose

Cascadering, kringloopsluiting en symbiose Cascadering, kringloopsluiting en symbiose Programma 10.00 uur Opening 10.10 uur Doel en uitleg programma 10.20 uur Key-note Versnelling van de technologie als kans voor de toekomst 11.00 uur Pauze 11.30

Nadere informatie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Energievoorziening Rotterdam 2025 Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Script. The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide.

Script. The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide. Script The consumption of animal and fish protein is essential for the well-being of billions of people worldwide. The downside? It s also responsible for a large proportion of greenhouse gas and other

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2016 Het begon in 1918 Wageningen University & Research Wageningen University Medewerkers: 2,600 studenten:>

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame ontwikkeling Waarom duurzame innovatie? Wat kan de ingenieur doen? www.harmsenconsultancy.nl

Nadere informatie

Toolbox for Circle Regions. UrbanWINS Webinar

Toolbox for Circle Regions. UrbanWINS Webinar Toolbox for Circle Regions UrbanWINS Webinar 5-7-2017 Paul Mul paul.mul@rhdhv.com Programme Toolbox for Circle Regions How does it work? Some examples Case 1: Plastic factory city Almere Case 2: Circular

Nadere informatie

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006 Nuon Magnum Een volgende stap in de energietransitie Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum Utrecht, 6 december 2006 Nuon in het kort Nuon is een zelfstandig, internationaal energiebedrijf gevestigd

Nadere informatie

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Script Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Livestock and fish health influence human health, since animal protein is an indispensable part of our food

Nadere informatie

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) 1 Wie ben ik? 2 Enschede plant 150 Acre facility located in the East part of the Netherlands, close to the German border Capacity: PCR:

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013 Kansen zien, kansen pakken! Vvg 13 november 2013 Leven in de stad van de toekomst Louis Bekker City Account Manager Programma manager Onderwijs (PO/MO) Smart Concurrentie Leefbaar Groen Samenwerking Onze

Nadere informatie

FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER

FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER Chemical industry 2012 Labour creation Trade balance 89.700 direct 150.000 indirect Chem & life sc > 25 billion All

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

PHA programma: Introductie & consortium vorming

PHA programma: Introductie & consortium vorming PHA programma: Introductie & consortium vorming Christiaan Bolck Program manager materials - Wageningen UR Workshop PHA 17 December 2013 Wageningen Forum Biorefinery; nieuwe waardeketens van groene grondstoffen

Nadere informatie

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 ROTTERDAM BIOPORT Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 Havenbedrijf Rotterdam N.V. Structuur: Overheids-N.V., aandeelhouders: de gemeente (70%) en het Rijk (30%)

Nadere informatie

Noord-zee-wier-keten. Zonder samenwerking,... geen keten

Noord-zee-wier-keten. Zonder samenwerking,... geen keten Noord-zee-wier-keten Zonder samenwerking,... geen keten TO2-dag 22 mei 2015 Floris Groenendijk Inhoud Noord-zee-wier-keten 1. Belang van zeewier de toekomst van de energievoorziening. 2. Het belang van

Nadere informatie

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Lokale Bioraffinage De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Marieke Bruins De afgelopen eeuw was er een belangrijke trend in de agrarische

Nadere informatie

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility

25% 57% NOx 25% PM. Strong foundations 24/06/2016. E-mobility. The transition towards sustainable mobility E-mobility 25% The transition towards sustainable mobility Prof. Dr. ir. Joeri Van Mierlo Director of Mobility, Logistics and Automotive Technology Research Centre 57% NOx 25% PM 2 1 Billion Euro s per

Nadere informatie

infrastructure for a renewable society

infrastructure for a renewable society infrastructure for a renewable society Klaas de Jong 23th March 2011 Far more energy needed for heating than for generation of electricity Primary energy balance of The Netherlands Average efficiency of

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage René van Ree & Bert Annevelink Informatiebijeenkomst Innovatieagenda Energie, 3 november 2009 Inhoud presentatie introductie begrip bioraffinage Nederlandse

Nadere informatie

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen

Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0. Discussie en vragen Parkstad Limburg Energy Transition Implementation Program PALET 3.0 Discussie en vragen Ambition Document 1.0 2.0 Potention Research Parkstad Limburg Energy Transition (PALET 3.0) Basic principles PALET

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

Safety is the ability to move

Safety is the ability to move Samen bouwen aan Duurzaam Groningen #DGcongres Safety is the ability to move Pieter van Gent BASF Safety is the ability to move BASF Construction Chemicals Pieter van Gent 150 years We create chemistry

Nadere informatie

Biobased ontwikkelingen binnen de chemie

Biobased ontwikkelingen binnen de chemie Biobased ontwikkelingen binnen de chemie Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Reinier Gerrits Speerpuntmanager Energie & Klimaat Utrecht, 8 april 2011 Biobased ontwikkelingen binnen chemie,

Nadere informatie

Biobased Economy in een duurzame samenleving

Biobased Economy in een duurzame samenleving Biobased Economy in een duurzame samenleving Dr. Hans Derksen Lector Biobased Economy worldometer Hogeschool Van Hall Larenstein Hogere Agrarische School 3 vestigingen: Velp, Leeuwarden, Wageningen Ca.

Nadere informatie

Chemistry at Rotterdam University of Applied Science. Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers

Chemistry at Rotterdam University of Applied Science. Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers Chemistry at Rotterdam University of Applied Science Dr. C.B. Minkenberg and Dr. H. Hijnen Senior lecturers and researchers 1 ROTTERDAM UNIVERSITY Organisation: Faculty of Engineering and Applied Science

Nadere informatie

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl

Duurzaamheid begint bij jezelf! Alumni. 11 september 2012. jan.blom@keyknowledge.nl Duurzaamheid begint bij jezelf! 11 september 2012 Alumni jan.blom@keyknowledge.nl Hoe oud is duurzaamheid?? Duurzaamheid is maar vijfentwintig jaar oud! 16 juni 1987: Gro Harlem Brundtland biedt haar rapport

Nadere informatie

Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie. Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH

Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie. Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie Invalshoek CHEMIE Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH Studienamiddag Bio-Economie, 09/11/2015 Inleiding GOALS Food

Nadere informatie

De club van Rome had toch gelijk!

De club van Rome had toch gelijk! De club van Rome had toch gelijk! Bernard Dam MECS, Chemical Engineering, Faculty of Applied Science, Delft University of Technology 11 november 2009 Delft University of Technology Challenge the future

Nadere informatie

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011

Relevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011 Relevantie van (carbon) footprinting voor telers Jasper Scholten 23 juni 2011 Inhoud 1. Blonk Milieu Advies 2. Levenscyclusanalyse (LCA) 3. Carbon Footprinting 4. Footprint van brouwgerst 5. Footprint

Nadere informatie

3TU.Centre. for Sustainable Energy Technologies. Tim van der Hagen Scientific Director

3TU.Centre. for Sustainable Energy Technologies. Tim van der Hagen Scientific Director 3TU.Centre for Sustainable Energy Technologies Tim van der Hagen Scientific Director de 3TU s: stemmen af werken samen delen infrastructuur leiden gezamenlijk op maar behouden hun eigen identiteit! Nuna

Nadere informatie

Biobased plastics : grondstoffen, productie, types & circulariteit

Biobased plastics : grondstoffen, productie, types & circulariteit Biobased plastics : grondstoffen, productie, types & circulariteit Christiaan Bolck Wageningen Food & Biobased Research KIVI Duurzame Fabrieken - 28 mei, The Gallery, Enschede Biomass Biobased Products

Nadere informatie

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017

Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof. Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017 Benutting nieuwe groene (afval) reststromen als tweede generatie biobrandstof Bijeenkomst studiegroep bio-energie 19 december 2017 De wereld is van ons allemaal We zijn er alleen niet altijd even zuinig

Nadere informatie

Designing climate proof urban districts

Designing climate proof urban districts Designing climate proof urban districts Presentation for Deltas in Times of Climate Change 2010 Jaap Kortman Laura van der Noort IVAM Maarten van Dongen Witteveen + Bos The Netherlands Presentation What

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag

Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag Klimaatreddende bodem? Biochar, ondergrondse CO 2 -opslag Rob van Haren (Kiemkracht) en Romke Postma (NMI) Bodembreed, Lunteren, 2 december 2008 Inhoud Het Biochar-concept Aandacht voor Biochar - internationaal

Nadere informatie

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december

Nadere informatie

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst?

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? on behalf of Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? Symposium Groene ICT en Duurzaamheid in het hoger onderwijs 30-01-2014 Ger Fischer Woord vooraf Nieuwe start cartoon? 2 Onderwerpen

Nadere informatie

Platform voor valorisatie van nevenstromen. Johan Gemoets & Andy Vancauwenberghe

Platform voor valorisatie van nevenstromen. Johan Gemoets & Andy Vancauwenberghe Platform voor valorisatie van nevenstromen Johan Gemoets & Andy Vancauwenberghe Het Historiek ProjectSYMBIOSE SYMBIOSE 1 Sept. 2012 Aug. 2014 SYBIOSE 2.0 Sept. 2014 Dec.2015 Het Project (sinds sept. 2012)

Nadere informatie

Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen

Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen www.smartsymbiose.be info@smartsymbiose.be Omschrijving project Symbiose creëert in Vlaanderen

Nadere informatie